Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dilâver Paşa Nizamnamesi tam adıyla Ereğli Kömür Maden-i Hümâyûnu İdaresinin Nizamnamesi, Dilaver Paşa tarafından hazırlanan ve 8 Mayıs 1867 tarihinde ilan edilen maden yönetmeliği. Bu çalışma ile Osmanlı İmparatorluğu'ndaki maden çalışanlarına yönelik düzenlemeler getirilmiştir. Yönetmelik 1867'den 1922'ye değin geçerliliğini korumuştur. Türk tarihinde maden ocaklarında çalışan işçilerin sağlığını koruma ve çalışma koşullarını düzenleme amacı taşıyan ilk hukuksal metin olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte dönemine göre ilerici bir yönü olmakla beraber çalışma yükümlülüğünü de beraberinde getirmiştir. Nizamname'nin iki özgün el yazması günümüzde İstanbul Deniz Müzesi Kütüphanesi'nde yer almaktadır.
Hakkında
Osmanlı İmparatorluğu'nda maden işçilerine yönelik düzenlemeler genellikle şer'i hukuk kurallarına dayanmaktaydı. Bu sistem 1800'lerin ortalarına değin devam etti. Bu dönemlerde maden işçileri genellikle maden bölgelerinde yaşayan kasaba insanlarından oluşmuş ve "Madenciyan taifesi" olarak adlandırılmışlardır, meslek ise babadan erkek çocuğa devredilerek devam etmiştir. İşçi ücretleri ise farklı dönemlerde çıkarılan fermanlara belirlenmiştir. Abdülmecid döneminde Karedeniz Ereğlisi'nde kömür yataklarının bulunması üzerine bu bölgedeki bazı alanlar yayınlanan bir fermanla Hazine-i Hassa arazileri kapsamına alındı. İlerleyen dönemlerde ise bu alanlarda kurulan maden ocaklarının işletmesi Galata bankerlerin kurduğu bir gruba verildi. Yapılan anlaşmada çıkarılan kömür Osmanlı Donanması'nın ihtiyaçlarını karşılamak üzere Bahriye Nezâreti'ne bırakılacaktı.Kırım Savaşı çıkınca ocaktaki kömür çıkarma işi savaş süresince İngilizlere bırakıldı. Savaş bitiminden sonra ocak işletmesi Hazine-i Hassa'ya geçti. Bu dönemlerde kötü işletmecilik anlayışı yüzünden kömür üretiminde düşüş yaşandı. Buna paralel olarak da işçilerin sağlık ve çalışma koşulları üzerine olan şikayet sayısı da arttı. 1858 yılında ise Arazi Kanunnamesi ilan edilerek madenlerin mülkiyeti konusunda bazı yeni hükümlülükler getirildi. 1869 yılındaki Maadin Kanunu ile de madenlerde zorunlu çalışma yasaklandı.
Nizamname yenilikleri
Ereğli kömür havzasının yönetimi 1865 yılında Bahriye Nezareti'ne devredildi. Dilaver Paşa ise Bahriye Nezareti adına maden bölgesine atanan kişi oldu. Burada iki yıllık bir araştırmadan sonra kendi adını taşıyan Dilâver Paşa Nizamnamesi'ni yayımladı. Nizamname toplamda yedi bölümden ve yüz maddeden oluşmaktaydı. Nizamname ile ocakların yönetim biçimi belirlenmiş, işletme hakları yeninden ele alınmış ve çıkartılan kömürün alım-satımı belirli esaslara dayandırılmıştır. Nizamnamenin 21. maddesi ile bölgedeki 14 köy topluluğundan yaşları 13 ile 50 arasındaki sağlıklı erkeklerin, her yıl 6 ay süreyle maden ocaklarında çalışması yükümlülüğü getirildi. Nizamnamenin 29. Maddesiyle günlük çalışma süresi 10 saate indirildi, 30. Maddeyle işçilerin sağlık sorunlarına ve çözümlerine değinildi, 56. Maddeyle Müslüman maden işçilerine bayramlarda, Hristiyanlara ise Paskalya Günü'nde tatil yapma fırsatı verildi, 68. madde işçilerin yiyecek-içecek ve diğer gereksinimlerinin bedelince maden işletmesi tarafından karşılanacağı hükmüne bağlandı ve 82. Maddesiyle de işçilerin ocak dışında başka bir özel işte çalışması yasaklandı.
Dilâver Paşa Nizamnamesi 10 Eylül 1921’e kadar yürürlükte kaldı. Bunun yerine ise yine aynı tarihte Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Mütealik Kanun’u geldi ve maden ocaklarındaki çalışma koşuları yeniden düzenlenerek 18 yaşından küçüklerin bu işte çalışmaları yasaklandı.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dilaver Pasa Nizamnamesi tam adiyla Eregli Komur Maden i Humayunu Idaresinin Nizamnamesi Dilaver Pasa tarafindan hazirlanan ve 8 Mayis 1867 tarihinde ilan edilen maden yonetmeligi Bu calisma ile Osmanli Imparatorlugu ndaki maden calisanlarina yonelik duzenlemeler getirilmistir Yonetmelik 1867 den 1922 ye degin gecerliligini korumustur Turk tarihinde maden ocaklarinda calisan iscilerin sagligini koruma ve calisma kosullarini duzenleme amaci tasiyan ilk hukuksal metin olarak degerlendirilmektedir Bununla birlikte donemine gore ilerici bir yonu olmakla beraber calisma yukumlulugunu de beraberinde getirmistir Nizamname nin iki ozgun el yazmasi gunumuzde Istanbul Deniz Muzesi Kutuphanesi nde yer almaktadir HakkindaOsmanli Imparatorlugu nda maden iscilerine yonelik duzenlemeler genellikle ser i hukuk kurallarina dayanmaktaydi Bu sistem 1800 lerin ortalarina degin devam etti Bu donemlerde maden iscileri genellikle maden bolgelerinde yasayan kasaba insanlarindan olusmus ve Madenciyan taifesi olarak adlandirilmislardir meslek ise babadan erkek cocuga devredilerek devam etmistir Isci ucretleri ise farkli donemlerde cikarilan fermanlara belirlenmistir Abdulmecid doneminde Karedeniz Ereglisi nde komur yataklarinin bulunmasi uzerine bu bolgedeki bazi alanlar yayinlanan bir fermanla Hazine i Hassa arazileri kapsamina alindi Ilerleyen donemlerde ise bu alanlarda kurulan maden ocaklarinin isletmesi Galata bankerlerin kurdugu bir gruba verildi Yapilan anlasmada cikarilan komur Osmanli Donanmasi nin ihtiyaclarini karsilamak uzere Bahriye Nezareti ne birakilacakti Kirim Savasi cikinca ocaktaki komur cikarma isi savas suresince Ingilizlere birakildi Savas bitiminden sonra ocak isletmesi Hazine i Hassa ya gecti Bu donemlerde kotu isletmecilik anlayisi yuzunden komur uretiminde dusus yasandi Buna paralel olarak da iscilerin saglik ve calisma kosullari uzerine olan sikayet sayisi da artti 1858 yilinda ise Arazi Kanunnamesi ilan edilerek madenlerin mulkiyeti konusunda bazi yeni hukumlulukler getirildi 1869 yilindaki Maadin Kanunu ile de madenlerde zorunlu calisma yasaklandi Nizamname yenilikleri Eregli komur havzasinin yonetimi 1865 yilinda Bahriye Nezareti ne devredildi Dilaver Pasa ise Bahriye Nezareti adina maden bolgesine atanan kisi oldu Burada iki yillik bir arastirmadan sonra kendi adini tasiyan Dilaver Pasa Nizamnamesi ni yayimladi Nizamname toplamda yedi bolumden ve yuz maddeden olusmaktaydi Nizamname ile ocaklarin yonetim bicimi belirlenmis isletme haklari yeninden ele alinmis ve cikartilan komurun alim satimi belirli esaslara dayandirilmistir Nizamnamenin 21 maddesi ile bolgedeki 14 koy toplulugundan yaslari 13 ile 50 arasindaki saglikli erkeklerin her yil 6 ay sureyle maden ocaklarinda calismasi yukumlulugu getirildi Nizamnamenin 29 Maddesiyle gunluk calisma suresi 10 saate indirildi 30 Maddeyle iscilerin saglik sorunlarina ve cozumlerine deginildi 56 Maddeyle Musluman maden iscilerine bayramlarda Hristiyanlara ise Paskalya Gunu nde tatil yapma firsati verildi 68 madde iscilerin yiyecek icecek ve diger gereksinimlerinin bedelince maden isletmesi tarafindan karsilanacagi hukmune baglandi ve 82 Maddesiyle de iscilerin ocak disinda baska bir ozel iste calismasi yasaklandi Dilaver Pasa Nizamnamesi 10 Eylul 1921 e kadar yururlukte kaldi Bunun yerine ise yine ayni tarihte Havza i Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Mutealik Kanun u geldi ve maden ocaklarindaki calisma kosulari yeniden duzenlenerek 18 yasindan kucuklerin bu iste calismalari yasaklandi Kaynakca Cevat Ilkekul Ayse Hande Can Tas Komuru Havzasinda Bahriye Nezareti Yonetimi ve Dilaver Pasa Nizamnamesi a b Dilaver Pasa Nizamnamesi Ana Yayincilik bas AnaBritannica 7 Cilt s 273