Uğurtaşı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Uğurtaşı | |
---|---|
Ardahan'ın konumu | |
Uğurtaşı Uğurtaşı'nın Ardahan'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Göle |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 2556 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 225 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75700 |
Tarihçe
Uğurtaşı köyünün bilinen en eski adı Dört Kilise'dir. Dört Kilisa adı, eskiden köyde var olan dört adet kiliseden gelir. Nitekim 1854 tarihli Kiepert haritasında "Dörtkilissa" olarak geçer. 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde de Dort-Kilisa (Дорт-Килиса), 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise Dört Kilisa (درت كلیسا) olarak kaydedilmiştir. Gürcü coğrafyacı Vahuşti Kola bölgesinde Türkçe Dört Kilise denilen yerleşimin adının Dadeşi (დადეში) olduğunu yazmıştır.
Dört Kilise, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin "Ardahan-i Küçük" şeklinde adlandırdığı bölge, 16. yüzyılın sonlarında Kars eyaletini oluşturan sancaklardan biriydi. Köye adını veren kiliseler bu dönemden kalmıştır. Öte yandan köyün bugünkü sınırları içinde bulunan megalit yapı kalıntıları, buranın çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.
Dört Kilisa köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince Dort-Kilisa (Дорт-Килиса) şeklinde kaydedilen köy, 1886 nüfus tespitinde Ardahan sancağının Göle kazasına bağlı "Yunan nahiyesi"nin 13 köyünden biriydi. Köydeki 24 hanede, 94'ü erkek ve 76'sı kadın olmak üzere, 170 kişi yaşıyordu. Hem köyün hem de nahiyenin nüfusunun tamamı Ruamlardan oluşuyordu. Dört Kilise köyünün nüfusu 1896 yılında 237 kişi, 1906 yılında 337 kişi olarak tespit edilmiştir. Yirmi yılda nüfusun neredeyse iki katına çıkması, bu süre içinde köye yeni insanların yerleştirildiğini göstermektedir. Nitekim 1907 yılında Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Göle bölgesinde göç nedeniyle boşalmış köylere yeni nüfus yerleştirildiğini yazmıştır.
Rusya yönetimi altındayken 1907 yılında Dört Kilise’yi gezen Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili köydeki kiliseler hakkında bilgi vermiştir. Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, köyde gerçekten de dört kilise bulunuyordu. Bunlardan biri köyün merkezinde yer alıyordu ve yıkık durumdaydı. Diğer üç kilise ise, büyük ölçüde zarar görmüştü.
Dört Kilise köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Dört Kilise Türkiye'ye bırakıldı.
Dört Kilise köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Okam olarak bilinen merkez nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 481 kişiden oluşuyordu. Dört Kilise köyünün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Uğurtaşı olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Uğurtaşı köyünün nüfusu 955 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 353 kişi okuma yazma biliyordu.
Bugünkü Uğurtaş köyünün sınırları içinde, Dörtkilise Kilisesi ve Dörtkilise Çifte Kilisesi dışında da kilse kalıntıları bulunmaktadır. Köyün merkezinde bulunan kilisenin yerinde sonradan cami inşa edilmiştir. 1907 yılında ise bu yapı temellerine kadar yıkık haldeydi. Küçük bir yapı olan bu kliseden geriye, caminin bahçesinde bulunan bir sütun kaidesi kalmıştır. Köyün 3 kilometre batısında, ortadan kalkmış olan bir yerleşime ait tek nefli ve apsisli kiliseden (7,2×4 m) geriye batı duvarının önemli bir kısmı, apsisi kuzeydoğu köşesiyle birlikte kuzey duvarının bir kısmı ve apsisin güneydoğu köşesi kalmıştır. Köyün 3,8 kilometre kuzeydoğusunda bulunan tek nefli kilise de ortadan kalkmış olan başka bir yerleşimde bulunuyordu. Bu kiliseden geriye apsisin kuzeydoğu ve güneydoğu köşeleri kalmıştır.
Uğurtaşı köyü sınırları içinde üç adet de kale kalıntısı günümüze ulaşmıştır. Bunlardan biri köyün merkezinin 9,5 km uzağında köyün mezrasında yer alır. 48 × 32 m ebatlarındaki kalenin bazı kısımları günümüze ulaşmıştır. İkinci kale harç kullanılmadan inşa edilmiştir ve köyün merkezinin 700 m batısında yer alır. Harç kullanılmadan inşa edilmiş olan üçüncü kale köyün 7,2 km kuzeybatısındadır ve ormanın içinde yer alan bu kaleden de geriye yıkıntılar kalmıştır.
Coğrafya
Uğurtaşı köyü, Ardahan il merkezine 41 km, Göle ilçe merkezine 24 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 225 |
2021 | 218 |
2020 | 227 |
2019 | 207 |
2018 | 231 |
2017 | 234 |
2016 | 223 |
2015 | 213 |
2014 | 223 |
2013 | 235 |
2012 | 249 |
2011 | 284 |
2010 | 309 |
2009 | 316 |
2008 | 301 |
2007 | 310 |
2000 | 366 |
1990 | 810 |
1985 | 1.011 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Uğurtaşı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 12". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2023.
- ^ 1854 Kiepert Map of the Caucasus, Armenia, Kurdistan, and Azerbaijan
- ^ a b "'Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 457". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt: s. 422". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 165 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, .
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 10". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 12-13". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 352.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 644". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 12". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 163-165. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 324, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Uğurtaşı, Göle için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ugurtasi Ardahan ilinin Gole ilcesine bagli bir koydur UgurtasiKoyArdahan in konumuUgurtasiUgurtasi nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceGoleCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim2556 mNufus 2022 Toplam225Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75700TarihceUgurtasi koyunun bilinen en eski adi Dort Kilise dir Dort Kilisa adi eskiden koyde var olan dort adet kiliseden gelir Nitekim 1854 tarihli Kiepert haritasinda Dortkilissa olarak gecer 1886 tarihli Rus nufus tespitinde de Dort Kilisa Dort Kilisa 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde ise Dort Kilisa درت كلیسا olarak kaydedilmistir Gurcu cografyaci Vahusti Kola bolgesinde Turkce Dort Kilise denilen yerlesimin adinin Dadesi დადეში oldugunu yazmistir Dort Kilise Orta Cag da Gurcistan i olusturan tarihsel bolgelerden biri olan Kola da yer alir Nitekim bu bolgeyi Osmanlilar 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin Ardahan i Kucuk seklinde adlandirdigi bolge 16 yuzyilin sonlarinda Kars eyaletini olusturan sancaklardan biriydi Koye adini veren kiliseler bu donemden kalmistir Ote yandan koyun bugunku sinirlari icinde bulunan megalit yapi kalintilari buranin cok eski bir yerlesim alani oldugunu gostermektedir Dort Kilisa koyu uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 93 Harbi nin ardindan 1878 yilinda imzalanan Berlin Antlasmasi yla Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresince Dort Kilisa Dort Kilisa seklinde kaydedilen koy 1886 nufus tespitinde Ardahan sancaginin Gole kazasina bagli Yunan nahiyesi nin 13 koyunden biriydi Koydeki 24 hanede 94 u erkek ve 76 si kadin olmak uzere 170 kisi yasiyordu Hem koyun hem de nahiyenin nufusunun tamami Ruamlardan olusuyordu Dort Kilise koyunun nufusu 1896 yilinda 237 kisi 1906 yilinda 337 kisi olarak tespit edilmistir Yirmi yilda nufusun neredeyse iki katina cikmasi bu sure icinde koye yeni insanlarin yerlestirildigini gostermektedir Nitekim 1907 yilinda Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sirasinda Gole bolgesinde goc nedeniyle bosalmis koylere yeni nufus yerlestirildigini yazmistir Rusya yonetimi altindayken 1907 yilinda Dort Kilise yi gezen Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili koydeki kiliseler hakkinda bilgi vermistir Takaisvili nin verdigi bilgiye gore koyde gercekten de dort kilise bulunuyordu Bunlardan biri koyun merkezinde yer aliyordu ve yikik durumdaydi Diger uc kilise ise buyuk olcude zarar gormustu Dort Kilise koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure fiilen Ermenistan in sinirlari icinde kaldi 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca Dort Kilise Turkiye ye birakildi Dort Kilise koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Kars vilayetinin Gole kazasinin Okam olarak bilinen merkez nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda ayni idari konuma sahipti ve nufusu 481 kisiden olusuyordu Dort Kilise koyunun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Ugurtasi olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Ugurtasi koyunun nufusu 955 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 353 kisi okuma yazma biliyordu Bugunku Ugurtas koyunun sinirlari icinde Dortkilise Kilisesi ve Dortkilise Cifte Kilisesi disinda da kilse kalintilari bulunmaktadir Koyun merkezinde bulunan kilisenin yerinde sonradan cami insa edilmistir 1907 yilinda ise bu yapi temellerine kadar yikik haldeydi Kucuk bir yapi olan bu kliseden geriye caminin bahcesinde bulunan bir sutun kaidesi kalmistir Koyun 3 kilometre batisinda ortadan kalkmis olan bir yerlesime ait tek nefli ve apsisli kiliseden 7 2 4 m geriye bati duvarinin onemli bir kismi apsisi kuzeydogu kosesiyle birlikte kuzey duvarinin bir kismi ve apsisin guneydogu kosesi kalmistir Koyun 3 8 kilometre kuzeydogusunda bulunan tek nefli kilise de ortadan kalkmis olan baska bir yerlesimde bulunuyordu Bu kiliseden geriye apsisin kuzeydogu ve guneydogu koseleri kalmistir Ugurtasi koyu sinirlari icinde uc adet de kale kalintisi gunumuze ulasmistir Bunlardan biri koyun merkezinin 9 5 km uzaginda koyun mezrasinda yer alir 48 32 m ebatlarindaki kalenin bazi kisimlari gunumuze ulasmistir Ikinci kale harc kullanilmadan insa edilmistir ve koyun merkezinin 700 m batisinda yer alir Harc kullanilmadan insa edilmis olan ucuncu kale koyun 7 2 km kuzeybatisindadir ve ormanin icinde yer alan bu kaleden de geriye yikintilar kalmistir CografyaUgurtasi koyu Ardahan il merkezine 41 km Gole ilce merkezine 24 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 2252021 2182020 2272019 2072018 2312017 2342016 2232015 2132014 2232013 2352012 2492011 2842010 3092009 3162008 3012007 3102000 3661990 8101985 1 011Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Gole Ugurtasi Koy Nufusu Nufusune com 16 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 12 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2023 1854 Kiepert Map of the Caucasus Armenia Kurdistan and Azerbaijan a b Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 457 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 772 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt s 422 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2020 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 165 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 112 ISBN 9786052100271 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi Gurcuce Paris 1938 s 10 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Kasim 2021 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 12 13 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2022 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2022 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 772 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2023 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 352 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 644 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 358 Ekvtime Takaisvili 1907 Yili Kola Oltisi ve Cangli de Arkeolojik Arastirmalar Gezisi არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში 1907 წელს Paris 1938 s 12 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Eylul 2022 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 163 165 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 324 ISBN 978 9941 478 17 8 a b YerelNet org tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarUgurtasi Gole icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft