Dmanisi Theotokos Katedrali (Gürcüce: დმანისის ღვთისმშობლის სახელობის საკათედრო ტაძარი), yaygın olarak bilinen adıyla Dmanisi Sioni Kilisesi (დმანისის სიონი, dmanisis sioni) Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Dmanisi Tarihi Sit Alanının kalbinde yer alan bir Erken Orta Çağ bazilikasıdır. Kilise, üç bölümlü nefe, belirgin şekilde çıkık apsise ve 13. yüzyılın başlarında zengin biçimde süslenmiş bir nartekse sahiptir. Sioni kilisesi, 2009 yılında yenilenen ve faal durumda olan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Devlet tarafından Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtı listesine eklenmiştir.
დმანისის სიონი | |
Dmanisi Sioni Katedrali | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Konum | Dmanisi Tarihi Sit Alanı Dmanisi Belediyesi, Kvemo Kartli, Gürcistan |
Koordinatlar | 41°20′11″K 44°20′33″D / 41.33639°K 44.34250°D |
Yükseklik | |
Zirve | Üç koridorlu salon kilisesi |
Tarihi
Bir Orta Çağ Gürcü geleneğine göre, kiliselere Kutsal Topraklardeki belli yerlerin isimleri verilirdi. Dmanisi Katedrali, Kudüs'teki Zion Dağı'nın adını almıştır. Kilise, Giorgi Chubinaşvili, Levan Muşelişvili ve Vahtang Beridze gibi akademisyenler tarafından 6 veya 7. yüzyıla tarihlenmektedir, ancak geleneksel tarihlendirmenin yanlış olduğu bulunmuştur. Yakın zamanda E. Arjevanidze gibi uzmanlar kilisenin 9. yüzyılda yapıldığını açığa çıkartmıştır. Piskoposluk bölgesi 1750'de dağılıncaya kadar Dmanisi piskoposluğu olarak hizmet etmiştir. Piskoposluk Ağustos 2003'te eski haline getirilmiştir. Orta Çağ Gürcü kroniklerine göre, Dmanisi 1308 yılında ölen Kral III. Vahtang'ın mezarına ev sahipliği yapmıştır; mezar günümüze ulaşmamıştır. Sonraki dönemde, hem kilise hem de avlu, soylu Barataşvili ailesi ve onlardan sonra gelen Orbeliani ailesi tarafından bir nekropol olarak kullanılmıştır.
Mimarisi
Kilise, Çubinaşvili tarafından, üç kiliseli bazilika olarak tanımlanmıştır. Bu tasarım, neredeyse üç tane bağımsız kilise oluşturmak için, nefin katı duvarlarla koridorlardan ayrıldığı özgün bir Gürcü tasarımıdır. Arjevanidze, binayı tek katlı çatıya sahip bir salon kilisesi olarak tanımlar.
Sonradan eklemeler ve narteks içermeyen kilise, 23 × 11.5 metrekare boyutlarındadır. Bazı yerleri düzgün yontulmuş bloklarla yapılan bina, düzgün kesilmiş küçük grimsi taşlarla inşa edilmiş ve düz fayans taşlarla kaplanmıştır. Bina, tarih boyunca yeniden yapıldığı için, sadece orta nef, orijinal mimari biçimini korumuştur. Orta nef, doğudaki çıkıntılı yarım daire biçimli apsiste sonlanır ve binanın iç kısmındaki bağlanmış pilasterler arasında kemerli bölmeler oluşturur. İç duvarlar bir zamanlar tamamen fresklenmişti; 13–14. yüzyılda yapılmış Kutsal Mendil tasviri ağır hasar görmüştür, azizler ve yazıtlar sunak apsisinde korunmuştur; kraliyet portresinin parçaları ve iki Kıyamet Günü sahnesi sırasıyla kuzeydoğu ve kuzeybatı pilasterlerinde görülmektedir. Sunağın güney duvarındaki küçük bir kaldırım taşı, kabartma olarak oyulmuştur. Kabartmada, aralarında bir haç bulunan ve yüz yüze duran iki rahip sınıfından olmayan kişi gözükmektedir. Sırasıyla güneyde ve kuzeyde yer alan iki apsisli ek bina, kutsal eşyaların tutulduğu bir oda ve protez içeren 9 ve 10. yüzyıl yapılardır.
1213 ve 1222 yılları arasında, IV. Giorgi, bazilikanın batı ucuna bir narteks ilave etmiştir. Narteks, kabartma taş oymacılığıyla zengince süslenmiş ve bir tonoz ile kaplanmıştır, dört sütun ve kemerle desteklenmiştir; her üç cepheninde, sütunları ve kemerleri açık yeşil, düzgün kesme taş levhalarla kaplanmıştır. Kilisenin kuzeyinde birkaç kez yeniden modellenmiş dikdörtgen bir çan kulesi vardır. Daha kuzeydoğuda, küçük, tek nefli Azize Marina kilisesi vardır. Kilise, 1702 yılında Kartli Prensesi Mariam'ın bakıcısı İsahar tarafından yeniden yaptırılmıştır.
Narteks, Orta Çağ Gürcü alfabesi asomtavruli ile yazılmış üç yazıt içermektedir. Batı cephesinde olan yazıt, Kral IV. Giorgi ve bir ktetor olan Piskopos Theodosius'tan bahsetmektedir. Batı cephesindeki başka bir yazıt, IV. Giorgi'nin oğlu VII. Davit ve Dmanisi piskoposunun nikâh ayini için ödenmesi gereken ücreti belirten yerel yasayı kaldırmasından bahsetmektedir. Güneydoğudaki iç sütunda yer alan üçüncü yazıt, yapıya 30 drahm bağışlayan Apridon'u anmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Mikeladze, K. (2007). "Дманисский Сиони [Dmanisi Sioni]". [Orthodox Encyclopaedia, vol. 15] (Rusça). Moskova. ss. 422-423. ISBN . 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019.
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ Myers, Bernard Samuel, (Ed.) (1987). "Georgia". Encyclopedia of World Art, Vol. 17: Supplement II, New discoveries and perspectives in the world of art. New York: McGraw-Hill.
- ^ "დმანისის ნაქალაქარი [Dmanisi site]". საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.2 [Encyclopaedia Georgia, vol. 2] (Gürcüce). Tiflis. 2012. ss. 460-461.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dmanisi Theotokos Katedrali Gurcuce დმანისის ღვთისმშობლის სახელობის საკათედრო ტაძარი yaygin olarak bilinen adiyla Dmanisi Sioni Kilisesi დმანისის სიონი dmanisis sioni Guney Gurcistan in Kvemo Kartli bolgesindeki Dmanisi Tarihi Sit Alaninin kalbinde yer alan bir Erken Orta Cag bazilikasidir Kilise uc bolumlu nefe belirgin sekilde cikik apsise ve 13 yuzyilin baslarinda zengin bicimde suslenmis bir nartekse sahiptir Sioni kilisesi 2009 yilinda yenilenen ve faal durumda olan bir Gurcu Ortodoks kilisesidir Devlet tarafindan Gurcistan in Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Aniti listesine eklenmistir Dmanisi Sioniდმანისის სიონიDmanisi Sioni KatedraliGenel bilgilerKonumDmanisi Tarihi Sit Alani Dmanisi Belediyesi Kvemo Kartli GurcistanKoordinatlar41 20 11 K 44 20 33 D 41 33639 K 44 34250 D 41 33639 44 34250YukseklikZirveUc koridorlu salon kilisesiTarihiBir Orta Cag Gurcu gelenegine gore kiliselere Kutsal Topraklardeki belli yerlerin isimleri verilirdi Dmanisi Katedrali Kudus teki Zion Dagi nin adini almistir Kilise Giorgi Chubinasvili Levan Muselisvili ve Vahtang Beridze gibi akademisyenler tarafindan 6 veya 7 yuzyila tarihlenmektedir ancak geleneksel tarihlendirmenin yanlis oldugu bulunmustur Yakin zamanda E Arjevanidze gibi uzmanlar kilisenin 9 yuzyilda yapildigini aciga cikartmistir Piskoposluk bolgesi 1750 de dagilincaya kadar Dmanisi piskoposlugu olarak hizmet etmistir Piskoposluk Agustos 2003 te eski haline getirilmistir Orta Cag Gurcu kroniklerine gore Dmanisi 1308 yilinda olen Kral III Vahtang in mezarina ev sahipligi yapmistir mezar gunumuze ulasmamistir Sonraki donemde hem kilise hem de avlu soylu Baratasvili ailesi ve onlardan sonra gelen Orbeliani ailesi tarafindan bir nekropol olarak kullanilmistir MimarisiDmanisi Sioni Dogudaki belirgin sekilde cikintili apsis Dmanisi Sioni Girisin uzerindeki Gurcuce yazitli narteks Kilise Cubinasvili tarafindan uc kiliseli bazilika olarak tanimlanmistir Bu tasarim neredeyse uc tane bagimsiz kilise olusturmak icin nefin kati duvarlarla koridorlardan ayrildigi ozgun bir Gurcu tasarimidir Arjevanidze binayi tek katli catiya sahip bir salon kilisesi olarak tanimlar Sonradan eklemeler ve narteks icermeyen kilise 23 11 5 metrekare boyutlarindadir Bazi yerleri duzgun yontulmus bloklarla yapilan bina duzgun kesilmis kucuk grimsi taslarla insa edilmis ve duz fayans taslarla kaplanmistir Bina tarih boyunca yeniden yapildigi icin sadece orta nef orijinal mimari bicimini korumustur Orta nef dogudaki cikintili yarim daire bicimli apsiste sonlanir ve binanin ic kismindaki baglanmis pilasterler arasinda kemerli bolmeler olusturur Ic duvarlar bir zamanlar tamamen fresklenmisti 13 14 yuzyilda yapilmis Kutsal Mendil tasviri agir hasar gormustur azizler ve yazitlar sunak apsisinde korunmustur kraliyet portresinin parcalari ve iki Kiyamet Gunu sahnesi sirasiyla kuzeydogu ve kuzeybati pilasterlerinde gorulmektedir Sunagin guney duvarindaki kucuk bir kaldirim tasi kabartma olarak oyulmustur Kabartmada aralarinda bir hac bulunan ve yuz yuze duran iki rahip sinifindan olmayan kisi gozukmektedir Sirasiyla guneyde ve kuzeyde yer alan iki apsisli ek bina kutsal esyalarin tutuldugu bir oda ve protez iceren 9 ve 10 yuzyil yapilardir 1213 ve 1222 yillari arasinda IV Giorgi bazilikanin bati ucuna bir narteks ilave etmistir Narteks kabartma tas oymaciligiyla zengince suslenmis ve bir tonoz ile kaplanmistir dort sutun ve kemerle desteklenmistir her uc cepheninde sutunlari ve kemerleri acik yesil duzgun kesme tas levhalarla kaplanmistir Kilisenin kuzeyinde birkac kez yeniden modellenmis dikdortgen bir can kulesi vardir Daha kuzeydoguda kucuk tek nefli Azize Marina kilisesi vardir Kilise 1702 yilinda Kartli Prensesi Mariam in bakicisi Isahar tarafindan yeniden yaptirilmistir Narteks Orta Cag Gurcu alfabesi asomtavruli ile yazilmis uc yazit icermektedir Bati cephesinde olan yazit Kral IV Giorgi ve bir ktetor olan Piskopos Theodosius tan bahsetmektedir Bati cephesindeki baska bir yazit IV Giorgi nin oglu VII Davit ve Dmanisi piskoposunun nikah ayini icin odenmesi gereken ucreti belirten yerel yasayi kaldirmasindan bahsetmektedir Guneydogudaki ic sutunda yer alan ucuncu yazit yapiya 30 drahm bagislayan Apridon u anmaktadir Kaynakca a b c d e f Mikeladze K 2007 Dmanisskij Sioni Dmanisi Sioni Orthodox Encyclopaedia vol 15 Rusca Moskova ss 422 423 ISBN 978 5 89572 026 4 4 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2019 List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Temmuz 2019 Myers Bernard Samuel Ed 1987 Georgia Encyclopedia of World Art Vol 17 Supplement II New discoveries and perspectives in the world of art New York McGraw Hill დმანისის ნაქალაქარი Dmanisi site საქართველო ენციკლოპედია ტ 2 Encyclopaedia Georgia vol 2 Gurcuce Tiflis 2012 ss 460 461