Dolan, (Uygurca: دولان, basit Çince: 刀朗 veya 多朗) Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşayan bir halkdır.
Kökenleri
Kendilerine Dolan olarak tanımlayan bu insanlar Yarkent Nehri ve Tarım Nehri vadisinde ve Lop Nur bölgesinde yaşarlar. Çağdaş Dolan halkı şimdi anadil diyalekti (genellikle Uygurca) konuşsa bile, bu bölgede daha erken bir kültür ve uygarlıktan ima ederler. Bazı bilgin ve gezginler, Dolanların Qing Hanedanlığı zamanında Kırgız ve Kazak oymaklarından oluştuğuna inanırlar.
Bir başka kaynaklarda Dolo ya da Dolonfit diye adlandırılan bu kabile, bugünkü Yeken nehri boyunca güneyden kuzeye doğru Mekit ve Maralbeşi İlçesi, sonra Tarım Nehri boyunca batıdan doğuya doğru Aksu’ya bağlı Avat, Karatal, Şayar, hatta Kuçar’ın güney bölgelerinde yaşamışlardır. Bunlar Çin tarih kaynaklarında eski Uygur kabilelerinden biri olarak gösterilmektedir. "Dolan" etnonomi milattan sonra 480’lı yıllarda tahta oturan Cücen hanı Dolon’un isminden gelmektedir.
Dolon’a tabi olan kabileler dağılınca yüksek arabalılar, yani Kanglılar’ın Börkli kabilesi de ayrılmış, bunlar daha sonra “Dolonlular” (Dolanlıklar) diye adlandırılmıştır. “Dolon” sözcüğü sesçil değişme uğrayarak “Dolan” biçiminde telaffuz edilmeye başlamıştır.
Kültür
Dolan kültüründe bazı görünümler aynı kalmıştır, bunlar değişik tarzda müzik ve danslarıdır. Müzikleri telli, vurmalı çalgılar ve şarkı eşliğindedir. Bu müzik şimdi, bir Uygur Muqam müziğinin bir bölümü olarak sınıflandırılır, buna karşın müzik aletleri ve müzikal özellikleri Uygur oniki Muqam (Rak, Čäbbiyat, Segah, Čahargah, Pänjigah, Özhal, Äjäm, Uššaq, Bayat, Nava, Mušavräk ve Iraq denilen)'mından çok farklıdır.
Uygur Dolan Muqam
- Bash bayawan
- Hudek bayawan
- Sim bayawan
- Chol bayawan
- Dugamet bayawan
- Jula
- Oteng bayawan
- Bom bayawan
- Zil bayawan
Notlar
Kaynakça
- Svanberg, Ingvar. “Ethnic Categorizations and Cultural Diversity in Xinjiang: The Dolans along the Yarkand River.” Central Asiatic Journal, 40/2 (1996): 260-282.
Etnik grup ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dolan Uygurca دولان basit Cince 刀朗 veya 多朗 Cin de Sincan Uygur Ozerk Bolgesi nde yasayan bir halkdir Kokenleri Kendilerine Dolan olarak tanimlayan bu insanlar Yarkent Nehri ve Tarim Nehri vadisinde ve Lop Nur bolgesinde yasarlar Cagdas Dolan halki simdi anadil diyalekti genellikle Uygurca konussa bile bu bolgede daha erken bir kultur ve uygarliktan ima ederler Bazi bilgin ve gezginler Dolanlarin Qing Hanedanligi zamaninda Kirgiz ve Kazak oymaklarindan olustuguna inanirlar Bir baska kaynaklarda Dolo ya da Dolonfit diye adlandirilan bu kabile bugunku Yeken nehri boyunca guneyden kuzeye dogru Mekit ve Maralbesi Ilcesi sonra Tarim Nehri boyunca batidan doguya dogru Aksu ya bagli Avat Karatal Sayar hatta Kucar in guney bolgelerinde yasamislardir Bunlar Cin tarih kaynaklarinda eski Uygur kabilelerinden biri olarak gosterilmektedir Dolan etnonomi milattan sonra 480 li yillarda tahta oturan Cucen hani Dolon un isminden gelmektedir Dolon a tabi olan kabileler dagilinca yuksek arabalilar yani Kanglilar in Borkli kabilesi de ayrilmis bunlar daha sonra Dolonlular Dolanliklar diye adlandirilmistir Dolon sozcugu sescil degisme ugrayarak Dolan biciminde telaffuz edilmeye baslamistir Kultur Dolan kulturunde bazi gorunumler ayni kalmistir bunlar degisik tarzda muzik ve danslaridir Muzikleri telli vurmali calgilar ve sarki esligindedir Bu muzik simdi bir Uygur Muqam muziginin bir bolumu olarak siniflandirilir buna karsin muzik aletleri ve muzikal ozellikleri Uygur oniki Muqam Rak Cabbiyat Segah Cahargah Panjigah Ozhal Ajam Ussaq Bayat Nava Musavrak ve Iraq denilen mindan cok farklidir Uygur Dolan Muqam Bash bayawan Hudek bayawan Sim bayawan Chol bayawan Dugamet bayawan Jula Oteng bayawan Bom bayawan Zil bayawanNotlar Abdukerim Rahman Medeniyet Izliridin Tugulgan Heslar Sincang Helk Nesriyati Urumci 1993 sayfa 47 48 Muhemmet Osman Dolan Mesrepliri 1 Sincang Helk Nesriyati Urumci 1995 sayfa 1 4 KaynakcaSvanberg Ingvar Ethnic Categorizations and Cultural Diversity in Xinjiang The Dolans along the Yarkand River Central Asiatic Journal 40 2 1996 260 282 Etnik grup ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz