Dünya Benzerlik Endeksi (ESI) (Earth Similarity Index) , gezegen kütleli bir nesnenin veya doğal uydunun Dünya'ya ne kadar benzediğinin öngörüldüğü bir karakterizasyonudur. Dünya bir değerine sahip olacak şekilde sıfırdan bire kadar bir ölçek olarak tasarlanmıştır; bunun amacı büyük veri tabanlarından gezegen karşılaştırmalarını basitleştirmektir.
Ölçeğin yaşanabilirlik için niceliksel bir anlamı yoktur.
Formül haline getirilmesi
Schulze-Makuch ve arkadaşları tarafından 2011 yılında Astrobiology dergisinde önerilen ESI, bir gezegenin yarıçapını, yoğunluğunu, kaçış hızını ve yüzey sıcaklığını endekse dahil etmektedir. Böylece yazarlar indeksi iki bileşene sahip olarak tanımlamaktadır: (1) ortalama yarıçap ve kütle yoğunluğu ile ilişkilendirilen iç kısımla ilişkili ve (2) kaçış hızı ve yüzey sıcaklığı ile ilişkilendirilen yüzeyle ilişkili. ESI formülasyonunun türetilmesine ilişkin bir makale Kashyap Jagadeesh ve diğerleri (2017) tarafından hazırlanmıştır. ESI'ye Revista Cubana de Física'da yayınlanan bir makalede de atıfta bulunulmuştu.
Dış gezegenler için, hemen hemen her durumda sadece gezegenin yörünge periyodu ile birlikte gezegenin geçişi nedeniyle yıldızın orantılı olarak kararması veya gezegene tepki olarak yıldızın radyal hız değişimi herhangi bir kesinlik derecesiyle bilinmektedir ve bu nedenle bu ölçümlerle doğrudan belirlenmeyen diğer tüm özellikler spekülatiftir. Örneğin, yüzey sıcaklığı ışınım, gelgit ısınması, albedo, güneşlenme ve sera ısınması gibi çeşitli faktörlerden etkilenirken, bu faktörler herhangi bir dış gezegen için bilinmediğinden, alıntılanan ESI değerleri gezegensel denge sıcaklığını bir stand-in olarak kullanır.
Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi'nden 2011 Astrobiyoloji makalesinin yazarlarından biri olan Abel Méndez tarafından sağlanan bir web sayfası, çeşitli ötegezegen sistemleri için endeks hesaplamalarını listeler. Méndez'in ESI'si şu şekilde hesaplanır:
- ,
Ve sırasıyla dünya dışı cismin ve Dünya'nın özellikleridir, her özelliğin ağırlıklı üssüdür ve toplam özellik sayısıdır. Bray-Curtis Benzerlik İndeksi ile karşılaştırılabilir ve ondan oluşturulmuştur. Her özelliğe atanan ağırlık, , belirli özellikleri diğerlerine göre vurgulamak veya istenen endeks eşiklerini veya sıralamalarını elde etmek için seçilebilen serbest parametrelerdir. Web sayfası ayrıca gezegenlerin ve uyduların yaşanabilirliğini üç kritere göre sıralıyor: yaşanabilir bölgedeki konum, ESI ve besin zincirinin en altındaki organizmaları sürdürme kapasitesine ilişkin bir spekülasyon, web sayfasında "Küresel Birincil Yaşanabilirlik Ölçeği" olarak tanımlanan farklı bir endeks.
2011 tarihli Astrobiyoloji makalesi ve bu makalede yer alan ESI değerleri, makalenin yayınlandığı dönemde basının ilgisini çekmiştir. Sonuç olarak, Mars'ın 0,70 değeriyle Güneş Sistemi'ndeki en yüksek ikinci ESI değerine sahip olduğu bildirildi. Bu makalede listelenen bazı ötegezegenlerin bunun üzerinde değerlere sahip olduğu bildirilmiştir.
Üçüncü taraflarca rapor edilen diğer ESI değerleri aşağıdaki kaynakları içermektedir:
Yaşanabilirlik ile ilgisi olmaması
ESI yaşanabilirliği karakterize etmese de, referans noktası Dünya olduğundan, bazı fonksiyonları yaşanabilirlik ölçümleri tarafından kullanılanlarla eşleşmektedir. Yaşanabilir bölgenin tanımında olduğu gibi, ESI de birincil işlev olarak yüzey sıcaklığını (ve karasal referans noktasını) kullanır. 2016 tarihli bir makale, ESI'yi bir hedef seçim şeması olarak kullanmakta ve ESI'nin bir ötegezegenin yaşanabilirliği ile çok az ilişkisi olduğunu gösteren sonuçlar elde etmektedir; çünkü ESI, yaşanabilir yüzey koşullarının anahtarları arasında yer alan yıldızın aktivitesini, gezegensel gelgit kilitlenmesini veya gezegenin manyetik alanını (yani kendini koruma yeteneğini) dikkate almamaktadır.
ESI'nin Dünya benzerliği ile Venüs benzerliği arasında ayrım yapamadığı, daha düşük ESI'ye sahip gezegenlerin yaşanabilirlik şansının daha yüksek olduğu belirtilmiştir.
Dünya benzeri büyüklüğe sahip gezegenler
Dış gezegenlerin sınıflandırılması, birçok dış gezegen tespit yönteminin bazı özellikleri bilinmez bırakması nedeniyle zordur. Örneğin, geçiş yöntemi ile yarıçap ölçümü oldukça doğru olabilir, ancak kütle ve yoğunluk genellikle tahmin edilir. Aynı şekilde, kütlenin doğru ölçümlerini sağlayabilen ancak yarıçapı ölçmede daha az başarılı olan radyal hız yöntemlerinde de durum aynıdır. Bu nedenle bir dizi farklı yöntemle gözlemlenen gezegenler Dünya ile en doğru şekilde karşılaştırılabilir.
Gezegen olmayanların Dünya'ya benzerliği
Endeks, doğal uydular, cüce gezegenler ve asteroitler dahil olmak üzere gezegenler dışındaki nesneler için de hesaplanabilir. Bu nesnelerin daha düşük ortalama yoğunluğu ve sıcaklığı onlara daha düşük indeks değerleri verir. Sadece Titan'ın (Satürn'ün bir uydusu) genel olarak daha düşük boyut ve yoğunluğa rağmen önemli bir atmosfere sahip olduğu bilinmektedir. Io (Jüpiter'in bir uydusu) düşük bir ortalama sıcaklığa sahip olsa da, aydaki yüzey sıcaklığı jeolojik aktivite nedeniyle çılgınca değişmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Schulze-Makuch, D. (2011). "A Two-Tiered Approach to Assess the Habitability of Exoplanets". Astrobiology. 11 (10): 1041-1052. doi:10.1089/ast.2010.0592. (PMID) 22017274.
- ^ Kashyap Jagadeesh M. (2017). "Indexing of exoplanets in search for potential habitability: application to Mars-like worlds". Astrophysics and Space Science. 362 (8): 1572-946X. arXiv:1608.06702 $2. doi:10.1007/s10509-017-3131-y.
- ^ Gonzalez, A. (2013). "Possibilities of life around Alpha Centauri B". Revista Cubana de Física. 30 (2): 81. arXiv:1401.2211 $2.
- ^ a b c "Earth Similarity Index (ESI)". Planetary Habitability Laboratory. 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ Rushby, A. (2013). "A multiplicity of worlds: Other habitable planets". Significance. 10 (5): 11-15. doi:10.1111/j.1740-9713.2013.00690.x.
- ^ Sample, I. (5 Aralık 2011). "Habitable exoplanets catalogue ranks alien worlds on suitability for life". The Guardian. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2016.
- ^ a b "Most liveable alien worlds ranked". BBC. 23 Kasım 2011. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2016.
- ^ Armstrong, D. J. (2016). "The host stars of Kepler's habitable exoplanets: superflares, rotation and activity". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 5 (3): 3110-3125. arXiv:1511.05306 $2. doi:10.1093/mnras/stv2419.
- ^ Elizabeth Tasker (9 Temmuz 2014). "No, that new exoplanet is not the best candidate to support life". The Conversation. 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2018.
- ^ "New estimates for Io eruption temperatures: Implications for the interior". Icarus. 192 (2): 491-502. 2007. doi:10.1016/j.icarus.2007.07.008. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
()
Dış bağlantılar
- HEC: Data of Potential Habitable Exoplanets and Exomoons 1 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dunya Benzerlik Endeksi ESI Earth Similarity Index gezegen kutleli bir nesnenin veya dogal uydunun Dunya ya ne kadar benzediginin ongoruldugu bir karakterizasyonudur Dunya bir degerine sahip olacak sekilde sifirdan bire kadar bir olcek olarak tasarlanmistir bunun amaci buyuk veri tabanlarindan gezegen karsilastirmalarini basitlestirmektir Boyutlari ve sicakliklari farkli olsa da Gunes Sistemi nin karasal gezegenlerinin yuksek Dunya Benzerlik Indeksi degerlerine sahip oldugu bildirilmistir Merkur Venus Dunya ve Mars Olcege gore boyutlar Olcegin yasanabilirlik icin niceliksel bir anlami yoktur Formul haline getirilmesiSchulze Makuch ve arkadaslari tarafindan 2011 yilinda Astrobiology dergisinde onerilen ESI bir gezegenin yaricapini yogunlugunu kacis hizini ve yuzey sicakligini endekse dahil etmektedir Boylece yazarlar indeksi iki bilesene sahip olarak tanimlamaktadir 1 ortalama yaricap ve kutle yogunlugu ile iliskilendirilen ic kisimla iliskili ve 2 kacis hizi ve yuzey sicakligi ile iliskilendirilen yuzeyle iliskili ESI formulasyonunun turetilmesine iliskin bir makale Kashyap Jagadeesh ve digerleri 2017 tarafindan hazirlanmistir ESI ye Revista Cubana de Fisica da yayinlanan bir makalede de atifta bulunulmustu Dis gezegenler icin hemen hemen her durumda sadece gezegenin yorunge periyodu ile birlikte gezegenin gecisi nedeniyle yildizin orantili olarak kararmasi veya gezegene tepki olarak yildizin radyal hiz degisimi herhangi bir kesinlik derecesiyle bilinmektedir ve bu nedenle bu olcumlerle dogrudan belirlenmeyen diger tum ozellikler spekulatiftir Ornegin yuzey sicakligi isinim gelgit isinmasi albedo guneslenme ve sera isinmasi gibi cesitli faktorlerden etkilenirken bu faktorler herhangi bir dis gezegen icin bilinmediginden alintilanan ESI degerleri gezegensel denge sicakligini bir stand in olarak kullanir Arecibo daki Porto Riko Universitesi nden 2011 Astrobiyoloji makalesinin yazarlarindan biri olan Abel Mendez tarafindan saglanan bir web sayfasi cesitli otegezegen sistemleri icin endeks hesaplamalarini listeler Mendez in ESI si su sekilde hesaplanir ESI i 1n 1 xi xi0xi xi0 win displaystyle mathsf ESI prod i 1 n left 1 Big vert frac x i x i0 x i x i0 Big vert right frac w i n xi displaystyle x i Ve xi0 displaystyle x i0 sirasiyla dunya disi cismin ve Dunya nin ozellikleridir wi displaystyle w i her ozelligin agirlikli ussudur ve n displaystyle n toplam ozellik sayisidir Bray Curtis Benzerlik Indeksi ile karsilastirilabilir ve ondan olusturulmustur Her ozellige atanan agirlik wi displaystyle w i belirli ozellikleri digerlerine gore vurgulamak veya istenen endeks esiklerini veya siralamalarini elde etmek icin secilebilen serbest parametrelerdir Web sayfasi ayrica gezegenlerin ve uydularin yasanabilirligini uc kritere gore siraliyor yasanabilir bolgedeki konum ESI ve besin zincirinin en altindaki organizmalari surdurme kapasitesine iliskin bir spekulasyon web sayfasinda Kuresel Birincil Yasanabilirlik Olcegi olarak tanimlanan farkli bir endeks 2011 tarihli Astrobiyoloji makalesi ve bu makalede yer alan ESI degerleri makalenin yayinlandigi donemde basinin ilgisini cekmistir Sonuc olarak Mars in 0 70 degeriyle Gunes Sistemi ndeki en yuksek ikinci ESI degerine sahip oldugu bildirildi Bu makalede listelenen bazi otegezegenlerin bunun uzerinde degerlere sahip oldugu bildirilmistir Ucuncu taraflarca rapor edilen diger ESI degerleri asagidaki kaynaklari icermektedir Yasanabilirlik ile ilgisi olmamasiESI yasanabilirligi karakterize etmese de referans noktasi Dunya oldugundan bazi fonksiyonlari yasanabilirlik olcumleri tarafindan kullanilanlarla eslesmektedir Yasanabilir bolgenin taniminda oldugu gibi ESI de birincil islev olarak yuzey sicakligini ve karasal referans noktasini kullanir 2016 tarihli bir makale ESI yi bir hedef secim semasi olarak kullanmakta ve ESI nin bir otegezegenin yasanabilirligi ile cok az iliskisi oldugunu gosteren sonuclar elde etmektedir cunku ESI yasanabilir yuzey kosullarinin anahtarlari arasinda yer alan yildizin aktivitesini gezegensel gelgit kilitlenmesini veya gezegenin manyetik alanini yani kendini koruma yetenegini dikkate almamaktadir ESI nin Dunya benzerligi ile Venus benzerligi arasinda ayrim yapamadigi daha dusuk ESI ye sahip gezegenlerin yasanabilirlik sansinin daha yuksek oldugu belirtilmistir Dunya benzeri buyukluge sahip gezegenlerKepler 69c Kepler 62e Kepler 62f gezegenlerinin ve Dunya nin boyutlarinin karsilastirilmasi Dunya disindaki tum gezegenler sanatcilarin fikirleridir Dis gezegenlerin siniflandirilmasi bircok dis gezegen tespit yonteminin bazi ozellikleri bilinmez birakmasi nedeniyle zordur Ornegin gecis yontemi ile yaricap olcumu oldukca dogru olabilir ancak kutle ve yogunluk genellikle tahmin edilir Ayni sekilde kutlenin dogru olcumlerini saglayabilen ancak yaricapi olcmede daha az basarili olan radyal hiz yontemlerinde de durum aynidir Bu nedenle bir dizi farkli yontemle gozlemlenen gezegenler Dunya ile en dogru sekilde karsilastirilabilir Gezegen olmayanlarin Dunya ya benzerligiAy Io ve Dunya olcekli olarak gosterilmistir Onemli olcude daha kucuk olmalarina ragmen Gunes Sistemi nin bazi uydulari ve cuce gezegenleri Dunya nin yogunlugu ve sicakligi ile benzerlikler tasir Endeks dogal uydular cuce gezegenler ve asteroitler dahil olmak uzere gezegenler disindaki nesneler icin de hesaplanabilir Bu nesnelerin daha dusuk ortalama yogunlugu ve sicakligi onlara daha dusuk indeks degerleri verir Sadece Titan in Saturn un bir uydusu genel olarak daha dusuk boyut ve yogunluga ragmen onemli bir atmosfere sahip oldugu bilinmektedir Io Jupiter in bir uydusu dusuk bir ortalama sicakliga sahip olsa da aydaki yuzey sicakligi jeolojik aktivite nedeniyle cilginca degismektedir Ayrica bakinizDogal uydular listesiKaynakca a b Schulze Makuch D 2011 A Two Tiered Approach to Assess the Habitability of Exoplanets Astrobiology 11 10 1041 1052 doi 10 1089 ast 2010 0592 PMID 22017274 Kashyap Jagadeesh M 2017 Indexing of exoplanets in search for potential habitability application to Mars like worlds Astrophysics and Space Science 362 8 1572 946X arXiv 1608 06702 2 doi 10 1007 s10509 017 3131 y Gonzalez A 2013 Possibilities of life around Alpha Centauri B Revista Cubana de Fisica 30 2 81 arXiv 1401 2211 2 a b c Earth Similarity Index ESI Planetary Habitability Laboratory 3 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2023 Rushby A 2013 A multiplicity of worlds Other habitable planets Significance 10 5 11 15 doi 10 1111 j 1740 9713 2013 00690 x Sample I 5 Aralik 2011 Habitable exoplanets catalogue ranks alien worlds on suitability for life The Guardian 30 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2016 a b Most liveable alien worlds ranked BBC 23 Kasim 2011 22 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2016 Armstrong D J 2016 The host stars of Kepler s habitable exoplanets superflares rotation and activity Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 5 3 3110 3125 arXiv 1511 05306 2 doi 10 1093 mnras stv2419 Elizabeth Tasker 9 Temmuz 2014 No that new exoplanet is not the best candidate to support life The Conversation 12 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2018 New estimates for Io eruption temperatures Implications for the interior Icarus 192 2 491 502 2007 doi 10 1016 j icarus 2007 07 008 16 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Dis baglantilarHEC Data of Potential Habitable Exoplanets and Exomoons 1 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde