Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dijital gözetim, bireyler veya gruplarla ilgili hassas ve iletişim bilgilerini içeren kişisel verilerin çeşitli sensörler, biyometrik tanımlama cihazları (yüz, ses, iris, duygu, yürüyüş ve diğer tanıma yazılımları ve veri tabanları), veri analitiği (sosyal medya analitiği yazılımı, veri birleştirme teknolojisi, tanımlanabilir bireyler hakkında iç görüler elde edebilen diğer veri seti analiz araçları), casus yazılımlar (penetrasyon testi araçları, açık metinler, parolalar veya kriptografik anahtarlar dahil olmak üzere gizli değişkenler veya hassas veriler veya herhangi bir bilgisayara, bilgisayar hizmetine veya yetkisiz erişim elde etmek için kullanılan diğer yazılım ve donanımlar bilgisayar ağı), kayıt cihazları (ağ protokolü gözetim sistemleri, ses ve video kaydeden ve uzaktan iletebilen cihazlar) gibi teknolojik araçlar kullanılarak izlenmesidir.
Pazarlama Amaçlı Dijital Gözetim
Dijital gözetim, dijital pazarlama amacıyla özel şirketlerin kullanıcıların kişisel bilgisayarlarından topladıkları verilerin incelenmesi amacıyla reklam hedef kitlelerini belirleme ve doğrudan gönderi trafiği oluşturma niyetiyle çerezler (cookies) vasıtasıyla yapılır. Çerezler (cookies) vasıtasıyla pazarlama yapılması, Lawrence Lessig'e göre, “Web, çerezlerden önce temelde kişiseldi, çerezlerden sonra ise sıra dışı gözetim yeterliliği olan bir alan haline geldi”.
Dijital Gözetim ve Sosyal Medya
Sosyal medyanın ortaya çıkması, dijital gözetim kavramına yeni bir olgu kazandırdı. Web 1.0 teknolojisinde kullanıcılar interneti sadece gözlemleyebilirken, Web 2.0 teknolojisinin hızla gelişmesiyle internet kullanıcıları kendi içeriklerini sosyal medya platformlarında yayınlayabildikleri içerik üreticileri haline geldiler. Sosyal medya sayesinde bireylerin kendi hayatlarını başkalarıyla paylaşması durumu, medyatik teşhiri ortaya çıkardı. İnternet kullanıcıları sosyal medya sayesinde zaman ve mekan kısıtlaması olmadan sanal eylemler başlatabilmekte ve kamuoyu oluşturabilmektedir. Artık bireylerin her anlarını değerlendirmek için kullandıkları sosyal ağlar, gözetlemenin hayatın merkezine ne kadar yerleştiğinin göstergesidir. Sosyal ağlardaki gözetleme biçimi herkesin birbirini izleyebildiği işteş gözetlemedir, yani omniptikondur. Kullanılan sosyal medya uygulamalarıyla bireyler kendi hayatlarını başkalarıyla paylaşırken teşhircilik olgusunu unutmamalıdır.
Dijital Gözetim Toplumu
Kamu kuruluşları, ticari şirketler ve şahıslar tarafından iletişim teknolojileri ve sosyal paylaşım ağlarıyla gerçekleştirilen gözetim sebebiyle toplum yapısında değişiklik meydana gelerek, adına dijital gözetim toplumu denilen yeni bir toplum yapısı ortaya çıktı.Marx’a göre gözetim, kapitalist yaşamda karşılaşılan mücadelenin bir ögesidir. Kapitalist düzende alt sınıf sayılan işçiler yöneticiler tarafından gözetlenir ve gözetim için tasarlanan hapishanelere de ihtiyaç duymazlardır. Gözetim olgusu yeni bir şekilde önümüze sunulsa da bu kavramın tarihi çok eskilere dayanır. Tanrı’ya inancın başladığı dönemlerde gözetimin yalnızca Tanrı tarafından yapıldığını savunan toplumlar, kapitalist hayattaki para imgesiyle gözetilmeye devam ediliyorlar. Bu konu hakkında yalnızca Marx değil, Weber ve Foucault gibi birçok düşünür farklı bakış açıları getirseler de gözetim sisteminde baskı ve kontrol mekanizmalarının etkin olması bir gerçektir. Bu kontrol mekanizmasını en çok bilinen bir diğer aracı ise telefonlardır. Cep telefonları sayesinde bireyin artan hareketliliği güncel bir şekilde takip edilir ve mobilde yaptığı birçok hamleden alınan verilerle mahremiyeti de kısıtlanır. Bahsedilen kısıtlanmanın çözülememesinin nedeni ise insanlara bu gözetimin nerede ve nasıl gerçekleştiğinin açıklaması yapılmamasıdır. Böylelikle gözetleme pratiği, egemen yapının öncelikli denetim biçimlerinden birisi haline gelirken; görme ve her türlü veriyi kayıt altına alma önemli bir iktidar organı halini almaktadır. Teknolojik gelişmeler sayesinde artık tüm insanlar gözetlenece, gözetleyecek ve takip edilecek düzeye ulaşmıştır. Panoptikon, Sinoptikon ve Süper Panoptikon gibi birçok evreden geçerek bugünkü haline yani Omniptikon’a ulaşmıştır. Omniptikon ile birlikte gözetim, azların çoğu ya da çokların azı gözetleme durumundan annenin çocuğu, çocuğun anneyi, ünlünün halkı, halkın siyasetçileri, iş yerinde çalışanların patronu, patronun çalışanları, şirketlerin müşterilerini kısacası herkesin herkesi gözetlediği bir yapıya dönüşmüştür.
Türkiye'de Dijital Gözetim
Devletin, modern yapılanma içerisinde üzerine düşen görevleri yerine getirmek üzere, yurttaşa ilişkin bilgileri, toplaması, kayıt etmesi ve kullanması yaşamının tamamını kapsar. Türkiye de devletin yurttaşlarını gözlemleyebileceği, TC kimlik numaralarını da kapsayan pek çok uygulama e-devlet projelerinin bir parçası olarak gelişmiştir. 18 Aralık 2008 tarihinde kurulan e-devlet kapısının uygulamalarından olan MERNİS projesi, “tüm Ahvali Şahsiye bilgilerini elektronik ortama aktaran ve Ahval-i Şahsiye bilgilerinde meydana gelen her tür değişikliğin ülkenin her tarafına dağılmış 957 merkezden anlık güncellenmesini ve bir ağ üzerinden güvenle paylaşımını” sağlamak üzere geliştirilmiştir.
Kaynakça
- ^ author., Sharma, Ishan,. A more responsible digital surveillance future : multi-stakeholder perspectives and cohesive state & local, federal, and international actions. OCLC 1263696379.
- ^ Şafak, Yeni (5 Aralık 2012). . Yeni Şafak. 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2022.
- ^ Taşkaya, Merih (30 Haziran 2019). "Dijital Gözetimin Pazarlama Amaçlı Aracıları: "Çerezler" ve Çerez Kullanımında "Açık Rıza" Belirsizliği". Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi: 356-376. doi:10.31123/akil.534603. ISSN 1304-3846.
- ^ KAYGISIZ, Ümmühan (24 Nisan 2020). "Gözetim Toplumunun Siyaset, Devlet ve Demokraside Yansımaları: Algoritmik Vatandaşlık Odağında Bir Değerlendirme". MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi: 1288-1299. doi:10.33206/mjss.537299. ISSN 1694-7215.
- ^ a b Ceren Parçal (5 Temmuz 2018). Dijital Gözetim: Sosyal Medya. Ceren Parçal. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2022.
- ^ a b Kalaman, Sefer (29 Ağustos 2019). "Yeni Medya ve Dijital Gözetim: Türkiye'deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma". Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. doi:10.18657/yonveek.556868. ISSN 1302-0064.
- ^ Selma., Arslantaş-Toktaş, (2012). Türkiye'de dijital gözetim : T.C. kimlik numarasından e-kimlik kartlarına yurttaşın sayısal bedenleniş. ISBN . OCLC 914938393.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dijital gozetim bireyler veya gruplarla ilgili hassas ve iletisim bilgilerini iceren kisisel verilerin cesitli sensorler biyometrik tanimlama cihazlari yuz ses iris duygu yuruyus ve diger tanima yazilimlari ve veri tabanlari veri analitigi sosyal medya analitigi yazilimi veri birlestirme teknolojisi tanimlanabilir bireyler hakkinda ic goruler elde edebilen diger veri seti analiz araclari casus yazilimlar penetrasyon testi araclari acik metinler parolalar veya kriptografik anahtarlar dahil olmak uzere gizli degiskenler veya hassas veriler veya herhangi bir bilgisayara bilgisayar hizmetine veya yetkisiz erisim elde etmek icin kullanilan diger yazilim ve donanimlar bilgisayar agi kayit cihazlari ag protokolu gozetim sistemleri ses ve video kaydeden ve uzaktan iletebilen cihazlar gibi teknolojik araclar kullanilarak izlenmesidir Pazarlama Amacli Dijital GozetimDijital gozetim dijital pazarlama amaciyla ozel sirketlerin kullanicilarin kisisel bilgisayarlarindan topladiklari verilerin incelenmesi amaciyla reklam hedef kitlelerini belirleme ve dogrudan gonderi trafigi olusturma niyetiyle cerezler cookies vasitasiyla yapilir Cerezler cookies vasitasiyla pazarlama yapilmasi Lawrence Lessig e gore Web cerezlerden once temelde kisiseldi cerezlerden sonra ise sira disi gozetim yeterliligi olan bir alan haline geldi Dijital Gozetim ve Sosyal MedyaSosyal medyanin ortaya cikmasi dijital gozetim kavramina yeni bir olgu kazandirdi Web 1 0 teknolojisinde kullanicilar interneti sadece gozlemleyebilirken Web 2 0 teknolojisinin hizla gelismesiyle internet kullanicilari kendi iceriklerini sosyal medya platformlarinda yayinlayabildikleri icerik ureticileri haline geldiler Sosyal medya sayesinde bireylerin kendi hayatlarini baskalariyla paylasmasi durumu medyatik teshiri ortaya cikardi Internet kullanicilari sosyal medya sayesinde zaman ve mekan kisitlamasi olmadan sanal eylemler baslatabilmekte ve kamuoyu olusturabilmektedir Artik bireylerin her anlarini degerlendirmek icin kullandiklari sosyal aglar gozetlemenin hayatin merkezine ne kadar yerlestiginin gostergesidir Sosyal aglardaki gozetleme bicimi herkesin birbirini izleyebildigi istes gozetlemedir yani omniptikondur Kullanilan sosyal medya uygulamalariyla bireyler kendi hayatlarini baskalariyla paylasirken teshircilik olgusunu unutmamalidir Dijital Gozetim ToplumuKamu kuruluslari ticari sirketler ve sahislar tarafindan iletisim teknolojileri ve sosyal paylasim aglariyla gerceklestirilen gozetim sebebiyle toplum yapisinda degisiklik meydana gelerek adina dijital gozetim toplumu denilen yeni bir toplum yapisi ortaya cikti Marx a gore gozetim kapitalist yasamda karsilasilan mucadelenin bir ogesidir Kapitalist duzende alt sinif sayilan isciler yoneticiler tarafindan gozetlenir ve gozetim icin tasarlanan hapishanelere de ihtiyac duymazlardir Gozetim olgusu yeni bir sekilde onumuze sunulsa da bu kavramin tarihi cok eskilere dayanir Tanri ya inancin basladigi donemlerde gozetimin yalnizca Tanri tarafindan yapildigini savunan toplumlar kapitalist hayattaki para imgesiyle gozetilmeye devam ediliyorlar Bu konu hakkinda yalnizca Marx degil Weber ve Foucault gibi bircok dusunur farkli bakis acilari getirseler de gozetim sisteminde baski ve kontrol mekanizmalarinin etkin olmasi bir gercektir Bu kontrol mekanizmasini en cok bilinen bir diger araci ise telefonlardir Cep telefonlari sayesinde bireyin artan hareketliligi guncel bir sekilde takip edilir ve mobilde yaptigi bircok hamleden alinan verilerle mahremiyeti de kisitlanir Bahsedilen kisitlanmanin cozulememesinin nedeni ise insanlara bu gozetimin nerede ve nasil gerceklestiginin aciklamasi yapilmamasidir Boylelikle gozetleme pratigi egemen yapinin oncelikli denetim bicimlerinden birisi haline gelirken gorme ve her turlu veriyi kayit altina alma onemli bir iktidar organi halini almaktadir Teknolojik gelismeler sayesinde artik tum insanlar gozetlenece gozetleyecek ve takip edilecek duzeye ulasmistir Panoptikon Sinoptikon ve Super Panoptikon gibi bircok evreden gecerek bugunku haline yani Omniptikon a ulasmistir Omniptikon ile birlikte gozetim azlarin cogu ya da coklarin azi gozetleme durumundan annenin cocugu cocugun anneyi unlunun halki halkin siyasetcileri is yerinde calisanlarin patronu patronun calisanlari sirketlerin musterilerini kisacasi herkesin herkesi gozetledigi bir yapiya donusmustur Turkiye de Dijital Gozetim Devletin modern yapilanma icerisinde uzerine dusen gorevleri yerine getirmek uzere yurttasa iliskin bilgileri toplamasi kayit etmesi ve kullanmasi yasaminin tamamini kapsar Turkiye de devletin yurttaslarini gozlemleyebilecegi TC kimlik numaralarini da kapsayan pek cok uygulama e devlet projelerinin bir parcasi olarak gelismistir 18 Aralik 2008 tarihinde kurulan e devlet kapisinin uygulamalarindan olan MERNIS projesi tum Ahvali Sahsiye bilgilerini elektronik ortama aktaran ve Ahval i Sahsiye bilgilerinde meydana gelen her tur degisikligin ulkenin her tarafina dagilmis 957 merkezden anlik guncellenmesini ve bir ag uzerinden guvenle paylasimini saglamak uzere gelistirilmistir Kaynakca author Sharma Ishan A more responsible digital surveillance future multi stakeholder perspectives and cohesive state amp local federal and international actions OCLC 1263696379 Safak Yeni 5 Aralik 2012 Yeni Safak 23 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2022 Taskaya Merih 30 Haziran 2019 Dijital Gozetimin Pazarlama Amacli Aracilari Cerezler ve Cerez Kullaniminda Acik Riza Belirsizligi Akdeniz Universitesi Iletisim Fakultesi Dergisi 356 376 doi 10 31123 akil 534603 ISSN 1304 3846 KAYGISIZ Ummuhan 24 Nisan 2020 Gozetim Toplumunun Siyaset Devlet ve Demokraside Yansimalari Algoritmik Vatandaslik Odaginda Bir Degerlendirme MANAS Sosyal Arastirmalar Dergisi 1288 1299 doi 10 33206 mjss 537299 ISSN 1694 7215 a b Ceren Parcal 5 Temmuz 2018 Dijital Gozetim Sosyal Medya Ceren Parcal 2 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2022 a b Kalaman Sefer 29 Agustos 2019 Yeni Medya ve Dijital Gozetim Turkiye deki Sosyal Medya Kullanicilari Uzerine Bir Arastirma Yonetim ve Ekonomi Celal Bayar Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi doi 10 18657 yonveek 556868 ISSN 1302 0064 Selma Arslantas Toktas 2012 Turkiye de dijital gozetim T C kimlik numarasindan e kimlik kartlarina yurttasin sayisal bedenlenis ISBN 978 605 62169 2 3 OCLC 914938393