Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deli İbrahim, Turan Oflazoğlu’nun kaleme aldığı üç perdelik tarihi tiyatro oyundur. Yazarın, İktidar Üçlemesi başlığı altında yayımladığı 3 oyundan ikincisidir (Üçlemenin birinci yapıtı , üçüncü yapıtı Kösem Sultan'dır).
| Deli İbrahim | |
|---|---|
| Yazar | Turan Oflazoğlu |
| Oyun serisi | İktidar Üçlemesi |
| Konu | Tahta çıkmaya hazır olmayan bir padişahın yaşadığı dramı ve cinnet |
| Tür | Tarihi oyun |
| Zaman ve mekân | 17. yy., İstanbul |
Oyunda, tahta çıkmaya hazır olmayan bir padişahın yaşadığı dramı ve cinnet konu edinir. Üç perdeden oluşan oyunda birinci perde 7, ikinci perde 7, son perde ise, 8 sahneye ayrılmıştır. Eser, yazara, 1967 yılı Türk Dil Kurumu En İyi Oyun Ödülü’nü getirmiştir.
Oyun, 1967-1968 ve 1968-1969 sezonunda Ankara Devlet Tiyatrosu’nda; daha sonraki yıllarda Adana (1986-1987), İzmir (1995-1996) devlet tiyatrolarında sahnelendi.
Konusu
IV. Murat’ın saltanatı süresince bir kafeste yaşamaya mahkûm olan İbrahim, ruhî yapısıyla padişah olacak nitelikte bir kişi değildir ama Osmanlı devlet geleneğinin bir sonucu olarak IV. Murat'tan sonra tahta çıkarılır. İlk sahnede yapılan tahta çıkış töreninde şizofrenik yapısı kendisini gösterir. Sahnede bulunan herkes Sultan Murat’tan sonra böyle bir insanın padişah olmasını üzüntüyle seyrederler. Tahta çıkarken söylediği sözler onun, güç ve iktidar peşinde olmadığını gösterir ve bürokratların içini rahatlatır.
İkinci sahnede halkın IV. Murat’tan sonra tahta oturan İbrahim hakkındaki düşünceleri gözler önüne serilir. Sultan Murat gibi sert bir padişahın yerini İbrahim’in almasından kimileri memnun, kimileri endişelidir. Tütün, içki ve afyon yasağı kalkması ile artık halk kahvelerde toplanarak istedikleri gibi yaşamaktadır.
İbrahim’in devlet işlerindeki tecrübesizliğini sadrazamı Kara Mustafa Paşa kapatır. Yönetimde Kara Mustafa Paşa’nın etkili olması, Valide Sultan olan Kösem Sultan’ı endişelendirir. Oğlunun tahtta fazla kalamayacağını anlayarak bir an önce bir erkek evlat sahibi olmasını ister. Bunun için Cinci Hoca adlı büyücüden yardım alır. Korkular içindeki İbrahim’in cinsel gücünü kazanmasını sağlarlar.
İkinci perdede Kösem Sultan’ın birçok cariyeyi hizmetine verip İbrahim’in cinsel arzularını sürekli körükleyerek onu kontrolü altında tutmaya çalışmaktadır; bir yandan da Kara Mustafa Paşa’yı gözden düşürmeye çalışır. Kudretli sadrazam da kendi ruh dünyasında duygusal bir gerilim yaşamaktadır. Saray çevresinde aklı, sağduyuyu temsil eden, vatanı, devleti düşünen tek kişi olan sadrazam da bilinçaltında iktidarın cazibesine kapılmaktadır; tahtın babadan oğula geçmesini saçma bulur. İbrahim, annesinin kışkırtmaları sonucu sadrazamını azledip idam ettirerek kendi gücünü ispat etmeye çalışır. Bundan böyle devletin önemli noktalarına Kösem Sultan kendine sadık adamları getirir. Bu arada Turhan Sultan, tahta çıkacak erkek çocuğu dünyaya getirir.
Kösem Sultan, Hümaşah adlı cariye yüzünden tartıştığı oğlunun emri ile saraydan gönderilince daha serbest hareket etme ve daha kolay komplolar hazırlama olanağına kavuşur. İbrahim’in çevresini saran dalkavuklar onun cinnetini körüklerler; padişahın kadın düşkünlüğü iyice artar. Bu duruma tepkisini göstermeye cesaret eden Silahtar Yusuf Paşa idam edilir. İbrahim’in çılgınlığı cinnete dönüşürken Kösem Sultan, darbe hazırlıklarını tamamlar. Yeniçeriler saraya yürüdükleri sırada cariyesi Hümaşah Sultan, padişaha şehzadelerini öldürmesi için yalvarır. Ancak İbrahim, tahtını korumak için çocuklarını öldürmeyi kabul etmez. Akli dengesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle tahttan indirilen padişah, soytarısı ve Hümaşah Sultan ile birlikte bir hücreye kapatılır. Kösem Sultan, tahtın yeni sahibi Sultan Mehmet’e zorla İbrahim’in ölüm fermanını yazdırır ve oğlunun ölümünü seyreder.
Oyun metninden
| “ | Ben neyliyeyim böyle padişahlığı anne? Ülkeler, kıtalar benim olmuş neye yarar, rahat soluk alamadıktan, soluğa doyamadıktan sonra! | „ |
Yazarın görüşü
| “ | Oyun, ağabeyi IV. Murat'ın ölümünün ardından tahta geçen Sultan İbrahim'in yaşadığı dramı konu alıyor. Sultan İbrahim,ağabeyinin ölümünün ardından, yaşayan tek şehzade olarak tahta oturtulmak istediğinde buna bir türlü inanamaz, karşı çıkar. Çünkü yıllarca öldürülme korkusu ile odasından çıkmadan/çıkarılmadan yaşamıştır. Annesi Kösem ve çevresinin ısrarı ile durumu kabullenerek tahta oturur. Ama geçmişte yaşadığı sarsıntılar yüzünden güven duygusunu yitirmiştir, sürekli güvensizlik halinde yaşamakta ve hükmetmekte zorlanmaktadır. Çözüm arayışları ise yine çevresi yüzünden sonuçsuz kalır. Zamanla tamamen çevresindeki çıkarcıların kontrolü altına girer ve deli olarak nitelenmeye başlar. Oysa deliliğini kendine almamak ve nacizhane olarak birakmak istiyordu, kendince bir zorunluluktan ileri gelmektedir. Çılgınca davranmak, ´cinnetinden daha çılgın´ olmak zorundadır İbrahim, bir yandan, hayvanı eğitir gibi eğitmek zorundadır cinnetini. Tehlike içerden geliyor: düşman da kendisi, savunan da. Böylesi bir durum, elbette yeni bir savaş, yeni bir varoluş biçimini gerektirecektir. | „ |
Oyun karakterleri
|
|
|
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deli Ibrahim Turan Oflazoglu nun kaleme aldigi uc perdelik tarihi tiyatro oyundur Yazarin Iktidar Uclemesi basligi altinda yayimladigi 3 oyundan ikincisidir Uclemenin birinci yapiti ucuncu yapiti Kosem Sultan dir Deli IbrahimYazarTuran OflazogluOyun serisiIktidar UclemesiKonuTahta cikmaya hazir olmayan bir padisahin yasadigi drami ve cinnetTurTarihi oyunZaman ve mekan17 yy Istanbul Oyunda tahta cikmaya hazir olmayan bir padisahin yasadigi drami ve cinnet konu edinir Uc perdeden olusan oyunda birinci perde 7 ikinci perde 7 son perde ise 8 sahneye ayrilmistir Eser yazara 1967 yili Turk Dil Kurumu En Iyi Oyun Odulu nu getirmistir Oyun 1967 1968 ve 1968 1969 sezonunda Ankara Devlet Tiyatrosu nda daha sonraki yillarda Adana 1986 1987 Izmir 1995 1996 devlet tiyatrolarinda sahnelendi KonusuIV Murat in saltanati suresince bir kafeste yasamaya mahkum olan Ibrahim ruhi yapisiyla padisah olacak nitelikte bir kisi degildir ama Osmanli devlet geleneginin bir sonucu olarak IV Murat tan sonra tahta cikarilir Ilk sahnede yapilan tahta cikis toreninde sizofrenik yapisi kendisini gosterir Sahnede bulunan herkes Sultan Murat tan sonra boyle bir insanin padisah olmasini uzuntuyle seyrederler Tahta cikarken soyledigi sozler onun guc ve iktidar pesinde olmadigini gosterir ve burokratlarin icini rahatlatir Ikinci sahnede halkin IV Murat tan sonra tahta oturan Ibrahim hakkindaki dusunceleri gozler onune serilir Sultan Murat gibi sert bir padisahin yerini Ibrahim in almasindan kimileri memnun kimileri endiselidir Tutun icki ve afyon yasagi kalkmasi ile artik halk kahvelerde toplanarak istedikleri gibi yasamaktadir Ibrahim in devlet islerindeki tecrubesizligini sadrazami Kara Mustafa Pasa kapatir Yonetimde Kara Mustafa Pasa nin etkili olmasi Valide Sultan olan Kosem Sultan i endiselendirir Oglunun tahtta fazla kalamayacagini anlayarak bir an once bir erkek evlat sahibi olmasini ister Bunun icin Cinci Hoca adli buyucuden yardim alir Korkular icindeki Ibrahim in cinsel gucunu kazanmasini saglarlar Ikinci perdede Kosem Sultan in bircok cariyeyi hizmetine verip Ibrahim in cinsel arzularini surekli korukleyerek onu kontrolu altinda tutmaya calismaktadir bir yandan da Kara Mustafa Pasa yi gozden dusurmeye calisir Kudretli sadrazam da kendi ruh dunyasinda duygusal bir gerilim yasamaktadir Saray cevresinde akli sagduyuyu temsil eden vatani devleti dusunen tek kisi olan sadrazam da bilincaltinda iktidarin cazibesine kapilmaktadir tahtin babadan ogula gecmesini sacma bulur Ibrahim annesinin kiskirtmalari sonucu sadrazamini azledip idam ettirerek kendi gucunu ispat etmeye calisir Bundan boyle devletin onemli noktalarina Kosem Sultan kendine sadik adamlari getirir Bu arada Turhan Sultan tahta cikacak erkek cocugu dunyaya getirir Kosem Sultan Humasah adli cariye yuzunden tartistigi oglunun emri ile saraydan gonderilince daha serbest hareket etme ve daha kolay komplolar hazirlama olanagina kavusur Ibrahim in cevresini saran dalkavuklar onun cinnetini koruklerler padisahin kadin duskunlugu iyice artar Bu duruma tepkisini gostermeye cesaret eden Silahtar Yusuf Pasa idam edilir Ibrahim in cilginligi cinnete donusurken Kosem Sultan darbe hazirliklarini tamamlar Yeniceriler saraya yurudukleri sirada cariyesi Humasah Sultan padisaha sehzadelerini oldurmesi icin yalvarir Ancak Ibrahim tahtini korumak icin cocuklarini oldurmeyi kabul etmez Akli dengesinin yerinde olmadigi gerekcesiyle tahttan indirilen padisah soytarisi ve Humasah Sultan ile birlikte bir hucreye kapatilir Kosem Sultan tahtin yeni sahibi Sultan Mehmet e zorla Ibrahim in olum fermanini yazdirir ve oglunun olumunu seyreder Oyun metninden Ben neyliyeyim boyle padisahligi anne Ulkeler kitalar benim olmus neye yarar rahat soluk alamadiktan soluga doyamadiktan sonra Yazarin gorusu Oyun agabeyi IV Murat in olumunun ardindan tahta gecen Sultan Ibrahim in yasadigi drami konu aliyor Sultan Ibrahim agabeyinin olumunun ardindan yasayan tek sehzade olarak tahta oturtulmak istediginde buna bir turlu inanamaz karsi cikar Cunku yillarca oldurulme korkusu ile odasindan cikmadan cikarilmadan yasamistir Annesi Kosem ve cevresinin israri ile durumu kabullenerek tahta oturur Ama gecmiste yasadigi sarsintilar yuzunden guven duygusunu yitirmistir surekli guvensizlik halinde yasamakta ve hukmetmekte zorlanmaktadir Cozum arayislari ise yine cevresi yuzunden sonucsuz kalir Zamanla tamamen cevresindeki cikarcilarin kontrolu altina girer ve deli olarak nitelenmeye baslar Oysa deliligini kendine almamak ve nacizhane olarak birakmak istiyordu kendince bir zorunluluktan ileri gelmektedir Cilginca davranmak cinnetinden daha cilgin olmak zorundadir Ibrahim bir yandan hayvani egitir gibi egitmek zorundadir cinnetini Tehlike icerden geliyor dusman da kendisi savunan da Boylesi bir durum elbette yeni bir savas yeni bir varolus bicimini gerektirecektir Oyun karakterleriSultan Ibrahim Kosem Sultan Seyhulislam Silahdar Yusuf Pasa Kara Mustafa Pasa Cinci Hoca Soytari Hobyar Kizlar Agasi Turhan Sultan Humasah Sultan Seyhulislam Dilasup Cariye Mustafa Aga Yeniceri Agasi Vezir Bektas Aga Vezir Muslihittin Aga Vezir Mehmet Pasa Bostancibasi Cellat Kara Ali Cellat Hamal Ali Cariyeler Istanbullular Avci Mehmet EnsenKaynakca a b c 27 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2014 a b Deli Ibrahim Bursa Sehir Tiyatrosu web sitesi Erisim tarihi 27 03 2014 olu kirik baglanti 28 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2014