Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Centurio (Grekçe: κεντυρίων), aynı zamanda hekatontarh (Grekçe: ἑκατόνταρχος ya da Bizans döneminde κένταρχος) olarak da bilinen ve MÖ 107 yılındaki Marius Reformlarının ardından ortaya çıkan bir lejyon rütbesi. Centurioların çoğu 80 askerden oluşan centurialara komuta ederdi ancak bazı kıdemli centuriolar Kohortlara komuta edebildiği gibi bazıları da lejyon içerisinde diğer önemli görevleri üstlenebilirdi.
Centuriolar unvanlarını komuta ettikleri askerî birlik olan centurialardan alırlar. Centuriaların bu şekilde adlandırılmalarının nedeni ise yaklaşık 100 askerden oluşmalarıdır. Marius reformlarının ardından 80 kişilik mevcutlar şeklinde yeniden düzenlenmişlerdi.
Rolleri
Roma piyadelerinde, centuriolar başlangıçta 100 askerden oluşan ama mevcutları önce 80 sonra da 60 lejyonere düşürülmüş askeri bir birlik olan centurialara komuta ederlerdi. İmparatorluk döneminde Centuriolar kademeli olarak görev yaptıkları kohort içerisinde yükselirlerdi. Gösterdikleri başarı oranında önce kıdemli centuria'ya sonra da da tüm bir kohorta komuta edebilirlerdi. En iyi centuriolar, en gözde kohort olan 1. kohortta görev yapmak üzere seçilirler ve bu centuriolar olarak çağrılırlardı. Lejyonda görev yapan en kıdemli centurio, Primus Pilus olarak adlandırılan birinci kohortun birinci centuriasına komuta eden centurio idi.
Kıdemli centuriolar da dahil olmak üzere tüm centuriolara tahsis edilmiş bir centuria bulunurdu.
En kıdemli centurio'nun Primus pilus olarak adlandırılmasının nedeni en sağda yer alan birinci Kohort'un ilk sırası (primus pilus) olmasıdır. Tam subay mevcuduna sahip bir lejyonda sadece sekiz subay Primus Pilus rütbesi taşır: Legatus (legatus legionis), Lejyon komutanı; kıdemli tribün (tribunus laticlavus), lejyonun ikinci komutanı; Ordugâh Prefect'i (praefectus castrorum); ve modern ordularda Albay rütbesine karşılık gelen diğer beş tribün (tribuni angusticlavii).
Modern askeri organizasyonlarda centuriolara karşılık gelen rütbe oldukça geniş bir aralığa sahiptir. Sıradan centuriolar, modern zamanların teğmen ya da yüzbaşı rütbesine karşılık gelirdi. Orta dereceye sahip centuriolar ise muhtemelen binbaşı, kohortlara komuta eden kıdemli centuriolar ise yarbay rütbesine eşdeğer bir konuma sahipti. Legatus ve tribünlerine danışmanlık yapan Primus Pilus unvanına sahip bir centurio ise yaklaşık olarak albay rütbesine sahipti.
Centuriolar genellikle komuta ettikleri lejyonerle birlikte savaştıkları için savaş alanında oldukça zorlu şartlarla mücadele ederlerdi. Savaş düzeni almış bir centurianın ön sağ cephesinde konumlanırlardı. Adamları tarafından örnek alınır ve yol gösterici olarak kabul edilirdi. Sahip oldukları rütbe ve konum nedeniyle yetenek ve cesaretlerini göstermeleri beklendiğinden sık sık yaralanmalarla karşı karşıya kalmaları sıradan bir durumdu.
Centurioların hemen bir alt rütbesi olan optio, centurianın komuta hiyerarşisinden ikinci sırada yer alırdı.
Kıdem
Kohort içerisinde her centuria'nın bir kıdemi vardı. Centurioların kıdemleri ise bağlı bulundukları kohort'a ve centuria'ya göre belirlenirdi. Centuriolar, daha kıdemli centuria'larda atanmadan önce bir süre daha alt centuria'larda görev yaparlardı. Centuriolar komuta ettikleri centuria'nın adıyla çağrılırlardı.
Manipular lejyonlar döneminde altmış askere komuta ediyorlardı ve şu şekilde organize olmuşlardı:
Hastati: On alt kademe ve On kıdemli.
Principes: On alt kademe ve On kıdemli.
Triarii: Beş alt kademe ve Beş kıdemli.
İmparatorluk lejyonlarında ise kıdem sırasına göre şu şekilde organize olmuşlardı;
- 1. kohort
- 2. kohort
- 3. kohort
vb..
Birinci kohortta, normal bir centurianın iki katı mevcuda sahip beş centuria bulunurdu. Birinci kohortun centurioları diğer tüm kohortlardaki centurilardan daha kıdemliydiler.
Üniforma
Roma centurion'su üniformasıyla hemem ayırt edilirdi: zırhı gümüş kaplıydı, kılıcını sağ yerine sol tarafında taşır, dizlik takar ve miğferinin sorgucu diğerlerinden farklı olarak öne doğru dikey dururdu. lōrīca segmentāta olarak bilinen zırhların ortaya çıkışında sonra bile centuriolar örme zincirden zırhlarını giymeye devam ettiler. Savaş sırasında cesaretini hem askerlerine hem de düşmanlarına göstermek amacıyla zırhının üstüne süslemeler ve aldığı ödülleri taktığına inanılır. Aynı zamanda otoritesini gösteren ve vītis olarak adlandırılan bir asma çubuğu taşırıdı.
Sorumlulukları
Centuriolar, centuria ya da Kohortlarında görev yaparlar ve aynı zamanda lejyonerlerin eğitiminden de sorumlu olurlardı. Bu görevi yerine getirirken oldukça acımasız olabilirlerdi ve genellikle oldukça sert cezalar vermeleriyle tanınırlardı. Oldukça ağır koşulları olduğu bilinen Roma ordusunun sahip olduğu disiplin, lejyonların kendilerinden çok daha büyük ordulara karşı elde ettiği başarıların asıl sebeplerinden biriydi.
Bir komutan olarak centurio, adamlarını ödüllendirebildiği gibi gerekli hallerde cezalandırma yetkisine de sahipti. Centurio'nun verebileceği cezalar arasında idam bile vardı.
Ancak centuriolar da kendi üstleri tarafından cezalandırılabilinirlerdi. Centurio'nun ceza ile karşı karşıya kalabileceği örnek suçlar arasında görev sırasında uyumak ya da lejyonerleri yeterince iyi eğitememek sayılabilinir. Tıpkı komutası altındaki askerler gibi, bu suçlardan birini işlediği sabit görülen centurio ölüme mahkûm edilebilirdi.
Centurio seçmeleri
Roma ordusunda Centurio olmak isteyen birini oldukça zorlu bir eleme süreci beklerdi. Her şeyden önce centurio adayının önemli kişilerden alınmış birkaç tavsiye mektubu sunması gerekirdi. Senatör ya da Konsül/İmparator gibi önemli birisinin tavsiyesini almak adayın işlerini oldukça kolaylaştırırdı.
Yaş sınırı
Centurio olmak isteyen bir askerin yaşı en az otuz olmak zorundaydı. Orduya giriş yaşının 16 olduğu göz önüne alındığında, bir kohorta komuta edebilecek askeri birikime ulaşmak için adayın hayatının neredeyse yarısını orduda geçirmesi gerekirdi.
Eğitim
Centurio'nun görevleri arasında üstlerinden aldığı yazılı emirleri kohortunda bulunan adamlarına nakletme de vardı. Bu nedenle okur-yazar olması zorunluydu. Doğal olarak iyi bir eğitime sahip centurio'nun yükselme şansı daha fazlaydı.
Avantaj ve dezavantajları
Avantajları
Centurioların intikal sırasında ata binme ayrıcalıkları vardı ve eğer evlenmelerine izin verilmişse, aileleriyle birlikte garnizonda yaşayabilirlerdi.
Dezavantajları
Bu subaylar savaş sırasında adamlarından birinci derecede sorumluydular ve genellikle en ön safta onlarla birlikte savaşırlardı. Sahip oldukları önem onları yüksek bir riskle karşı karşıya bırakır ve bu da yaralanma oranlarını oldukça arttırırdı.
Vegetius'a göre centurio olmak için sahip olunması gereken nitelikler
Piyade sınıfında yer alan centuriolar bu göreve cüsseleri, güçleri ve kargı ya da mızrak gibi silahları fırlatmadaki hünerleri ve kılıç ve kalkan kullanmadaki yetenekleri için seçilirlerdi; kısacası eğitimlerde elde ettikleri uzmanlıkları için. O, ihtiyatlı, mutedil, aktif ve konuşmaktan çok aldığı emirleri yerine getirmeye hazır olmalı; eğitimi sert ve askerleri arasındaki disiplini yüksek tutmalı, onların temiz ve iyi görünümlü olmalarını ve silahlarını ve zırhlarını parlak ve bakımlı tutmalarını sağlamalıdır. (Vegetius. De Re Militari, II, 14 )
Kaynakça
- ^ . 10 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Centurio Grekce kentyriwn ayni zamanda hekatontarh Grekce ἑkatontarxos ya da Bizans doneminde kentarxos olarak da bilinen ve MO 107 yilindaki Marius Reformlarinin ardindan ortaya cikan bir lejyon rutbesi Centuriolarin cogu 80 askerden olusan centurialara komuta ederdi ancak bazi kidemli centuriolar Kohortlara komuta edebildigi gibi bazilari da lejyon icerisinde diger onemli gorevleri ustlenebilirdi Centurio yeniden canlandirma denemesi Centuriolar unvanlarini komuta ettikleri askeri birlik olan centurialardan alirlar Centurialarin bu sekilde adlandirilmalarinin nedeni ise yaklasik 100 askerden olusmalaridir Marius reformlarinin ardindan 80 kisilik mevcutlar seklinde yeniden duzenlenmislerdi RolleriRoma piyadelerinde centuriolar baslangicta 100 askerden olusan ama mevcutlari once 80 sonra da 60 lejyonere dusurulmus askeri bir birlik olan centurialara komuta ederlerdi Imparatorluk doneminde Centuriolar kademeli olarak gorev yaptiklari kohort icerisinde yukselirlerdi Gosterdikleri basari oraninda once kidemli centuria ya sonra da da tum bir kohorta komuta edebilirlerdi En iyi centuriolar en gozde kohort olan 1 kohortta gorev yapmak uzere secilirler ve bu centuriolar olarak cagrilirlardi Lejyonda gorev yapan en kidemli centurio Primus Pilus olarak adlandirilan birinci kohortun birinci centuriasina komuta eden centurio idi Kidemli centuriolar da dahil olmak uzere tum centuriolara tahsis edilmis bir centuria bulunurdu En kidemli centurio nun Primus pilus olarak adlandirilmasinin nedeni en sagda yer alan birinci Kohort un ilk sirasi primus pilus olmasidir Tam subay mevcuduna sahip bir lejyonda sadece sekiz subay Primus Pilus rutbesi tasir Legatus legatus legionis Lejyon komutani kidemli tribun tribunus laticlavus lejyonun ikinci komutani Ordugah Prefect i praefectus castrorum ve modern ordularda Albay rutbesine karsilik gelen diger bes tribun tribuni angusticlavii Modern askeri organizasyonlarda centuriolara karsilik gelen rutbe oldukca genis bir araliga sahiptir Siradan centuriolar modern zamanlarin tegmen ya da yuzbasi rutbesine karsilik gelirdi Orta dereceye sahip centuriolar ise muhtemelen binbasi kohortlara komuta eden kidemli centuriolar ise yarbay rutbesine esdeger bir konuma sahipti Legatus ve tribunlerine danismanlik yapan Primus Pilus unvanina sahip bir centurio ise yaklasik olarak albay rutbesine sahipti Centuriolar genellikle komuta ettikleri lejyonerle birlikte savastiklari icin savas alaninda oldukca zorlu sartlarla mucadele ederlerdi Savas duzeni almis bir centurianin on sag cephesinde konumlanirlardi Adamlari tarafindan ornek alinir ve yol gosterici olarak kabul edilirdi Sahip olduklari rutbe ve konum nedeniyle yetenek ve cesaretlerini gostermeleri beklendiginden sik sik yaralanmalarla karsi karsiya kalmalari siradan bir durumdu Centuriolarin hemen bir alt rutbesi olan optio centurianin komuta hiyerarsisinden ikinci sirada yer alirdi Kidem Kohort icerisinde her centuria nin bir kidemi vardi Centuriolarin kidemleri ise bagli bulunduklari kohort a ve centuria ya gore belirlenirdi Centuriolar daha kidemli centuria larda atanmadan once bir sure daha alt centuria larda gorev yaparlardi Centuriolar komuta ettikleri centuria nin adiyla cagrilirlardi Manipular lejyonlar doneminde altmis askere komuta ediyorlardi ve su sekilde organize olmuslardi Hastati On alt kademe ve On kidemli Principes On alt kademe ve On kidemli Triarii Bes alt kademe ve Bes kidemli Imparatorluk lejyonlarinda ise kidem sirasina gore su sekilde organize olmuslardi 1 kohort 2 kohort 3 kohort vb Birinci kohortta normal bir centurianin iki kati mevcuda sahip bes centuria bulunurdu Birinci kohortun centuriolari diger tum kohortlardaki centurilardan daha kidemliydiler UniformaRoma centurion su uniformasiyla hemem ayirt edilirdi zirhi gumus kapliydi kilicini sag yerine sol tarafinda tasir dizlik takar ve migferinin sorgucu digerlerinden farkli olarak one dogru dikey dururdu lōrica segmentata olarak bilinen zirhlarin ortaya cikisinda sonra bile centuriolar orme zincirden zirhlarini giymeye devam ettiler Savas sirasinda cesaretini hem askerlerine hem de dusmanlarina gostermek amaciyla zirhinin ustune suslemeler ve aldigi odulleri taktigina inanilir Ayni zamanda otoritesini gosteren ve vitis olarak adlandirilan bir asma cubugu tasiridi SorumluluklariCenturiolar centuria ya da Kohortlarinda gorev yaparlar ve ayni zamanda lejyonerlerin egitiminden de sorumlu olurlardi Bu gorevi yerine getirirken oldukca acimasiz olabilirlerdi ve genellikle oldukca sert cezalar vermeleriyle taninirlardi Oldukca agir kosullari oldugu bilinen Roma ordusunun sahip oldugu disiplin lejyonlarin kendilerinden cok daha buyuk ordulara karsi elde ettigi basarilarin asil sebeplerinden biriydi Bir komutan olarak centurio adamlarini odullendirebildigi gibi gerekli hallerde cezalandirma yetkisine de sahipti Centurio nun verebilecegi cezalar arasinda idam bile vardi Ancak centuriolar da kendi ustleri tarafindan cezalandirilabilinirlerdi Centurio nun ceza ile karsi karsiya kalabilecegi ornek suclar arasinda gorev sirasinda uyumak ya da lejyonerleri yeterince iyi egitememek sayilabilinir Tipki komutasi altindaki askerler gibi bu suclardan birini isledigi sabit gorulen centurio olume mahkum edilebilirdi Centurio secmeleriRoma ordusunda Centurio olmak isteyen birini oldukca zorlu bir eleme sureci beklerdi Her seyden once centurio adayinin onemli kisilerden alinmis birkac tavsiye mektubu sunmasi gerekirdi Senator ya da Konsul Imparator gibi onemli birisinin tavsiyesini almak adayin islerini oldukca kolaylastirirdi Yas siniri Centurio olmak isteyen bir askerin yasi en az otuz olmak zorundaydi Orduya giris yasinin 16 oldugu goz onune alindiginda bir kohorta komuta edebilecek askeri birikime ulasmak icin adayin hayatinin neredeyse yarisini orduda gecirmesi gerekirdi Egitim Centurio nun gorevleri arasinda ustlerinden aldigi yazili emirleri kohortunda bulunan adamlarina nakletme de vardi Bu nedenle okur yazar olmasi zorunluydu Dogal olarak iyi bir egitime sahip centurio nun yukselme sansi daha fazlaydi Avantaj ve dezavantajlariAvantajlari Centuriolarin intikal sirasinda ata binme ayricaliklari vardi ve eger evlenmelerine izin verilmisse aileleriyle birlikte garnizonda yasayabilirlerdi Dezavantajlari Bu subaylar savas sirasinda adamlarindan birinci derecede sorumluydular ve genellikle en on safta onlarla birlikte savasirlardi Sahip olduklari onem onlari yuksek bir riskle karsi karsiya birakir ve bu da yaralanma oranlarini oldukca arttirirdi Vegetius a gore centurio olmak icin sahip olunmasi gereken niteliklerPiyade sinifinda yer alan centuriolar bu goreve cusseleri gucleri ve kargi ya da mizrak gibi silahlari firlatmadaki hunerleri ve kilic ve kalkan kullanmadaki yetenekleri icin secilirlerdi kisacasi egitimlerde elde ettikleri uzmanliklari icin O ihtiyatli mutedil aktif ve konusmaktan cok aldigi emirleri yerine getirmeye hazir olmali egitimi sert ve askerleri arasindaki disiplini yuksek tutmali onlarin temiz ve iyi gorunumlu olmalarini ve silahlarini ve zirhlarini parlak ve bakimli tutmalarini saglamalidir Vegetius De Re Militari II 14 Kaynakca 10 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2009