Devlet Han Ludî (Peştuca: دولت خان لودی) Ludî hanedanının son hükümdarı İbrahim Ludî döneminde Lahor valisiydi. Devlet, İbrahim'e karşı duyduğu hoşnutsuzluk nedeniyle Babür'ü krallığı istila etmeye davet etti. Başlangıçta Jalandhar Doab'ın valisiyken daha sonra tüm Pencap'ın valiliğine getirilmiştir. Tatar Han'ın oğluydu, Pencap'ın önceki Nizamı, 'nin (Nizam Han Ludî olarak da bilinir) babası yönetimindeki Ludî hanedanından bağımsızlığını ilan etmişti. Devlet Han hanedana sadıktı ancak katı, gururlu ve şüpheci doğası nedeniyle İbrahim'e ihanet etti.
Babür'ün Yardımı
1523 yılında Devlet Han'ın hükümdarı İbrahim Ludî, akrabaları ve bakanı ile bir iktidar mücadelesine girişti. Devlet Han, o sırada Gujarat'ın 'in koruması altında yaşayan hükümdarın kendi amcası Alam Han (Ala-ud-din olarak da bilinir) ile birlikte İbrahim'in baş muhaliflerinden biriydi. İmparatorluk genelinde isyan çıkmıştı. Kendi tehlikeli durumunun farkında olan Devlet Han, oğlu 'yi hükûmetin durumu hakkında daha fazla bilgi edinmesi için Delhi'ye gönderdi. Gazi Han dönüşünde babasını İbrahim Ludî'nin valiliğini elinden almayı planladığı konusunda uyardı. Bunun üzerine Devlet Han, Kabil'deki Babür'e elçiler göndererek imparatora karşı yardım karşılığında bağlılığını sundu. Babür kabul etti.
Babür'ün ordusu kısa sürede Lahor ve 'u ele geçirdi. Devlet Han ve oğulları Gazi ve , 'da Babür'e katıldılar ancak Babür Devlet'a Lahor yerine Jalandhar ve 'u sunduğunda hayal kırıklığına uğradılar. Devlet Han ve Gazi bu görevleri kabul etmek yerine saklanırken Dilaver Han babasına ihanet ederek Sultanpur'u ve unvanını kabul etti.
Devlet Han kısa bir süre sonra, Babür Belh'te Özbeklerle savaşmak için Hindistan'dan ayrılırken, Alam Han'ın Delhi'yi kuşatmasına yardım etmek için Lahor'da bazı kuvvetler bıraktığında ortaya çıktı. Devlet, Lahor'u geri almayı umarak Alam Han'a yardım teklif etti. Ancak Babür'le artık dostane ilişkiler içinde olmadığı için Devlet Han'ın yardımı reddedildi. Bunun yerine, oğlu Gazi ile birlikte Pencap'ın sorumluluğunu üstlenirken, diğer oğulları Dilaver ve Hacı, Alam Han ile birlikte Delhi'ye gittiler. Bu saldırı her iki tarafın da ihaneti nedeniyle başarısız oldu.
Babür, Alam Han'ın Sialkot'taki başarısızlığını Hindistan'a dönerken duydu. Bu sırada Babür'ün döndüğünü duyan Devlet Han ve Gazi, Lahor'un kuzeyindeki kalesine kaçtılar. Babür Milwat'ı kuşattı ve Devlet Han teslim oldu. Hapsedileceği 'ya giderken yolda öldü.
Devlet Han'ın Babür'ü Hindistan'a davet ederek başlattığı olaylar nihayet 1526'da İbrahim Han Ludî'nin öldüğü Panipat Savaşı ile sonuçlandı. Babür artık Hindistan'ın hükümdarıydı ve Babür İmparatorluğu'nu kurmaya devam etti.
Sihizm'deki Önemi
Memurlarından biri olan Jai Ram, Guru Nanak'ın kız kardeşi ile evliydi. Jai Ram, Guru Nanak'a Devlet Han Ludî'nin dükkânında ve tahıl ambarlarında bekçi olarak iş buldu. Nanak'ın stokları Devlet Han'a israf ettiğine dair sık sık şikâyetler yapılıyordu ancak yapılan iki denetimde mağazanın doğru hesaplarla tamamen dolu olduğu tespit edildi. Ayrıca Guru Nanak'ın öğretilerini Nawab'a şikayet etmişler, bir noktada bir Qazi bu suçlamalara dayanarak Nanak'ı mahkemeye çağırmış ve Devlet Han Nanak'ı savunmuştur.
Kaynaklar
- Haig, Wolseley ve diğerleri, The Cambridge History of India Vol. III: Turks and Afghans, Cambridge: Cambridge University Press, 1928, 10-12
Kaynakça
- ^ a b The encyclopaedia of Sikhism. 1. Harbans Singh. Patiala: Punjabi University. 1992-1998. ss. 535-536. ISBN . OCLC 29703420. 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ McLeod, W. H. (1968). Gurū Nānak and the Sikh religion. Delhi: Oxford University Press. s. 108. ISBN . OCLC 35868282.
- ^ Social Studies Part II. Punjab School Education Board (PSEB). ss. 8-9.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Devlet Han Ludi Pestuca دولت خان لودی Ludi hanedaninin son hukumdari Ibrahim Ludi doneminde Lahor valisiydi Devlet Ibrahim e karsi duydugu hosnutsuzluk nedeniyle Babur u kralligi istila etmeye davet etti Baslangicta Jalandhar Doab in valisiyken daha sonra tum Pencap in valiligine getirilmistir Tatar Han in ogluydu Pencap in onceki Nizami nin Nizam Han Ludi olarak da bilinir babasi yonetimindeki Ludi hanedanindan bagimsizligini ilan etmisti Devlet Han hanedana sadikti ancak kati gururlu ve supheci dogasi nedeniyle Ibrahim e ihanet etti 19 yuzyil baslarinda Sih tasvirinde Devlet Han Ludi at sirtinda Kali Bein de bazi anlatimlarda nehrin adi Vahi Nadi dir bogulduguna inanilan Nanak i aramaktadir Babur un Yardimi1523 yilinda Devlet Han in hukumdari Ibrahim Ludi akrabalari ve bakani ile bir iktidar mucadelesine giristi Devlet Han o sirada Gujarat in in korumasi altinda yasayan hukumdarin kendi amcasi Alam Han Ala ud din olarak da bilinir ile birlikte Ibrahim in bas muhaliflerinden biriydi Imparatorluk genelinde isyan cikmisti Kendi tehlikeli durumunun farkinda olan Devlet Han oglu yi hukumetin durumu hakkinda daha fazla bilgi edinmesi icin Delhi ye gonderdi Gazi Han donusunde babasini Ibrahim Ludi nin valiligini elinden almayi planladigi konusunda uyardi Bunun uzerine Devlet Han Kabil deki Babur e elciler gondererek imparatora karsi yardim karsiliginda bagliligini sundu Babur kabul etti Babur un ordusu kisa surede Lahor ve u ele gecirdi Devlet Han ve ogullari Gazi ve da Babur e katildilar ancak Babur Devlet a Lahor yerine Jalandhar ve u sundugunda hayal kirikligina ugradilar Devlet Han ve Gazi bu gorevleri kabul etmek yerine saklanirken Dilaver Han babasina ihanet ederek Sultanpur u ve unvanini kabul etti Devlet Han kisa bir sure sonra Babur Belh te Ozbeklerle savasmak icin Hindistan dan ayrilirken Alam Han in Delhi yi kusatmasina yardim etmek icin Lahor da bazi kuvvetler biraktiginda ortaya cikti Devlet Lahor u geri almayi umarak Alam Han a yardim teklif etti Ancak Babur le artik dostane iliskiler icinde olmadigi icin Devlet Han in yardimi reddedildi Bunun yerine oglu Gazi ile birlikte Pencap in sorumlulugunu ustlenirken diger ogullari Dilaver ve Haci Alam Han ile birlikte Delhi ye gittiler Bu saldiri her iki tarafin da ihaneti nedeniyle basarisiz oldu Babur Alam Han in Sialkot taki basarisizligini Hindistan a donerken duydu Bu sirada Babur un dondugunu duyan Devlet Han ve Gazi Lahor un kuzeyindeki kalesine kactilar Babur Milwat i kusatti ve Devlet Han teslim oldu Hapsedilecegi ya giderken yolda oldu Devlet Han in Babur u Hindistan a davet ederek baslattigi olaylar nihayet 1526 da Ibrahim Han Ludi nin oldugu Panipat Savasi ile sonuclandi Babur artik Hindistan in hukumdariydi ve Babur Imparatorlugu nu kurmaya devam etti Sihizm deki OnemiGuru Nanak Devlet Han Ludi nin dukkanlarinda hizmette Lahora Singh Mussawar yaklasik 1900 Memurlarindan biri olan Jai Ram Guru Nanak in kiz kardesi ile evliydi Jai Ram Guru Nanak a Devlet Han Ludi nin dukkaninda ve tahil ambarlarinda bekci olarak is buldu Nanak in stoklari Devlet Han a israf ettigine dair sik sik sikayetler yapiliyordu ancak yapilan iki denetimde magazanin dogru hesaplarla tamamen dolu oldugu tespit edildi Ayrica Guru Nanak in ogretilerini Nawab a sikayet etmisler bir noktada bir Qazi bu suclamalara dayanarak Nanak i mahkemeye cagirmis ve Devlet Han Nanak i savunmustur KaynaklarHaig Wolseley ve digerleri The Cambridge History of India Vol III Turks and Afghans Cambridge Cambridge University Press 1928 10 12Kaynakca a b The encyclopaedia of Sikhism 1 Harbans Singh Patiala Punjabi University 1992 1998 ss 535 536 ISBN 0 8364 2883 8 OCLC 29703420 8 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2023 McLeod W H 1968 Guru Nanak and the Sikh religion Delhi Oxford University Press s 108 ISBN 0 19 563735 6 OCLC 35868282 Social Studies Part II Punjab School Education Board PSEB ss 8 9