Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Duelfer Raporu, 30 Eylül 2004 tarihinde Iraq Survey Group (ISG) tarafından yayınlanan rapordur. 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ülkede faaliyet göstererek kitle imha silahları arayan grup hazırladığı raporda, ABD Başkanı George W. Bush başta olmak üzere ABD hükûmeti tarafından iddia edilenin aksine Irak’da kitle imha silahı bulunmadığını açıklayacaktır.
Iraq Survey Group
Irak’ın 2003 yılındaki işgalinden sonra oluşturulan ve bu ülkeye gönderilen grup işgal için en önemli gerekçelerden olan kitle imha silahlarını bulmak için çalışır. Grup Pentagon ve CIA tarafından bir araya getirilen 1400 üyeli uluslararası bir takımdır.
Bileşimi
ISG bileşeninin çoğunu ABD vatandaşları oluştururken, grup içinde İngiliz ve Avustralyalılar da vardır. Bu kişiler arasında askeri ve sivil istihabaratçılar, kitle imha silah uzmanları, özel güvenlik şirket üyeleri vb bulunmaktaydı. Körfez Savaşı sırasında silah denetçisi olan grubun başkanı olarak tayin edilmişti. Kay’in istifasından sonra göreve gelecektir. Grup bileşenleri ve yapısı gereği ABD istihabaratıyla bilgi paylaşımı halindeydi.
Irak’da görev yapmaya başlayan grup Birleşmiş Milletler silah denetçilerinden oluşan Hans Blix başkanlığındaki ve Muhammed El Baradey başkanlığındaki Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu görevlilerinden kitle imha silahı arama görevini devralır.
Raporun bulguları
30 Eylül 2004 tarihinde ayınlanan raporda aşağıdaki bulgular kamuoyu ile paylaşılır:
- Saddam Hüseyin Irak’daki rejimin stratejik karar almasında tüm kontrole sahiptir.
- Saddam’ın 1991-2003 yılları arasındaki asıl hedefi Irak’ın güvenliğinden taviz vermeden Birleşmiş Milletler ambargolarının kaldırılmasıdır.
- 1996 yılında başlatılan Petrol-Gıda programı hayati önemdedir.
- 2000-2001 döneminde Saddam ambargonun delinmesine yönelik önemli adımlar atmıştı.
- 1980’li yıllarda yaşanan olaylar Saddam’ın kitle imha silahlarına önem vermesine yol açtı.
- Saddam 1991 yılında nükleer programına son verdi. Programın yeniden başlatıldığına dair hiçbir bulguya rastlanmamıştır. 1991 yılından sonra böyle bir programa yeniden başlanabilecek altyapı giderek azalmıştır.
- Irak 1991 yılında kimyasal silahlarını toptan şekilde imha etmiş, elinde sadece atık durumda çok az miktar kimyasal kalmış ve bunlar da ISG tarafından bulunmuştur.
- Saddam biyolojik silah programını 1995 yılında sona erdirmiştir. Kısa bir sürede yeniden başlatılabilecek bir program olmasına rağmen buna dair bir kanıt ortada yoktur.
- Saddam’ın ambargo kalktıktan ve Irak ekonomisi düzenli hale geldikten sonra nükleer program başlatmak isteyeceği düşünülmektedir. Ağırlık vereceği teknolojinin ise balistik füzeler ve kimyasal savaş olma ihtimali yüksektir.
Değerlendirme
Grubun atanmış başkanı konumunda olan David Kay yapılan araştırmalar sırasında savaştan önceki Irak'taki kitle imha silahlarına dair neredeyse tüm istihbaratın yanlış olduğunu görerek istifa edecektir. CIA Başkanı George Tenet, kendisini uyarmasına rağmen istifa yaşanacaktır. Kurum özellikle Pentagon ve CIA tarafından bir araya getirilmiş olmasına rağmen bu kurumların istemediği şekilde bir rapor kaleme almıştır. Irak'a saldırmak için kitle imha silahlarının varlığını bahane eden başta ABD Başkanı Bush ve Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair olmak üzere liderler raporun ardından kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda kitle imha silahları olmasa da Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin olumlu bir gelişme olduğunu iddia edeceklerdir.
Kaynakça
- ^ 18 Ağustos 2005 tarihli 6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CNN haberi (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 29 Eylül 2004 tarihli Tony Blair ile ilgili haber 20 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 13 Ocak 2005 tarihli 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ABC haberi (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Duelfer, Charles,Hide and Seek: The Search for Truth in Iraq, PublicAffairs, 2009
Dış bağlantılar
- (İngilizce) 19 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Duelfer Raporu 30 Eylul 2004 tarihinde Iraq Survey Group ISG tarafindan yayinlanan rapordur 2003 yilindaki Irak in isgalinden sonra ulkede faaliyet gostererek kitle imha silahlari arayan grup hazirladigi raporda ABD Baskani George W Bush basta olmak uzere ABD hukumeti tarafindan iddia edilenin aksine Irak da kitle imha silahi bulunmadigini aciklayacaktir Iraq Survey GroupIrak in 2003 yilindaki isgalinden sonra olusturulan ve bu ulkeye gonderilen grup isgal icin en onemli gerekcelerden olan kitle imha silahlarini bulmak icin calisir Grup Pentagon ve CIA tarafindan bir araya getirilen 1400 uyeli uluslararasi bir takimdir Bilesimi ISG bileseninin cogunu ABD vatandaslari olustururken grup icinde Ingiliz ve Avustralyalilar da vardir Bu kisiler arasinda askeri ve sivil istihabaratcilar kitle imha silah uzmanlari ozel guvenlik sirket uyeleri vb bulunmaktaydi Korfez Savasi sirasinda silah denetcisi olan grubun baskani olarak tayin edilmisti Kay in istifasindan sonra goreve gelecektir Grup bilesenleri ve yapisi geregi ABD istihabaratiyla bilgi paylasimi halindeydi Irak da gorev yapmaya baslayan grup Birlesmis Milletler silah denetcilerinden olusan Hans Blix baskanligindaki ve Muhammed El Baradey baskanligindaki Uluslararasi Atom Enerjisi Kurumu gorevlilerinden kitle imha silahi arama gorevini devralir Raporun bulgulari30 Eylul 2004 tarihinde ayinlanan raporda asagidaki bulgular kamuoyu ile paylasilir Saddam Huseyin Irak daki rejimin stratejik karar almasinda tum kontrole sahiptir Saddam in 1991 2003 yillari arasindaki asil hedefi Irak in guvenliginden taviz vermeden Birlesmis Milletler ambargolarinin kaldirilmasidir 1996 yilinda baslatilan Petrol Gida programi hayati onemdedir 2000 2001 doneminde Saddam ambargonun delinmesine yonelik onemli adimlar atmisti 1980 li yillarda yasanan olaylar Saddam in kitle imha silahlarina onem vermesine yol acti Saddam 1991 yilinda nukleer programina son verdi Programin yeniden baslatildigina dair hicbir bulguya rastlanmamistir 1991 yilindan sonra boyle bir programa yeniden baslanabilecek altyapi giderek azalmistir Irak 1991 yilinda kimyasal silahlarini toptan sekilde imha etmis elinde sadece atik durumda cok az miktar kimyasal kalmis ve bunlar da ISG tarafindan bulunmustur Saddam biyolojik silah programini 1995 yilinda sona erdirmistir Kisa bir surede yeniden baslatilabilecek bir program olmasina ragmen buna dair bir kanit ortada yoktur Saddam in ambargo kalktiktan ve Irak ekonomisi duzenli hale geldikten sonra nukleer program baslatmak isteyecegi dusunulmektedir Agirlik verecegi teknolojinin ise balistik fuzeler ve kimyasal savas olma ihtimali yuksektir DegerlendirmeGrubun atanmis baskani konumunda olan David Kay yapilan arastirmalar sirasinda savastan onceki Irak taki kitle imha silahlarina dair neredeyse tum istihbaratin yanlis oldugunu gorerek istifa edecektir CIA Baskani George Tenet kendisini uyarmasina ragmen istifa yasanacaktir Kurum ozellikle Pentagon ve CIA tarafindan bir araya getirilmis olmasina ragmen bu kurumlarin istemedigi sekilde bir rapor kaleme almistir Irak a saldirmak icin kitle imha silahlarinin varligini bahane eden basta ABD Baskani Bush ve Birlesik Krallik Basbakani Tony Blair olmak uzere liderler raporun ardindan kamuoyuna yaptiklari aciklamalarda kitle imha silahlari olmasa da Saddam Huseyin rejiminin devrilmesinin olumlu bir gelisme oldugunu iddia edeceklerdir Kaynakca 18 Agustos 2005 tarihli 6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN haberi Ingilizce 19 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 29 Eylul 2004 tarihli Tony Blair ile ilgili haber 20 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Ingilizce 19 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir 13 Ocak 2005 tarihli 10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABC haberi Ingilizce 19 Eylul 2010 tarihinde erisilmistirKonuyla ilgili yazilan eserlerDuelfer Charles Hide and Seek The Search for Truth in Iraq PublicAffairs 2009 ISBN 978 1586485573Dis baglantilar Ingilizce 19 Eylul 2010 tarihinde erisilmistir