Dörtkilise Çifte Kilisesi (Gürcüce: ოთხსაყდარის ორაფსიდიანი ეკლესია), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve kilise sayısından dolayı Dört Kilise olarak anılmış olan Uğurtaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma iki adet kilisedir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Koordinatlar | 40°55′57″K 42°27′48″D / 40.93250°K 42.46333°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış; kalıntılar mevcut |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 9-10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kaba yontu taş, kesme taş |
Tarihçe
Kilise sayısına bağlı olarak "Dört Kilisa" olarak adlandırılan yerleşimin adını Gürcü coğrafyacı Vahuşti Dadeşi (დადეში) olarak vermiştir. Bu yerleşimin bulunduğu Kola bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçasını oluşturuyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin "Ardahan-i Küçük" şeklinde adlandırdığı bölge, 16. yüzyılın sonlarında Kars eyaletini oluşturan sancaklardan biriydi. Köydeki dört kilise bu dönemden önce inşa edilmiştir. Nitekim bu kiliselerin Gürcü Krallığı zamanında, 9-10. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Köyün nüfusunun zaman içinde Müslüman olmasıyla bu iki kilisenin cemaatini ve işlevini yitirdiği anlaşılmaktadır. Ekvtime Takaişvili'nin ziyareti sırasında, 1907 yılında da bu iki yapı yıkık haldeydi.
Mimari
Bitişik biçimde inşa edilen iki kilisenin yıkıntısı, bugünkü köyün 800 metre güneybatısında yer alır. Kuzeydeki tek nefli kiliseden geriye doğu ve batı duvarları ile kuzeybatı duvarının küçük bir bölümü kalmıştır. İki apsisli kiliseden ise, batıdaki apsisinin yarısı ve doğu cephesinin küçük bölümleri günümüze ulaşmıştır. Bu kilise, kaba yonu sarımsı-grimsi taşlarla inşa edilmiştir. Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre 1907 yılında kuzeydeki tek nefli yapı, sırdan bir bazilikaydı. Uzunca dikdörtgen bir plan üzerinde inşa edilmişti. Kapısı batıda bulunuyordu. Apsisin bulunduğu doğu ile batıda birer penceresi vardı. Bu yapının güneydeki kapısından iki apsisli kiliseye geçiliyordu. Güneydeki bu kilise oval, yumurta biçimli bir plan üzerinde inşa edilmişti. Doğu ve batıda bulunan her iki apsiste birer pencere bulunuyordu. Kilisenin güneyinde dışarı açılan bir kapısı ve bir de penceresi vardı. Bu yapının kubbesi bu tarihte yıkılmıştı. Kilisenin batı tarafı bir kayanın üzerinde yükseliyordu ve bu kayanın altında mezar odasına giriş bulunuyordu. Fakat o tarihte bu giriş kapatılmış bulunuyordu. 1907 yılında, üzerinde kabartma haç bulunan kesme bir taş güneydeki kapının yanındaki duvara yaslanmıştı. Takaişvili bu taşın bir mezar taşı olabileceğini yazmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 13". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 164. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt: s. 422". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 181, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dortkilise Cifte Kilisesi Gurcuce ოთხსაყდარის ორაფსიდიანი ეკლესია tarihsel Kola bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Gole ilcesine bagli ve kilise sayisindan dolayi Dort Kilise olarak anilmis olan Ugurtasi koyunde Orta Cag dan kalma iki adet kilisedir Dortkilise Cifte KilisesiTemel bilgilerKoordinatlar40 55 57 K 42 27 48 D 40 93250 K 42 46333 D 40 93250 42 46333InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmis kalintilar mevcutMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma9 10 yuzyilOzelliklerMalzemelerKaba yontu tas kesme tasTarihceKilise sayisina bagli olarak Dort Kilisa olarak adlandirilan yerlesimin adini Gurcu cografyaci Vahusti Dadesi დადეში olarak vermistir Bu yerlesimin bulundugu Kola bolgesi Orta Cag da Gurcistan in bir parcasini olusturuyordu Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin Ardahan i Kucuk seklinde adlandirdigi bolge 16 yuzyilin sonlarinda Kars eyaletini olusturan sancaklardan biriydi Koydeki dort kilise bu donemden once insa edilmistir Nitekim bu kiliselerin Gurcu Kralligi zamaninda 9 10 yuzyilda insa edildigi tahmin edilmektedir Koyun nufusunun zaman icinde Musluman olmasiyla bu iki kilisenin cemaatini ve islevini yitirdigi anlasilmaktadir Ekvtime Takaisvili nin ziyareti sirasinda 1907 yilinda da bu iki yapi yikik haldeydi MimariBitisik bicimde insa edilen iki kilisenin yikintisi bugunku koyun 800 metre guneybatisinda yer alir Kuzeydeki tek nefli kiliseden geriye dogu ve bati duvarlari ile kuzeybati duvarinin kucuk bir bolumu kalmistir Iki apsisli kiliseden ise batidaki apsisinin yarisi ve dogu cephesinin kucuk bolumleri gunumuze ulasmistir Bu kilise kaba yonu sarimsi grimsi taslarla insa edilmistir Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore 1907 yilinda kuzeydeki tek nefli yapi sirdan bir bazilikaydi Uzunca dikdortgen bir plan uzerinde insa edilmisti Kapisi batida bulunuyordu Apsisin bulundugu dogu ile batida birer penceresi vardi Bu yapinin guneydeki kapisindan iki apsisli kiliseye geciliyordu Guneydeki bu kilise oval yumurta bicimli bir plan uzerinde insa edilmisti Dogu ve batida bulunan her iki apsiste birer pencere bulunuyordu Kilisenin guneyinde disari acilan bir kapisi ve bir de penceresi vardi Bu yapinin kubbesi bu tarihte yikilmisti Kilisenin bati tarafi bir kayanin uzerinde yukseliyordu ve bu kayanin altinda mezar odasina giris bulunuyordu Fakat o tarihte bu giris kapatilmis bulunuyordu 1907 yilinda uzerinde kabartma hac bulunan kesme bir tas guneydeki kapinin yanindaki duvara yaslanmisti Takaisvili bu tasin bir mezar tasi olabilecegini yazmistir Kaynakca a b c Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 13 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 164 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt s 422 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 181 ISBN 978 9941 478 17 8