Dörtkilise Kilisesi (Gürcüce: ოთხსაყდარის ეკლესია), tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı "Dört Kilise" olarak bilinen Uğurtaşı köyünde Orta Çağdan kalma kiliselerden biridir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Uğurtaşı, Göle |
Koordinatlar | 40°56′02″K 42°28′14″D / 40.93389°K 42.47056°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 9. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş, dolgu duvar |
Tarihçe
Kilise sayısına bağlı olarak "Dört Kilisa" olarak adlandırılan yerleşimin adını Gürcü coğrafyacı Vahuşti Dadeşi (დადეში) olarak vermiştir. Bu yerleşimin bulunduğu Kola bölgesi, Orta Çağda Gürcistan'ın bir parçasını oluşturuyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin "Ardahan-i Küçük" şeklinde adlandırdığı bölge, 16. yüzyılın sonlarında Kars eyaletini oluşturan sancaklardan biriydi. Köydeki dört kilise bu dönemden önce inşa edilmiştir. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, Dört Kilisa köyünün hemen batısında bulunan üç apsisli ve kubbeli bu yapıyı 9. yüzyıla, Gürcü Krallığı dönemine tarihlendirilmiştir. Köyün nüfusunun zaman içinde Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatini ve işlevini yitirdiği anlaşılmaktadır. Nitekim kilise, Ekvtime Takaişvili'nin ziyareti sırasında, 1907 yılında da yıkık haldeydi.
Mimari
Basit haç planlı ve kubbeli bir yapı olan Dörtkilise Kilisesi, köyün mezarlığında yer alır. Kilise, kuzey duvarı dışında, tamamen yıkılmış olarak günümüze ulaşmıştır. Güney ve batı duvarlarının da küçük bölümleri kalmıştır. Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılında verdiği bilgiye göre, köyün merkezinde temel seviyesine kadar yıkılmış olanın dışında köye en yakın olan bu kilise, dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olup duvarları içten ve dıştan küçük boyutlu kesme taşlarla kaplıydı. Kilise üç apsisli güzel bir yapıydı. Apsisler dıştan üç cepheye sahipti. Her apsiste birer pencere bulunuyordu. Haçlı planlı kilisesinin dikdörtgen planlı batı kolu, diğerlerine göre daha uzun tutulmuştu. Bu kolun batı ucuna bitişik dikdörtgen planlı bir stoa inşa edilmişti. Stoanın güney kısmı, kilisenin batı kolunun dışına taşırılmıştı. Stoaya batıdan bir kapıdan giriliyor, kilisenin batı kolunun batı cephesindeki kapıyla da stoadan kilisenin iç mekanına ulaşılıyordu. Bu tarihte kilisenin konik formlu kubbesi ve kubbe kasnağı yıkılmıştı. Kilisenin içi sıvanmış ve fresklerle süslenmişti; ancak freskler 1907 yılında tamamen tahrip edilmişti.
Kaynakça
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 12". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 163. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt: s. 422". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 12-13". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dortkilise Kilisesi Gurcuce ოთხსაყდარის ეკლესია tarihsel Kola bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Gole ilcesine bagli ve eski adi Dort Kilise olarak bilinen Ugurtasi koyunde Orta Cagdan kalma kiliselerden biridir Dortkilise KilisesiTemel bilgilerKonumUgurtasi GoleKoordinatlar40 56 02 K 42 28 14 D 40 93389 K 42 47056 D 40 93389 42 47056InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma9 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tas dolgu duvarTarihceKilise sayisina bagli olarak Dort Kilisa olarak adlandirilan yerlesimin adini Gurcu cografyaci Vahusti Dadesi დადეში olarak vermistir Bu yerlesimin bulundugu Kola bolgesi Orta Cagda Gurcistan in bir parcasini olusturuyordu Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin Ardahan i Kucuk seklinde adlandirdigi bolge 16 yuzyilin sonlarinda Kars eyaletini olusturan sancaklardan biriydi Koydeki dort kilise bu donemden once insa edilmistir Nitekim Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili Dort Kilisa koyunun hemen batisinda bulunan uc apsisli ve kubbeli bu yapiyi 9 yuzyila Gurcu Kralligi donemine tarihlendirilmistir Koyun nufusunun zaman icinde Musluman olmasiyla kilisenin cemaatini ve islevini yitirdigi anlasilmaktadir Nitekim kilise Ekvtime Takaisvili nin ziyareti sirasinda 1907 yilinda da yikik haldeydi MimariBasit hac planli ve kubbeli bir yapi olan Dortkilise Kilisesi koyun mezarliginda yer alir Kilise kuzey duvari disinda tamamen yikilmis olarak gunumuze ulasmistir Guney ve bati duvarlarinin da kucuk bolumleri kalmistir Ekvtime Takaisvili nin 1907 yilinda verdigi bilgiye gore koyun merkezinde temel seviyesine kadar yikilmis olanin disinda koye en yakin olan bu kilise dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olup duvarlari icten ve distan kucuk boyutlu kesme taslarla kapliydi Kilise uc apsisli guzel bir yapiydi Apsisler distan uc cepheye sahipti Her apsiste birer pencere bulunuyordu Hacli planli kilisesinin dikdortgen planli bati kolu digerlerine gore daha uzun tutulmustu Bu kolun bati ucuna bitisik dikdortgen planli bir stoa insa edilmisti Stoanin guney kismi kilisenin bati kolunun disina tasirilmisti Stoaya batidan bir kapidan giriliyor kilisenin bati kolunun bati cephesindeki kapiyla da stoadan kilisenin ic mekanina ulasiliyordu Bu tarihte kilisenin konik formlu kubbesi ve kubbe kasnagi yikilmisti Kilisenin ici sivanmis ve fresklerle suslenmisti ancak freskler 1907 yilinda tamamen tahrip edilmisti Kaynakca a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 12 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 163 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt s 422 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 12 13 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023