Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmet Cevdet Sunay (10 Şubat 1899, Erzurum - 22 Mayıs 1982, İstanbul), Türk asker ve devlet adamı. Türkiye'nin 5. Cumhurbaşkanı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin 12. Genelkurmay Başkanıdır.
| Cevdet Sunay 1334-N.TOP.6 | |
|---|---|
 | |
| 1964'te Cevdet Sunay | |
| 5. Türkiye cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 28 Mart 1966 - 28 Mart 1973 (7 yıl) | |
| Başbakan | Süleyman Demirel (1965-1971) Nihat Erim (1971-1972) Ferit Melen (1972-1973) |
| Yerine geldiği | Cemal Gürsel |
| Yerine gelen | Fahri Korutürk |
| Cumhuriyet Senatörü | |
| Görev süresi 28 Mart 1973 - 12 Eylül 1980 | |
| Görev süresi 14 Mart 1966 - 28 Mart 1966 | |
| Seçen cumhurbaşkanı vekili | İbrahim Şevki Atasagun |
| 12. TSK Genelkurmay Başkanı | |
| Görev süresi 4 Ağustos 1960 - 16 Mart 1966 | |
| Yerine geldiği | Ragıp Gümüşpala |
| Yerine gelen | Cemal Tural |
| Türk Kara Kuvvetleri Komutanı | |
| Görev süresi 3 Haziran 1960 - 2 Ağustos 1960 | |
| Yerine geldiği | Cemal Gürsel |
| Yerine gelen | Muzaffer Alankuş |
| TSK Genelkurmay II. Başkanı | |
| Görev süresi 15 Aralık 1957 - 3 Haziran 1960 | |
| Yerine geldiği | Salih Coşkun |
| Yerine gelen | Seyfi Turagay |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ahmet Cevdet 10 Şubat 1899 Erzurum, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 22 Mayıs 1982 (83 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm nedeni | Kalp krizi |
| Defin yeri | Cebeci Askeri Şehitliği, Ankara (28 Mayıs 1982 - 30 Ağustos 1988) Devlet Mezarlığı, Ankara |
| Evlilik(ler) | Atıfet Sunay (e. 1929; ö. 1982) |
| Çocuk(lar) | 3 |
| Bitirdiği okul | |
| Mesleği | Asker |
| Dini | İslam |
| Ödülleri |   |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1917-1920) Türkiye (1921-1966) |
| Branşı | Topçu |
| Hizmet yılları | 1917-1966 |
| Rütbesi |  Orgeneral |
| Komutası |
|
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
Askerlik yaşamı
10 Şubat 1899 tarihinde Erzurum'da doğdu. Diğer bazı kaynaklarda doğum tarihi olarak 1896 ya da 1899 yılı ve doğum yeri Trabzon olarak geçse de, başka bir kaynağa göre doğum tarihi 1900 yılı ve doğum yeri Trabzon ilinin Çaykara ilçesinin Ataköy mahallesi olarak gösterilmektedir. Babası Çaykara'nın Şinek (Ataköy) köyünden Alay Müftüsü İslâm Sabri Efendi, annesi Hatice Hanım'dır. İlk ve orta öğrenimini Erzurum, Kerkük, Edirne ve Kuleli Askerî Lisesinde yaptı. Birinci Dünya Savaşı sırasında, 7 Temmuz 1917 tarihinde subay namzedi olarak orduya katıldı. Aynı yıl Sina ve Filistin Cephesi'nde görev aldı. 1918 yılında İngilizlere esir düştü. Mısır'a götürüldü. Esaretten döndükten sonra, Türk Kurtuluş Savaşı'na katılarak, Güney Cephesi'nde görev aldı. Sonradan Batı Cephesi'nde görevini sürdürdü. 1927 yılında Harp Okulu öğrenimini tamamladı. 1930 yılında Harp Akademisini bitirdi. Silahlı Kuvvetler'de çeşitli görevler almıştır. 1949 yılında Tuğgeneral rütbesine terfi etti.
Tuğgeneral rütbesi ile 3. Zırhlı Tugay Komutanlığı ve Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı yapmıştır. 1952 yılında Tümgeneral rütbesine terfi etti. Tümgeneral rütbesi ile Genelkurmay Harekât Daire Başkanlığı ve 33. Tümen Komutanlığı görevlerinde bulundu. 1955 yılında Korgeneral rütbesine terfi etti. Korgeneral rütbesi ile 9. Kolordu Komutanlığı, Genelkurmay Harekât Başkanlığı ve Genelkurmay II. Başkanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 1958 yılında Orgeneral rütbesine terfi etti. Orgeneral rütbesinde Genelkurmay II. Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevlerini yürüttü. 2 Ağustos 1960 tarihinde Genelkurmay Başkanlığı görevine atandı. 15 Mart 1966 tarihinde kendi isteği ile emekli oldu ve aynı yıl kontenjan senatörü seçildi.
Cumhurbaşkanlığı (1966-1973)
Cemal Gürsel'in rahatsızlığı sebebiyle görevden ayrılması üzerine, 28 Mart 1966'da Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin beşinci Cumhurbaşkanı seçildi. 28 Mart 1973 tarihine kadar devam eden Cumhurbaşkanlığı döneminde zaman zaman sıkıntılı günler geçirdi. Sırasıyla Süleyman Demirel, Nihat Erim ve Ferit Melen'in hükûmet kurdukları bu dönemde en uzun müddet hükûmet başında kalan (27.10.1965-19.03.1971) Süleyman Demirel'dir. Demirel bu dönem için Sunay'ın ölümünden sonra: "Beş yıl, Cumhurbaşkanı Sunay ile rahat çalıştık. Birbirimizi anlıyorduk. Çankaya ile hükûmet arasındaki bu uyum Türkiye'ye pek çok şey kazandırmıştır" demiştir.
Türkiye'de sol hareketin ivme kazanması, CHP'nin "Ortanın Solu" sloganı, Ecevit'in adının duyulmaya başlaması, öğrenciler arasındaki sağ-sol kavgası, Yassıda Mahkemesi'nde yargılanıp hapse mahkûm olan ve Kayseri Kapalı Cezaevinde kalan başta Celâl Bayar olmak üzere Demokrat Parti milletvekillerinin affı ile siyasi haklar verilmesi mevzusunda o günlerin partileri arasındaki mücadele, Suat Hayri Ürgüplü'nün başbakanlığa getirilip (29 Nisan 1972) kurduğu hükûmetin Sunay tarafından önce uygun görülüp sonra reddedilmesi, üniversitelerde zaman zaman arama yapılması, hatta bazen kapatılması, İsmet İnönü'nün irtica ve Nurculuk kelimelerini sık sık tekrarlaması, 1967 Kıbrıs olayları, ABD Başkanı Johnson'un mektubu, Yargıtay Başkanı İmran Öktem'in cenaze merasimindeki olaylar (1969) ve sonrasındaki gösteriler, Birinci Boğaz Köprüsü, İstanbul ve Ankara'da bazı resmî binaların bombalanması Genelkurmay Başkanı Cemal Tural'in Askeri Şûra'ya alınarak Orgeneral Memduh Tağmaç'ın Genelkurmay Başkanı olması (12 Mart 1969), Millî Nizam Partisi'nin kurulması (26 Ocak 1970), İsrail Başkonsolosu'nun kaçırılması ve daha sonra öldürülmesi, üç İngiliz teknisyenin kaçırılıp öldürülmesi, Boğaziçi adlı yolcu uçağının Bulgaristan'a kaçırılması, Deniz Gezmiş ve iki arkadaşının idamı, İsmet İnönü'nün önce CHP liderliğinden daha sonra CHP'den ve milletvekilliğinden istifası, birinci ve ikinci Nihad Erim hükûmetleri (1971-1972), sonra Ferid Melen'in başbakanlığı ve benzeri olaylar ve meşhur 12 Mart Muhtırası Cevdet Sunay'ın cumhurbaşkanlığı döneminde cereyan etmiştir.
Yedi yıllık görev süresini 28 Mart 1973 tarihinde tamamladı ve cumhurbaşkanlığından ayrıldı. Aynı gün Cumhuriyet Senatosu tabii senatörü olarak göreve başladı ve 12 Eylül Darbesine kadar görevini sürdürdü.
1929 yılında Atıfet Hanım'la evlenen ve üç çocuğu olan Cevdet Sunay 22 Mayıs 1982'de 83 yaşında ölmüştür. Cenazesi, 28 Mayıs 1982'de törenle, Ankara Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi. 6 yıl sonra, 30 Ağustos 1988'de, Büyük Zafer'in 66. yılı nedeniyle, Devlet Mezarlığına nakledilmiştir.
Halil Falyalı'nın iddiaları
Sedat Peker'in öne sürdüğü uyuşturucu iddialarıyla gündeme gelen Kıbrıslı iş insanı Halil Falyalı, 15 Ekim 2021 tarihinde tutuklanıp mahkemeye sevk edildi. Mahkemede mal varlığı hakkında bilgi veren Falyalı, Cevdet Sunay hakkında şu açıklamalarda bulundu: " adında Kıbrıs'ın üçüncü büyük petrol şirketine sahibim. Bu petrol firması Cevdet Sunay'a aitti ve 1974'ten beri faaliyettedir. 25-30 yıl önce ben satın aldım."
Kaynakça
Cevdet Sunay hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
- ^ a b c (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b "Cevdet SUNAY / Orgeneral - Top.1334(1918)-N-6". Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ a b . T.C.CUMHURBAŞKANLIĞI. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ TÜRK SİYASETİNDE ETKİN BİR GENELKURMAY BAŞKANI: CEVDET SUNAY
- ^ a b "Cevdet Sunay kimdir?". 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "SUNAY, Cevdet - TDV İslâm Ansiklopedisi". 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Cevdet Sunay Müzesi - Trabzon". Türkiye Kültür Portalı. 30 Aralık 2022. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Cevdet Sunay Besinci Cumhurbaskani oldu". 31 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2012.
- ^ . Haber İskelesi. 19 Ekim 2021. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2021.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Cemal Gürsel | 5. Türkiye cumhurbaşkanı  28 Mart 1966 - 28 Mart 1973 | Sonra gelen: Fahri Korutürk |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Ragıp Gümüşpala | TSK Genelkurmay Başkanı 4 Ağustos 1960 - 16 Mart 1966 | Sonra gelen: Cemal Tural |
| Önce gelen: Cemal Gürsel | Türk Kara Kuvvetleri Komutanı 3 Haziran 1960 - 2 Ağustos 1960 | Sonra gelen: Muzaffer Alankuş |
| Önce gelen: Salih Coşkun | TSK Genelkurmay II. Başkanı 15 Aralık 1957 - 3 Haziran 1960 | Sonra gelen: Seyfi Turagay |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmet Cevdet Sunay 10 Subat 1899 Erzurum 22 Mayis 1982 Istanbul Turk asker ve devlet adami Turkiye nin 5 Cumhurbaskani ve Turk Silahli Kuvvetlerinin 12 Genelkurmay Baskanidir Cevdet Sunay 1334 N TOP 61964 te Cevdet Sunay5 Turkiye cumhurbaskaniGorev suresi 28 Mart 1966 28 Mart 1973 7 yil Basbakan Suleyman Demirel 1965 1971 Nihat Erim 1971 1972 Ferit Melen 1972 1973 Yerine geldigi Cemal GurselYerine gelen Fahri KoruturkCumhuriyet SenatoruGorev suresi 28 Mart 1973 12 Eylul 1980Gorev suresi 14 Mart 1966 28 Mart 1966Secen cumhurbaskani vekili Ibrahim Sevki Atasagun12 TSK Genelkurmay BaskaniGorev suresi 4 Agustos 1960 16 Mart 1966Yerine geldigi Ragip GumuspalaYerine gelen Cemal TuralTurk Kara Kuvvetleri KomutaniGorev suresi 3 Haziran 1960 2 Agustos 1960Yerine geldigi Cemal GurselYerine gelen Muzaffer AlankusTSK Genelkurmay II BaskaniGorev suresi 15 Aralik 1957 3 Haziran 1960Yerine geldigi Salih CoskunYerine gelen Seyfi TuragayKisisel bilgilerDogum Ahmet Cevdet 10 Subat 1899 1899 02 10 Erzurum Osmanli ImparatorluguOlum 22 Mayis 1982 83 yasinda Istanbul TurkiyeOlum nedeni Kalp kriziDefin yeri Cebeci Askeri Sehitligi Ankara 28 Mayis 1982 30 Agustos 1988 Devlet Mezarligi AnkaraEvlilik ler Atifet Sunay e 1929 o 1982 Cocuk lar 3Bitirdigi okul Kuleli Askeri LisesiHarp OkuluHarp AkademisiMeslegi AskerDini IslamOdulleriImzasiAskeri hizmetiBagliligi Osmanli 1917 1920 Turkiye 1921 1966 Bransi TopcuHizmet yillari 1917 1966Rutbesi OrgeneralKomutasi 72 Topcu Alayi41 Topcu Alayi204 Motorlu Topcu Alayi3 Zirhli Tumen 6 Tank Alayi3 Zirhli Tugay33 Tumen9 KolorduTurk Kara KuvvetleriTurk Silahli KuvvetleriCatisma savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus SavasiAskerlik yasami10 Subat 1899 tarihinde Erzurum da dogdu Diger bazi kaynaklarda dogum tarihi olarak 1896 ya da 1899 yili ve dogum yeri Trabzon olarak gecse de baska bir kaynaga gore dogum tarihi 1900 yili ve dogum yeri Trabzon ilinin Caykara ilcesinin Atakoy mahallesi olarak gosterilmektedir Babasi Caykara nin Sinek Atakoy koyunden Alay Muftusu Islam Sabri Efendi annesi Hatice Hanim dir Ilk ve orta ogrenimini Erzurum Kerkuk Edirne ve Kuleli Askeri Lisesinde yapti Birinci Dunya Savasi sirasinda 7 Temmuz 1917 tarihinde subay namzedi olarak orduya katildi Ayni yil Sina ve Filistin Cephesi nde gorev aldi 1918 yilinda Ingilizlere esir dustu Misir a goturuldu Esaretten dondukten sonra Turk Kurtulus Savasi na katilarak Guney Cephesi nde gorev aldi Sonradan Bati Cephesi nde gorevini surdurdu 1927 yilinda Harp Okulu ogrenimini tamamladi 1930 yilinda Harp Akademisini bitirdi Silahli Kuvvetler de cesitli gorevler almistir 1949 yilinda Tuggeneral rutbesine terfi etti Tuggeneral rutbesi ile 3 Zirhli Tugay Komutanligi ve Genelkurmay Harekat Daire Baskanligi yapmistir 1952 yilinda Tumgeneral rutbesine terfi etti Tumgeneral rutbesi ile Genelkurmay Harekat Daire Baskanligi ve 33 Tumen Komutanligi gorevlerinde bulundu 1955 yilinda Korgeneral rutbesine terfi etti Korgeneral rutbesi ile 9 Kolordu Komutanligi Genelkurmay Harekat Baskanligi ve Genelkurmay II Baskanligi gorevlerinde bulunduktan sonra 1958 yilinda Orgeneral rutbesine terfi etti Orgeneral rutbesinde Genelkurmay II Baskanligi Kara Kuvvetleri Komutanligi gorevlerini yuruttu 2 Agustos 1960 tarihinde Genelkurmay Baskanligi gorevine atandi 15 Mart 1966 tarihinde kendi istegi ile emekli oldu ve ayni yil kontenjan senatoru secildi Cumhurbaskanligi 1966 1973 Cevdet Sunay Cemal Gursel in rahatsizligi sebebiyle gorevden ayrilmasi uzerine 28 Mart 1966 da Turkiye Buyuk Millet Meclisi tarafindan Turkiye nin besinci Cumhurbaskani secildi 28 Mart 1973 tarihine kadar devam eden Cumhurbaskanligi doneminde zaman zaman sikintili gunler gecirdi Sirasiyla Suleyman Demirel Nihat Erim ve Ferit Melen in hukumet kurduklari bu donemde en uzun muddet hukumet basinda kalan 27 10 1965 19 03 1971 Suleyman Demirel dir Demirel bu donem icin Sunay in olumunden sonra Bes yil Cumhurbaskani Sunay ile rahat calistik Birbirimizi anliyorduk Cankaya ile hukumet arasindaki bu uyum Turkiye ye pek cok sey kazandirmistir demistir Cumhurbaskani Sunay ve Kral I Idris Libya da iki kizin hediyesini kabul ediyor 1968 Turkiye de sol hareketin ivme kazanmasi CHP nin Ortanin Solu slogani Ecevit in adinin duyulmaya baslamasi ogrenciler arasindaki sag sol kavgasi Yassida Mahkemesi nde yargilanip hapse mahkum olan ve Kayseri Kapali Cezaevinde kalan basta Celal Bayar olmak uzere Demokrat Parti milletvekillerinin affi ile siyasi haklar verilmesi mevzusunda o gunlerin partileri arasindaki mucadele Suat Hayri Urguplu nun basbakanliga getirilip 29 Nisan 1972 kurdugu hukumetin Sunay tarafindan once uygun gorulup sonra reddedilmesi universitelerde zaman zaman arama yapilmasi hatta bazen kapatilmasi Ismet Inonu nun irtica ve Nurculuk kelimelerini sik sik tekrarlamasi 1967 Kibris olaylari ABD Baskani Johnson un mektubu Yargitay Baskani Imran Oktem in cenaze merasimindeki olaylar 1969 ve sonrasindaki gosteriler Birinci Bogaz Koprusu Istanbul ve Ankara da bazi resmi binalarin bombalanmasi Genelkurmay Baskani Cemal Tural in Askeri Sura ya alinarak Orgeneral Memduh Tagmac in Genelkurmay Baskani olmasi 12 Mart 1969 Milli Nizam Partisi nin kurulmasi 26 Ocak 1970 Israil Baskonsolosu nun kacirilmasi ve daha sonra oldurulmesi uc Ingiliz teknisyenin kacirilip oldurulmesi Bogazici adli yolcu ucaginin Bulgaristan a kacirilmasi Deniz Gezmis ve iki arkadasinin idami Ismet Inonu nun once CHP liderliginden daha sonra CHP den ve milletvekilliginden istifasi birinci ve ikinci Nihad Erim hukumetleri 1971 1972 sonra Ferid Melen in basbakanligi ve benzeri olaylar ve meshur 12 Mart Muhtirasi Cevdet Sunay in cumhurbaskanligi doneminde cereyan etmistir Yedi yillik gorev suresini 28 Mart 1973 tarihinde tamamladi ve cumhurbaskanligindan ayrildi Ayni gun Cumhuriyet Senatosu tabii senatoru olarak goreve basladi ve 12 Eylul Darbesine kadar gorevini surdurdu 1929 yilinda Atifet Hanim la evlenen ve uc cocugu olan Cevdet Sunay 22 Mayis 1982 de 83 yasinda olmustur Cenazesi 28 Mayis 1982 de torenle Ankara Cebeci Asri Mezarliginda topraga verildi 6 yil sonra 30 Agustos 1988 de Buyuk Zafer in 66 yili nedeniyle Devlet Mezarligina nakledilmistir Halil Falyali nin iddialariSedat Peker in one surdugu uyusturucu iddialariyla gundeme gelen Kibrisli is insani Halil Falyali 15 Ekim 2021 tarihinde tutuklanip mahkemeye sevk edildi Mahkemede mal varligi hakkinda bilgi veren Falyali Cevdet Sunay hakkinda su aciklamalarda bulundu adinda Kibris in ucuncu buyuk petrol sirketine sahibim Bu petrol firmasi Cevdet Sunay a aitti ve 1974 ten beri faaliyettedir 25 30 yil once ben satin aldim KaynakcaVikipedi nin kardes projelerinden Cevdet Sunay hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilar a b c PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b Cevdet SUNAY Orgeneral Top 1334 1918 N 6 Turk Silahli Kuvvetleri Genelkurmay Baskanligi 7 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2021 a b T C CUMHURBASKANLIGI 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi TURK SIYASETINDE ETKIN BIR GENELKURMAY BASKANI CEVDET SUNAY a b Cevdet Sunay kimdir 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 SUNAY Cevdet TDV Islam Ansiklopedisi 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 Cevdet Sunay Muzesi Trabzon Turkiye Kultur Portali 30 Aralik 2022 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2023 Cevdet Sunay Besinci Cumhurbaskani oldu 31 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2012 Haber Iskelesi 19 Ekim 2021 19 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2021 Siyasi goreviOnce gelen Cemal Gursel 5 Turkiye cumhurbaskani 28 Mart 1966 28 Mart 1973 Sonra gelen Fahri KoruturkAskeri goreviOnce gelen Ragip Gumuspala TSK Genelkurmay Baskani 4 Agustos 1960 16 Mart 1966 Sonra gelen Cemal TuralOnce gelen Cemal Gursel Turk Kara Kuvvetleri Komutani 3 Haziran 1960 2 Agustos 1960 Sonra gelen Muzaffer AlankusOnce gelen Salih Coskun TSK Genelkurmay II Baskani 15 Aralik 1957 3 Haziran 1960 Sonra gelen Seyfi Turagay