Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Conrad Gesner (d. 26 Mart 1516, Zürih, İsviçre - ö. 13 Aralık 1565, Zürih, İsviçre) İsviçre'li doğabilimci,filozof,doktor.
Conrad Gesner | |
|---|---|
 İsviçre'li doğabilimci | |
| Doğum | 26 Mart 1516 İsviçre / Zürih |
| Ölüm | 13 Aralık 1565 (49 yaşında) İsviçre / Zürih |
İsviçreli Protestan reformcu Huldreich Zwingli’nin himayesi altında bulunan ve vaftiz oğlu olan Conrad Gesner’in bulunduğu ortam nedeniyle ilahiyat okumak kaderiydi. Zürih’te bulunan Fraumünster ilahiyat fakültesinde okuyan Gesner, 1531 yılında Zürih’ten ayrıldı.
Tanınmış bir Yunanca ve İbranice uzmanı oldu. 1537’de 21 yaşındayken, yeni kurulan Lozan Akademisi’nin Yunanca Kürsüsünün ilk başkanı oldu. Bern hükûmeti tarafından verilen bu görev onun itibar kazanmasında etkili oldu. İlahiyat eğitimi almış olmasına rağmen Gesner’in tıp alanına her zaman ilgisi vardı. Kürsü başkanı olmadan önce tıp eğitimi almaya başlamıştı. İlk olarak Bourges’da sonrasında ise Paris ve Basel’te tıp alanında eğitim gördü. 1541 yılında Basel’den doktorasını aldı.
Daha sonra Gesner, yakın arkadaşı Clauser’in tavsiyeleri üzerine botanik çalışmaları için Montpellier’e seyahat etti. Döndüğünde baş doktor olarak anıldığı Zürih şehrine kalıcı olarak yerleşti. Gesner meraklı ve heyecanlı bir gezgindi, Alplerde ve Adriyatik kıyılarında araştırmalar yaptı. Birçok kaynak(doküman) topladı. Bu topladığı kaynaklarla botanik ve zooloji alanlarında önemli bilimsel birçok tez hazırladı. 39 yaşında zor koşullara rağmen Lucerne gölünün yakınlarında bulunan Mont Pilate’ye tırmandı. Bunun yanında Gesner birbirinden farklı birçok alanla da ilgilenmişti. Bunlardan biri eski diller ve hayat bilimleriydi.1535 yılında Yunanca-Latince bir sözlük hazırladı.Filoloji alanında kendini çok geliştiren Gesner, Yunanca dersler verdi ve filoloji ile ilgili tezler yayınladı, Lordun Duası’nı 22 farklı dile çevirdi.
Gesner özverili bir şekilde çalışarak dört ciltlik Bibliotheca Universalis (Evrensel Kitaplık) adlı eserini hazırladı.İndekste Yunan, Latin ve Hebrew yazarlarına yer verdi. Bu eserle adını duyurdu ve bibliyografyanın kurucusu unvanını kazandı.
Gesner birçok alanda uğraşmasına rağmen doğa tarihi her zaman en çok ilgisini çeken alandı. Oberhessen’li Valerius Cordus’un (1515-44) Historie Stirpium (Bitkiler Üzerine İncelemeler) adlı kitabı Gesner’in çabalarıyla, Cordus’un ölümünden on yedi yıl sonra 1561 yılında yayınlanabildi.
Gesner’in kendisi de Opera Botanica (Botanik eserleri) adlı eserini hazırladı. Kitapta Gesner tarafından çizilen 1500 kadar levha yer almaktaydı.Baskıya kendisi hayattayken başlanmış olduğu halde, kitap ancak ölümünden sonra tamamlanabildi. Bu eser, Gesner’in bitki yapısının bitkiler alemini sınıflandırmadaki önemini tam anlamıyla kavramış olduğunu göstermektedir.
Zooloji alanında da çalışmaları bulunan Gesner’in beş ciltlik Historiae Animalium (Hayvanların Tarihi) isimli eseri bugün onun en bilinen eserlerinden biridir.1551 yılında basılmaya başlanan eser ancak 1587 yılında tamamlanabilmiştir. Yayınlandığı dönem ve sonrasında da çok büyük ses getiren ve ilgi gören bu eser 4500 sayfayı aşan çok önemli bir çalışmaydı. Hatta eser yayınlanmasından iki yüz yıl sonra bile dünyaca ünlü zoolog Georges Cuvier’in ilgisini çekmişti.
Bu ansiklopedik eserde, Gesner hayvanlar için yeni bir sınıflandırma verdi; botaniktede bunu yapmış ve bitkileri ‘çiçek açanlar’ – ‘çiçek açmayanlar’ olarak veya özsuyunun sağlanış şekline göre ayırmıştı.Gesner’in hayvanları yeniden sınıflandırması başarılı olmadı ama kitabın kapsamı ve hacmi, hayvan türlerini sınıflandırma konusunun yeniden düşünülmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca Gesner’in ilgisini paleontoloji çalışmalarıda çekmişti. Gesner, taslak fosil çalışmaları bulunan ilk doğabilimci olarak kabul edilir.
1560’ta Brezilya’da başlayan 1565’te Zurih’e ulaşan veba salgınında Gesner ölmüştür.
Kaynakça
- Özel
- ^ Colin Ronan, Bilim Tarihi (Çev. F.Günergun ve E. İhsanoğlu), Tübitak Yayınları, 4.Baskı, Ankara, 2005, s.317-318.
- ^ Emıl Fıscher – Gottlıeb Haberlant,’’Dictionary of Scientific Biography’,Cilt:5-6, Ed. C. Gıllıpse, New York:Charles Scrıbner’s Sons, 1981, s.379.
- ^ Ronan,a.g.e., s.315
- ^ Ronan,a.g.e., s.318
- Genel
- Ronan,C. (2005), Bilim Tarihi (Çev. F.Günergun ve E. İhsanoğlu), Ankara:Tübitak Yayınları.
- Fıscher,E. ve Haberlant, G.(1991),’’Dictionary of Scientific Biography’,Cilt:5-6, New York:Charles Scrıbner’s Sons,s.379.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Conrad Gesner d 26 Mart 1516 Zurih Isvicre o 13 Aralik 1565 Zurih Isvicre Isvicre li dogabilimci filozof doktor Conrad GesnerIsvicre li dogabilimciDogum26 Mart 1516 Isvicre ZurihOlum13 Aralik 1565 49 yasinda Isvicre Zurih Isvicreli Protestan reformcu Huldreich Zwingli nin himayesi altinda bulunan ve vaftiz oglu olan Conrad Gesner in bulundugu ortam nedeniyle ilahiyat okumak kaderiydi Zurih te bulunan Fraumunster ilahiyat fakultesinde okuyan Gesner 1531 yilinda Zurih ten ayrildi Taninmis bir Yunanca ve Ibranice uzmani oldu 1537 de 21 yasindayken yeni kurulan Lozan Akademisi nin Yunanca Kursusunun ilk baskani oldu Bern hukumeti tarafindan verilen bu gorev onun itibar kazanmasinda etkili oldu Ilahiyat egitimi almis olmasina ragmen Gesner in tip alanina her zaman ilgisi vardi Kursu baskani olmadan once tip egitimi almaya baslamisti Ilk olarak Bourges da sonrasinda ise Paris ve Basel te tip alaninda egitim gordu 1541 yilinda Basel den doktorasini aldi Daha sonra Gesner yakin arkadasi Clauser in tavsiyeleri uzerine botanik calismalari icin Montpellier e seyahat etti Dondugunde bas doktor olarak anildigi Zurih sehrine kalici olarak yerlesti Gesner merakli ve heyecanli bir gezgindi Alplerde ve Adriyatik kiyilarinda arastirmalar yapti Bircok kaynak dokuman topladi Bu topladigi kaynaklarla botanik ve zooloji alanlarinda onemli bilimsel bircok tez hazirladi 39 yasinda zor kosullara ragmen Lucerne golunun yakinlarinda bulunan Mont Pilate ye tirmandi Bunun yaninda Gesner birbirinden farkli bircok alanla da ilgilenmisti Bunlardan biri eski diller ve hayat bilimleriydi 1535 yilinda Yunanca Latince bir sozluk hazirladi Filoloji alaninda kendini cok gelistiren Gesner Yunanca dersler verdi ve filoloji ile ilgili tezler yayinladi Lordun Duasi ni 22 farkli dile cevirdi Gesner ozverili bir sekilde calisarak dort ciltlik Bibliotheca Universalis Evrensel Kitaplik adli eserini hazirladi Indekste Yunan Latin ve Hebrew yazarlarina yer verdi Bu eserle adini duyurdu ve bibliyografyanin kurucusu unvanini kazandi Gesner bircok alanda ugrasmasina ragmen doga tarihi her zaman en cok ilgisini ceken alandi Oberhessen li Valerius Cordus un 1515 44 Historie Stirpium Bitkiler Uzerine Incelemeler adli kitabi Gesner in cabalariyla Cordus un olumunden on yedi yil sonra 1561 yilinda yayinlanabildi Gesner in kendisi de Opera Botanica Botanik eserleri adli eserini hazirladi Kitapta Gesner tarafindan cizilen 1500 kadar levha yer almaktaydi Baskiya kendisi hayattayken baslanmis oldugu halde kitap ancak olumunden sonra tamamlanabildi Bu eser Gesner in bitki yapisinin bitkiler alemini siniflandirmadaki onemini tam anlamiyla kavramis oldugunu gostermektedir Zooloji alaninda da calismalari bulunan Gesner in bes ciltlik Historiae Animalium Hayvanlarin Tarihi isimli eseri bugun onun en bilinen eserlerinden biridir 1551 yilinda basilmaya baslanan eser ancak 1587 yilinda tamamlanabilmistir Yayinlandigi donem ve sonrasinda da cok buyuk ses getiren ve ilgi goren bu eser 4500 sayfayi asan cok onemli bir calismaydi Hatta eser yayinlanmasindan iki yuz yil sonra bile dunyaca unlu zoolog Georges Cuvier in ilgisini cekmisti Bu ansiklopedik eserde Gesner hayvanlar icin yeni bir siniflandirma verdi botaniktede bunu yapmis ve bitkileri cicek acanlar cicek acmayanlar olarak veya ozsuyunun saglanis sekline gore ayirmisti Gesner in hayvanlari yeniden siniflandirmasi basarili olmadi ama kitabin kapsami ve hacmi hayvan turlerini siniflandirma konusunun yeniden dusunulmesi gerektigini vurguladi Ayrica Gesner in ilgisini paleontoloji calismalarida cekmisti Gesner taslak fosil calismalari bulunan ilk dogabilimci olarak kabul edilir 1560 ta Brezilya da baslayan 1565 te Zurih e ulasan veba salgininda Gesner olmustur KaynakcaOzel Colin Ronan Bilim Tarihi Cev F Gunergun ve E Ihsanoglu Tubitak Yayinlari 4 Baski Ankara 2005 s 317 318 Emil Fischer Gottlieb Haberlant Dictionary of Scientific Biography Cilt 5 6 Ed C Gillipse New York Charles Scribner s Sons 1981 s 379 Ronan a g e s 315 Ronan a g e s 318 GenelRonan C 2005 Bilim Tarihi Cev F Gunergun ve E Ihsanoglu Ankara Tubitak Yayinlari Fischer E ve Haberlant G 1991 Dictionary of Scientific Biography Cilt 5 6 New York Charles Scribner s Sons s 379