Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Chien-Shiung Wu (sadeleştirilmiş Çince de 吴健雄; geleneksel Çince de ise 吳健雄. Wú Jiànxióng şeklinde okunur.) 31 Mayıs 1912’de doğmuş, 16 Şubat 1997’de hayatını kaybetmişti. Radyoaktiviteye önemli katkılar yapmış Çin kökenli Amerikalı bir deneysel fizikçidir. Manhattan Projesi'nde çalışmış, (difüzyon) uranyum metalini U-235 ve U-238 izotoplarına ayrıştıran bir yöntem geliştirmiştir. Eşlem korunumu çürüten ve Wu’nun önderliğinde yapılan Wu Deneyi en önemli çalışmalarından birisidir. Bu çalışması çalışma arkadaşları Tsung-Dao Lee ve ’a 1957 Nobel Fizik Ödülünü kazandırmış, ayrıca Wu’ya da 1978 yılında Wolf Fizik Ödülünü kazandırmıştır. Deneysel fizikteki ustalığı sık sık Marie Curie ile karşılaştırılmasına neden olmuş, ayrıca ‘Fiziğin Leydisi’, ‘Çinli Madam Curie’, ‘Nükleer Araştırmanın Kraliçesi’ gibi saygın takma isimler kazandırmıştır.
Hayatı
Chien-Shiung Wu Çinin Jiangsu bölgesinde, Taicang’da Liuhe kasabasında yaklaşık Şangaya 64 km (40 mil) uzaklıkta 31 Mayıs 1912’de doğmuştur. Babası Wu Zhongyi (吳仲裔), Wu’yu dönemin önemli Çinli filozof ve eğitimcilerinden ’in derslerine katılmaya teşvik etmiştir. Babasıyla oldukça yakındı ve babası Wu’nun ilgilerini ona kitaplarla, dergilerle, gazetelerle sarılı olduğu bir ortam yaratarak teşvik etmeyi tutku haline getirmişti. Henüz 11 yaşındayken ’ye(Normal Okulu/Normal School lise mezunlarını öğretmen olarak eğiten okulların genel adıdır.) gitmek üzere evden ayrıldı. 1929 senesinde Wu Nanjing’deki ’ye başvurdu. Dönemin hükûmet düzenlemeleri ‘’Normal Okul’’ mezunlarının üniversiteye gidebilmek için en az 1 yıl öğretmenlik yapmasını zorunlu kılıyordu. Bu nedenle 1929 yılını Hu Shih tarafından kurulmuş olan Şangay’daki (中國公學) öğretmenlik yaparak geçirdi. 1930’dan 1934’e kadar Wu ’de eğitim gördü. Eğitimine matematik ile başladı ancak ardından fizik bölümüne geçti. Diplomasını Nanjing’deki Ulusal Merkezi Üniversite’nin fizik bölümünden aldı. Mezun olduktan sonra 2 yıl fizik alanında master’a devam etti, bir yandan da Zhejiang Üniversitesinde asistanlık yaptı. Wu, master derecesini alınca Fizik Enstitüsü’nde araştırmacı olarak çalışmaya başladı. 1936 yılında ise Amerika Birleşik Devletleri’ne taşında. Wu fizik çalışmalarını Çinin fiziksel şartlarında mümkün olandan yüksek seviyelere taşımaya karar vermişti. Bu nedenle Amerikan üniversitelerine, özellikle California’dakilere başvurularda bulundu. ’nden olumlu cevap alması üzerine Taicang’lı bir kimyager olan arkadaşı (董若芬) ile birlikte Çinden Amerikaya Uzun bir deniz yolculuğuna çıktı. İki arkadaş 1936’da San Francisco’ya vardı. Berkeley’deki California Üniversitesini gördükten sonra Wu’nun lisansüstü eğitim planları tamamen değişti. Burada Çin Cumhuriyetinin kendi kedisini Çin İmparatoru ilan eden ilk devlet başkanı Yuan Shikai’nin torunu, fizikçi ile görüştü. Buna ilaveten Wu’nun başarıları ona, kısa süre içerisinde (cyclotron parçacık hızlandırıcısı; yüklü parçacıkları dairesel yörüngelerde merkezden dışarıya doğru ivmelendiren bir tür parçacık hızlandırıcısı) icat edip fizikteki uygulamalarını geliştirerek 1939 Nobel Fizik Ödülünü kazanacak olan Ernest O. Lawrence’ın altında çalışma şansını verdi. Bu nedenle Michigan’da çalışma planlarından vazgeçerek Berkeley’e kaydoldu. Fizik doktorasını hızla 1940 yılında tamamlayarak hem araştırmasında hem de eğitiminde büyük ilerlemeleri bir kısa süre içerisinde katetti. 1942 yılında vatandaşı Yuan’la evlendi. 1947 yılında oğulları Vincent Yuan (袁緯承) dünyaya geldi. İleride Vİcent’de fizikçi oldu. 16 Şubat 1997’de 84 yaşında geçirdiği inme sonucu New York’ta öldü. Öldüğünde Columbia Üniversitesinde fizik profesörüydü.
Kariyer
İlk çalışmaları
Wu ve Yuan evlendikten sonra ABD’nin doğu yakasına taşındı. Burada Wu önce öğretim üyesi oldu, ardından 1942-1944 arasında New Jersey’deki Princeton Üniversitesinde çalışmaya başladı. Princeton Üniversitesi Fizik Bölümünde ders veren ilk kadın oldu. Ardından 1944 yılında kendisini 1980 yılına kadar çalışmaya devam edeceği New York’taki Columbia Üniversitesinde buldu. 1942-1944 arasındaki 2 yılı Wu Berkeley Üniversitesinde araştırma asistanı olarak geçirdi. Aynı zamanda Şangay’daki ve Smith Üniversitesinde dersler verdi. Bu dersler genellikle x ışını örütçözümbilimi hakkındaydı. 1958’de kadrolu profesör oldu ve Ulusal Bilim Akademisi’ne seçildi. Columbia Üniversitesinde Wu ayrıca araştırma ve geliştirilmesine katıldı. Gaz yayınımı (difüzyonu) yöntemiyle uranyum metalini U-235 ve U238 izotoplarına ayrılmasının gelişimine katkıda bulundu. Bu yöntem Oak Ridge, Tennesee yakınlarındaki yapımı 1944 yılında başlamış olan tesislerinde çok büyük ölçeklerde uygulandı. 1946 yılından 1952’te kadar Columbia Üniversitesi fizik bölümünde araştırmacı üye olarak çalıştı. Ardından 1958’e kadar 6 yıl boyunca doçent unvanıyla çalıştı. 1958’de profesörlük unvanını aldı ve 1981’de de emekli oldu. Bu sırada Columbia Üniversitesinde nükleer radyasyonun şiddetini ölçmek için kullanılan geliştirilmesinde de çalıştı.
Beta ışıması ve eşlem korunumu
Columbia’da Wu Çin doğumlu teorik fizikçi Tsung-Dao Lee ile bizzat tanıştı. 1950’lerin ortalarında Lee ve bir diğer Çinli teorik fizikçi, Chen Ning Yang, eşlem korunumu üzerine çalışmaya başladılar. Deneysel sonuçlara dair yaptıkları kütüphane araştırmalarında bu kanunun elektromanyetik etkileşimler ve (güçlü nükleer kuvvet) için geçerli olduğu sonucuna vardılar. Ancak bu teori henüz (zayıf nükleer kuvvet) için sınanmamıştı ve Lee ve Yang’ın kuramsal çalışmaları kuramın büyük ihtimalle bu tür etkileşimlerde geçerli olmayacağını gösteriyordu. İkili eşlem korunumunu zayıf nükleer kuvvet için test edebilmek için birçok laboratuvar deneyi tasarladı. Lee bu deneylerin içinden en uygun olanını seçmesi, laboratuvar gereçlerini tasarlaması ve ardından deneyi uygulaması için Wu’dan yardım istedi. Wu bu deneyi, yapmayı, deneye bir radyoaktif kobalt-60 örneğinin çok düşük sıcaklıklara kadar soğutulmasının da eklenmesi şartıyla kabul etti. Kobalt-60 beta ışınımı yaparak bozunan bir iztoptu ve beta ışıması Wu’nun bir diğer uzmanlık alanıydı. Aşırı düşük sıcaklıklar kobalt atomlarının termal titreşimlerini neredeyse sıfıra indirmek için gerekliydi. Wu ayrıca kobalt-60 örneğinin atomik çekirdeğindeki bütün spinleri aynı yöne toplamak için örneğe düzgün bir manyetik alan uygulamak zorundaydı. Bu aşırı soğuk sıcaklıkta gerçekleştirilecek deney için Wu’nun da sıvı-gazlar konusundaki uzmanlığına ihtiyacı vardı. Bu nedenle deneyi gerçekleştirebilmek için Maryland’deki Ulusal Standartlar Bürosunun merkezine beraberinde deney ekipmanlarıyla gitti. Lee ve Yang’ın teorik hesaplamaları kobalt-60 atomlarının yaydığı beta parçacıklarının asimetrik olarak yayılması gerektiğini öngörüyordu ve bu durum eşlem korunumu kanunu çürütüyordu. Wu’nun NBS’deki deneyleri bu fikri doğruladı: zayıf nükleer etkileşim altında eşlem korunmuyordu. Aynı durum kısa bir süre içerisinde Wu’nun Columbia Üniversitesindeki meslektaşları tarafından başka deneylerle de doğrulandı. Bu deneylerin sonuçları yayınlandıktan kısa bir süre sonra birçok laboratuvarda farklı deney düzenekleriyle test edildi ve birçok kez doğrulandı. Wu’nun 1965’te yayınlanan Beta Bozunumu adlı kitabı günümüzde hala nükleer fiziğin temel referans kitabı olarak kabul edilir.
Diğer çalışmaları ve başarıları
Wu’nun yaptığı bir diğer önemli deney ise Pryce ve Ward’ın ters yönlere ilerleyen iki fotonun kuantum kutuplaşmalarının bağıntılarına ilişkin hesaplamalarının doğrulanmasıydı. Bu deney, dolaşık bir foton çiftinin doğurduğu kuantum sonuçlarının () veya durumuna uygulanabilirliğinin ilk deneysel doğrulanışı olmasıyla önemliydi. Wu ayrıca 1956 yılında yaptığı bir deneyle çekirdekteki etkileşimleri açıklayan simetri yasasını çürüttü. Wu, 1956 Haziranında tamamladığı ve 1957’de basılan ‘’ Dair Deneyler’’ kitabında beta bozunumu deneyinden topladığı verileri ve bulgularını paylaştı. Onun bulguları ilk kez eşlem korunumuna uymayan bir durum tespit etmemizi sağlamış oldu. Wu daha sonra hemoglobini deforme ederek hastalığına yol açan moleküler değişimleri inceleyen araştırmayı yönetti. 1960’a kadar Mössbauer etkisi üzerine çalıştı ve ardından manyetizimle ilgili çalışmaya başladı.
Ödüller ve başarılar
- dahil olan tek Çinli olduğu düşünülüyor.
- ’ne seçilen ilk Çin asıllı Amerikalı.
- Princeton Üniversitesinde ders veren ilk kadın
- Princeton Üniversitesinden fahri doktora alan ilk kadın
- Amerikan Fizik Topluluğunun ilk kadın başkanı (1975 yılında seçildi).
- Ulusal Bilim Madalyası (1975)
- İlk ödülünün sahibi (1978)
- 1970’te Kızıl Çin’i ziyaret eden ilk Amerikan eğitimcisi oldu
- onun onuruna ismini taşır
- üyesi (1958’de üye oldu)
- (1958)
- Başarı Ödülü (1959)
- , (1962)
- , (1962)
- , (1965)
- (1974)
- , Amerikan Fizik Topluluğu (1975)
- Ulusal Bilim Madalyası (ABD-1975)
- Wolf Fizik Ödülü (İsrail-1978)
- onursal üyesi
- üyesi
- üyesi
- Amerikan Fizik Topluluğu üyesi
Konuyla ilgili yayınlar
- Hammond, Richard (2007). Chien-Shiung Wu: Pioneering Nuclear Physicist. New York: Chelsea House Publishers. ISBN .
- Tsai-Chien Chiang (28 Mart 2013). Madame Chien-Shiung Wu: The First Lady of Physics Research. World Scientific Publishing Company Incorporated. ISBN . 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Chien-shiung Wu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Chien-Shiung Wu in CWP at UCLA 19 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wu Chien Shiung Education Foundation5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Chinese-English bilingual)
- Eulogy-biography28 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Columbia)
- A large black/white photo and a mini-bio31 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Experimental Test of Parity Conservation in Beta Decay [1]4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- National Women's Hall of Fame
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Chien Shiung Wu sadelestirilmis Cince de 吴健雄 geleneksel Cince de ise 吳健雄 Wu Jianxiong seklinde okunur 31 Mayis 1912 de dogmus 16 Subat 1997 de hayatini kaybetmisti Radyoaktiviteye onemli katkilar yapmis Cin kokenli Amerikali bir deneysel fizikcidir Manhattan Projesi nde calismis difuzyon uranyum metalini U 235 ve U 238 izotoplarina ayristiran bir yontem gelistirmistir Eslem korunumu curuten ve Wu nun onderliginde yapilan Wu Deneyi en onemli calismalarindan birisidir Bu calismasi calisma arkadaslari Tsung Dao Lee ve a 1957 Nobel Fizik Odulunu kazandirmis ayrica Wu ya da 1978 yilinda Wolf Fizik Odulunu kazandirmistir Deneysel fizikteki ustaligi sik sik Marie Curie ile karsilastirilmasina neden olmus ayrica Fizigin Leydisi Cinli Madam Curie Nukleer Arastirmanin Kralicesi gibi saygin takma isimler kazandirmistir Hayati1963 tekrar Columbia Universitesi Chien Shiung Wu Cinin Jiangsu bolgesinde Taicang da Liuhe kasabasinda yaklasik Sangaya 64 km 40 mil uzaklikta 31 Mayis 1912 de dogmustur Babasi Wu Zhongyi 吳仲裔 Wu yu donemin onemli Cinli filozof ve egitimcilerinden in derslerine katilmaya tesvik etmistir Babasiyla oldukca yakindi ve babasi Wu nun ilgilerini ona kitaplarla dergilerle gazetelerle sarili oldugu bir ortam yaratarak tesvik etmeyi tutku haline getirmisti Henuz 11 yasindayken ye Normal Okulu Normal School lise mezunlarini ogretmen olarak egiten okullarin genel adidir gitmek uzere evden ayrildi 1929 senesinde Wu Nanjing deki ye basvurdu Donemin hukumet duzenlemeleri Normal Okul mezunlarinin universiteye gidebilmek icin en az 1 yil ogretmenlik yapmasini zorunlu kiliyordu Bu nedenle 1929 yilini Hu Shih tarafindan kurulmus olan Sangay daki 中國公學 ogretmenlik yaparak gecirdi 1930 dan 1934 e kadar Wu de egitim gordu Egitimine matematik ile basladi ancak ardindan fizik bolumune gecti Diplomasini Nanjing deki Ulusal Merkezi Universite nin fizik bolumunden aldi Mezun olduktan sonra 2 yil fizik alaninda master a devam etti bir yandan da Zhejiang Universitesinde asistanlik yapti Wu master derecesini alinca Fizik Enstitusu nde arastirmaci olarak calismaya basladi 1936 yilinda ise Amerika Birlesik Devletleri ne tasinda Wu fizik calismalarini Cinin fiziksel sartlarinda mumkun olandan yuksek seviyelere tasimaya karar vermisti Bu nedenle Amerikan universitelerine ozellikle California dakilere basvurularda bulundu nden olumlu cevap almasi uzerine Taicang li bir kimyager olan arkadasi 董若芬 ile birlikte Cinden Amerikaya Uzun bir deniz yolculuguna cikti Iki arkadas 1936 da San Francisco ya vardi Berkeley deki California Universitesini gordukten sonra Wu nun lisansustu egitim planlari tamamen degisti Burada Cin Cumhuriyetinin kendi kedisini Cin Imparatoru ilan eden ilk devlet baskani Yuan Shikai nin torunu fizikci ile gorustu Buna ilaveten Wu nun basarilari ona kisa sure icerisinde cyclotron parcacik hizlandiricisi yuklu parcaciklari dairesel yorungelerde merkezden disariya dogru ivmelendiren bir tur parcacik hizlandiricisi icat edip fizikteki uygulamalarini gelistirerek 1939 Nobel Fizik Odulunu kazanacak olan Ernest O Lawrence in altinda calisma sansini verdi Bu nedenle Michigan da calisma planlarindan vazgecerek Berkeley e kaydoldu Fizik doktorasini hizla 1940 yilinda tamamlayarak hem arastirmasinda hem de egitiminde buyuk ilerlemeleri bir kisa sure icerisinde katetti 1942 yilinda vatandasi Yuan la evlendi 1947 yilinda ogullari Vincent Yuan 袁緯承 dunyaya geldi Ileride VIcent de fizikci oldu 16 Subat 1997 de 84 yasinda gecirdigi inme sonucu New York ta oldu Oldugunde Columbia Universitesinde fizik profesoruydu KariyerIlk calismalari 1958 Columbia Universitesi Wu ve Yuan evlendikten sonra ABD nin dogu yakasina tasindi Burada Wu once ogretim uyesi oldu ardindan 1942 1944 arasinda New Jersey deki Princeton Universitesinde calismaya basladi Princeton Universitesi Fizik Bolumunde ders veren ilk kadin oldu Ardindan 1944 yilinda kendisini 1980 yilina kadar calismaya devam edecegi New York taki Columbia Universitesinde buldu 1942 1944 arasindaki 2 yili Wu Berkeley Universitesinde arastirma asistani olarak gecirdi Ayni zamanda Sangay daki ve Smith Universitesinde dersler verdi Bu dersler genellikle x isini orutcozumbilimi hakkindaydi 1958 de kadrolu profesor oldu ve Ulusal Bilim Akademisi ne secildi Columbia Universitesinde Wu ayrica arastirma ve gelistirilmesine katildi Gaz yayinimi difuzyonu yontemiyle uranyum metalini U 235 ve U238 izotoplarina ayrilmasinin gelisimine katkida bulundu Bu yontem Oak Ridge Tennesee yakinlarindaki yapimi 1944 yilinda baslamis olan tesislerinde cok buyuk olceklerde uygulandi 1946 yilindan 1952 te kadar Columbia Universitesi fizik bolumunde arastirmaci uye olarak calisti Ardindan 1958 e kadar 6 yil boyunca docent unvaniyla calisti 1958 de profesorluk unvanini aldi ve 1981 de de emekli oldu Bu sirada Columbia Universitesinde nukleer radyasyonun siddetini olcmek icin kullanilan gelistirilmesinde de calisti Beta isimasi ve eslem korunumu Columbia da Wu Cin dogumlu teorik fizikci Tsung Dao Lee ile bizzat tanisti 1950 lerin ortalarinda Lee ve bir diger Cinli teorik fizikci Chen Ning Yang eslem korunumu uzerine calismaya basladilar Deneysel sonuclara dair yaptiklari kutuphane arastirmalarinda bu kanunun elektromanyetik etkilesimler ve guclu nukleer kuvvet icin gecerli oldugu sonucuna vardilar Ancak bu teori henuz zayif nukleer kuvvet icin sinanmamisti ve Lee ve Yang in kuramsal calismalari kuramin buyuk ihtimalle bu tur etkilesimlerde gecerli olmayacagini gosteriyordu Ikili eslem korunumunu zayif nukleer kuvvet icin test edebilmek icin bircok laboratuvar deneyi tasarladi Lee bu deneylerin icinden en uygun olanini secmesi laboratuvar gereclerini tasarlamasi ve ardindan deneyi uygulamasi icin Wu dan yardim istedi Wu bu deneyi yapmayi deneye bir radyoaktif kobalt 60 orneginin cok dusuk sicakliklara kadar sogutulmasinin da eklenmesi sartiyla kabul etti Kobalt 60 beta isinimi yaparak bozunan bir iztoptu ve beta isimasi Wu nun bir diger uzmanlik alaniydi Asiri dusuk sicakliklar kobalt atomlarinin termal titresimlerini neredeyse sifira indirmek icin gerekliydi Wu ayrica kobalt 60 orneginin atomik cekirdegindeki butun spinleri ayni yone toplamak icin ornege duzgun bir manyetik alan uygulamak zorundaydi Bu asiri soguk sicaklikta gerceklestirilecek deney icin Wu nun da sivi gazlar konusundaki uzmanligina ihtiyaci vardi Bu nedenle deneyi gerceklestirebilmek icin Maryland deki Ulusal Standartlar Burosunun merkezine beraberinde deney ekipmanlariyla gitti Lee ve Yang in teorik hesaplamalari kobalt 60 atomlarinin yaydigi beta parcaciklarinin asimetrik olarak yayilmasi gerektigini ongoruyordu ve bu durum eslem korunumu kanunu curutuyordu Wu nun NBS deki deneyleri bu fikri dogruladi zayif nukleer etkilesim altinda eslem korunmuyordu Ayni durum kisa bir sure icerisinde Wu nun Columbia Universitesindeki meslektaslari tarafindan baska deneylerle de dogrulandi Bu deneylerin sonuclari yayinlandiktan kisa bir sure sonra bircok laboratuvarda farkli deney duzenekleriyle test edildi ve bircok kez dogrulandi Wu nun 1965 te yayinlanan Beta Bozunumu adli kitabi gunumuzde hala nukleer fizigin temel referans kitabi olarak kabul edilir Diger calismalari ve basarilari Wu nun yaptigi bir diger onemli deney ise Pryce ve Ward in ters yonlere ilerleyen iki fotonun kuantum kutuplasmalarinin bagintilarina iliskin hesaplamalarinin dogrulanmasiydi Bu deney dolasik bir foton ciftinin dogurdugu kuantum sonuclarinin veya durumuna uygulanabilirliginin ilk deneysel dogrulanisi olmasiyla onemliydi Wu ayrica 1956 yilinda yaptigi bir deneyle cekirdekteki etkilesimleri aciklayan simetri yasasini curuttu Wu 1956 Haziraninda tamamladigi ve 1957 de basilan Dair Deneyler kitabinda beta bozunumu deneyinden topladigi verileri ve bulgularini paylasti Onun bulgulari ilk kez eslem korunumuna uymayan bir durum tespit etmemizi saglamis oldu Wu daha sonra hemoglobini deforme ederek hastaligina yol acan molekuler degisimleri inceleyen arastirmayi yonetti 1960 a kadar Mossbauer etkisi uzerine calisti ve ardindan manyetizimle ilgili calismaya basladi Oduller ve basarilardahil olan tek Cinli oldugu dusunuluyor ne secilen ilk Cin asilli Amerikali Princeton Universitesinde ders veren ilk kadin Princeton Universitesinden fahri doktora alan ilk kadin Amerikan Fizik Toplulugunun ilk kadin baskani 1975 yilinda secildi Ulusal Bilim Madalyasi 1975 Ilk odulunun sahibi 1978 1970 te Kizil Cin i ziyaret eden ilk Amerikan egitimcisi oldu onun onuruna ismini tasir uyesi 1958 de uye oldu 1958 Basari Odulu 1959 1962 1962 1965 1974 Amerikan Fizik Toplulugu 1975 Ulusal Bilim Madalyasi ABD 1975 Wolf Fizik Odulu Israil 1978 onursal uyesi uyesi uyesi Amerikan Fizik Toplulugu uyesiKonuyla ilgili yayinlarHammond Richard 2007 Chien Shiung Wu Pioneering Nuclear Physicist New York Chelsea House Publishers ISBN 9780816061778 Tsai Chien Chiang 28 Mart 2013 Madame Chien Shiung Wu The First Lady of Physics Research World Scientific Publishing Company Incorporated ISBN 978 981 4374 84 2 30 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2014 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Chien shiung Wu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Chien Shiung Wu in CWP at UCLA19 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wu Chien Shiung Education Foundation5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chinese English bilingual Eulogy biography28 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Columbia A large black white photo and a mini bio31 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Experimental Test of Parity Conservation in Beta Decay 1 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Women s Hall of Fame