Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dörtyüzlü veya tetrahedral molekül geometrisi, merkezi atomun, dört yüzlünün ortasında, dört köşede ise ornatıkların yer aldığı molekül geometrisidir. Bağ açıları, dört ornatık aynı olduğunda (örn. metan CH4 ya da daha ağır ) cos−1 (-⅓) = 109,4712206 ...° ≈ 109.5° olur. Metan veya diğer simetrik yüzlü moleküller Td aittir, ama dörtyüzlü moleküller genellikle düşük simetriye sahiptir. Tetrahedral moleküller kiral olabilir.
 | |
| Örnek | CH4, MnO4- |
|---|---|
| Nokta grubu | Td |
| Koordinasyon numarası | 4 |
| Bağ açıları | ≈109.5° |
| μ (Polarite) | 0 |
Örnekler
Ana grup kimyası
Hemen hemen tüm doymuş organik bileşiklerin yanı sıra, Si, Ge ve Sn bileşiklerinin çoğu dörtyüzlüdür. Genellikle dörtyüzlü moleküller, dış ligandlara çoklu bağlama özelliği gösterir örn, ksenon tetroksit (XeO4), perklorat iyonu (ClO4-), sülfat iyonu (SO4−2), fosfat iyonu (PO4−3). (SNF3) bir sülfür-azot üçlü bağı içeren, dört yüzlü bir moleküldür.
Diğer moleküller, merkezi bir atomun etrafındaki elektron çiftlerinin tetrahedral düzenlemesine sahiptir; örneğin amonyak (NH3), üç hidrojen ve bir azot atomunu çevreler. Fakat, olağan sınıflandırma sadece bağlanmış atomları dikkate alır, yalın çiftleri dikkate almaz. Bu sebeple amonyak piramidal olarak kabul edilir. H - N - H açıları 109°'den sapar 107° olur. Bu fark, bağlanmış bir atomdan daha büyük itici etki uygulayan yalın çiftin etkisi sebebiyledir.
Geçiş metali kimyası
Geometri, özellikle metalin d0 veya d10 konfigürasyonuna sahip olduğu kompleksler için yaygındır. Açıklayıcı örnekler arasında (Pd[P(C6H5)3]4), (Ni(CO)4) ve titanyum tetraklorür (TiCI4) bulunmaktadır. Tamamen doldurulmamış d-kabuklarına sahip birçok kompleks genellikle dörtyüzlüdür, örneğin demir (II), kobalt(II) ve nikel(II) tetrahalidleri.
Su yapısı
Gaz fazında, tek bir su molekülü, iki hidrojen ve iki yalın çifti ile çevrili bir oksijen atomuna sahiptir ve H2O geometrisi yalın çiftleri gözetmeksizin sadece açısal olarak belirtilir.
Bununla birlikte, sıvı suda ya da buzda, yalnız çiftler, komşu su molekülleriyle hidrojen bağları oluşturur. Bir oksijen etrafındaki hidrojen atomlarının en yaygın düzenlemesi, oksijene kovalent olarak bağlanmış iki hidrojen atomu ve ikisi hidrojen bağlarıyla yalın çiftlere bağlı dörtyüzlüdür. Hidrojen bağlarının uzunlukları değiştiğinden, bu su moleküllerinin çoğu simetrik değildir ve bu dört hidrojen atomu aralarında geçici düzensiz dörtyüzlü oluştururlar.
Çift dörtyüzlü yapılar
Birçok bileşik ve kompleks, çift dörtyüzlü yapı benimser. Bu motifde, iki dörtyüzlü ortak bir kenarı paylaşır. İnorganik polimer , sonsuz bir kenar paylaşımlı dörtyüzlü zincirine sahiptir.
İstisnalar ve bozulmalar
Dörtyüzlünün tersyüz olduğu durumlar organik ve ana grup kimyasında yaygın olarak ortaya çıkar. denilen karbon tersinmesinin stereokimyasal sonuçlarını göstermektedir. Amonyakta de NH3'ün düzlemsel geçici oluşumunu gerektirir.
Ters dörtyüzlü geometri
Bir moleküldeki geometrik kısıtlamalar, idealize edilmiş dörtyüzlü geometrinin ciddi şekilde bozulmasına neden olabilir. Bir karbon atomunda "ters" dörtyüzlü geometriye sahip bileşiklerde, bu karbona bağlı dört grubun hepsi bir düzlemin bir tarafındadır. Karbon atomu köşedeki diğer dört grupla birlikte kare bir piramidin tepesinde ya da yakınında yatar.
Ters dörtyüzlü geometriyi gösteren organik moleküllerin basit örnekleri, [[[1.1.1] propelan]] gibi küçük veya daha genel olarak , ve ([3.3.3.3] fenestran). Bu tür moleküller tipik olarak reaktivitenin artmasına neden olur.
Düzlemleşme
Bir dörtyüzlü, iki bağ arasındaki açıyı artırarak da bozulabilir. Aşırı durumda, düzleşme ile sonuçlanır. Karbon için bu fenomen, adı verilen bir bileşik sınıfında gözlenebilir.
Merkez atomu olmayan dörtyüzlü moleküller
Birkaç molekül, merkezi atom içermeyen bir dörtyüzlü geometriye sahiptir. Bir inorganik örnek olan (P4) her birine diğer üç fosforun bağlı olduğu bir dörtyüzlüden oluşturur. Organik bir örnek (C4H4), her biri hidrojene ve diğer üç karbon atomuna bağlanmış dört karbon atomundan oluşur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Angle Between 2 Legs of a Tetrahedron" 3 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Maze5.net.
- ^ Brittin, W. E. (1945). "Valence Angle of the Tetrahedral Carbon Atom". Journal of Chemical Education 22 (3): 145. Bibcode:1945JChEd..22..145B. doi:10.1021/ed022p145.
- ^ Miessler, G. L.; Tarr, D. A. Inorganic Chemistry (3rd ed.). Pearson/Prentice Hall. ISBN 0-13-035471-6.
- ^ Mason, P. E.; Brady, J. W. (2007). ""Tetrahedrality" and the Relationship between Collective Structure and Radial Distribution Functions in Liquid Water". J. Phys. Chem. B. 111(20): 5669–5679. doi:10.1021/jp068581n. 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Wiberg, Kenneth B. (1984). "Inverted geometries at carbon". Accounts of Chemical Research 17 (11): 379–386. doi:10.1021/ar00107a001. 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Joseph P. Kenny; Karl M. Krueger; Jonathan C. Rienstra-Kiracofe; Henry F. Schaefer III (2001). "C5H4: Pyramidane and Its Low-Lying Isomers". J. Phys. Chem. A. 105 (32): 7745–7750. Bibcode:2001JPCA..105.7745K. doi:10.1021/jp011642r 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Lewars, E. (1998). "Pyramidane: an ab initio study of the C5H4 potential energy surface". Journal of Molecular Structure: THEOCHEM. 423 (3): 173–188. doi:10.1016/S0166-1280(97)00118-8 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Lewars" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ IUPAC, , 2. basım (the "Gold Book") (1997). Düzeltilmiş çevrimiçi sürümü: (2006-) "paddlanes".
Dış bağlantılar
- Hareketli Tetrahedral Visual3 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 3D Chem18 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Kimya, Yapılar ve 3D Moleküller
- IUMSC - Indiana Üniversitesi Moleküler Yapı Merkezi]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dortyuzlu veya tetrahedral molekul geometrisi merkezi atomun dort yuzlunun ortasinda dort kosede ise ornatiklarin yer aldigi molekul geometrisidir Bag acilari dort ornatik ayni oldugunda orn metan CH4 ya da daha agir cos 1 109 4712206 109 5 olur Metan veya diger simetrik yuzlu molekuller Td aittir ama dortyuzlu molekuller genellikle dusuk simetriye sahiptir Tetrahedral molekuller kiral olabilir Dortyuzlu molekul geometrisiOrnekCH4 MnO4 Nokta grubuTdKoordinasyon numarasi4Bag acilari 109 5 m Polarite 0dOrneklerAna grup kimyasi Dortyuzlu molekul metan CH4 Hemen hemen tum doymus organik bilesiklerin yani sira Si Ge ve Sn bilesiklerinin cogu dortyuzludur Genellikle dortyuzlu molekuller dis ligandlara coklu baglama ozelligi gosterir orn ksenon tetroksit XeO4 perklorat iyonu ClO4 sulfat iyonu SO4 2 fosfat iyonu PO4 3 SNF3 bir sulfur azot uclu bagi iceren dort yuzlu bir molekuldur Diger molekuller merkezi bir atomun etrafindaki elektron ciftlerinin tetrahedral duzenlemesine sahiptir ornegin amonyak NH3 uc hidrojen ve bir azot atomunu cevreler Fakat olagan siniflandirma sadece baglanmis atomlari dikkate alir yalin ciftleri dikkate almaz Bu sebeple amonyak piramidal olarak kabul edilir H N H acilari 109 den sapar 107 olur Bu fark baglanmis bir atomdan daha buyuk itici etki uygulayan yalin ciftin etkisi sebebiyledir Gecis metali kimyasi Geometri ozellikle metalin d0 veya d10 konfigurasyonuna sahip oldugu kompleksler icin yaygindir Aciklayici ornekler arasinda Pd P C6H5 3 4 Ni CO 4 ve titanyum tetraklorur TiCI4 bulunmaktadir Tamamen doldurulmamis d kabuklarina sahip bircok kompleks genellikle dortyuzludur ornegin demir II kobalt II ve nikel II tetrahalidleri Su yapisi Gaz fazinda tek bir su molekulu iki hidrojen ve iki yalin cifti ile cevrili bir oksijen atomuna sahiptir ve H2O geometrisi yalin ciftleri gozetmeksizin sadece acisal olarak belirtilir Bununla birlikte sivi suda ya da buzda yalniz ciftler komsu su molekulleriyle hidrojen baglari olusturur Bir oksijen etrafindaki hidrojen atomlarinin en yaygin duzenlemesi oksijene kovalent olarak baglanmis iki hidrojen atomu ve ikisi hidrojen baglariyla yalin ciftlere bagli dortyuzludur Hidrojen baglarinin uzunluklari degistiginden bu su molekullerinin cogu simetrik degildir ve bu dort hidrojen atomu aralarinda gecici duzensiz dortyuzlu olustururlar Cift dortyuzlu yapilarBircok bilesik ve kompleks cift dortyuzlu yapi benimser Bu motifde iki dortyuzlu ortak bir kenari paylasir Inorganik polimer sonsuz bir kenar paylasimli dortyuzlu zincirine sahiptir Al2Br6 ve Ga2Cl6 tarafindan kabul edilen cift dortyuzlu yapi Istisnalar ve bozulmalarDortyuzlunun tersyuz oldugu durumlar organik ve ana grup kimyasinda yaygin olarak ortaya cikar denilen karbon tersinmesinin stereokimyasal sonuclarini gostermektedir Amonyakta de NH3 un duzlemsel gecici olusumunu gerektirir Ters dortyuzlu geometri Bir molekuldeki geometrik kisitlamalar idealize edilmis dortyuzlu geometrinin ciddi sekilde bozulmasina neden olabilir Bir karbon atomunda ters dortyuzlu geometriye sahip bilesiklerde bu karbona bagli dort grubun hepsi bir duzlemin bir tarafindadir Karbon atomu kosedeki diger dort grupla birlikte kare bir piramidin tepesinde ya da yakininda yatar Ters dortyuzlu geometriyi gosteren organik molekullerin basit ornekleri 1 1 1 propelan gibi kucuk veya daha genel olarak ve 3 3 3 3 fenestran Bu tur molekuller tipik olarak reaktivitenin artmasina neden olur Duzlemlesme Bir dortyuzlu iki bag arasindaki aciyi artirarak da bozulabilir Asiri durumda duzlesme ile sonuclanir Karbon icin bu fenomen adi verilen bir bilesik sinifinda gozlenebilir Merkez atomu olmayan dortyuzlu molekuller Birkac molekul merkezi atom icermeyen bir dortyuzlu geometriye sahiptir Bir inorganik ornek olan P4 her birine diger uc fosforun bagli oldugu bir dortyuzluden olusturur Organik bir ornek C4H4 her biri hidrojene ve diger uc karbon atomuna baglanmis dort karbon atomundan olusur Ayrica bakinizAXE yontemiKaynakca Angle Between 2 Legs of a Tetrahedron 3 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Maze5 net Brittin W E 1945 Valence Angle of the Tetrahedral Carbon Atom Journal of Chemical Education 22 3 145 Bibcode 1945JChEd 22 145B doi 10 1021 ed022p145 Miessler G L Tarr D A Inorganic Chemistry 3rd ed Pearson Prentice Hall ISBN 0 13 035471 6 Mason P E Brady J W 2007 Tetrahedrality and the Relationship between Collective Structure and Radial Distribution Functions in Liquid Water J Phys Chem B 111 20 5669 5679 doi 10 1021 jp068581n 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wiberg Kenneth B 1984 Inverted geometries at carbon Accounts of Chemical Research 17 11 379 386 doi 10 1021 ar00107a001 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Joseph P Kenny Karl M Krueger Jonathan C Rienstra Kiracofe Henry F Schaefer III 2001 C5H4 Pyramidane and Its Low Lying Isomers J Phys Chem A 105 32 7745 7750 Bibcode 2001JPCA 105 7745K doi 10 1021 jp011642r 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Lewars E 1998 Pyramidane an ab initio study of the C5H4 potential energy surface Journal of Molecular Structure THEOCHEM 423 3 173 188 doi 10 1016 S0166 1280 97 00118 8 23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Lewars adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme IUPAC 2 basim the Gold Book 1997 Duzeltilmis cevrimici surumu 2006 paddlanes Dis baglantilarHareketli Tetrahedral Visual3 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3D Chem18 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kimya Yapilar ve 3D Molekuller IUMSC Indiana Universitesi Molekuler Yapi Merkezi