Celaleddin Firuz Halacı (Firuz Şah II) (d. 1220 ? - ö. 19 Temmuz 1296, Kara), Delhi sultanı (1290-96).
Celaleddin Firuz Halaci | |
---|---|
Sultan | |
![]() Sultan Firuz Halaci (tahtta), Khwaja Hasan ve bir dervişin portresi (yaklaşık 1640) | |
12. Delhi sultanı | |
Hüküm süresi | 13 Haziran 1290-19 Temmuz 1296 |
Taç giymesi | 13 Haziran 1290 |
Önce gelen | Keyûmers |
Sonra gelen | Alaeddin Halaci Rükneddin I. İbrâhim Şah (vekil) |
Doğum | y. 1220 Paktiya |
Ölüm | 19 Temmuz 1296 (76 yaşında) Kara-Manikpur, Delhi Sultanlığı |
Eş(ler)i | Malika-i Cihan |
Çocuk(lar)ı | Rükneddin I. İbrâhim Şah |
Hanedan | Halaciler |
Dini | Sünnilik |
Muizzilerin egemenliğine son vererek Delhi Sultanlığı'nı 1290'dan 1320'ye değin yöneten Halacı hanedanını kurdu.
Halac Türklerinden olan Celaleddin Firuz, Balaban'ın emirlerindendi. Balaban döneminde (1266-87) Moğollara karşı yapılan savaşlarda büyük yararlılıklar gösterdi, sercandarlık ve Samana naipliğine kadar yükseldi. Balaban'ın ölümünden sonra tahta geçen Muizeddin Keykubad tarafından en yüksek askeri mevki olan arızi-i memalikliğe getirildi. Celaleddin Firuz, sağlığı gittikçe bozulan Keykubad'ın yerine 1290'da küçük oğlu Şemseddin Keyumers'i tahta çıkardı. Kısa bir süre sonra da Keykubad Keyumers'i öldüren Halaci emirleri Celaleddin Firuz'u tahta çıkardılar (13 Haziran 1290).
Firuz Şah, bir süre başkent Delhi'ye gidemedi ve 'da kaldı. Yeniden düzenleterek surlarla çevirdiği kentin adını Şehr-i Nev olarak değiştirdi. Merkezi yönetimde değişiklikler yaparak önemli mevkilere Halaci emirlerini getirdi. Halkın yeni yönetimi benimsemesinden sonra da Delhi'ye giderek Balaban'ın yeğeni Kara valisi Çahcu Küşlü Han'ın ayaklanmasını bastırdı ve bazı Hint prenslere karşı başarılı seferler yaptı. Ama asıl önemli askeri başarıyı Moğollara karşı kazandı. 1292'de bir istila hareketine girişen Moğollara ağır kayıplar verdirerek barış istemek zorunda bıraktı. Tutsakların çoğunu Delhi yöresine yerleştirdi. Büyük bir bölümü Müslümanlığı benimseyen bu tutsaklar daha sonra Yeni Müslümanlar olarak anıldı. Firuz Şah, Devagir seferinde elde ettiği ganimetleri sözde kendisine sunmak isteyen yeğeni Kara valisi Alaeddin Halaci'nin ihanetine uğrayarak öldürüldü.
Firuz Şah'ın ölümünden beş ay sonra Delhi'ye giren Alaeddin Halaci, Firuz Şah'ın iki oğlunu, damadını ve torununu da öldürerek tahtı ele geçirdi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Encyclopædia Britannica
- ^ Srivastava, Ashirbadi Lal (1966). The Sultanate of Delhi, 711-1526 A.D.: Including the Arab Invasion of Sindh, Hindu Rule in Afghanistan and Causes of the Defeat of the Hindus in Early Medieval Age (İngilizce). Shiva Lal Agarwala. 23 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2025.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Celaleddin Firuz Halaci Firuz Sah II d 1220 o 19 Temmuz 1296 Kara Delhi sultani 1290 96 Celaleddin Firuz HalaciSultanSultan Firuz Halaci tahtta Khwaja Hasan ve bir dervisin portresi yaklasik 1640 12 Delhi sultaniHukum suresi13 Haziran 1290 19 Temmuz 1296Tac giymesi13 Haziran 1290Once gelenKeyumersSonra gelenAlaeddin Halaci Rukneddin I Ibrahim Sah vekil Dogumy 1220 PaktiyaOlum19 Temmuz 1296 76 yasinda Kara Manikpur Delhi SultanligiEs ler iMalika i CihanCocuk lar iRukneddin I Ibrahim SahHanedanHalacilerDiniSunnilik Muizzilerin egemenligine son vererek Delhi Sultanligi ni 1290 dan 1320 ye degin yoneten Halaci hanedanini kurdu Halac Turklerinden olan Celaleddin Firuz Balaban in emirlerindendi Balaban doneminde 1266 87 Mogollara karsi yapilan savaslarda buyuk yararliliklar gosterdi sercandarlik ve Samana naipligine kadar yukseldi Balaban in olumunden sonra tahta gecen Muizeddin Keykubad tarafindan en yuksek askeri mevki olan arizi i memaliklige getirildi Celaleddin Firuz sagligi gittikce bozulan Keykubad in yerine 1290 da kucuk oglu Semseddin Keyumers i tahta cikardi Kisa bir sure sonra da Keykubad Keyumers i olduren Halaci emirleri Celaleddin Firuz u tahta cikardilar 13 Haziran 1290 Firuz Sah bir sure baskent Delhi ye gidemedi ve da kaldi Yeniden duzenleterek surlarla cevirdigi kentin adini Sehr i Nev olarak degistirdi Merkezi yonetimde degisiklikler yaparak onemli mevkilere Halaci emirlerini getirdi Halkin yeni yonetimi benimsemesinden sonra da Delhi ye giderek Balaban in yegeni Kara valisi Cahcu Kuslu Han in ayaklanmasini bastirdi ve bazi Hint prenslere karsi basarili seferler yapti Ama asil onemli askeri basariyi Mogollara karsi kazandi 1292 de bir istila hareketine girisen Mogollara agir kayiplar verdirerek baris istemek zorunda birakti Tutsaklarin cogunu Delhi yoresine yerlestirdi Buyuk bir bolumu Muslumanligi benimseyen bu tutsaklar daha sonra Yeni Muslumanlar olarak anildi Firuz Sah Devagir seferinde elde ettigi ganimetleri sozde kendisine sunmak isteyen yegeni Kara valisi Alaeddin Halaci nin ihanetine ugrayarak olduruldu Firuz Sah in olumunden bes ay sonra Delhi ye giren Alaeddin Halaci Firuz Sah in iki oglunu damadini ve torununu da oldurerek tahti ele gecirdi Ayrica bakinizAlaeddin HalaciKaynakcaEncyclopaedia Britannica Srivastava Ashirbadi Lal 1966 The Sultanate of Delhi 711 1526 A D Including the Arab Invasion of Sindh Hindu Rule in Afghanistan and Causes of the Defeat of the Hindus in Early Medieval Age Ingilizce Shiva Lal Agarwala 23 Ocak 2025 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2025