Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Damyan Yovanov Gruev ya da bilinen kısa adıyla Dame Gruev (19 Ocak 1871 - 23 Aralık 1906), Osmanlı Makedonyası ve Trakyası'da Bulgar devrimci ve isyancı liderdi. İç Makedon Devrimci Örgütü'nün kurucuları arasındaydı. Makedon tarih yazımına göre, bir Makedonyalıydı.
İlk yılları
1871'de Smilevo köyünde (bugünkü Kuzey Makedonya) doğdu. İlk eğitimini Smilevo'da aldı ve eğitimine Selanik Bulgar Erkek Lisesi'nde devam etti. Bir öğrenci isyanını takiben okuldan dışlanan bir grubun parçasıydı. 1888'in başlarında, diğer gelecekteki İMDÖ devrimcileri de dahil olmak üzere 19 kişiden oluşan grup Sırp propagandasıyla çekildi. Sonuç olarak, Belgrad'daki bir Sırp Gymnazium'da Aziz Sava toplumunun bursuyla çalışmaya gittiler. Eğitimine Belgrad'daki Grandes écoles'da devam etti. Bir başka isyanı takiben, yardımcılarıyla beraber parça parça göç halinde Bulgaristan'a döndü. Sofya Üniversitesi'ne ve daha sonra Genç Makedon Edebiyat Topluluğuna girdi. Ayrıca, Berlin Antlaşması'nın Makedonya'nın ile ilgili 23. Madde'sini uygulamak olan "Drujba" çemberini kurdu. 1891'de Bakan 'in öldürülmesinden şüphelenildiği için Sofya Üniversitesi'nden atıldıysa da ancak daha sonra bu iddianın asılsız olduğu ortaya çıktı.
Üniversiteden atıldıktan sonra yeni bir devrimci örgüte kurmak için Osmanlı Makedonyası'na döndü. Planlarını daha başarılı bir şekilde yürütmek ve muhtemelen Türk makamlarının şüphesini önlemek için, Bulgar okul öğretmeni olmaya karar verdi. Makedonya bölgesine döndükten sonraki ilk iki yıl, önce kendi memleketi Smilevo köyünde ve daha sonra da Pirlepe kasabasında eğitim verdi. Daha sonra, Selanik'e geçerek burada Bulgar Makedon-Edirne Devrim Komitesi'nin temelini attı. ve 'un işbirliğiyle diğerleri arasında İç Makedonya Edirne Devrimci Örgütü'nün (İMEDÖ) anayasası ve tüzüğünü oluşturdu. Bu Merkez Komite'nin rehberliğinde Makedonya ve Edirne bölgesi boyunca yerel devrimci komitelerle birlikte gizli bir örgütlenmekti. Bu bölgeler, Nisan Ayaklanmasında olduğu gibi devrimci bölgelere veya hücrelere bölünmüştü. Anayasaya göre, Hristo Tatarçev'in başkanlığında 1894 yazında ilk Merkez Devrim Komitesi kuruldu.
1894-1900
1894 yazında Negotino'da ilk yerel devrim komitesini ve kısa süre sonra 'in işbirliğiyle İştip şehrinde ilk bölge komitesini kurdu. Resne, Ohri ve Struga kentlerini de ziyaret etti ve yerel halkın örgütün devrimci fikirlerini çok iyi kabul ettiğini gördü. 1894–1895 öğretim yılında İştip'te öğretmen olarak kaldı. 1895 sonbaharında Gotse Delçev, Makedonya ve Edirne, Trakya'ya özerklik arayan devrimci bir hareketin temellerini atma düşüncesiyle İştip'e geldi. Gruev ve Delçev ilk defa bir araya geldi ve fikirlerini orada paylaştılar. Selanik Merkez Komitesi tarafından zaten çizilen planı Delçev'e tanıttı. Bundan sonra hem Gruev hem de Delçev, İştip ve çevresinde birlikte çalıştılar.
Bu dönemde İMDÖ, özellikle 1895-1918 yılları arasında onun Selanik'te bir Bulgar okul müfettişi olmasından sonra olağanüstü şekilde genişledi. Merkez devrim komitesinin ruhu ve bedeni haline geldi. Bu doğrultuda, gizli devrimci gazeteler çıkarılmış, şifreler tanıtılmış, takma ad kullanılmış ve diğer yerel ve Makedon komiteleri arasında gizli iletişim kanalları sürdürülmüştür. İMEDÖ için gerekli savaş hükümlerinin satın alınmasından ve gönderilmesinden sorumlu olan Merkezi Devrim Komitesi'nin bir temsilcisi Sofya'ya gönderildi. Makedonya ve Edirne Vilayeti boyunca seyahat etti. Köylerde ve şehirlerde sistematik olarak örgütlü komiteler kuruldu. İMEDÖ 1898'de tamamen siyasi nedenlerden dolayı ve Osmanlı yetkililerinin kuşku duymaması için Gruev'i görevden alma kararı aldı. Görevden alınmasından sonra ardından Manastır'a ve orada , ve diğerlerinin işbirliğiyle devrimci bir gazete çıkarmaya başladı.
Pazar okullarından özel bir "devrim vergisi" ile para toplanan bir sistem düzenledi ve bir miktar savaş malzemesi satın alındı. Tekrar Manastır şehrinde öğretim kadrosuna atandı ve böylelikle Selanik Komitesindeki aktif kişi Hristo Tatarçev oldu. Aynı zamanda Manastır Vilayeti'nde devrimci hareketin yönetimini de üstlendi. Pere Toşev ve Hristo Matov ile Manastır bölgesindeki faaliyetleri, Osmanlı yetkilileri tarafından fark edilmedi. Çok sayıda çete (grup), çevredeki dağlar boyunca yerel yetkilileri terörize etmeye başladı. Bu hareketi teşvik etmede önemli bir faktör olduğu şüphesiyle 6 Ağustos 1900 tarihinde tutuklandı. Mayıs 1902'ye kadar Manastır hapishanesinde tutuldu. Ancak, gizli yazılar ve şifreler kullanarak yerel devrimci ile temas halinde kalabildi. Komiteleri ve Manastır'ın devrimci bölgesinin işlerini yönetti.
İsyan
Mayıs 1902'de, Anadolu'daki Bodrum Kalesi Hapishanesinde sürgün edilmeye mahkûm edildi. Ocak 1901'de Hristo Matov ve Hristo Tatarçev oraya sürgün edilmişti. Arkadaşlarıyla birlikte 10 ay boyunca Bodrum Kalesi'nde tutuldu. Makedonya ve Trakya'dan uzak olmasına rağmen, örgütün gelişmesi ve işleyişi konusunda kendini bilgilendirmeyi başardı. Selanik, Manastır ve Sofya ile sürekli bir şifreli yazışmaya devam etti. Paskalya 1903'te, genel bir af ile serbest bırakıldı. Selanik'e döndü ve orada İMEDÖ Merkez Komitesi'nin, 1903'te gerçekleşecek olan genel bir ayaklanmayı ilan etmeye halihazırda karar vermiş olduğunu tespit etti. Merkez Komite'nin kararına katılmadı. Örgütün hazırlıksız olmasına rağmen Merkez Komitesinin kararını kabul etti.
Selanik'ten ayrılarak isyan kongresinin yapılacağı Smilevo'ya gitti. Bu kongrenin amacı, genel isyan beyanının tarihini belirlemek ve kovuşturmasında yöntem ve taktikleri özetlemek oldu. Bulgaristan'dan yeni gelmiş olan 'la tanıştı. Kongre'nin başkanlığına seçildi ve ikincisi isyan başlangıcının 2 Ağustos 1903 olduğuna karar verdi. Kongre tarafından Boris Sarafov ve Anastas Lozançev ile birlikte Genelkurmay'ın üç üyesi olarak seçildi ve Makedonya bölgesindeki isyancı güçleri yönetme yetkisi verildi. Türk birliklerinin yerli Smilevo köyünden geri çekildiğini görmeye çalıştı. Osmanlı ordusuyla birlikte isyan sırasında birçok çarpışmaya karıştı. Ancak Osmanlı birliklerinin gelmesiyle ayaklanmanın ilerlemesi imkânsız hale geldi ve 6 hafta içinde tamamen ezildi. Kendini çeşitli devrimci ilçeleri gezme, isyancıları silahsızlandırma ve gelecekteki kullanım için savaş malzemelerini depolama görevine koydu. Takipçileriyle birlikte örgütlenmeye ve başka bir ayaklanma için hazırlık çalışmalarına devam ettiler.
İsyan Sonrası
1904 yılında, İMDÖ'nün Manastır Devrim Bölgesi'nin Pirlepe Kongresi'ne başkanlık etti. Bu yılın sonbaharında Sırp lider Micko Krstić tarafından yakalandı, ancak Gligor Sokolović'in yardımıyla Pere Toşev ile yaptığı görüşmeler sonrasında serbest bırakıldı. 1905'te Rila Kongresi olarak adlandırılan ayaklanmadan sonra örgütün ilk Genel Kongresi'ne başkanlık etti. Burada Merkez Komitesi'nin bir üyesi olarak seçildi ve ölümüne kadar lideri oldu. Gerçekten de, Yane Sandanski'ye hakim olabilmek için görünen tek kişiydi. Ancak, Rila Kongresi organizasyondaki siyasi farklılıkları silemedi. Aralık 1906'da Sofya'da hiç gerçekleşmeyen yeni bir özel kongre düzenlemeye ihtiyaç duyuldu. 1906'nın sonunda, özel kongrede katılması için Osmanlı Makedonyası'ndan Sofya'ya taşınmasıyla birlikte hareket etti. 23 Aralık 1906'da tarihinde emrindeki komitacılarla birlikte, Türk makamları tarafından Rusinovo köyünün (Maleševo bölgesi) yakınında keşfedildi. Osmanlı kuvvetleri tarafından pusuya düşürüldü ve çatışamada öldürüldü.
Greenwich Adasındaki Gruev Koyu, Güney Shetland Adaları, Antarktika, Dame Gruev için adlandırılmıştır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Damyan Yovanov Gruev ya da bilinen kisa adiyla Dame Gruev 19 Ocak 1871 23 Aralik 1906 Osmanli Makedonyasi ve Trakyasi da Bulgar devrimci ve isyanci liderdi Ic Makedon Devrimci Orgutu nun kuruculari arasindaydi Makedon tarih yazimina gore bir Makedonyaliydi Dame GruevIlk yillariUskup teki heykeli 1871 de Smilevo koyunde bugunku Kuzey Makedonya dogdu Ilk egitimini Smilevo da aldi ve egitimine Selanik Bulgar Erkek Lisesi nde devam etti Bir ogrenci isyanini takiben okuldan dislanan bir grubun parcasiydi 1888 in baslarinda diger gelecekteki IMDO devrimcileri de dahil olmak uzere 19 kisiden olusan grup Sirp propagandasiyla cekildi Sonuc olarak Belgrad daki bir Sirp Gymnazium da Aziz Sava toplumunun bursuyla calismaya gittiler Egitimine Belgrad daki Grandes ecoles da devam etti Bir baska isyani takiben yardimcilariyla beraber parca parca goc halinde Bulgaristan a dondu Sofya Universitesi ne ve daha sonra Genc Makedon Edebiyat Topluluguna girdi Ayrica Berlin Antlasmasi nin Makedonya nin ile ilgili 23 Madde sini uygulamak olan Drujba cemberini kurdu 1891 de Bakan in oldurulmesinden suphelenildigi icin Sofya Universitesi nden atildiysa da ancak daha sonra bu iddianin asilsiz oldugu ortaya cikti Universiteden atildiktan sonra yeni bir devrimci orgute kurmak icin Osmanli Makedonyasi na dondu Planlarini daha basarili bir sekilde yurutmek ve muhtemelen Turk makamlarinin suphesini onlemek icin Bulgar okul ogretmeni olmaya karar verdi Makedonya bolgesine dondukten sonraki ilk iki yil once kendi memleketi Smilevo koyunde ve daha sonra da Pirlepe kasabasinda egitim verdi Daha sonra Selanik e gecerek burada Bulgar Makedon Edirne Devrim Komitesi nin temelini atti ve un isbirligiyle digerleri arasinda Ic Makedonya Edirne Devrimci Orgutu nun IMEDO anayasasi ve tuzugunu olusturdu Bu Merkez Komite nin rehberliginde Makedonya ve Edirne bolgesi boyunca yerel devrimci komitelerle birlikte gizli bir orgutlenmekti Bu bolgeler Nisan Ayaklanmasinda oldugu gibi devrimci bolgelere veya hucrelere bolunmustu Anayasaya gore Hristo Tatarcev in baskanliginda 1894 yazinda ilk Merkez Devrim Komitesi kuruldu 1894 1900Gruev ve 1894 te Istip teki Bulgar okulundan ogrencileri 1894 yazinda Negotino da ilk yerel devrim komitesini ve kisa sure sonra in isbirligiyle Istip sehrinde ilk bolge komitesini kurdu Resne Ohri ve Struga kentlerini de ziyaret etti ve yerel halkin orgutun devrimci fikirlerini cok iyi kabul ettigini gordu 1894 1895 ogretim yilinda Istip te ogretmen olarak kaldi 1895 sonbaharinda Gotse Delcev Makedonya ve Edirne Trakya ya ozerklik arayan devrimci bir hareketin temellerini atma dusuncesiyle Istip e geldi Gruev ve Delcev ilk defa bir araya geldi ve fikirlerini orada paylastilar Selanik Merkez Komitesi tarafindan zaten cizilen plani Delcev e tanitti Bundan sonra hem Gruev hem de Delcev Istip ve cevresinde birlikte calistilar Bu donemde IMDO ozellikle 1895 1918 yillari arasinda onun Selanik te bir Bulgar okul mufettisi olmasindan sonra olaganustu sekilde genisledi Merkez devrim komitesinin ruhu ve bedeni haline geldi Bu dogrultuda gizli devrimci gazeteler cikarilmis sifreler tanitilmis takma ad kullanilmis ve diger yerel ve Makedon komiteleri arasinda gizli iletisim kanallari surdurulmustur IMEDO icin gerekli savas hukumlerinin satin alinmasindan ve gonderilmesinden sorumlu olan Merkezi Devrim Komitesi nin bir temsilcisi Sofya ya gonderildi Makedonya ve Edirne Vilayeti boyunca seyahat etti Koylerde ve sehirlerde sistematik olarak orgutlu komiteler kuruldu IMEDO 1898 de tamamen siyasi nedenlerden dolayi ve Osmanli yetkililerinin kusku duymamasi icin Gruev i gorevden alma karari aldi Gorevden alinmasindan sonra ardindan Manastir a ve orada ve digerlerinin isbirligiyle devrimci bir gazete cikarmaya basladi Pazar okullarindan ozel bir devrim vergisi ile para toplanan bir sistem duzenledi ve bir miktar savas malzemesi satin alindi Tekrar Manastir sehrinde ogretim kadrosuna atandi ve boylelikle Selanik Komitesindeki aktif kisi Hristo Tatarcev oldu Ayni zamanda Manastir Vilayeti nde devrimci hareketin yonetimini de ustlendi Pere Tosev ve Hristo Matov ile Manastir bolgesindeki faaliyetleri Osmanli yetkilileri tarafindan fark edilmedi Cok sayida cete grup cevredeki daglar boyunca yerel yetkilileri terorize etmeye basladi Bu hareketi tesvik etmede onemli bir faktor oldugu suphesiyle 6 Agustos 1900 tarihinde tutuklandi Mayis 1902 ye kadar Manastir hapishanesinde tutuldu Ancak gizli yazilar ve sifreler kullanarak yerel devrimci ile temas halinde kalabildi Komiteleri ve Manastir in devrimci bolgesinin islerini yonetti IsyanMayis 1902 de Anadolu daki Bodrum Kalesi Hapishanesinde surgun edilmeye mahkum edildi Ocak 1901 de Hristo Matov ve Hristo Tatarcev oraya surgun edilmisti Arkadaslariyla birlikte 10 ay boyunca Bodrum Kalesi nde tutuldu Makedonya ve Trakya dan uzak olmasina ragmen orgutun gelismesi ve isleyisi konusunda kendini bilgilendirmeyi basardi Selanik Manastir ve Sofya ile surekli bir sifreli yazismaya devam etti Paskalya 1903 te genel bir af ile serbest birakildi Selanik e dondu ve orada IMEDO Merkez Komitesi nin 1903 te gerceklesecek olan genel bir ayaklanmayi ilan etmeye halihazirda karar vermis oldugunu tespit etti Merkez Komite nin kararina katilmadi Orgutun hazirliksiz olmasina ragmen Merkez Komitesinin kararini kabul etti Selanik ten ayrilarak isyan kongresinin yapilacagi Smilevo ya gitti Bu kongrenin amaci genel isyan beyaninin tarihini belirlemek ve kovusturmasinda yontem ve taktikleri ozetlemek oldu Bulgaristan dan yeni gelmis olan la tanisti Kongre nin baskanligina secildi ve ikincisi isyan baslangicinin 2 Agustos 1903 olduguna karar verdi Kongre tarafindan Boris Sarafov ve Anastas Lozancev ile birlikte Genelkurmay in uc uyesi olarak secildi ve Makedonya bolgesindeki isyanci gucleri yonetme yetkisi verildi Turk birliklerinin yerli Smilevo koyunden geri cekildigini gormeye calisti Osmanli ordusuyla birlikte isyan sirasinda bircok carpismaya karisti Ancak Osmanli birliklerinin gelmesiyle ayaklanmanin ilerlemesi imkansiz hale geldi ve 6 hafta icinde tamamen ezildi Kendini cesitli devrimci ilceleri gezme isyancilari silahsizlandirma ve gelecekteki kullanim icin savas malzemelerini depolama gorevine koydu Takipcileriyle birlikte orgutlenmeye ve baska bir ayaklanma icin hazirlik calismalarina devam ettiler Isyan SonrasiOsmanli kuvvetleri tarafindan oldurulmesi 1904 yilinda IMDO nun Manastir Devrim Bolgesi nin Pirlepe Kongresi ne baskanlik etti Bu yilin sonbaharinda Sirp lider Micko Krstic tarafindan yakalandi ancak Gligor Sokolovic in yardimiyla Pere Tosev ile yaptigi gorusmeler sonrasinda serbest birakildi 1905 te Rila Kongresi olarak adlandirilan ayaklanmadan sonra orgutun ilk Genel Kongresi ne baskanlik etti Burada Merkez Komitesi nin bir uyesi olarak secildi ve olumune kadar lideri oldu Gercekten de Yane Sandanski ye hakim olabilmek icin gorunen tek kisiydi Ancak Rila Kongresi organizasyondaki siyasi farkliliklari silemedi Aralik 1906 da Sofya da hic gerceklesmeyen yeni bir ozel kongre duzenlemeye ihtiyac duyuldu 1906 nin sonunda ozel kongrede katilmasi icin Osmanli Makedonyasi ndan Sofya ya tasinmasiyla birlikte hareket etti 23 Aralik 1906 da tarihinde emrindeki komitacilarla birlikte Turk makamlari tarafindan Rusinovo koyunun Malesevo bolgesi yakininda kesfedildi Osmanli kuvvetleri tarafindan pusuya dusuruldu ve catisamada olduruldu Greenwich Adasindaki Gruev Koyu Guney Shetland Adalari Antarktika Dame Gruev icin adlandirilmistir Kaynakca