Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doğruluk Payı, Türkiye siyasetine etki eden demeçleri kamuya açık verilerle analiz edip internette kamuoyuyla paylaşarak Türkiye’de siyasi aktörlerin daha sorumlu, seçmenin ise daha bilgili olmasına katkı sağlamayı amaçlayan bir sosyal girişimdir.
| URL | dogrulukpayi.com |
|---|---|
| Kullanılabilir dil(ler) | Türkçe |
| Başlama tarihi | 20 Haziran 2014) |
| Geçerli durum | Çevrimiçi |
Türkiye'nin ilk bağımsız siyasal doğruluk kontrol girişimi olan Doğruluk Payı, merkezi İstanbul’da bulunan İzlemedeyiz Derneği (eski adı Ortak Gelecek için Diyalog Derneği)'nin bir girişimidir. Özellikle seçim ve kriz dönemlerinde yaygınlaşan bilgi kirliliği, asılsız iddialarla mücadele ederek kamuoyunu doğru bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. Dogrulukpayi.com adresinde 20 Haziran 2014 tarihinde yayına başlamıştır. Kurucusu Baybars Örsek'tir.
Geçmişi
Siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler alanında eğitim görmüş yeni mezun bir grup genç tarafından kurulan Doğruluk Payı, 2014 yılında Mart ayında yapılan yerel seçimler ve aynı yılın Ağustos ayındaki Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde siyasette ve medyada yaşanan yoğun kutuplaşmanın ve Türkiye’nin ana akım medya ve haber ortamının karşılaştığı artan baskının sonucunda bağımsız haberlere ve bilgiye yönelik talep önemli ölçüde artması üzerine hayata geçti. 2013’te Gezi Parkı olayları ile birlikte Türkiye'de ana akım medyaya karşı duyulan güvensizlik, medyada ifade özgürlüğünün daralması ve sahte bilgilerin medyada yer bulması kuruluşunda etkili olmuştur.
Doğruluk Payı'nın ilk amacı, tüm rakip politikacıların ve partilerin seçim kampanyalarında zikrettikleri iddiaları doğrulamaktı. Kurucu ekip, büyük medya şirketlerine dışarıdan doğruluk kontrol danışmanlığı hizmeti veren ücretli bir hizmet sağlayıcı olarak yapılanmayı denemiş; mümkün olmayınca platformu ana akım medya ekosisteminin dışında, kendi kendini finanse eden ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak yapılandırmıştır.
Doğruluk Payı, siyasi tartışma alanındaki manipülasyon ve bilgi kirliliğini azaltma ve bu doğrultuda kamuoyunu düzenli bilgilendirme çalışmaları nedeniyle Uluslararası Şeffaflık Derneği tarafından verilen 2015 yılı Şeffaflık Ödülleri'nde Yurttaş Ödülü'ne layık görülmüştür.
Arama motoru Google'un internette doğru ve yanlış bilgiyi ayırabilmek için 2017 yılında hazırladığı "Bilgi Doğrulama" (Fact-check) uygulamasına destek vermektedir.
2019 yılında ülkenin önemli gündem maddeleri hakkında konu uzmanları ve kanaat önderlerinin yer aldığı röportajlar ve tartışmalar gerçekleştirmeye başlamıştır. Ayrıca kuruluşundan bu yana "Hükümetre" adıyla bir karne tutarak her hükûmet döneminin seçim vaatlerini takip etmektedir.
Doğrulama süreci
Doğrulama, iki aşamalı bir süreçle gerçekleşir. İlk aşamada Doğruluk Payı editörleri politikacıların dile getirdiği iddiaları açık kaynak araçları, resmî raporlar ve uzman bildirimleri kullanılarak kontrol eder. Yeterli olmaza, birden fazla konu uzmanına başvurulur.
İkinci aşamada siyasilerin iddialarını “iddiada dayanak olarak gösterilen nitel ve nicel verilerin kamuya açık kaynaklardaki verilerle uyuşması”, “nitel ve nicel verilerin doğrulandığı/yanlışlandığı kaynakların kalitesi” ile “iddianın söylenme amacı ve bağlamın uygunluğu” kriterlerine göre incelenir ve beş seviyeden oluşan bir ölçek ile değerlendirme yapılır. “Doğru”, “yakın”, “orta”, “uzak” ve “yanlış” şeklinde notlandırılan iddialar, editörün nihai değerlendirmesine katkıda bulunan uzman değerlendirmeleri, rakamlar ve kapsamlı bir analiz ile birlikte dogrulukpayi.com sitesinde yayımlanır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d Ünver, Akın. "Türkiye'de Doğruluk Kontrolü ve Doğrulama Kuruluşları" (PDF). Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi, Mayıs 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ . izlemedeyiz.org web sitsei. 23 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ . Dil Diyalog Demokrasi Laboratuvarı web sitesi,. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ . Seffaflik.org sitesi, 10 Aralık 2015. 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.
- ^ Esnek, Ferhat. . Basın İlan Kurumu. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ Yeğen, Ceren. . Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 5, Sayı 4, Yıl 2018. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogruluk Payi Turkiye siyasetine etki eden demecleri kamuya acik verilerle analiz edip internette kamuoyuyla paylasarak Turkiye de siyasi aktorlerin daha sorumlu secmenin ise daha bilgili olmasina katki saglamayi amaclayan bir sosyal girisimdir Dogruluk PayiURLdogrulukpayi comKullanilabilir dil ler TurkceBaslama tarihi20 Haziran 2014 10 yil once 2014 06 20 Gecerli durumCevrimici Turkiye nin ilk bagimsiz siyasal dogruluk kontrol girisimi olan Dogruluk Payi merkezi Istanbul da bulunan Izlemedeyiz Dernegi eski adi Ortak Gelecek icin Diyalog Dernegi nin bir girisimidir Ozellikle secim ve kriz donemlerinde yayginlasan bilgi kirliligi asilsiz iddialarla mucadele ederek kamuoyunu dogru bilgilendirmeyi amaclamaktadir Dogrulukpayi com adresinde 20 Haziran 2014 tarihinde yayina baslamistir Kurucusu Baybars Orsek tir GecmisiSiyaset bilimi ve uluslararasi iliskiler alaninda egitim gormus yeni mezun bir grup genc tarafindan kurulan Dogruluk Payi 2014 yilinda Mart ayinda yapilan yerel secimler ve ayni yilin Agustos ayindaki Cumhurbaskanligi secimleri oncesinde siyasette ve medyada yasanan yogun kutuplasmanin ve Turkiye nin ana akim medya ve haber ortaminin karsilastigi artan baskinin sonucunda bagimsiz haberlere ve bilgiye yonelik talep onemli olcude artmasi uzerine hayata gecti 2013 te Gezi Parki olaylari ile birlikte Turkiye de ana akim medyaya karsi duyulan guvensizlik medyada ifade ozgurlugunun daralmasi ve sahte bilgilerin medyada yer bulmasi kurulusunda etkili olmustur Dogruluk Payi nin ilk amaci tum rakip politikacilarin ve partilerin secim kampanyalarinda zikrettikleri iddialari dogrulamakti Kurucu ekip buyuk medya sirketlerine disaridan dogruluk kontrol danismanligi hizmeti veren ucretli bir hizmet saglayici olarak yapilanmayi denemis mumkun olmayinca platformu ana akim medya ekosisteminin disinda kendi kendini finanse eden ve kar amaci gutmeyen bir kurulus olarak yapilandirmistir Dogruluk Payi siyasi tartisma alanindaki manipulasyon ve bilgi kirliligini azaltma ve bu dogrultuda kamuoyunu duzenli bilgilendirme calismalari nedeniyle Uluslararasi Seffaflik Dernegi tarafindan verilen 2015 yili Seffaflik Odulleri nde Yurttas Odulu ne layik gorulmustur Arama motoru Google un internette dogru ve yanlis bilgiyi ayirabilmek icin 2017 yilinda hazirladigi Bilgi Dogrulama Fact check uygulamasina destek vermektedir 2019 yilinda ulkenin onemli gundem maddeleri hakkinda konu uzmanlari ve kanaat onderlerinin yer aldigi roportajlar ve tartismalar gerceklestirmeye baslamistir Ayrica kurulusundan bu yana Hukumetre adiyla bir karne tutarak her hukumet doneminin secim vaatlerini takip etmektedir Dogrulama sureciDogrulama iki asamali bir surecle gerceklesir Ilk asamada Dogruluk Payi editorleri politikacilarin dile getirdigi iddialari acik kaynak araclari resmi raporlar ve uzman bildirimleri kullanilarak kontrol eder Yeterli olmaza birden fazla konu uzmanina basvurulur Ikinci asamada siyasilerin iddialarini iddiada dayanak olarak gosterilen nitel ve nicel verilerin kamuya acik kaynaklardaki verilerle uyusmasi nitel ve nicel verilerin dogrulandigi yanlislandigi kaynaklarin kalitesi ile iddianin soylenme amaci ve baglamin uygunlugu kriterlerine gore incelenir ve bes seviyeden olusan bir olcek ile degerlendirme yapilir Dogru yakin orta uzak ve yanlis seklinde notlandirilan iddialar editorun nihai degerlendirmesine katkida bulunan uzman degerlendirmeleri rakamlar ve kapsamli bir analiz ile birlikte dogrulukpayi com sitesinde yayimlanir Ayrica bakinizTeyit orgKaynakca a b c d Unver Akin Turkiye de Dogruluk Kontrolu ve Dogrulama Kuruluslari PDF Ekonomi ve Dis Politika Arastirmalar Merkezi Mayis 2020 8 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Agustos 2020 izlemedeyiz org web sitsei 23 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2020 Dil Diyalog Demokrasi Laboratuvari web sitesi 8 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2020 Seffaflik org sitesi 10 Aralik 2015 16 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2020 Esnek Ferhat Basin Ilan Kurumu 20 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2020 Yegen Ceren Erciyes Iletisim Dergisi Cilt 5 Sayi 4 Yil 2018 13 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2020