Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dumanlı, Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Dumanlı | |
|---|---|
 | |
 Gümüşhane'nin Türkiye'deki konumu | |
  Dumanlı Dumanlı'nın Gümüşhane'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Gümüşhane |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 81 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0456 |
| İl plaka kodu | 29 |
| Posta kodu | 29100 |
Tarihçe
Köyün eski adı Santa'dır. Türkçeye de aynı şekilde Santa (سانتە) olarak girmiştir.
16. yüzyıl ve 17. yüzyıl ortalarına kadar olan kayıtlarda Santa adıyla bir yerleşimden bahsedilmemesi yerleşimin 17. yüzyıl ikinci yarısından sonra kurulduğunu göstermektedir. Tarihi Santa yerleşimi önemli Gümüşhane sancağındaki Rum yerleşmelerinden biriydi. Yanbolu vadisinde ve sahilden 47 km içeride, ortalama 1.600 metre yükseklikte yer alıyordu. Santa'daki yerleşimlerde, bölgede çıkan madenlerin de sayesinde demircilik ve gümüşçülük önemli bir zanaat olarak gelişmişti. Madenlerin işletildiği dönemde Osmanlı idaresinin maden çalışanlarına ve madencilik alanındaki meslek ile ticaret erbabına sağladığı vergi muafiyetinden dolayı Santa başka yerlerden de göç almıştır.
1849 tarihli nüfus ve yoklama defterinde, Gümüşhane sancağının nahiyelerinden biri olarak görülmektedir. 1869 yılı raporlarından anlaşılacağı üzere 19. yüzyılı ikinci çeyreğinden itibaren madenlerin kapanması, toprağın verimsizliği ve yetersiz oluşu, Ruslar'ın daveti ile oradaki iş imkanları ve yaşam koşullarının daha uygun olması, Hristiyan halktan askerlik vergisi alınması, afetler, asayiş sorunları vb. etkenlerle halkın bir kısmının göç ettiği ve bir kısmının da göç etmeye çalıştığı görülmektedir. 1876 yılı sayımında Torul kazasının bir köyü olarak görülen yerleşimde 487 hanede 1.675 kişi yaşamaktadır. Yine aynı kayda göre de yerleşimin Benanlu, Yeştuflu, Zorancılı, Eşhanlu ve Şedrenli olmak üzere beş mahallesi de bulunmaktadır.
1903 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi'nde, Santa ile Kurom ve çevre bölgenin genel olarak dağlık, taşlık ve ormanlık olduğu belirtilmiştir. Bu tarihte Santa köyü Gümüşhane sancağı içinde, idari merkezi olan Torul kazasında yer alıyordu.
1923'te Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi sözleşmesi ile burada yaşayan Rumlar Yunanistan'a göç ettirilmiş ve köy boşalmıştır. Mübadele sonrasında, boşalmış olan mahallelerde boş kalan arazi ve binalara çevre köylerinin sakinleri yerleştirilmiştir. Rumların göç etmesinden sonra da Santa adı korunmuştur. Gümüşhane'nin merkez ilçesine bağlı Yağmurdere nahiyesinin bir köyü olan Santa'da 1935 yılında 152 kişi yaşıyordu. Göç eden nüfusla kıyaslanınca, Santa'nın sadece küçük bir kısmının yeniden yerleşime açıldığı söylenebilir. Köyün nüfusu, daha sonraki yıllarda yeni yerleştirilenlerin de katılmasıyla biraz daha artmış ve 1960 yılında 527 kişiye ulaşmıştır. Santa'nın adı, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dumanlı olarak değiştirilmiştir. Buna rağmen köyün eski adı, yeni adıyla birlikte uzun süre "Dumanlı (Santa)" biçiminde resmî kayıtlarda kullanılmıştır.
Santa, biri merkez olmak üzere yedi mahalleden oluşuyordu. Bu mahalleler, Pistofanton / Piştovlu (300 hane) merkez olmak üzere, Pinatanton / Binatlı (60 hane), Ishananton / İşhanlı (260 hane), Terzanton / Terzili (200 hane), Tsakalanton / Çakallı (53 hane), Zournatsanton / Zurnacılı (120 hane) ve Kozlaranton / Kozlu (60 hane) oluşuyordu. Toplam 1053 hanenin yaşadığı Santa'da hane başına ortalama 5 kişinin düştüğü varsayılırsa, mübadele sırasında köyde 5.265 kişinin yaşadığı sonucuna varılabilir. Dumanlı köyü en fazla nüfusa 1975 yılından ulaşmıştı ve bu tarihte köyde 952 kişi yaşıyordu. Mübadele sırasındaki nüfusla kıyaslandığında bu tarihte bile köyün ancak beşte bir oranında iskân edilebildiği söylenebilir.
Santa'daki en önemli tarihsel yapı, Santa Kilisesi'dir. Kilise uzun süre ahır olarak kullanılmıştır. Yapı günümüze büyük ölçüde sağlam ulaşmıştır. Eskiden dokuz mahalleden oluşan Santa köyünün yedi mahallesi ile üç yüzden fazla evi, "arkeolojik ve doğal sit alanı" ilan edilmiştir. Günümüzde bu bölge Santa Harabeleri olarak adlandırılmaktadır.
Coğrafya
Gümüşhane şehir merkezine 82 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 81 |
| 2020 | 96 |
| 2019 | 95 |
| 2018 | 121 |
| 2017 | 69 |
| 2016 | 86 |
| 2015 | 86 |
| 2014 | 104 |
| 2013 | 115 |
| 2012 | 114 |
| 2011 | 140 |
| 2010 | 175 |
| 2009 | 208 |
| 2008 | 150 |
| 2007 | 153 |
| 2000 | 386 |
| 1990 | 502 |
| 1985 | 507 |
Kaynakça
- ^ . fallingrain.com. 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Gümüşhane Merkez Dumanlı Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ . acikerisim.tbmm.gov.tr. 1968. s. 194. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2022.
- ^ Saylan, Kemal (2014). Gümüşhane İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih (1850-1918). İstanbul: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 27,36,139,154-161,225. ISBN .
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 21. cilt, s. 127. .
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 194.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Santa Harabeleri - Gümüşhane" 8 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2022.
Dış bağlantılar
- Dumanlı, Gümüşhane için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dumanli Gumushane ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur DumanliKoyGumushane nin Turkiye deki konumuDumanliDumanli nin Gumushane deki konumuUlkeTurkiyeIlGumushaneIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1532 mNufus 2021 Toplam81Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0456Il plaka kodu29Posta kodu29100TarihceKoyun eski adi Santa dir Turkceye de ayni sekilde Santa سانتە olarak girmistir 16 yuzyil ve 17 yuzyil ortalarina kadar olan kayitlarda Santa adiyla bir yerlesimden bahsedilmemesi yerlesimin 17 yuzyil ikinci yarisindan sonra kuruldugunu gostermektedir Tarihi Santa yerlesimi onemli Gumushane sancagindaki Rum yerlesmelerinden biriydi Yanbolu vadisinde ve sahilden 47 km iceride ortalama 1 600 metre yukseklikte yer aliyordu Santa daki yerlesimlerde bolgede cikan madenlerin de sayesinde demircilik ve gumusculuk onemli bir zanaat olarak gelismisti Madenlerin isletildigi donemde Osmanli idaresinin maden calisanlarina ve madencilik alanindaki meslek ile ticaret erbabina sagladigi vergi muafiyetinden dolayi Santa baska yerlerden de goc almistir 1849 tarihli nufus ve yoklama defterinde Gumushane sancaginin nahiyelerinden biri olarak gorulmektedir 1869 yili raporlarindan anlasilacagi uzere 19 yuzyili ikinci ceyreginden itibaren madenlerin kapanmasi topragin verimsizligi ve yetersiz olusu Ruslar in daveti ile oradaki is imkanlari ve yasam kosullarinin daha uygun olmasi Hristiyan halktan askerlik vergisi alinmasi afetler asayis sorunlari vb etkenlerle halkin bir kisminin goc ettigi ve bir kisminin da goc etmeye calistigi gorulmektedir 1876 yili sayiminda Torul kazasinin bir koyu olarak gorulen yerlesimde 487 hanede 1 675 kisi yasamaktadir Yine ayni kayda gore de yerlesimin Benanlu Yestuflu Zorancili Eshanlu ve Sedrenli olmak uzere bes mahallesi de bulunmaktadir 1903 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi nde Santa ile Kurom ve cevre bolgenin genel olarak daglik taslik ve ormanlik oldugu belirtilmistir Bu tarihte Santa koyu Gumushane sancagi icinde idari merkezi olan Torul kazasinda yer aliyordu 1923 te Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi sozlesmesi ile burada yasayan Rumlar Yunanistan a goc ettirilmis ve koy bosalmistir Mubadele sonrasinda bosalmis olan mahallelerde bos kalan arazi ve binalara cevre koylerinin sakinleri yerlestirilmistir Rumlarin goc etmesinden sonra da Santa adi korunmustur Gumushane nin merkez ilcesine bagli Yagmurdere nahiyesinin bir koyu olan Santa da 1935 yilinda 152 kisi yasiyordu Goc eden nufusla kiyaslaninca Santa nin sadece kucuk bir kisminin yeniden yerlesime acildigi soylenebilir Koyun nufusu daha sonraki yillarda yeni yerlestirilenlerin de katilmasiyla biraz daha artmis ve 1960 yilinda 527 kisiye ulasmistir Santa nin adi yabanci kokten geldigi ve iltibasa yol actigi gerekcesiyle 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Dumanli olarak degistirilmistir Buna ragmen koyun eski adi yeni adiyla birlikte uzun sure Dumanli Santa biciminde resmi kayitlarda kullanilmistir Santa biri merkez olmak uzere yedi mahalleden olusuyordu Bu mahalleler Pistofanton Pistovlu 300 hane merkez olmak uzere Pinatanton Binatli 60 hane Ishananton Ishanli 260 hane Terzanton Terzili 200 hane Tsakalanton Cakalli 53 hane Zournatsanton Zurnacili 120 hane ve Kozlaranton Kozlu 60 hane olusuyordu Toplam 1053 hanenin yasadigi Santa da hane basina ortalama 5 kisinin dustugu varsayilirsa mubadele sirasinda koyde 5 265 kisinin yasadigi sonucuna varilabilir Dumanli koyu en fazla nufusa 1975 yilindan ulasmisti ve bu tarihte koyde 952 kisi yasiyordu Mubadele sirasindaki nufusla kiyaslandiginda bu tarihte bile koyun ancak beste bir oraninda iskan edilebildigi soylenebilir Santa daki en onemli tarihsel yapi Santa Kilisesi dir Kilise uzun sure ahir olarak kullanilmistir Yapi gunumuze buyuk olcude saglam ulasmistir Eskiden dokuz mahalleden olusan Santa koyunun yedi mahallesi ile uc yuzden fazla evi arkeolojik ve dogal sit alani ilan edilmistir Gunumuzde bu bolge Santa Harabeleri olarak adlandirilmaktadir CografyaGumushane sehir merkezine 82 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 812020 962019 952018 1212017 692016 862015 862014 1042013 1152012 1142011 1402010 1752009 2082008 1502007 1532000 3861990 5021985 507Kaynakca fallingrain com 12 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Gumushane Merkez Dumanli Koyu Nufusu Nufusune com 6 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2022 acikerisim tbmm gov tr 1968 s 194 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2022 Saylan Kemal 2014 Gumushane Idari Sosyal ve Ekonomik Tarih 1850 1918 Istanbul Gumushane Universitesi Yayinlari s 27 36 139 154 161 225 ISBN 978 605 63476 5 8 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 21 cilt s 127 ISBN 9789157871117 Basbakanlik Istatistik Genel Direktorlugu 1937 1935 Genel Nufus Sayimi Koyler Nufusu PDF mku edu tr 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Istatistik Genel Mudurlugu 1961 1955 Genel Nufus Sayimi Vilayet Kaza Nahiye ve Koyler itibariyla nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1963 1960 Genel Nufus Sayimi Il Ilce Bucak ve Koyler itibariyla nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi 1968 Ankara s 194 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1981 PDF kutuphane tuik gov tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1977 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Santa Harabeleri Gumushane 8 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d YerelNet org tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2022 Dis baglantilarDumanli Gumushane icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft