Dede paradoksu

Dede paradoksu, zaman yolculuğuyla geçmişe gidilmesi durumunda ortaya çıkan bir tutarsızlığı ifade eden paradokstur. Bu kavram ilk kez bilim kurgu yazarı René Barjavel'in "Le Voyageur Imprudent (Tedbirsiz Seyyah)" adlı romanında tanımlanmıştır.

Barjavel, dede paradoksunu şu şekilde açıklar: "Zaman yolculuğu yapan bir kişinin geçmişe gidip dedesi veya babaannesiyle tanışmadan önce (ya da zaman yolcusunun babası henüz doğmadan) dedesinin ölümüne sebep olduğu düşünüldüğünde, zaman yolcusunun doğması mümkün olmayacaktır." Bu durumda, zaman yolcusunun dedesini öldürmesi de mümkün olamaz. Dede paradoksu, çoklu evrenler teorisiyle ilişkilendirilebilir. Dallanan evren hipotezine göre, zamanda geriye doğru yolculuk yapmak, zamanın dallanmasına yol açar. Bu durumda, zamanda geriye giden karakterler, önceki zaman diliminden edindikleri bilgilerle gerçekleşmemiş durumları yaşayarak zaman çizgisinin dallanmasına neden olur ve geleceği değiştirirler.

Dede paradoksunda zaman yolculuğu yaparak dedesini öldüren bir kişi, evren veya zaman çizgisinin dallanmasına neden olur ve zaman yolcusunun dedesi başka bir evrende var olmaya devam edebilir. Paralel evrenler teorisine göre, zaman yolculuğu yaparak dedesini öldüren kişi, gelecekte var olmasa bile, dedesini öldürdüğü zaman diliminde yaşamını sürdürebilir. Kişi dedesini öldürür ve tekrar zaman yolculuğu yaparak günümüze gelirse, kişinin babası hiç doğmamış olacaktır. Ancak zaman yolcusu bu durumların dışında kalarak var olmayı sürdürecektir. Bu duruma "zamandan bir süreliğine ayrılma" denilebilir.

Kaynakça

2. Zamansal paradoks