Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Duşanbe Muharebesi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Duşanbe Muharebesi, 1921 yılında Basmacı Hareketi sırasında Tacikistan'da gerçekleşmiştir.
| Duşanbe Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Basmacı Hareketi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sovyet Rusya |  Basmacılar | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| ? | Enver Paşa İbrahim Bek | ||||||
| Güçler | |||||||
| 1200+ | 600 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 200-1000 Garnizonun geriye kalanı esir | ? | ||||||
Olayların gelişimi
Enver Paşa 1921 sonbaharında Buhara'da ayaklanmaya başladı ve harekâtını Duşanbe'nin ele geçirilmesiyle başlatmaya karar verdi. Bu operasyonu yürütmek için Doğu Buhara Basmacılarının ana güçlerini Hisar Vadisi'nde topladı. O sırada Buhara Halk Cumhuriyeti Merkez Yürütme Komitesi Başkanı Osman Hoja Pulathodzayev, bir savunma organize etme bahanesiyle 700 kişilik bir müfrezeyle Duşanbe'ye geldi. Müfrezeye Buhara polis şefleri Türk Albay Ali Rıza ve Daniyar Bey komuta ediyordu.
Aralık 1921'in ilk yarısında, savaş başlamadan önce Enver Paşa, Ali Rıza ve Daniyar-Bek'in de katıldığı bir konferans için korbaşısını topladı. Enver Paşa, Duşanbe'nin ele geçirilmesini sağlamak için onlara güveniyordu. Pulathodzayev, 9 Aralık 1921 akşamı Duşanbe garnizonu askeri komiseri Morozenko, askeri komiser yardımcısı Mukhin ve Sovyet Rusya'nın Doğu Buhara'daki başkonsolosu Nagorny ile diğer önemli Sovyet liderlerini konutuna davet etti. Davetliler tam toplanmışken Pulathodzayev onları tutukladı. Onları ölümle tehdit ederek Morozenko ve Mukhin'i Kızıl Ordu garnizonunun silahlarını teslim etmeleri ve Duşanbe'den çekilmeleri için hazırlanmış bir emri imzalamaya zorladı. Garnizonun silahsızlandırılması, teslim emrini 2. Tabur komutanı Grintsevich'e sunan Ali Rıza ve Daniyar müfrezelerine emanet edildi. Şüphelenerek askeri komiserin nerede olduğunu sordu ve ardından tutuklandı. Kızıl askerler silahsızlanmayı reddetti ve çatışma başladı. Garnizon, Ali Rıza'nın müfrezesini bozguna uğrattı ve geri çekilmeye zorlayarak yakalanan liderleri serbest bıraktı. Aynı zamanda Grintsevich durumu Türkistan Cephesi karargâhına bildirdi. 10 Aralık sabahı, Kızıl Ordu'nun 7. Alayından birleştirilmiş bir müfreze ve 9. Alay birlikleri Duşanbe garnizonunu rahatlatmak için gönderildi. Takviye kuvvetlerin yaklaştığını öğrenen Ali Rıza ve Daniyar-Bek, 12-13 Aralık gecesi yerel halktan çaldıkları mallardan oluşan bir konvoyu yanlarına alarak şehirden kaçtılar, ancak dağlarda İbrahim-Bek'in süvarileri tarafından soyuldular. Enver Paşa Duşanbe'yi ele geçirmeye karar verdi, ancak binlerce Basmacı'nın saldırıları 600 kişilik küçük garnizon tarafından üç gün boyunca püskürtüldü. Birliklerini yeniden toplayan Enver Paşa şehri kuşattı. Kızıl Ordu garnizonunun erzak ve cephanesi tükenmeye başladı ve birçoğu açlık nedeniyle hastalandı. Tarihçiler Zavelyov, Polyakov ve Chugunov tarafından kaleme alınan bir Sovyet raporunda, yerel devrimcilerin kuşatma altındaki garnizona yardım getirdiği iddia edilmektedir. Erzakları tükenen Türkistan Cephesi komutanlığı geri çekilme emri verdi ve 15-16 Şubat 1922 gecesi garnizon şehirden savaşarak geri çekildi ve Kızıl Ordu'nun ana kuvvetleriyle birleşmek üzere Baysun'a doğru yola çıktı. Enver Paşa ve İbrahim Bek Duşanbe'ye "gericilerin sevinç gösterileri" arasında girdiler ve Şehri ele geçirdiler. Enver Paşa Fergana ve Semerkant bölgelerinden Doğu Buhara'ya kadar Basmacıların lideri olarak tanındı. Sovyet hesabı, Duşanbe'nin düşmesinden sonra Basmacıların gücünün 20.000'e çıktığını iddia ediyordu. Daha önceki Sovyet tarihlerine atıfta bulunan tarihçi Michael Rywkin olayları şu şekilde anlatmıştır:
Sovyet politikasından hayal kırıklığına uğrayan Usman Hoja iltica etti ve Şubat 1922'de Basmacılarla bir anlaşmaya vararak kasabayı ele geçirmelerine ve sıtma nedeniyle zayıf düşmüş Kızıl Ordu garnizonunu istila etmelerine izin verdi.
Kaynakça
- ^ a b c Bozgeyik, Burhan. Nasıl Yaşadılar Nasıl Öldüler. Cihan Yayınları. s. 105.
- ^ a b Rywkin 1990, ss. 38-39
- ^ a b c Zavelyov 1981, ss. 114-117
- ^ Iskandarov, Buhodor Iskandarovych (1986). Борьба за установление Советской власти в Таджикистане (1920-1922) [The struggle for the establishment of Soviet power in Tajikistan] (Rusça). Izd-vo "Donish". s. 93.
- ^ Irkaev, Mullo Irkaevich (1971). История гражданской войны в Таджикистане [History of the civil war in Tajikistan] (Rusça). Dushanbe: Издательство Ирфон. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2024.
- ^ Polyakov, Yuri Alexandrovich; Chugunov, Alexander Ivanovich (1976). Конец Басмачества [The end of Basmachism] (Rusça). Moskova: Наука. ss. 91-92. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2024.
- ^ Marsakova, K.P.; Abulkhaevich, Rakib Abulkhaevich (1972). Упрочение Советской власти в районах верховьев Зеравшана (1918-1923 гг.) [Strengthening Soviet power in the upper reaches of Zeravshan (1918-1923)] (Rusça). Dushanbe: Donish. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2024.
Kitaplar
- Rywkin, Michael (1990), Moscow's Muslim challenge: Soviet Central Asia (İngilizce), ISBN
- Zavelyov, A. (1981), Басмачество: возникновение, сущность, крах [Basmacılar: Ortaya çıkışı, Özü ve Çöküşü] (Rusça), Main Editorial Office of Eastern Literature of the Nauka publishing house
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Dusanbe Muharebesi adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Dusanbe Muharebesi 1921 yilinda Basmaci Hareketi sirasinda Tacikistan da gerceklesmistir Dusanbe MuharebesiBasmaci HareketiTarihAralik 1921 14 Subat 1922BolgeDusanbe TacikistanSonucBasmaci zaferiTaraflarSovyet RusyaBasmacilarKomutanlar ve liderler Enver Pasa Ibrahim BekGucler1200 600Kayiplar200 1000 Garnizonun geriye kalani esir Olaylarin gelisimiEnver Pasa 1921 sonbaharinda Buhara da ayaklanmaya basladi ve harekatini Dusanbe nin ele gecirilmesiyle baslatmaya karar verdi Bu operasyonu yurutmek icin Dogu Buhara Basmacilarinin ana guclerini Hisar Vadisi nde topladi O sirada Buhara Halk Cumhuriyeti Merkez Yurutme Komitesi Baskani Osman Hoja Pulathodzayev bir savunma organize etme bahanesiyle 700 kisilik bir mufrezeyle Dusanbe ye geldi Mufrezeye Buhara polis sefleri Turk Albay Ali Riza ve Daniyar Bey komuta ediyordu Aralik 1921 in ilk yarisinda savas baslamadan once Enver Pasa Ali Riza ve Daniyar Bek in de katildigi bir konferans icin korbasisini topladi Enver Pasa Dusanbe nin ele gecirilmesini saglamak icin onlara guveniyordu Pulathodzayev 9 Aralik 1921 aksami Dusanbe garnizonu askeri komiseri Morozenko askeri komiser yardimcisi Mukhin ve Sovyet Rusya nin Dogu Buhara daki baskonsolosu Nagorny ile diger onemli Sovyet liderlerini konutuna davet etti Davetliler tam toplanmisken Pulathodzayev onlari tutukladi Onlari olumle tehdit ederek Morozenko ve Mukhin i Kizil Ordu garnizonunun silahlarini teslim etmeleri ve Dusanbe den cekilmeleri icin hazirlanmis bir emri imzalamaya zorladi Garnizonun silahsizlandirilmasi teslim emrini 2 Tabur komutani Grintsevich e sunan Ali Riza ve Daniyar mufrezelerine emanet edildi Suphelenerek askeri komiserin nerede oldugunu sordu ve ardindan tutuklandi Kizil askerler silahsizlanmayi reddetti ve catisma basladi Garnizon Ali Riza nin mufrezesini bozguna ugratti ve geri cekilmeye zorlayarak yakalanan liderleri serbest birakti Ayni zamanda Grintsevich durumu Turkistan Cephesi karargahina bildirdi 10 Aralik sabahi Kizil Ordu nun 7 Alayindan birlestirilmis bir mufreze ve 9 Alay birlikleri Dusanbe garnizonunu rahatlatmak icin gonderildi Takviye kuvvetlerin yaklastigini ogrenen Ali Riza ve Daniyar Bek 12 13 Aralik gecesi yerel halktan caldiklari mallardan olusan bir konvoyu yanlarina alarak sehirden kactilar ancak daglarda Ibrahim Bek in suvarileri tarafindan soyuldular Enver Pasa Dusanbe yi ele gecirmeye karar verdi ancak binlerce Basmaci nin saldirilari 600 kisilik kucuk garnizon tarafindan uc gun boyunca puskurtuldu Birliklerini yeniden toplayan Enver Pasa sehri kusatti Kizil Ordu garnizonunun erzak ve cephanesi tukenmeye basladi ve bircogu aclik nedeniyle hastalandi Tarihciler Zavelyov Polyakov ve Chugunov tarafindan kaleme alinan bir Sovyet raporunda yerel devrimcilerin kusatma altindaki garnizona yardim getirdigi iddia edilmektedir Erzaklari tukenen Turkistan Cephesi komutanligi geri cekilme emri verdi ve 15 16 Subat 1922 gecesi garnizon sehirden savasarak geri cekildi ve Kizil Ordu nun ana kuvvetleriyle birlesmek uzere Baysun a dogru yola cikti Enver Pasa ve Ibrahim Bek Dusanbe ye gericilerin sevinc gosterileri arasinda girdiler ve Sehri ele gecirdiler Enver Pasa Fergana ve Semerkant bolgelerinden Dogu Buhara ya kadar Basmacilarin lideri olarak tanindi Sovyet hesabi Dusanbe nin dusmesinden sonra Basmacilarin gucunun 20 000 e ciktigini iddia ediyordu Daha onceki Sovyet tarihlerine atifta bulunan tarihci Michael Rywkin olaylari su sekilde anlatmistir Sovyet politikasindan hayal kirikligina ugrayan Usman Hoja iltica etti ve Subat 1922 de Basmacilarla bir anlasmaya vararak kasabayi ele gecirmelerine ve sitma nedeniyle zayif dusmus Kizil Ordu garnizonunu istila etmelerine izin verdi Kaynakca a b c Bozgeyik Burhan Nasil Yasadilar Nasil Olduler Cihan Yayinlari s 105 a b Rywkin 1990 ss 38 39 a b c Zavelyov 1981 ss 114 117 Iskandarov Buhodor Iskandarovych 1986 Borba za ustanovlenie Sovetskoj vlasti v Tadzhikistane 1920 1922 The struggle for the establishment of Soviet power in Tajikistan Rusca Izd vo Donish s 93 Irkaev Mullo Irkaevich 1971 Istoriya grazhdanskoj vojny v Tadzhikistane History of the civil war in Tajikistan Rusca Dushanbe Izdatelstvo Irfon 3 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2024 Polyakov Yuri Alexandrovich Chugunov Alexander Ivanovich 1976 Konec Basmachestva The end of Basmachism Rusca Moskova Nauka ss 91 92 2 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2024 Marsakova K P Abulkhaevich Rakib Abulkhaevich 1972 Uprochenie Sovetskoj vlasti v rajonah verhovev Zeravshana 1918 1923 gg Strengthening Soviet power in the upper reaches of Zeravshan 1918 1923 Rusca Dushanbe Donish 3 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2024 KitaplarRywkin Michael 1990 Moscow s Muslim challenge Soviet Central Asia Ingilizce ISBN 087332613X Zavelyov A 1981 Basmachestvo vozniknovenie sushnost krah Basmacilar Ortaya cikisi Ozu ve Cokusu Rusca Main Editorial Office of Eastern Literature of the Nauka publishing house