Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doğubayazıt Sazlığı, Ağrı ili sınırlarında bulunan sulak alandır. Doğubayazıt çöküntü havzasında yer alan sulak alanda göller, ıslak çayırlar ve sazlıklar yer alır. Ortalama yükselti 1520 m, alanı 8750 km2'dir.
Fiziki özellikler
Sulak alanı; kuzey-kuzeybatıdan 'nın kolu olan Zor Dağı (3196 m), güneyden Akyayla Dağı (2543 m) ve Tendürek Dağı, kuzeydoğudan Ağrı Dağı çevreler. Havza, güneydoğudaki Doğubayazıt-Gürbulak oluğundan volkanik malzemelerden oluşan bir eşikle ayrılır.
Aras Nehri havzasında bulunan Sarısu Çayı sazlığı besleyen önemli akarsudur. Çay, önce Saz (Kurtkapan) Gölü ve Gölyüzü (Şeyhli) göllerine dökülmekte, buradan 1 m3/sn akım ile çıkıp, Zengimar (Zangmar) Çayı ile birleşip, Aras Nehri'ne ulaşmaktadır. Kurak yıllarda Sarısu çayı tümüyle kurumaktadır.
Saz Gölü dağlardan gelen sular ile beslenir. Gölyüzü Gölü; Balık Gölü, Tendürek Dağı ve Saz Gölü'nden gelen sular ile beslenir.
Jeoloji
Alanın Tanımı
ÖDA, bir çöküntü havzasında yer alan büyüklü küçüklü tatlı su aynaları ve onların etrafını çevreleyen geniş sazlıklar ve ıslak çayırlardan oluşur. Karabulak yakınlarındaki Saz Gölü, bu aynaların en büyüklerinden biridir. Bu göl, Zor Dağı'nın (3181 metre) batı yamaçlarından ve Kalus (2023 metre),Yalıntaş Dağları'ndan (2054 metre) gelen yüzey sularıyla beslenir. Diğer büyük göl olan Gölyüzü Gölü ise, Ağrı Dağı'nın mevsimsel kaynakları ile beslenir ve Sarısu Çayı ile İran'a boşalır. Alana geçen, Doğubayazıt-Iğdır karayoluyla ulaşılır. Göller büyük ölçüde sazlıklarla kaplıdır. Yaz aylarında sazlıklardaki sular kısmen çekilir.Kaynak hatası: <ref> etiketinde geçersiz değişken (Bkz: )
Sorunlar
Son zamanlarda yağış yetersizliği sebebiyle sulak alanda değişiklikler gözlenmiştir. Gölyüzü ve Saz Gölü'nün göl yüzeyi ve derinliği azalmıştır. Taban arazide sazlıkların, yerleşimlerin ve otlakların alanları büyümüştür. 40 yıl içinde sazlıklar %5,18, göl alanı %4,74, meralar %12 oranında küçülmüştür. Bu dönemde yerleşme alanı %15,28 artmış, boş alanlar ile kumlu alanları %4,98, bataklılar %1,68 oranında büyümüştür. Göl alanları; bataklık ve sazlığa dönüşürken, vejatasyon alanları ve meralar yerleşim alanına dönüşmüştür. Sazlığın güneyinde yer alan Doğubayazıt son 40 yılda 15 kat büyüyerek sazlık üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir. Sonuçta sazlıktaki kuş popülasyonunda değişim gözlenmiş, ördeklerin ve kıyı kuşlarının küçülen gölleri kullanmadığı belirlenmiştir.
Kullanım
Alandaki temel insan faaliyeti hayvancılıktır. Ağırlıklı olarak inek ve manda yetiştirilmekle beraber küçükbaş hayvanlar da sazlık çevresinde bulunmaktadır. Alan bahar ve yaz ayları boyunca otlatma amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bunun yanında alanda tarım faaliyetleri de gerçekleştirilmektedir. Saz kesimi ticari amaçlarla yapılmaz. Bu faaliyetin nedenleri bireysel ihtiyaca yönelik hayvan yemi ve yakacak gereksinimidir.
Kaynakça
- ^ "Doğubayazıt Sazlıkları – AĞRI". turkiyesulakalanlari.com. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
- ^ a b ÇELİK, Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Ali; KOPAR, Prof.Dr. İbrahim; ÇELİK, Dr.Öğr. Üyesi Emrah. "DOĞUBAYAZIT SAZLIĞI'NIN (AĞRI-TÜRKİYE) ARAZİ ÖRTÜSÜ DESENİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLERİN EKOLOJİK SONUÇLARI ÜZERİNE BİR ANALİZ". Doğu Coğrafya Dergisi. 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogubayazit Sazligi Agri ili sinirlarinda bulunan sulak alandir Dogubayazit cokuntu havzasinda yer alan sulak alanda goller islak cayirlar ve sazliklar yer alir Ortalama yukselti 1520 m alani 8750 km2 dir Karabulak koyu cevresinde sulak alanlarFiziki ozelliklerSulak alani kuzey kuzeybatidan nin kolu olan Zor Dagi 3196 m guneyden Akyayla Dagi 2543 m ve Tendurek Dagi kuzeydogudan Agri Dagi cevreler Havza guneydogudaki Dogubayazit Gurbulak olugundan volkanik malzemelerden olusan bir esikle ayrilir Aras Nehri havzasinda bulunan Sarisu Cayi sazligi besleyen onemli akarsudur Cay once Saz Kurtkapan Golu ve Golyuzu Seyhli gollerine dokulmekte buradan 1 m3 sn akim ile cikip Zengimar Zangmar Cayi ile birlesip Aras Nehri ne ulasmaktadir Kurak yillarda Sarisu cayi tumuyle kurumaktadir Saz Golu daglardan gelen sular ile beslenir Golyuzu Golu Balik Golu Tendurek Dagi ve Saz Golu nden gelen sular ile beslenir JeolojiAlanin TanimiODA bir cokuntu havzasinda yer alan buyuklu kucuklu tatli su aynalari ve onlarin etrafini cevreleyen genis sazliklar ve islak cayirlardan olusur Karabulak yakinlarindaki Saz Golu bu aynalarin en buyuklerinden biridir Bu gol Zor Dagi nin 3181 metre bati yamaclarindan ve Kalus 2023 metre Yalintas Daglari ndan 2054 metre gelen yuzey sulariyla beslenir Diger buyuk gol olan Golyuzu Golu ise Agri Dagi nin mevsimsel kaynaklari ile beslenir ve Sarisu Cayi ile Iran a bosalir Alana gecen Dogubayazit Igdir karayoluyla ulasilir Goller buyuk olcude sazliklarla kaplidir Yaz aylarinda sazliklardaki sular kismen cekilir Kaynak hatasi lt ref gt etiketinde gecersiz degisken Bkz Kaynak gosterme SorunlarSon zamanlarda yagis yetersizligi sebebiyle sulak alanda degisiklikler gozlenmistir Golyuzu ve Saz Golu nun gol yuzeyi ve derinligi azalmistir Taban arazide sazliklarin yerlesimlerin ve otlaklarin alanlari buyumustur 40 yil icinde sazliklar 5 18 gol alani 4 74 meralar 12 oraninda kuculmustur Bu donemde yerlesme alani 15 28 artmis bos alanlar ile kumlu alanlari 4 98 bataklilar 1 68 oraninda buyumustur Gol alanlari bataklik ve sazliga donusurken vejatasyon alanlari ve meralar yerlesim alanina donusmustur Sazligin guneyinde yer alan Dogubayazit son 40 yilda 15 kat buyuyerek sazlik uzerinde baski olusturmaya devam etmektedir Sonucta sazliktaki kus populasyonunda degisim gozlenmis ordeklerin ve kiyi kuslarinin kuculen golleri kullanmadigi belirlenmistir KullanimAlandaki temel insan faaliyeti hayvanciliktir Agirlikli olarak inek ve manda yetistirilmekle beraber kucukbas hayvanlar da sazlik cevresinde bulunmaktadir Alan bahar ve yaz aylari boyunca otlatma amacli olarak kullanilmaktadir Bunun yaninda alanda tarim faaliyetleri de gerceklestirilmektedir Saz kesimi ticari amaclarla yapilmaz Bu faaliyetin nedenleri bireysel ihtiyaca yonelik hayvan yemi ve yakacak gereksinimidir Kaynakca Dogubayazit Sazliklari AGRI turkiyesulakalanlari com 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2022 a b CELIK Dr Ogr Uyesi Mehmet Ali KOPAR Prof Dr Ibrahim CELIK Dr Ogr Uyesi Emrah DOGUBAYAZIT SAZLIGI NIN AGRI TURKIYE ARAZI ORTUSU DESENINDE MEYDANA GELEN DEGISIMLERIN EKOLOJIK SONUCLARI UZERINE BIR ANALIZ Dogu Cografya Dergisi 4 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2022