Dikotik (ikili) dinleme, seçici dikkati ve işitme(duyma) sistemi içinde beyin fonksiyonunun araştırmak için yaygın olarak kullanılan psikolojik bir testtir. Dikotik (ikili) dinleme testi bilişsel psikoloji ve sinirbilim alanlarında kullanılır.
Standart dikotik (ikili) dinleme testinde katılımcıya aynı anda iki farklı işitsel uyaran (genellikle konuşma şeklinde) sunulur ve uyaran kulaklık aracılığıyla farklı kulaklara yönlendirilir. Bir test türünde katılımcılardan uyaranlardan birine veya her ikisine de dikkat etmeleri istenir; daha sonra katılımcılara ya dikkat etmeleri söylenen uyaranın ya da başka bir değişle görmezden gelmeleri söylenmeyen uyaranın içeriği hakkında sorular sorulur.
Tarihçe
, çalışmalarında sistematik olarak dikotik dinleme testlerini kullanan ilk bilim insanı olarak bilinir. 1950'lerde Broadbent, dikkat çalışmalarında, katılımcılardan dikkati sol veya sağ kulak basamaklarına odaklamalarını isteyen dikotik dinleme testleri uyguladı. Broadbent, sınırlı kapasite nedeniyle, insan bilgi işleme sisteminin filtre modelini dikkate alarak hangi uyaran kanalına katılacağını seçmesi gerektiğini öne sürdü.
1960'ların başında, beyindeki işitsel işlemenin hakkında çıkarımlar yapmak için dikotik (ikili) dinleme testleri kullandı. Örneğin, sağlıklı katılımcıların sözel uyarıcıları algılamak için sağ kulak eğilimli olduklarını, melodilerin algılanması içinse sol kulak eğilimli olduklarını gösterdi. Bu çalışmadan ve beyin lezyonları olan nörolojik hastaları kullanan diğer çalışmalardan, konuşma algısı için sol yarım kürenin baskın olduğu ve melodik algı için sağ yarım kürenin baskın olduğu sonucuna vardı.
1960'ların sonu ve 1970'lerin başında, Donald Shankweiler ve , (farklı mantıksız heceler sunarak) anlamsız fonetik yapının dilin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve tipik olarak sol serebral yarım kürede işlendiğini bularak fonetik (konuşma olan) ve işitsel (konuşma olmayan) algının ayrıştırılmasını göstermek için dikotik (ikili) dinleme tekniği kullandılar. Bir kulak için dikotik dinleme performansı avantajı, kontralateral yarım kürede bir işleme avantajı olarak yorumlanır. Diğer bir örnekte Sidtis (1981), sağlıklı yetişkinlerin dikotik yükseklik tanıma deneyinde sol kulak avantajına sahip olduğunu buldu. Bu sonucu yükseklik ayrımında sağ hemisferin baskınlığının göstergesi olarak yorumladı.
1970'lerin başında Tim Rand, dikotik algıyı gösterdi. Çalışmasında ilk uyaran: formant frekans (F1), bir kulağa, ikinci ve üçüncü uyaranlar: (F2) ve (F3) formant frekansları, karşı kulağa sunuldu. F2 ve F3 düşük ve yüksek yoğunlukta değişiyordu. Sonuç olarak, binoral duruma kıyasla, "konuşma dikotik olarak duyulduğunda periferik maskelemeden kaçınılır." Bu gösterim başlangıçta "Rand etkisi" olarak biliniyordu ancak daha sonra "maskelemeden dikotik salınım" olarak yeniden adlandırıldı. Bu gösterim için isim gelişmeye devam etti ve nihayet "dikotik algı" veya "dikotik dinleme" olarak adlandırıldı. Aynı zaman zarfında, bir araştırmacı olan Jim Kesme (1976), bir hecenin farklı bileşenlerini farklı kulaklara sunulduğunda, dinleyicilerin nasıl doğru bir şekilde heceleri ayırt edebildiğini araştırdı. Ünlü seslerin formant frekansları ve ilişkileri ünlü seslerin ayırt edilmesinde çok önemlidir. Dinleyiciler, 'tam' bir ünlü harf sesi olmayan iki ayrı sinyal duysalar bile hecenin seslerini ayırt edebilirler.
Dikotik (ikili) dinleme test tasarımları
Dikotik (ikili) kaynaşmış kelimeler testi (DKKT)
"Dikotik kaynaşmış kelimeler testi" (DKKT) temel dikotik dinleme testinin değiştirilmiş bir versiyonudur. Başlangıçta Johnson ve diğerleri (1977) ancak 80'lerin başlarında Wexler ve Hawles (1983), dil fonksiyonunun hemisferik uzmanlaşmasıyla ilgili daha doğru veriler belirlemek için bu orijinal testi değiştirdiler. DKKT'de her katılımcı, tek heceli kafiyeli ünsüz-ünlü-ünsüz (ÜÜÜ) sözcük çiftlerini dinler. Her kelime baştaki ünsüzde değişir. Bu testteki önemli fark, "uyaranların kısmi kulaklar arası füzyonun meydana geleceği şekilde yapılandırılması ve hizalanmasıdır ve denekler genellikle deney başına sadece bir uyaran deneyimler ve raporlar". Zatorre (1989) 'a göre, bu yöntemin bazı önemli avantajları arasında "dikkat faktörlerini en aza indirmek vardır çünkü algı üniterdir (birimseldir) ve orta hatta lokalizedir". Bununla birlikte "uyaran baskınlığı etkileri açıkça hesaplanabilir ve onların kulak asimetrileri üzerindeki etkileri değerlendirilir ve ortadan kaldırılır. " Wexler ve Hawles çalışması yüksek bir test-yeniden test güvenilirliği elde etti (r = 0.85). Yüksek test-yeniden test güvenilirliği iyidir, çünkü bu güvenilirlik çalışmadan toplanan verilerin tutarlı olduğunu kanıtlar.
Duygusal faktörler ile test
Dikotik dinleme görevinin duygusal faktörlü bir versiyonu geliştirilmiştir. Bu versiyonda katılımcılara her iki kulaktan da aynı fakat farklı tonlarda (şaşkın, mutlu, hüzünlü, öfkeli veya nötr) kelimeler dinletilir. Katılımcılardan daha sonra duydukları tonu belirten bir düğmeye basmaları istenir. Dikotik dinleme testine göre sağ kulak konuşma sesleri için genellikle daha avantajlıdır. Bu avantajın nedeni olarak Broca bölgesini ve Wernicke bölgesi kanıt olarak gösterilir. Her iki bölge de beynin sol yarım küresinde bulunmaktadır ve bu sebeple sağ kulaktaki işlemlerden sorumludur. Aksine sol kulak (dolayısıyla sağ yarım küre) dil dışı materyalleri işlemede daha iyidir. Duygusal dikotik dinleme görevinden elde edilen veriler diğer çalışmalarla tutarlıdır çünkü katılımcılar sol kulaklarından duyduklarına sağ kulaklarına göre daha fazla doğru cevap verme eğilimindedir. Aynı zamanda katılımcılar için duygusal dikotik dinleme görevinin fonemik dikotik dinleme görevinden daha zor göründüğünü ve bu sebeple dikotik dinleme görevinde daha fazla yanlış cevap verildiğini belirtmek önemlidir.
Ses başlangıç zamanının manipülasyonu (SBZ)
Dikotik dinleme testleri sırasında ses başlangıç zamanının (SBZ) manipülasyonu, beyin fonksiyonu hakkında birçok fikir verdi. Bugüne kadar, en yaygın tasarım dört SBZ koşulunun kullanılmasıdır. Bu koşullar: sessiz ve sesli (CV) hecenin kısa SBZ ile sol kulağa sunulduğu ve sessiz ve sesli (CV) hecenin uzun SBZ ile sağ kulağa sunulduğu kısa-uzun (KU) çiftler, uzun-kısa (UK), kısa-kısa (KK) ve uzun-uzun (UU) çiftlerdir. kısa SBZ ile CV harfin sol kulağa sunulduğu ve uzun SBZ ile heceli bir ünsüz sesli (ÜS) harfin sağ kulağa sunulduğu kısa-uzun çiftler ve aynı zamanda uzun-kısa (UK), kısa-kısa (KK) ve uzun-uzun (UU) çiftler. 2006 yılında, Rimol, Eichele ve Hugdahl ilk olarak, sağlıklı yetişkinlerde KU çiftlerinin en büyük sağ kulak avantajını (SKA) ortaya çıkarırken, aslında UK çiftlerinin önemli bir sol kulak avantajı (SKA) ortaya çıkardığını bildirmiştir. 5-8 yaş arası çocuklar üzerinde yapılan bir çalışma, UK çiftleri dikotik (ikili) koşullar altında sunulduğunda, uzun SBZ'lerin kısa SBZ'lere kademeli olarak hakim olmaya başladığı gelişimsel bir yörünge göstermiştir. SBZ etkisinin dikkat modülasyonu çalışmalarından elde edilen kanıtların birbirine dönüştürülmesi, 9 yaş civarındaki çocukların, uyaran güdümlü aşağıdan yukarıya işlemler üzerinde yukarıdan aşağıya kontrol uygulamak için gereken yetişkin benzeri bilişsel esneklikten yoksun olduğunu göstermektedir. Ayrıca Arciuli ve diğerleri (2010) bu tür bilişsel esnekliğin okuma gibi karmaşık görevlerde yeterliliğin bir belirleyicisi olduğunu göstermiştir.
Nörobilim
Dikotik (ikili) dinleme testleri lateralize (yanallaştırılmış) konuşma değerlendirme görevi olarak da kullanılabilir. Nöropsikologlar bu testi konuşma algısındaki ve dil asimetrisindeki tekil nöroanatomik yapıların rolünü keşfetmek için kullandılar. Örneğin, Hugdahl ve diğerleri (2003), sağlıklı kontrollere kıyasla sağ ve sol lezyonlu frontal (ön) lob afazisi olmayan (non-afazi) hastalarda dikotik (ikili) dinleme performansı ve frontal (ön) lob fonksiyonunu araştırmışlardır. Çalışmada tüm gruplar sessiz ve sesli harften oluşan çift heceleri olan 36 dikotik (ikili) denemeye maruz bırakılmış ve her hastadan hangi heceyi en iyi duyduğunu belirtmeleri istenmiştir. Beklendiği gibi, sağ lezyonlu hastalar sağlıklı kontrol grubu gibi sağ kulak avantajı gösterdi, ancak sol hemisfer lezyonlu hastalar hem sağ lezyonlu hastalara hem de kontrol grubuna kıyasla bozulma gösterdi. Bu çalışmadan yola çıkarak araştırmacılar, "frontal (ön) lobları da içeren nöronal bir devrede dikotik (ikili) dinleme ve bunun konuşma algısının kritik bir yönü olabileceği" sonucuna vardı. Benzer bir şekilde, Westerhausen ve Hugdahl (2008) , korpus kallosum'un dikotik (ikili) dinleme ve konuşma algısındaki rolünü analiz etmişlerdir. Birçok çalışmayı gözden geçirdikten sonra, "... dikotik (ikili) dinlemenin, lateralize temporal lob dil fonksiyonunun bir testi olmasının yanı sıra fonksiyonel bir hemisferik etkileşim ve bağlantı testi olarak görülmesi gerektiği" ve "korpus kallozumun yukarıdan aşağıya dikkatle dikotik dinleme performansında kritik bir şekilde yer aldığı böylece işitsel lateralitede (yanallaştırmada) kritik bir role sahip olduğu" sonucuna varılmıştır.
Dil işleme
Dikotik dinleme aynı zamanda dil işlemenin hemisferik asimetrisini test etmek için de kullanılabilir. 60'lı yılların başında, Doreen Kimura bir katılımcıya sunulan dikotik sözel uyaranların (sözlü sayılar) sağ kulak avantajı (SKA) ürettiğini bildirdi. Sağ kulak avantajını "konuşma ve dil işlemesinin serebral korteksin baskın sol yarım küre yerelleştirilmesine" bağladı.:115 Kimura'nın çalışmasına göre, bu durum işitsel sinirlerin yapısı ve sol tarafın dil işlemesi üzerine hakimiyeti ile ilgilidir. SKA' nın konuşma dışı sesler için geçerli olmadığını belirtmek önemlidir. Studdert-Kennedy ve Shankweiler (1970) tarafından yapılan "Konuşma Algılama için Hemisferik Özelleşmesi" bölümünde sessiz-sesli-sessiz harflerden oluşan hece çiftlerinin ikili dinlemesini inceliyorlar. Altı durak ünsüz (b, d, g, p, t, k) altı sesli harfle eşleştirilir ve ilk ve son ünsüzlerdeki değişim analiz edilir. REA, ilk ve son ünsüzler farklı olduğunda oldukça güçlüdür ve sadece sesli harf değiştirildiğinde ise oldukça zayıftır. Asbjornsen ve Bryden (1996): "Birçok araştırmacı CV (sessiz-sesli harften oluşan) heceli çiftleri kullanmayı seçmişlerdir, seçilen çiftler genellikle sesli harfle eşleştirilmiş altı durak ünsüzünden oluşur. Yıllar geçtikçe, bu tür malzemeler kullanılarak büyük miktarda veri üretilmiştir. "
Seçici dikkat
Seçici dikkat deneylerinde, katılımcılardan dinledikleri mesajın içeriğini yüksek sesle tekrarlamaları istenebilir. Bu görev olarak bilinir. (1953) bulduğu gibi, insanlar gölgeli mesajı iyi hatırlamamaktadır, bu durum da dikkat edilen mesaja gölge yapmak için gereken işlemlerin çoğunun çalışma belleğinde gerçekleştiğini ve uzun süreli bellekte korunmadığını düşündürmektedir. Dikkat edilemeyen mesajda performans daha kötü. Katılımcılar genellikle dikkat edilmeyen mesajın içeriği hakkında neredeyse hiçbir şey bildiremezler. Aslında dikkat edilmeyen bölümdeki İngilizce'den Almanca'ya olan değişiklik çoğunlukla fark edilmez. Ancak katılımcılar, dikkat edilmeyen mesajın içeriğine kıyasla bir konuşma olduğunu bildirebilirler. Buna ek olarak, dikkat edilmeyen mesajın içeriği dinleyicinin adı gibi belirli bilgiler içeriyor ise dikkat edilmeyen mesajın fark edilmesi ve hatırlanması daha muhtemeldir. Bunun bir örneği Conway, Cowen ve Bunting (2001) tarafından yapıldı. Bir noktada, konunun adı dikkat verilmeyen kulakta konuşuldu ve konunun ismini duyup duymadığını rapor etmesi istendi. Çalışan belleğin(WM) süresi yüksek olan katılımcılar dikkat dağıtıcı bilgileri engelleme konusunda daha yetenekliydi. Ayrıca mesaj cinsel kelimeler içeriyorsa, katılımcılar genellikle bu kelimeleri hemen fark ederler. Bu durum dikkat edilmeyen bilgilerin de analizden geçtiğini ve anahtar kelimelerin dikkati yönlendirebileceğini göstermektedir.
Cinsiyet farklılıkları
Dikotik (ikili) dinleme testinde deneylerden elde edilen bazı veriler, küçük bir popülasyonda algısal ve işitsel asimetrilerde ve dil yanallığına cinsiyet farkı olduğunu göstermektedir. Voyer'e (2011) göre "Dikotik (ikili) dinleme deneylerinde, erkekler kadınlardan daha büyük yanallık etkileri elde ederek yanallık etkilerinin büyüklüğünde önemli bir cinsiyet farkını yansıttı ve görev türü fark etmeksizin (sözel, sözel olmayan) homojen etki boyutları üretti." :245–246 Ancak yazarlar yayın önyargısından küçük etki büyüklüğüne kadar çok sayıda sınırlayıcı faktörü tartışmaktadır. Ayrıca, kaynaşmış dikotik (ikili) kelimeler testinde algısal asimetrilerin dikkat, güvenilirlik ve geçerliliğinde tartışıldığı gibi, eksojen işaretlerle sunulan Kaynaşmış Dikotik(ikili) Kelime Görev'inde kadınlar erkeklerden daha fazla "sokma" raporlamışlar ya da kadınlar erkeklereden daha fazla sunulan kelimeleri bildirmiştir. Bu kelime görev iki olasılık öne sürer:1) Kadınlar verilen kelimeye erkeklere göre dikkat etmekte daha fazla zorlanıyorlar ve / veya 2) işaretten bağımsız olarak, kadınlar dışsal ipuçlarına daha dikkatli odaklanabilecek erkeklere kıyasla dikkatlerini eşit olarak yayarlar.
Şizofreninin etkisi
Dikotik (ikili) dinleme testi içeren ve aynı zamanda şizofreni alt türlerini (özellikle paranoyak ve farklılaşmamış) ele alan bir çalışmada, paranoid şizofrenlerin sol yarım kürelerinin çok geniş olmasından dolayı bir avantaja sahip oldukları belirtilmiştir. Farklılaşmamış şizofrenlerin (psikotik semptomların bulunduğu, ancak paranoid, düzensiz veya katatonik tipler olarak nitelendirilmemiş) ise paranoid şizofrenlerin aksine sol yarım kürelerinin oldukça küçük olduğu belirtilmiştir. Dikotik dinleme testinin uygulanması, sol yarım küre işlemesinin korunmasının bir paranoid şizofreninin bir ürünü olduğu ve aksine, sol hemisferin aktivite eksikliğinin ise farklılaşmamış şizofreninin bir belirtisi olduğu inancına sebep oldu. 1994 yılında MF Green ve çalışma arkadaşları, "sol yarım kürenin halüsinasyon ve halüsinasyon yapmayan psikozlu hastalarda işlevsel bütünleşmesini" dikotik dinleme çalışması ile ilişkilendirmeye çalıştılar. Çalışma, işitsel halüsinasyonların beynin sol yarım küresindeki bir işlev bozukluğuna bağlı olduğunu gösterdi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Westerhausen (2018). "How to get a left-ear advantage: A technical review of assessing brain asymmetry with dichotic listening". Scandinavian Journal of Psychology (İngilizce). 59 (1). ss. 66-73.
- ^ Daniel L. Schacter; Daniel Todd Gilbert; Daniel M. Wegner (1 Aralık 2010). Psychology (İngilizce). Ohio University Center for International Studies. ISBN .
- ^ Kimura (2011). "From ear to brain". Brain and Cognition (İngilizce). 76 (2). ss. 214-217.
- ^ Broadbent (1956). "Successive Responses to Simultaneous Stimuli". Quarterly Journal of Experimental Psychology (İngilizce). 8 (4). ss. 145-152.
- ^ Donald Eric Broadbent (1987). Perception and Communication (İngilizce). Oxford University Press, USA. ISBN .
- ^ . www.csbbcs.org. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2019.
- ^ Kimura (1961). "Cerebral dominance and the perception of verbal stimuli". Canadian Journal of Psychology (İngilizce). 15 (3). ss. 166-171.
- ^ Kimura (1964). "Left-right differences in the perception of melodies". Quarterly Journal of Experimental Psychology (İngilizce). 16 (4). ss. 355-358.
- ^ Kimura (1961). "Some effects of temporal-lobe damage on auditory perception". Canadian Journal of Psychology (İngilizce). 15 (3). ss. 156-165.
- ^ Kimura (1967). "Functional Asymmetry of the Brain in Dichotic Listening". Cortex (İngilizce). 3 (2). ss. 163-178.
- ^ . 26 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ . 5 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ a b Studdert-Kennedy (19 Ağustos 1970). "Hemispheric specialization for speech perception". Journal of the Acoustical Society of America. 48 (2). ss. 579-594.
- ^ Studdert-Kennedy M. (1970). "Opposed effects of a delayed channel on perception of dichotically and monotically presented CV syllables". Journal of the Acoustical Society of America. 48 (2B). ss. 599-602.
- ^ Studdert-Kennedy M. (1972). "Auditory and phonetic processes in speech perception: Evidence from a dichotic study". Journal of Cognitive Psychology. 2 (3). ss. 455-466.
- ^ Sidtis J. J. (1981). "The complex tone test: Implications for the assessment of auditory laterality effects". Neuropsychologia. 19 (1). ss. 103-112.
- ^ . Haskins Laboratories Publications-R. 26 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Rand (1974). "Dichotic release from masking for speech". Journal of the Acoustical Society of America. 55 (3). ss. 678-680.
- ^ Cutting J. E. (1976). "Auditory and linguistic processes in speech perception: inferences from six fusions in dichotic listening". Psychological Review. 83 (2). ss. 114-140.
- ^ Johnson (1977). "Dichotic ear preference in aphasia". Journal of Speech and Hearing Research. 20 (1). ss. 116-129.
- ^ Wexler (1983). "Increasing the power of dichotic methods: the fused rhymed words test". Neuropsychologia. 21 (1). ss. 59-66.
- ^ Zatorre (1989). "Perceptual asymmetry on the dichotic fused words test and cerebral speech lateralization determined by the caroid sodium amytal test". Neuropsychologia. 27 (10). ss. 1207-1219.
- ^ Grimshaw (2003). "The dynamic nature of language lateralization: effects of lexical and prosodic factors". Neuropsychologia. 41 (8). ss. 1008-1019.
- ^ Hahn (Jul 2011). "Smoking reduces language lateralization: A dichotic listening study with control participants and schizophrenia patients". Brain and Cognition. 76 (2). ss. 300-309.
- ^ Arciuli J (Temmuz 2011). "Manipulation of voice onset time during dichotic listening". Brain and Cognition. 76 (2). ss. 233-8.
- ^ Rimol, L.M. (2006). "The effect of voice-onset-time on dichotic listening with consonant-vowel syllables". Neuropsychologia. 44 (2). ss. 191-196.
- ^ Westerhausen, R. (2010). "A longitudinal study of the effect of voicing on the dichotic listening ear advantage in boys and girls at age 5 to 8". Developmental Neuropsychology. 35 (6). ss. 752-761.
- ^ Andersson, M. (2008). "Using dichotic listening to study bottom-up and top-down processing in children and adults". Child Neuropsychol. 14 (5). ss. 470-479.
- ^ Arciuli, J. (2010). "Auditory discrimination of voice-onset time and its relationship with reading ability". Laterality. 15 (3). ss. 343-360.
- ^ "Auditory discrimination of voice-onset time and its relationship with reading ability". Laterality. 15 (3). Mayıs 2010. ss. 343-60.
- ^ Hugdahl (2003). "Dichotic Listening Performance and Frontal Lobe Function". Cognitive Brain Research. 16 (1). ss. 58-65.
- ^ Westerhausen (2008). "The corpus callosum in dichotic listening studies of hemispheric asymmetry: A review of clinical and experimental evidence". Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 32 (5). ss. 1044-1054.
- ^ Kimura D (1961). "Cerebral dominance and the perception of verbal stimuli". Canadian Journal of Psychology. 15 (3). ss. 166-171.
- ^ John C. L. Ingram (18 Ekim 2007). Neurolinguistics (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Kimura D (1967). "Functional asymmetry of the brain in dichotic listening". Cortex. 3 (2). ss. 163-178.
- ^ Asbjornsen (1996). "Biased attention and the fused dichotic words test". Neuropsychologia. 34 (5). ss. 407-11.
- ^ Cherry E. C. (1953). "Some experiments on the recognition of speech, with one and two ears". Journal of the Acoustical Society of America. 25 (5). ss. 975-979.
- ^ Moray N (1959). "Attention in dichotic listening: Affective cues and the influence of instructions". Quarterly Journal of Experimental Psychology. Cilt 11. ss. 56-60.
- ^ Engle Randall W (2002). "Working Memory Capacity as Executive Attention". Current Directions in Psychological Science. Cilt 11. ss. 19-23.
- ^ Nielson L. L. (1981). "Emotion, personality, and selective attention". Journal of Personality and Social Psychology. 41 (5). ss. 945-960.
- ^ Voyer (2011). "Sex differences in dichotic listening". Brain and Cognition. 76 (2). ss. 245-255.
- ^ Voyer (2005). "Attention, reliability, and validity of perceptual asymmetries in the fused dichotic word test". Laterality: Asymmetries of Body, Brain and Cognition. 10 (6). ss. 545-561.
- ^ Friedman (Eylül 2001). "Perceptual Asymmetries in Schizophrenia: Subtype Differences in Left Hemisphere Dominance for Dichotic Fused Words" (PDF). American Journal of Psychiatry. 158 (9). ss. 1437-1440. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Green (Mart 1994). "Dichotic listening during auditory hallucinations in patients with schizophrenia". American Journal of Psychiatry. 151 (3). ss. 357-362.
Konuyla ilgili yayınlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dikotik ikili dinleme secici dikkati ve isitme duyma sistemi icinde beyin fonksiyonunun arastirmak icin yaygin olarak kullanilan psikolojik bir testtir Dikotik ikili dinleme testi bilissel psikoloji ve sinirbilim alanlarinda kullanilir Standart dikotik ikili dinleme testinde katilimciya ayni anda iki farkli isitsel uyaran genellikle konusma seklinde sunulur ve uyaran kulaklik araciligiyla farkli kulaklara yonlendirilir Bir test turunde katilimcilardan uyaranlardan birine veya her ikisine de dikkat etmeleri istenir daha sonra katilimcilara ya dikkat etmeleri soylenen uyaranin ya da baska bir degisle gormezden gelmeleri soylenmeyen uyaranin icerigi hakkinda sorular sorulur Tarihce calismalarinda sistematik olarak dikotik dinleme testlerini kullanan ilk bilim insani olarak bilinir 1950 lerde Broadbent dikkat calismalarinda katilimcilardan dikkati sol veya sag kulak basamaklarina odaklamalarini isteyen dikotik dinleme testleri uyguladi Broadbent sinirli kapasite nedeniyle insan bilgi isleme sisteminin filtre modelini dikkate alarak hangi uyaran kanalina katilacagini secmesi gerektigini one surdu 1960 larin basinda beyindeki isitsel islemenin hakkinda cikarimlar yapmak icin dikotik ikili dinleme testleri kullandi Ornegin saglikli katilimcilarin sozel uyaricilari algilamak icin sag kulak egilimli olduklarini melodilerin algilanmasi icinse sol kulak egilimli olduklarini gosterdi Bu calismadan ve beyin lezyonlari olan norolojik hastalari kullanan diger calismalardan konusma algisi icin sol yarim kurenin baskin oldugu ve melodik algi icin sag yarim kurenin baskin oldugu sonucuna vardi 1960 larin sonu ve 1970 lerin basinda Donald Shankweiler ve farkli mantiksiz heceler sunarak anlamsiz fonetik yapinin dilin ayrilmaz bir parcasi oldugunu ve tipik olarak sol serebral yarim kurede islendigini bularak fonetik konusma olan ve isitsel konusma olmayan alginin ayristirilmasini gostermek icin dikotik ikili dinleme teknigi kullandilar Bir kulak icin dikotik dinleme performansi avantaji kontralateral yarim kurede bir isleme avantaji olarak yorumlanir Diger bir ornekte Sidtis 1981 saglikli yetiskinlerin dikotik yukseklik tanima deneyinde sol kulak avantajina sahip oldugunu buldu Bu sonucu yukseklik ayriminda sag hemisferin baskinliginin gostergesi olarak yorumladi 1970 lerin basinda Tim Rand dikotik algiyi gosterdi Calismasinda ilk uyaran formant frekans F1 bir kulaga ikinci ve ucuncu uyaranlar F2 ve F3 formant frekanslari karsi kulaga sunuldu F2 ve F3 dusuk ve yuksek yogunlukta degisiyordu Sonuc olarak binoral duruma kiyasla konusma dikotik olarak duyuldugunda periferik maskelemeden kacinilir Bu gosterim baslangicta Rand etkisi olarak biliniyordu ancak daha sonra maskelemeden dikotik salinim olarak yeniden adlandirildi Bu gosterim icin isim gelismeye devam etti ve nihayet dikotik algi veya dikotik dinleme olarak adlandirildi Ayni zaman zarfinda bir arastirmaci olan Jim Kesme 1976 bir hecenin farkli bilesenlerini farkli kulaklara sunuldugunda dinleyicilerin nasil dogru bir sekilde heceleri ayirt edebildigini arastirdi Unlu seslerin formant frekanslari ve iliskileri unlu seslerin ayirt edilmesinde cok onemlidir Dinleyiciler tam bir unlu harf sesi olmayan iki ayri sinyal duysalar bile hecenin seslerini ayirt edebilirler Dikotik ikili dinleme test tasarimlariDikotik ikili kaynasmis kelimeler testi DKKT Dikotik kaynasmis kelimeler testi DKKT temel dikotik dinleme testinin degistirilmis bir versiyonudur Baslangicta Johnson ve digerleri 1977 ancak 80 lerin baslarinda Wexler ve Hawles 1983 dil fonksiyonunun hemisferik uzmanlasmasiyla ilgili daha dogru veriler belirlemek icin bu orijinal testi degistirdiler DKKT de her katilimci tek heceli kafiyeli unsuz unlu unsuz UUU sozcuk ciftlerini dinler Her kelime bastaki unsuzde degisir Bu testteki onemli fark uyaranlarin kismi kulaklar arasi fuzyonun meydana gelecegi sekilde yapilandirilmasi ve hizalanmasidir ve denekler genellikle deney basina sadece bir uyaran deneyimler ve raporlar Zatorre 1989 a gore bu yontemin bazi onemli avantajlari arasinda dikkat faktorlerini en aza indirmek vardir cunku algi uniterdir birimseldir ve orta hatta lokalizedir Bununla birlikte uyaran baskinligi etkileri acikca hesaplanabilir ve onlarin kulak asimetrileri uzerindeki etkileri degerlendirilir ve ortadan kaldirilir Wexler ve Hawles calismasi yuksek bir test yeniden test guvenilirligi elde etti r 0 85 Yuksek test yeniden test guvenilirligi iyidir cunku bu guvenilirlik calismadan toplanan verilerin tutarli oldugunu kanitlar Duygusal faktorler ile test Dikotik dinleme gorevinin duygusal faktorlu bir versiyonu gelistirilmistir Bu versiyonda katilimcilara her iki kulaktan da ayni fakat farkli tonlarda saskin mutlu huzunlu ofkeli veya notr kelimeler dinletilir Katilimcilardan daha sonra duyduklari tonu belirten bir dugmeye basmalari istenir Dikotik dinleme testine gore sag kulak konusma sesleri icin genellikle daha avantajlidir Bu avantajin nedeni olarak Broca bolgesini ve Wernicke bolgesi kanit olarak gosterilir Her iki bolge de beynin sol yarim kuresinde bulunmaktadir ve bu sebeple sag kulaktaki islemlerden sorumludur Aksine sol kulak dolayisiyla sag yarim kure dil disi materyalleri islemede daha iyidir Duygusal dikotik dinleme gorevinden elde edilen veriler diger calismalarla tutarlidir cunku katilimcilar sol kulaklarindan duyduklarina sag kulaklarina gore daha fazla dogru cevap verme egilimindedir Ayni zamanda katilimcilar icin duygusal dikotik dinleme gorevinin fonemik dikotik dinleme gorevinden daha zor gorundugunu ve bu sebeple dikotik dinleme gorevinde daha fazla yanlis cevap verildigini belirtmek onemlidir Ses baslangic zamaninin manipulasyonu SBZ Dikotik dinleme testleri sirasinda ses baslangic zamaninin SBZ manipulasyonu beyin fonksiyonu hakkinda bircok fikir verdi Bugune kadar en yaygin tasarim dort SBZ kosulunun kullanilmasidir Bu kosullar sessiz ve sesli CV hecenin kisa SBZ ile sol kulaga sunuldugu ve sessiz ve sesli CV hecenin uzun SBZ ile sag kulaga sunuldugu kisa uzun KU ciftler uzun kisa UK kisa kisa KK ve uzun uzun UU ciftlerdir kisa SBZ ile CV harfin sol kulaga sunuldugu ve uzun SBZ ile heceli bir unsuz sesli US harfin sag kulaga sunuldugu kisa uzun ciftler ve ayni zamanda uzun kisa UK kisa kisa KK ve uzun uzun UU ciftler 2006 yilinda Rimol Eichele ve Hugdahl ilk olarak saglikli yetiskinlerde KU ciftlerinin en buyuk sag kulak avantajini SKA ortaya cikarirken aslinda UK ciftlerinin onemli bir sol kulak avantaji SKA ortaya cikardigini bildirmistir 5 8 yas arasi cocuklar uzerinde yapilan bir calisma UK ciftleri dikotik ikili kosullar altinda sunuldugunda uzun SBZ lerin kisa SBZ lere kademeli olarak hakim olmaya basladigi gelisimsel bir yorunge gostermistir SBZ etkisinin dikkat modulasyonu calismalarindan elde edilen kanitlarin birbirine donusturulmesi 9 yas civarindaki cocuklarin uyaran gudumlu asagidan yukariya islemler uzerinde yukaridan asagiya kontrol uygulamak icin gereken yetiskin benzeri bilissel esneklikten yoksun oldugunu gostermektedir Ayrica Arciuli ve digerleri 2010 bu tur bilissel esnekligin okuma gibi karmasik gorevlerde yeterliligin bir belirleyicisi oldugunu gostermistir NorobilimDikotik ikili dinleme testleri lateralize yanallastirilmis konusma degerlendirme gorevi olarak da kullanilabilir Noropsikologlar bu testi konusma algisindaki ve dil asimetrisindeki tekil noroanatomik yapilarin rolunu kesfetmek icin kullandilar Ornegin Hugdahl ve digerleri 2003 saglikli kontrollere kiyasla sag ve sol lezyonlu frontal on lob afazisi olmayan non afazi hastalarda dikotik ikili dinleme performansi ve frontal on lob fonksiyonunu arastirmislardir Calismada tum gruplar sessiz ve sesli harften olusan cift heceleri olan 36 dikotik ikili denemeye maruz birakilmis ve her hastadan hangi heceyi en iyi duydugunu belirtmeleri istenmistir Beklendigi gibi sag lezyonlu hastalar saglikli kontrol grubu gibi sag kulak avantaji gosterdi ancak sol hemisfer lezyonlu hastalar hem sag lezyonlu hastalara hem de kontrol grubuna kiyasla bozulma gosterdi Bu calismadan yola cikarak arastirmacilar frontal on loblari da iceren noronal bir devrede dikotik ikili dinleme ve bunun konusma algisinin kritik bir yonu olabilecegi sonucuna vardi Benzer bir sekilde Westerhausen ve Hugdahl 2008 korpus kallosum un dikotik ikili dinleme ve konusma algisindaki rolunu analiz etmislerdir Bircok calismayi gozden gecirdikten sonra dikotik ikili dinlemenin lateralize temporal lob dil fonksiyonunun bir testi olmasinin yani sira fonksiyonel bir hemisferik etkilesim ve baglanti testi olarak gorulmesi gerektigi ve korpus kallozumun yukaridan asagiya dikkatle dikotik dinleme performansinda kritik bir sekilde yer aldigi boylece isitsel lateralitede yanallastirmada kritik bir role sahip oldugu sonucuna varilmistir Dil islemeDikotik dinleme ayni zamanda dil islemenin hemisferik asimetrisini test etmek icin de kullanilabilir 60 li yillarin basinda Doreen Kimura bir katilimciya sunulan dikotik sozel uyaranlarin sozlu sayilar sag kulak avantaji SKA urettigini bildirdi Sag kulak avantajini konusma ve dil islemesinin serebral korteksin baskin sol yarim kure yerellestirilmesine bagladi 115 Kimura nin calismasina gore bu durum isitsel sinirlerin yapisi ve sol tarafin dil islemesi uzerine hakimiyeti ile ilgilidir SKA nin konusma disi sesler icin gecerli olmadigini belirtmek onemlidir Studdert Kennedy ve Shankweiler 1970 tarafindan yapilan Konusma Algilama icin Hemisferik Ozellesmesi bolumunde sessiz sesli sessiz harflerden olusan hece ciftlerinin ikili dinlemesini inceliyorlar Alti durak unsuz b d g p t k alti sesli harfle eslestirilir ve ilk ve son unsuzlerdeki degisim analiz edilir REA ilk ve son unsuzler farkli oldugunda oldukca gucludur ve sadece sesli harf degistirildiginde ise oldukca zayiftir Asbjornsen ve Bryden 1996 Bircok arastirmaci CV sessiz sesli harften olusan heceli ciftleri kullanmayi secmislerdir secilen ciftler genellikle sesli harfle eslestirilmis alti durak unsuzunden olusur Yillar gectikce bu tur malzemeler kullanilarak buyuk miktarda veri uretilmistir Secici dikkatSecici dikkat deneylerinde katilimcilardan dinledikleri mesajin icerigini yuksek sesle tekrarlamalari istenebilir Bu gorev olarak bilinir 1953 buldugu gibi insanlar golgeli mesaji iyi hatirlamamaktadir bu durum da dikkat edilen mesaja golge yapmak icin gereken islemlerin cogunun calisma belleginde gerceklestigini ve uzun sureli bellekte korunmadigini dusundurmektedir Dikkat edilemeyen mesajda performans daha kotu Katilimcilar genellikle dikkat edilmeyen mesajin icerigi hakkinda neredeyse hicbir sey bildiremezler Aslinda dikkat edilmeyen bolumdeki Ingilizce den Almanca ya olan degisiklik cogunlukla fark edilmez Ancak katilimcilar dikkat edilmeyen mesajin icerigine kiyasla bir konusma oldugunu bildirebilirler Buna ek olarak dikkat edilmeyen mesajin icerigi dinleyicinin adi gibi belirli bilgiler iceriyor ise dikkat edilmeyen mesajin fark edilmesi ve hatirlanmasi daha muhtemeldir Bunun bir ornegi Conway Cowen ve Bunting 2001 tarafindan yapildi Bir noktada konunun adi dikkat verilmeyen kulakta konusuldu ve konunun ismini duyup duymadigini rapor etmesi istendi Calisan bellegin WM suresi yuksek olan katilimcilar dikkat dagitici bilgileri engelleme konusunda daha yetenekliydi Ayrica mesaj cinsel kelimeler iceriyorsa katilimcilar genellikle bu kelimeleri hemen fark ederler Bu durum dikkat edilmeyen bilgilerin de analizden gectigini ve anahtar kelimelerin dikkati yonlendirebilecegini gostermektedir Cinsiyet farkliliklariDikotik ikili dinleme testinde deneylerden elde edilen bazi veriler kucuk bir populasyonda algisal ve isitsel asimetrilerde ve dil yanalligina cinsiyet farki oldugunu gostermektedir Voyer e 2011 gore Dikotik ikili dinleme deneylerinde erkekler kadinlardan daha buyuk yanallik etkileri elde ederek yanallik etkilerinin buyuklugunde onemli bir cinsiyet farkini yansitti ve gorev turu fark etmeksizin sozel sozel olmayan homojen etki boyutlari uretti 245 246 Ancak yazarlar yayin onyargisindan kucuk etki buyuklugune kadar cok sayida sinirlayici faktoru tartismaktadir Ayrica kaynasmis dikotik ikili kelimeler testinde algisal asimetrilerin dikkat guvenilirlik ve gecerliliginde tartisildigi gibi eksojen isaretlerle sunulan Kaynasmis Dikotik ikili Kelime Gorev inde kadinlar erkeklerden daha fazla sokma raporlamislar ya da kadinlar erkeklereden daha fazla sunulan kelimeleri bildirmistir Bu kelime gorev iki olasilik one surer 1 Kadinlar verilen kelimeye erkeklere gore dikkat etmekte daha fazla zorlaniyorlar ve veya 2 isaretten bagimsiz olarak kadinlar dissal ipuclarina daha dikkatli odaklanabilecek erkeklere kiyasla dikkatlerini esit olarak yayarlar Sizofreninin etkisiDikotik ikili dinleme testi iceren ve ayni zamanda sizofreni alt turlerini ozellikle paranoyak ve farklilasmamis ele alan bir calismada paranoid sizofrenlerin sol yarim kurelerinin cok genis olmasindan dolayi bir avantaja sahip olduklari belirtilmistir Farklilasmamis sizofrenlerin psikotik semptomlarin bulundugu ancak paranoid duzensiz veya katatonik tipler olarak nitelendirilmemis ise paranoid sizofrenlerin aksine sol yarim kurelerinin oldukca kucuk oldugu belirtilmistir Dikotik dinleme testinin uygulanmasi sol yarim kure islemesinin korunmasinin bir paranoid sizofreninin bir urunu oldugu ve aksine sol hemisferin aktivite eksikliginin ise farklilasmamis sizofreninin bir belirtisi oldugu inancina sebep oldu 1994 yilinda MF Green ve calisma arkadaslari sol yarim kurenin halusinasyon ve halusinasyon yapmayan psikozlu hastalarda islevsel butunlesmesini dikotik dinleme calismasi ile iliskilendirmeye calistilar Calisma isitsel halusinasyonlarin beynin sol yarim kuresindeki bir islev bozukluguna bagli oldugunu gosterdi Ayrica bakinizKaynakca Westerhausen 2018 How to get a left ear advantage A technical review of assessing brain asymmetry with dichotic listening Scandinavian Journal of Psychology Ingilizce 59 1 ss 66 73 Daniel L Schacter Daniel Todd Gilbert Daniel M Wegner 1 Aralik 2010 Psychology Ingilizce Ohio University Center for International Studies ISBN 978 1 429 24107 6 Kimura 2011 From ear to brain Brain and Cognition Ingilizce 76 2 ss 214 217 Broadbent 1956 Successive Responses to Simultaneous Stimuli Quarterly Journal of Experimental Psychology Ingilizce 8 4 ss 145 152 Donald Eric Broadbent 1987 Perception and Communication Ingilizce Oxford University Press USA ISBN 0 19 852171 5 www csbbcs org 21 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2019 Kimura 1961 Cerebral dominance and the perception of verbal stimuli Canadian Journal of Psychology Ingilizce 15 3 ss 166 171 Kimura 1964 Left right differences in the perception of melodies Quarterly Journal of Experimental Psychology Ingilizce 16 4 ss 355 358 Kimura 1961 Some effects of temporal lobe damage on auditory perception Canadian Journal of Psychology Ingilizce 15 3 ss 156 165 Kimura 1967 Functional Asymmetry of the Brain in Dichotic Listening Cortex Ingilizce 3 2 ss 163 178 26 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2020 5 Mart 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2020 a b Studdert Kennedy 19 Agustos 1970 Hemispheric specialization for speech perception Journal of the Acoustical Society of America 48 2 ss 579 594 Studdert Kennedy M 1970 Opposed effects of a delayed channel on perception of dichotically and monotically presented CV syllables Journal of the Acoustical Society of America 48 2B ss 599 602 Studdert Kennedy M 1972 Auditory and phonetic processes in speech perception Evidence from a dichotic study Journal of Cognitive Psychology 2 3 ss 455 466 Sidtis J J 1981 The complex tone test Implications for the assessment of auditory laterality effects Neuropsychologia 19 1 ss 103 112 Haskins Laboratories Publications R 26 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rand 1974 Dichotic release from masking for speech Journal of the Acoustical Society of America 55 3 ss 678 680 Cutting J E 1976 Auditory and linguistic processes in speech perception inferences from six fusions in dichotic listening Psychological Review 83 2 ss 114 140 Johnson 1977 Dichotic ear preference in aphasia Journal of Speech and Hearing Research 20 1 ss 116 129 Wexler 1983 Increasing the power of dichotic methods the fused rhymed words test Neuropsychologia 21 1 ss 59 66 Zatorre 1989 Perceptual asymmetry on the dichotic fused words test and cerebral speech lateralization determined by the caroid sodium amytal test Neuropsychologia 27 10 ss 1207 1219 Grimshaw 2003 The dynamic nature of language lateralization effects of lexical and prosodic factors Neuropsychologia 41 8 ss 1008 1019 Hahn Jul 2011 Smoking reduces language lateralization A dichotic listening study with control participants and schizophrenia patients Brain and Cognition 76 2 ss 300 309 Arciuli J Temmuz 2011 Manipulation of voice onset time during dichotic listening Brain and Cognition 76 2 ss 233 8 Rimol L M 2006 The effect of voice onset time on dichotic listening with consonant vowel syllables Neuropsychologia 44 2 ss 191 196 Westerhausen R 2010 A longitudinal study of the effect of voicing on the dichotic listening ear advantage in boys and girls at age 5 to 8 Developmental Neuropsychology 35 6 ss 752 761 Andersson M 2008 Using dichotic listening to study bottom up and top down processing in children and adults Child Neuropsychol 14 5 ss 470 479 Arciuli J 2010 Auditory discrimination of voice onset time and its relationship with reading ability Laterality 15 3 ss 343 360 Auditory discrimination of voice onset time and its relationship with reading ability Laterality 15 3 Mayis 2010 ss 343 60 Hugdahl 2003 Dichotic Listening Performance and Frontal Lobe Function Cognitive Brain Research 16 1 ss 58 65 Westerhausen 2008 The corpus callosum in dichotic listening studies of hemispheric asymmetry A review of clinical and experimental evidence Neuroscience and Biobehavioral Reviews 32 5 ss 1044 1054 Kimura D 1961 Cerebral dominance and the perception of verbal stimuli Canadian Journal of Psychology 15 3 ss 166 171 John C L Ingram 18 Ekim 2007 Neurolinguistics Ingilizce Cambridge University Press ISBN 978 0 521 79640 8 Kimura D 1967 Functional asymmetry of the brain in dichotic listening Cortex 3 2 ss 163 178 Asbjornsen 1996 Biased attention and the fused dichotic words test Neuropsychologia 34 5 ss 407 11 Cherry E C 1953 Some experiments on the recognition of speech with one and two ears Journal of the Acoustical Society of America 25 5 ss 975 979 Moray N 1959 Attention in dichotic listening Affective cues and the influence of instructions Quarterly Journal of Experimental Psychology Cilt 11 ss 56 60 Engle Randall W 2002 Working Memory Capacity as Executive Attention Current Directions in Psychological Science Cilt 11 ss 19 23 Nielson L L 1981 Emotion personality and selective attention Journal of Personality and Social Psychology 41 5 ss 945 960 Voyer 2011 Sex differences in dichotic listening Brain and Cognition 76 2 ss 245 255 Voyer 2005 Attention reliability and validity of perceptual asymmetries in the fused dichotic word test Laterality Asymmetries of Body Brain and Cognition 10 6 ss 545 561 Friedman Eylul 2001 Perceptual Asymmetries in Schizophrenia Subtype Differences in Left Hemisphere Dominance for Dichotic Fused Words PDF American Journal of Psychiatry 158 9 ss 1437 1440 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Nisan 2020 Green Mart 1994 Dichotic listening during auditory hallucinations in patients with schizophrenia American Journal of Psychiatry 151 3 ss 357 362 Konuyla ilgili yayinlarHugdahl Kenneth 1988 Handbook of dichotic listening theory methods and research Ingilizce New York Wiley ISBN 978 0 471 91267 5 OCLC 18350007