Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cincrobi (Gürcüce: ჯინჭრობი / ჭინჭრობი; translit.: “cinç’robi” / “ç’inç’robi”), tarihsel Artaani gölgesindeki iki yerleşim yerinin ortak adıdır. Bugün Ardahan ilinin Merkez ilçesinde yer alır. Büyük (Yukarı) Cincrobi’nin adı Ağzıpek, Küçük (Aşağı) Cincrobi’ninki de Sugöze olarak değiştirilmiştir. İki köy de Ardahan kentinin güneybatısında, Kura Nehri'nin sağ kıyısındadır.
Köyün adı
Bugün Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Ağzıpek ve Sugöze adını taşıyan köylerin bilinen en eski adı Cincrobi’dir. Ağzıpek köyü Büyük (Yukarı) Cincrobi, Sugöze köyü ise Küçük (Aşağı) Cincrobi adını taşıyordu.
Gürcüce Cinçrobi / Çinçrobi (ჯინჭრობი / ჭინჭრობი) olan bu yer adı Türkçeye Cincrob / Cincirop olarak girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde köyün adı Cincrob (جنجروب) biçiminde kaydedilmiştir. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında da bu ad aynı biçimde yazılmıştır. Bu yazılış biçimi daha sonra değişikliğe uğramış ve Cincirop’a dönüşmüştür.
Cincrobi köyünün de bulunduğu bölgeyi ele geçiren Ruslar ise, 1886 tarihli nüfus sayımında köyün adını Cincirob (Джинджироб) olarak kaydetmiştir. 1935 nüfus sayımında iki köyün adları Büyük Cincirop ve Küçük Cincirop olarak geçer. 1960 tarihli nüfus sayımında ise Ağzıpek ve Sugöze köylerinin adları eski adlarıyla birlikte verilmiştir.
Gürcüce Cinçrobi / Çinçrobi (ჯინჭრობი / ჭინჭრობი) adı, “ısırgan otu” anlamına gelen “cinçari/çinçari” (ჯინჭარი/ჭინჭარი) kelimesinden türemiştir ve “ısırganlık” anlamına gelir.
Demografi
Büyü Cincrobi ile Küçük Cincrobi köylerinin de bulunduğu Tao-Klarceti bölgesinde kadın ve erkeğin birlikte tespit edildiği ilk nüfus sayımı Rus idaresince 1886 yılında yapılmıştır. Bununla birlikte bu iki köyün Osmanlı tahrir defterlerinden yaklaşık nüfuslarını tespit etmek mümkündür. Bu bölgenin 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Yukarı Cincrobi’de 48 hane, Aşağı Cincrobi’de 92 hane yaşıyordu. Bir hanenin ortalama 5 kişiden oluştuğu varsayılırsa, Yukarı Cincrobi’nin nüfusunu 240 kişi, Aşağı Cincrobi’ninkinin de 460 olduğu ortaya çıkar. Buna göre iki köyün 1595 yılındaki toplam nüfusu 700 kişidir. Bu nüfus Cincrobi’nin oldukça büyük bir köy olduğunu göstermektedir. Bu tarihte vergi vermekle yükümlü kişiler olarak Gozal, Zandar, Şakar, Arakel, İvane, Giorgi, Karabeg, Pehlivan, Piraziz, Demetre, Mıkirtiç, Nurali, Alaaddin, Hosik, Davit, Mamuka, Grigol, Maharebel, Gogiça, Simon, Pirali gibi erkek adları kaydedilmiştir. Köyün homojen olmayan bir etnik yapıya sahip olduğu bu adlardan da anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, örneğin Simon ile Pirali’nin kardeş olduğu göz önüne alınırsa, kişi adlarından köyde yaşayanların etnik kökenini saptamak kolay değildir.
Rusların 93 Harbi’inde (1877-1978) bölgeyi ele geçirmesinden sekiz yıl sonra yapılan nüfus sayımına göre Büyük Cincrobi’de 133 kişi yaşıyor ve nüfusunun da %86,5’i (115 kişi) Türk ve %13,5’i (18 kişi) Kürtlerden oluşuyordu. 1595 tarihli nüfusun Müslüman olmayan kesiminin zaman içinde Türkleşmiş olduğunu var sayarsak, Büyük Cincrobi’deki Kürt nüfusun sonradan yerleştiği söylenebilir. Ne var ki bu kayıtlarda Küçük Cincrobi’nin adı yer almamaktadır. Bunun nedeni köyün tamamen boşalmış olması olabilir. Nitekim 1878’de Büyük Cincrobi’de 12 hane yaşıyorken, Küçük Cincrobi’nin nüfusu 6 haneye düşmüştü. Büyük Cincrobi'nin nüfusu 1896'da 188 kişiye, 1906'da 209 kişiye yükselmiştir. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında da sadece Büyük Cincrobi köyünün adı geçmektedir. Bu tespitlerden hareketle Küçük Cincrobi köyünün Büyük Cincrobi köyüyle birleştirildiği söylenebilir.
Cincrobi daha sonra yeniden iki köy haline geldi. 1935 nüfus sayımına göre Küçük Cincirop’ta 267 kişi, Büyük Cincirop’ta 379 kişi yaşıyordu. Bu tarihte iki köyde 1595 tarihindeki toplam nüfusa yakın sayıda insanın yaşamakta olduğu görülmektedir.
Tarihçe
Cincrobi’nin ne zamandan beri yerleşim yeri olduğu bilinmemektedir. Aşağı Cincrobi ile Yukarı Cincrobi köylerinden iki kilisenin varlığı, Osmanlı Devleti’nin bu iki köyü ele geçirmesinden hemen sonra yapılan tahrirde köylerin büyük yerleşimler olarak kaydedilmiş olması buranın köklü bir geçmişi olduğunu göstermektedir. Cincrobi’nin yer aldığı bölge erken Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. Daha sonra Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe-Saatabago (1268-1625) idaresinde kaldı. Osmanlılar Cincrobi’yi bu devletten ele geçirdi ve köy daha sonra Osmanlı idari birimi olan Çıldır Eyaleti içinde yer aldı. Hem Küçük Cincrobi hem de Büyük Cincrobi Ardahan-i Büzürg (Büyük Ardahan) livasının Kuzey nahiyesine bağlı köylerdi.
Uzun süre Osmanlı idaresinde kalan Cincrobi, 93 Harbi’nde Çarlık Rusyası’nın eline geçti. 1886 yılı nüfus sayımında Büyük Cincrobi Kars oblastının Ardahan sancağında (okrug) Ardahan kazasının (uçastok) bir köyüydü. Büyük Cincrobi ayrıca “Cincirob Mekez” (Джинджиробский маркяз) adını taşıyan nahiyenin de merkeziydi ve bu nahiye Büyük Cincirob’un dışında Bağdad (Багдад), Gurcibek (Гюрджибек), Kirman (Кирман) ve Sabagara (Сабгара) köylerini kapsıyordu. Küçük Cincrobi köyü ise ortadan kalkmıştı.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Cincrobi bir süre Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri de Ardahan ve Artvin bölgelerini fiilen ele geçirdi. 16 Mart 1921’de Ankara Hükümeti’nin Sovyet Rusya’la imzaladığı Moskova Antlaşması’yla Cincrobi’nin de içinde yer aldığı Ardahan ve Artvin bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.
1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayına göre, sadece Büyük Cincrobi köyü mevcuttu ve bu köy de Kars vilayetinde Ardahan kazasının merkez nahiyesine bağlı bir köydü. Büyük bir ihtimalle nüfusu azalmış olan Küçük Cincrobi köyü Büyük Cincrobi köyüne bağlanmıştır. Bu iki köy 1935 nüfus sayımında Büyük Cincrobi ve Küçük Cincrobi adıyla iki ayrı köy olarak kayda geçmiştir. Bu tarihten bir süre sonra Büyük Cincrobi’nin adı Ağzıpek, Küçük Cincrobi’nin adı da Sugöze olarak değiştirilmiştir.
Tarihsel yapılar
Cincrobi’de sadece iki tarihsel yapının varlığı bilinmektedir. Bu yapılar Aşağı Cincrobi ile Yukarı Cincrobi’deki köy kiliseleridir. Sugöze’deki tek nefli Küçük Cincrobi Kilisesi’nden geriye sadece yıkıntıları kalmıştır. Ağzıpek köyündeki Büyük Cincrobi Kilisesi’nin akıbeti bilinmemektedir.
Kaynakça
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 Cilt; I. Cilt, I. Cilt, s. 457; III. Cilt, s. 522.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 625.
- ^ a b c . 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
- ^ a b Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. s. 152. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "TÜİK1935" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. s. 313. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "TÜİK1960" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 Cilt; I. Cilt, s. 460; II. Cilt, s. 450; III. Cilt, s. 523.
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 Cilt; III. Cilt, s. 523.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 110, .
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 Cilt; I. Cilt, s. 460; III. Cilt, s. 523.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 191, 197, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cincrobi Gurcuce ჯინჭრობი ჭინჭრობი translit cinc robi c inc robi tarihsel Artaani golgesindeki iki yerlesim yerinin ortak adidir Bugun Ardahan ilinin Merkez ilcesinde yer alir Buyuk Yukari Cincrobi nin adi Agzipek Kucuk Asagi Cincrobi ninki de Sugoze olarak degistirilmistir Iki koy de Ardahan kentinin guneybatisinda Kura Nehri nin sag kiyisindadir Koyun adiBugun Ardahan ilinin merkez ilcesine bagli Agzipek ve Sugoze adini tasiyan koylerin bilinen en eski adi Cincrobi dir Agzipek koyu Buyuk Yukari Cincrobi Sugoze koyu ise Kucuk Asagi Cincrobi adini tasiyordu Gurcuce Cincrobi Cincrobi ჯინჭრობი ჭინჭრობი olan bu yer adi Turkceye Cincrob Cincirop olarak girmistir Nitekim 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterinde koyun adi Cincrob جنجروب biciminde kaydedilmistir 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda da bu ad ayni bicimde yazilmistir Bu yazilis bicimi daha sonra degisiklige ugramis ve Cincirop a donusmustur Cincrobi koyunun de bulundugu bolgeyi ele geciren Ruslar ise 1886 tarihli nufus sayiminda koyun adini Cincirob Dzhindzhirob olarak kaydetmistir 1935 nufus sayiminda iki koyun adlari Buyuk Cincirop ve Kucuk Cincirop olarak gecer 1960 tarihli nufus sayiminda ise Agzipek ve Sugoze koylerinin adlari eski adlariyla birlikte verilmistir Gurcuce Cincrobi Cincrobi ჯინჭრობი ჭინჭრობი adi isirgan otu anlamina gelen cincari cincari ჯინჭარი ჭინჭარი kelimesinden turemistir ve isirganlik anlamina gelir DemografiBuyu Cincrobi ile Kucuk Cincrobi koylerinin de bulundugu Tao Klarceti bolgesinde kadin ve erkegin birlikte tespit edildigi ilk nufus sayimi Rus idaresince 1886 yilinda yapilmistir Bununla birlikte bu iki koyun Osmanli tahrir defterlerinden yaklasik nufuslarini tespit etmek mumkundur Bu bolgenin 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Yukari Cincrobi de 48 hane Asagi Cincrobi de 92 hane yasiyordu Bir hanenin ortalama 5 kisiden olustugu varsayilirsa Yukari Cincrobi nin nufusunu 240 kisi Asagi Cincrobi ninkinin de 460 oldugu ortaya cikar Buna gore iki koyun 1595 yilindaki toplam nufusu 700 kisidir Bu nufus Cincrobi nin oldukca buyuk bir koy oldugunu gostermektedir Bu tarihte vergi vermekle yukumlu kisiler olarak Gozal Zandar Sakar Arakel Ivane Giorgi Karabeg Pehlivan Piraziz Demetre Mikirtic Nurali Alaaddin Hosik Davit Mamuka Grigol Maharebel Gogica Simon Pirali gibi erkek adlari kaydedilmistir Koyun homojen olmayan bir etnik yapiya sahip oldugu bu adlardan da anlasilmaktadir Bununla birlikte ornegin Simon ile Pirali nin kardes oldugu goz onune alinirsa kisi adlarindan koyde yasayanlarin etnik kokenini saptamak kolay degildir Ruslarin 93 Harbi inde 1877 1978 bolgeyi ele gecirmesinden sekiz yil sonra yapilan nufus sayimina gore Buyuk Cincrobi de 133 kisi yasiyor ve nufusunun da 86 5 i 115 kisi Turk ve 13 5 i 18 kisi Kurtlerden olusuyordu 1595 tarihli nufusun Musluman olmayan kesiminin zaman icinde Turklesmis oldugunu var sayarsak Buyuk Cincrobi deki Kurt nufusun sonradan yerlestigi soylenebilir Ne var ki bu kayitlarda Kucuk Cincrobi nin adi yer almamaktadir Bunun nedeni koyun tamamen bosalmis olmasi olabilir Nitekim 1878 de Buyuk Cincrobi de 12 hane yasiyorken Kucuk Cincrobi nin nufusu 6 haneye dusmustu Buyuk Cincrobi nin nufusu 1896 da 188 kisiye 1906 da 209 kisiye yukselmistir 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda da sadece Buyuk Cincrobi koyunun adi gecmektedir Bu tespitlerden hareketle Kucuk Cincrobi koyunun Buyuk Cincrobi koyuyle birlestirildigi soylenebilir Cincrobi daha sonra yeniden iki koy haline geldi 1935 nufus sayimina gore Kucuk Cincirop ta 267 kisi Buyuk Cincirop ta 379 kisi yasiyordu Bu tarihte iki koyde 1595 tarihindeki toplam nufusa yakin sayida insanin yasamakta oldugu gorulmektedir TarihceCincrobi nin ne zamandan beri yerlesim yeri oldugu bilinmemektedir Asagi Cincrobi ile Yukari Cincrobi koylerinden iki kilisenin varligi Osmanli Devleti nin bu iki koyu ele gecirmesinden hemen sonra yapilan tahrirde koylerin buyuk yerlesimler olarak kaydedilmis olmasi buranin koklu bir gecmisi oldugunu gostermektedir Cincrobi nin yer aldigi bolge erken Orta Cag da Gurcistan Kralligi sinirlari icinde yer aliyordu Daha sonra Gurcu atabeglerin yonetimindeki Samtshe Saatabago 1268 1625 idaresinde kaldi Osmanlilar Cincrobi yi bu devletten ele gecirdi ve koy daha sonra Osmanli idari birimi olan Cildir Eyaleti icinde yer aldi Hem Kucuk Cincrobi hem de Buyuk Cincrobi Ardahan i Buzurg Buyuk Ardahan livasinin Kuzey nahiyesine bagli koylerdi Uzun sure Osmanli idaresinde kalan Cincrobi 93 Harbi nde Carlik Rusyasi nin eline gecti 1886 yili nufus sayiminda Buyuk Cincrobi Kars oblastinin Ardahan sancaginda okrug Ardahan kazasinin ucastok bir koyuydu Buyuk Cincrobi ayrica Cincirob Mekez Dzhindzhirobskij markyaz adini tasiyan nahiyenin de merkeziydi ve bu nahiye Buyuk Cincirob un disinda Bagdad Bagdad Gurcibek Gyurdzhibek Kirman Kirman ve Sabagara Sabgara koylerini kapsiyordu Kucuk Cincrobi koyu ise ortadan kalkmisti I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan Cincrobi bir sure Gurcistan sinirlari icinde yer aldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti kuvvetleri de Ardahan ve Artvin bolgelerini fiilen ele gecirdi 16 Mart 1921 de Ankara Hukumeti nin Sovyet Rusya la imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Cincrobi nin de icinde yer aldigi Ardahan ve Artvin bolgeleri Turkiye ye birakildi 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayina gore sadece Buyuk Cincrobi koyu mevcuttu ve bu koy de Kars vilayetinde Ardahan kazasinin merkez nahiyesine bagli bir koydu Buyuk bir ihtimalle nufusu azalmis olan Kucuk Cincrobi koyu Buyuk Cincrobi koyune baglanmistir Bu iki koy 1935 nufus sayiminda Buyuk Cincrobi ve Kucuk Cincrobi adiyla iki ayri koy olarak kayda gecmistir Bu tarihten bir sure sonra Buyuk Cincrobi nin adi Agzipek Kucuk Cincrobi nin adi da Sugoze olarak degistirilmistir Tarihsel yapilarCincrobi de sadece iki tarihsel yapinin varligi bilinmektedir Bu yapilar Asagi Cincrobi ile Yukari Cincrobi deki koy kiliseleridir Sugoze deki tek nefli Kucuk Cincrobi Kilisesi nden geriye sadece yikintilari kalmistir Agzipek koyundeki Buyuk Cincrobi Kilisesi nin akibeti bilinmemektedir Kaynakca Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 Cilt I Cilt I Cilt s 457 III Cilt s 522 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 759 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi 1968 Ankara s 625 a b c 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2020 a b Basbakanlik Istatistik Genel Direktorlugu 1937 1935 Genel Nufus Sayimi Koyler Nufusu PDF mku edu tr s 152 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi TUIK1935 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1963 1960 Genel Nufus Sayimi Il Ilce Bucak ve Koyler itibariyla nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr s 313 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi TUIK1960 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 Cilt I Cilt s 460 II Cilt s 450 III Cilt s 523 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 Cilt III Cilt s 523 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 110 ISBN 9786052100271 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 Cilt I Cilt s 460 III Cilt s 523 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 759 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 191 197 ISBN 9789941478178