Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Duygu düzenleme, bireyin hedeflerine ulaşması için duygusal tepkilerini kontrol edebilmesi, olası duygusal tepkilerini gözlemleyebilmesi, değerlendirebilmesi ve değiştirebilmesidir. Duygu düzenlemenin temel amacı duyguları değiştirmektir. Yani duygu düzenleme sürecinde insanlar, o anki yoğun duygusuyla spontane karar vermemek için epey bir çaba sarf ederler. Ancak duygu düzenlemenin otomatikleşen ve çaba gerektirmeyen şekilde olabileceğine ilişkin görüşler de vardır. Öte yandan duygu düzenleme becerisi, bir duyguyu değiştirmek veya kontrol etmekten çok daha karmaşık bir sürece sahiptir.
Duygu düzenleme, ‘içsel’ ve ‘dışsal’ süreçlerden oluşmaktadır. Bu süreçler duyguları başlatma, sürdürme ve düzenlemeyi kapsar. Duygular ise bireyin kendi davranışlarını olduğu kadar ötekinin davranışlarını da değiştirmeye yönelik değerlendirmesini ve de davranış biçimlerini kapsar. Bu bağlamda; içsel süreçler, kişinin kendi regülasyonunu sağlaması iken, dışsal süreçler ise başka birinin duygu düzenleme konusunda bize yardımcı olmasıdır (Örneğin, bakım verenin, bebeğini sakinleştirmesi ). Birey duygu düzenleme becerisi için söz konusu durumun zihinsel, duygusal ve sosyal gereklerinin farkında olmalıdır. Duygu düzenleme sadece negatif duyguları değil aynı zamanda pozitif duyguları da değiştirmeyi içermektedir.
Duygu düzenleme becerisinin gelişimi
Duygu düzenleme becerisinin gelişimi doğumdan yetişkinliğe kadar kademeli olarak ilerlemektedir. Bu gelişimsel süreç boyunca nörobiyolojik (Frontal lobun gelişmesi), kavramsal (duygusal süreçleri anlama) ve sosyal birtakım etkiler de söz konusudur.Yetişkinlikte bireylerin duygu düzenleme becerileri arasındaki bireysel farklılıkların bu etkilerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Bireylerin duygu düzenleme çabaları doğumdan itibaren başlamakta ve ilk yıl boyunca; yardım arama, rahatsız durumlarda ağlama, haz için emme ve dikkat dağıtma gibi çoğunlukla otonomik fizyolojik mekanizmalar ile şekillenmektedir. Bunlara ek olarak, özellikle ‘bebeklik’ ve ‘erken çocukluk’ dönemlerinde birincil bakım verenin rolü duygu düzenleme becerisini önemli düzeyde etkilemektedir.
Bilişsel gelişim ilerledikçe bebeklerin duygu düzenleme çabalarındaki pasif çabaları giderek aktif çabaya evrilmektedir. Dolayısıyla ilk bir senenin sonuna doğru dış dünyaya verilen tepkiler bir amaç doğrultusunda şekillenmeye başlamaktadır. Yaklaşık iki yaşına gelen çocukta duygu düzenleme becerisinin pasiflikten aktifliğe geçişi tamamlanmak üzeredir. Üç yaşına doğru ise çocuklarda anneden yavaş yavaş ayrılıp akranları ile vakit geçirmeye yönelim süreci başlamaktadır. Sosyal çevresi genişleyen çocuk da artık başkalarının duyguları hakkında daha çok şey öğrenmekte ve kendi duygu düzenleme becerilerini daha bilinçli bir şekilde ortaya koyabilmektedir. Üç yaşından itibaren çocukların aile içi iletişimleri de derinleşmektedir. Çünkü bu süreçte çocuk ailenin diğer üyelerinin de duygularını anlamaya ve tartışabilmeye başlamaktadır..
Okul öncesi döneme gelindiğinde çocuklar sosyal ortamlarda daha fazla bulunmaya başlamaktadırlar. Dolayısıyla çevrelerindeki durumlara karşı yaklaşma, uzaklaşma veya değiştirme gibi çeşitli seçeneklerinin olduğunu bu dönemlerde fark ederler ve duygu düzenleme becerilerini de geliştirme imkanı bulurlar. Genişleyen sosyal çevresi sayesinde çocuğun duygular ve duygu düzenleme hakkında farklı bilgiler de edinme imkanı olur. Bu dönemde çocukların oyunlarında duygu ifadelerini ve duygu düzenleme çabalarını net bir şekilde görmek mümkündür. Dil ve konuşma gelişimi de ilerledikçe çocuğun kendini ve duygusal deneyimlerini ifade ediş biçimi güçlenmektedir. Okul öncesi dönemde duygu düzenleme becerisinin yeterince gelişmemiş çocuklar sosyal ilişkilerinde ve okula uyumda zorluklar yaşamaktadırlar. Bu sebeple duygu düzenleme becerisinin gelişmiş olması okul öncesi dönem için kritik öneme sahiptir.
Duygu düzenlemede ailenin rolü
Bebekler duygularını kontrol etme ve düzenleme becerilerini birincil bakım vereni ile kurduğu bağlanma ilişkisi sayesinde geliştirmektedirler. Bu nedenle bebeğin fiziksel ihtiyaçlarının yanında duygusal ihtiyaçlarının da karşılanması oldukça önemlidir. Bakım verenin bebeği stresli durumlarda sakinleştirmesi, ona model olması ve bebeğin olumlu duygularını pekiştirmesi duygu düzenleme yollarından bazılarıdır.
Bebeklik evresinin ardından çocuklar büyüdükçe gelişen bilişsel ve fiziksel becerileriyle kendi duygu düzenleme stratejilerini geliştirmeye başlayabilmektedirler. Duygularını tanıyan ve duygusal ipuçlarına dikkat ederek büyüyen çocuklarda duygu düzenleme becerisi de oldukça doğal gelişmektedir.
Çocukların duygularını düzenlemesinde ailelere yardımcı olabilecek bazı yöntemler önerilmiştir:
- Fiziksel temas sağlama
- Ona sarılabilirsiniz
- Duygularını ifade etmesine izin verme, duygularını aynalama sağlanabilir (Örn. ‘Arkadaşın elinden oyuncağını aldığı için çok üzgünsün’ gibi kısa (kriz anında uzun cümleyi işlemlemek mümkün değildir), cümlelerle ne hissettiğini ifade etmesi istenebilir, uygun tepki vermesi için cesaretlendirilebilir).
- Fiziksel aktivitelere (koşma, yürüme vb.) yönlendirme .
- Derin nefes almasını sağlama ya da kriz anlarında kendisine zaman tanımasını öğretme (Örn. 1’den 10’a kadar saydırma).
Bunların yanı sıra ebeveynlerin ev ortamında kendi yaşadıkları duygudan bahsetmelerinin de (örneğin yolda arkadaşımı görmek beni çok mutlu etti) çocukların duygu tanıma becerilerine katkı sağladığı düşünülmektedir.
Kaynaklar
- ^ a b c d e f g Bozkurt Yükçü, Şuheda; DemiRciOğlu, Haktan (21 Aralık 2017). "Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Duygu Düzenleme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: 442. doi:10.21764/maeuefd.336085. ISSN 1302-8944.
- ^ Admin, Muzipo Kids Kurumsal (25 Ekim 2019). . Muzipo Kids Kurumsal. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Duygu duzenleme bireyin hedeflerine ulasmasi icin duygusal tepkilerini kontrol edebilmesi olasi duygusal tepkilerini gozlemleyebilmesi degerlendirebilmesi ve degistirebilmesidir Duygu duzenlemenin temel amaci duygulari degistirmektir Yani duygu duzenleme surecinde insanlar o anki yogun duygusuyla spontane karar vermemek icin epey bir caba sarf ederler Ancak duygu duzenlemenin otomatiklesen ve caba gerektirmeyen sekilde olabilecegine iliskin gorusler de vardir Ote yandan duygu duzenleme becerisi bir duyguyu degistirmek veya kontrol etmekten cok daha karmasik bir surece sahiptir Duygu duzenleme icsel ve dissal sureclerden olusmaktadir Bu surecler duygulari baslatma surdurme ve duzenlemeyi kapsar Duygular ise bireyin kendi davranislarini oldugu kadar otekinin davranislarini da degistirmeye yonelik degerlendirmesini ve de davranis bicimlerini kapsar Bu baglamda icsel surecler kisinin kendi regulasyonunu saglamasi iken dissal surecler ise baska birinin duygu duzenleme konusunda bize yardimci olmasidir Ornegin bakim verenin bebegini sakinlestirmesi Birey duygu duzenleme becerisi icin soz konusu durumun zihinsel duygusal ve sosyal gereklerinin farkinda olmalidir Duygu duzenleme sadece negatif duygulari degil ayni zamanda pozitif duygulari da degistirmeyi icermektedir Duygu duzenleme becerisinin gelisimiDuygu duzenleme becerisinin gelisimi dogumdan yetiskinlige kadar kademeli olarak ilerlemektedir Bu gelisimsel surec boyunca norobiyolojik Frontal lobun gelismesi kavramsal duygusal surecleri anlama ve sosyal birtakim etkiler de soz konusudur Yetiskinlikte bireylerin duygu duzenleme becerileri arasindaki bireysel farkliliklarin bu etkilerden kaynaklandigi dusunulmektedir Bireylerin duygu duzenleme cabalari dogumdan itibaren baslamakta ve ilk yil boyunca yardim arama rahatsiz durumlarda aglama haz icin emme ve dikkat dagitma gibi cogunlukla otonomik fizyolojik mekanizmalar ile sekillenmektedir Bunlara ek olarak ozellikle bebeklik ve erken cocukluk donemlerinde birincil bakim verenin rolu duygu duzenleme becerisini onemli duzeyde etkilemektedir Bilissel gelisim ilerledikce bebeklerin duygu duzenleme cabalarindaki pasif cabalari giderek aktif cabaya evrilmektedir Dolayisiyla ilk bir senenin sonuna dogru dis dunyaya verilen tepkiler bir amac dogrultusunda sekillenmeye baslamaktadir Yaklasik iki yasina gelen cocukta duygu duzenleme becerisinin pasiflikten aktiflige gecisi tamamlanmak uzeredir Uc yasina dogru ise cocuklarda anneden yavas yavas ayrilip akranlari ile vakit gecirmeye yonelim sureci baslamaktadir Sosyal cevresi genisleyen cocuk da artik baskalarinin duygulari hakkinda daha cok sey ogrenmekte ve kendi duygu duzenleme becerilerini daha bilincli bir sekilde ortaya koyabilmektedir Uc yasindan itibaren cocuklarin aile ici iletisimleri de derinlesmektedir Cunku bu surecte cocuk ailenin diger uyelerinin de duygularini anlamaya ve tartisabilmeye baslamaktadir Okul oncesi doneme gelindiginde cocuklar sosyal ortamlarda daha fazla bulunmaya baslamaktadirlar Dolayisiyla cevrelerindeki durumlara karsi yaklasma uzaklasma veya degistirme gibi cesitli seceneklerinin oldugunu bu donemlerde fark ederler ve duygu duzenleme becerilerini de gelistirme imkani bulurlar Genisleyen sosyal cevresi sayesinde cocugun duygular ve duygu duzenleme hakkinda farkli bilgiler de edinme imkani olur Bu donemde cocuklarin oyunlarinda duygu ifadelerini ve duygu duzenleme cabalarini net bir sekilde gormek mumkundur Dil ve konusma gelisimi de ilerledikce cocugun kendini ve duygusal deneyimlerini ifade edis bicimi guclenmektedir Okul oncesi donemde duygu duzenleme becerisinin yeterince gelismemis cocuklar sosyal iliskilerinde ve okula uyumda zorluklar yasamaktadirlar Bu sebeple duygu duzenleme becerisinin gelismis olmasi okul oncesi donem icin kritik oneme sahiptir Duygu duzenlemede ailenin roluBebekler duygularini kontrol etme ve duzenleme becerilerini birincil bakim vereni ile kurdugu baglanma iliskisi sayesinde gelistirmektedirler Bu nedenle bebegin fiziksel ihtiyaclarinin yaninda duygusal ihtiyaclarinin da karsilanmasi oldukca onemlidir Bakim verenin bebegi stresli durumlarda sakinlestirmesi ona model olmasi ve bebegin olumlu duygularini pekistirmesi duygu duzenleme yollarindan bazilaridir Bebeklik evresinin ardindan cocuklar buyudukce gelisen bilissel ve fiziksel becerileriyle kendi duygu duzenleme stratejilerini gelistirmeye baslayabilmektedirler Duygularini taniyan ve duygusal ipuclarina dikkat ederek buyuyen cocuklarda duygu duzenleme becerisi de oldukca dogal gelismektedir Cocuklarin duygularini duzenlemesinde ailelere yardimci olabilecek bazi yontemler onerilmistir Fiziksel temas saglama Ona sarilabilirsiniz Duygularini ifade etmesine izin verme duygularini aynalama saglanabilir Orn Arkadasin elinden oyuncagini aldigi icin cok uzgunsun gibi kisa kriz aninda uzun cumleyi islemlemek mumkun degildir cumlelerle ne hissettigini ifade etmesi istenebilir uygun tepki vermesi icin cesaretlendirilebilir Fiziksel aktivitelere kosma yurume vb yonlendirme Derin nefes almasini saglama ya da kriz anlarinda kendisine zaman tanimasini ogretme Orn 1 den 10 a kadar saydirma Bunlarin yani sira ebeveynlerin ev ortaminda kendi yasadiklari duygudan bahsetmelerinin de ornegin yolda arkadasimi gormek beni cok mutlu etti cocuklarin duygu tanima becerilerine katki sagladigi dusunulmektedir Kaynaklar a b c d e f g Bozkurt Yukcu Suheda DemiRciOglu Haktan 21 Aralik 2017 Okul Oncesi Donem Cocuklarinin Duygu Duzenleme Becerilerinin Cesitli Degiskenler Acisindan Incelenmesi Mehmet Akif Ersoy Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi 442 doi 10 21764 maeuefd 336085 ISSN 1302 8944 Admin Muzipo Kids Kurumsal 25 Ekim 2019 Muzipo Kids Kurumsal 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2021