Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erasable Programmable Read Only Memory veya kısaca EPROM (Türkçe: Silinip Programlanabilir Salt Okunur Bellek), güç kaynağı kapatılsa bile üzerindeki veriyi saklayabilen bir çeşit bilgisayar hafıza yongasıdır. Diğer bir deyişle bu veriler kalıcıdır. Bir kere programlandıktan sonra EPROM, sadece kuvvetli mor ötesi ışığa maruz kaldığında silinebilir.
EPROM mühendis tarafından icat edilmiştir.
Bir EPROM'un içeriğini silmek için bir EPROM silici ve programlayabilmek için EPROM programlayıcı gereklidir. EPROM silici kapalı bir ortamda yüksek yoğunlukta ultraviyole ışık sağlayarak EPROM'u siler. EPROM programlayıcı ise yonganın yüzeyine programlama bilgisini yazar. Bu şekilde programlanan EPROM daha sonra bilgisayarlar tarafından sadece okunabilir.
EPROM'un iç yapısı
Bu, normalde elektronik devrelerde kullanılandan daha yüksek voltaj sağlayan bir elektronik cihaz tarafından her biri ayrı ayrı programlanmış olan bir kayan geçit transistörleri “floating gate transistors” dizilimidir. Bir kere programlandıktan sonra EPROM, sadece kuvvetli mor ötesi ışığa maruz kaldığında silinebilir. Söz konusu mor ötesi ışık (en uygun silme süresi elde edilmesi için) genellikle 235 nm dalga boyuna sahiptir ve UV ışığın UVC erimindedir. EPROM’lar paketlemelerinin tepesinde bulunan saydam kuartz pencereleri ile kolayca ayırt edilebilir. Bu saydam pencereden silikon çip görülebilir, pencere aynı zamanda silme işlemi sırasında UV ışığın içeri girmesini sağlar.
Kuartz pencerenin yapılması nispeten pahalı bir işlem olduğundan, bir kere programlanabilir (OTP - one-time programmable) yongalar üretilmiştir; aradaki tek fark EPROM’un şeffaf olmayan bir paketleme içerisine konulmuş olmasıdır, böylece programlandıktan sonra silinmesine imkân yoktur. Hem EPROM’ların hem de EPROM tabanlı mikro denetleyicilerin OTP versiyonları üretilmiştir. Fakat artık küçük miktarlardaki üretimler için (tek başına veya daha büyük bir yonganın parçası olarak kullanılan) OTP EPROM’lar yerine EEPROM’lar kullanılmaya başlanmıştır, daha büyük miktarlardaki üretimlerde hücre maliyeti çok önemli değildir ve göze batmaz.
Programlanmış bir EPROM üzerindeki veriyi on ile yirmi yıl arasında muhafaza edebilir ve bu süre zarfında üzerindeki veri sınırsız sayıda okunabilir. Güneş ışığına maruz kalıp üzerindeki bilginin kazayla silinmemesi için silme penceresi folyo bir etiket ile kapatılmalıdır. Eskiden kullanılan bilgisayar BIOS yongaları genellikle EPROM’du ve silme pencereleri genellikle BIOS’u çıkaran firmanın adının, BIOS revizyon numarasının ve kopyalanmaması için uyarının bulunduğu bir etiket ile kapatılmış olurdu.
EEPROM’lar ve flaş hafıza dönemlerinden önce piyasada bulunan bazı mikrodenetleyiciler, üzerlerindeki programlarını saklamak için genellikle EPROM’lar kullanırlardı. Bu durum tabii ki gelişme için pek fazla uygun değildi, bir kez programlanabilen bu cihazları kullanmak hata ayıklama işlemleri için son derece israflı idi ve üzerinde pencere olan versiyonları ise çok pahalıydı. Bu tür yongaların içerisindeki işlemciye ışık gelmesi de işlemcinin davranışlarını etkileyebilir, hatta bu olay penceresiz EPROM’lar üretmek amacıyla üzerinde pencere bulunan EPROM’lar ile geliştirme çalışmaları yapıldığı bir sırada meydana gelirse sonuç tam bir felaket olabilir. Örneğin işlemci üzeri kapalıyken kontrol ettiği cihaza veri hafızasından rastgele güç gönderecek şekilde düzenlenmiş olabilir fakat aynı işlemci ışığa maruz kalmışsa göndereceği sinyaller önceden tahmin edilemez.
ROM çeşitleri
- EPROM: Ultraviyole (güneş ışığı da olabilir) ışığı ile içindeki verilerin silinebildiği ve elektrik ile yazılabilen ROM çeşididir.
- EEPROM: Elektrik ile silinebilir, yazılabilir rom çeşididir. (Günümüz bilgisayarlarında yaygın olarak kullanılan ROM' lardır.)
- : PROM’un özellikleri temelde ROM’la aynıdır. Bir kez programlanır ve bir daha programı değiştirilemez ya da silinemez. Ancak PROM’un üstünlüğü yonganın fabrikada yapılırken programlanmak zorunda olmayışıdır. Herkes satın alabileceği PROM programlayıcısı ile amaca göre PROM’a bilgi yazılabilir.
Kaynakça
- ^ Dov Frohman-Bentchkowsky, 21 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Computer History Museum, 20.02.2019 tarihinde alındı.
- ^ Bellek Aygıtları 21 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., diyot.net, 20.02.2019 tarihinde alındı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erasable Programmable Read Only Memory veya kisaca EPROM Turkce Silinip Programlanabilir Salt Okunur Bellek guc kaynagi kapatilsa bile uzerindeki veriyi saklayabilen bir cesit bilgisayar hafiza yongasidir Diger bir deyisle bu veriler kalicidir Bir kere programlandiktan sonra EPROM sadece kuvvetli mor otesi isiga maruz kaldiginda silinebilir Cesitli EPROM lar EPROM muhendis tarafindan icat edilmistir Bir EPROM un icerigini silmek icin bir EPROM silici ve programlayabilmek icin EPROM programlayici gereklidir EPROM silici kapali bir ortamda yuksek yogunlukta ultraviyole isik saglayarak EPROM u siler EPROM programlayici ise yonganin yuzeyine programlama bilgisini yazar Bu sekilde programlanan EPROM daha sonra bilgisayarlar tarafindan sadece okunabilir EPROM un ic yapisiBu normalde elektronik devrelerde kullanilandan daha yuksek voltaj saglayan bir elektronik cihaz tarafindan her biri ayri ayri programlanmis olan bir kayan gecit transistorleri floating gate transistors dizilimidir Bir kere programlandiktan sonra EPROM sadece kuvvetli mor otesi isiga maruz kaldiginda silinebilir Soz konusu mor otesi isik en uygun silme suresi elde edilmesi icin genellikle 235 nm dalga boyuna sahiptir ve UV isigin UVC erimindedir EPROM lar paketlemelerinin tepesinde bulunan saydam kuartz pencereleri ile kolayca ayirt edilebilir Bu saydam pencereden silikon cip gorulebilir pencere ayni zamanda silme islemi sirasinda UV isigin iceri girmesini saglar Kuartz pencerenin yapilmasi nispeten pahali bir islem oldugundan bir kere programlanabilir OTP one time programmable yongalar uretilmistir aradaki tek fark EPROM un seffaf olmayan bir paketleme icerisine konulmus olmasidir boylece programlandiktan sonra silinmesine imkan yoktur Hem EPROM larin hem de EPROM tabanli mikro denetleyicilerin OTP versiyonlari uretilmistir Fakat artik kucuk miktarlardaki uretimler icin tek basina veya daha buyuk bir yonganin parcasi olarak kullanilan OTP EPROM lar yerine EEPROM lar kullanilmaya baslanmistir daha buyuk miktarlardaki uretimlerde hucre maliyeti cok onemli degildir ve goze batmaz Programlanmis bir EPROM uzerindeki veriyi on ile yirmi yil arasinda muhafaza edebilir ve bu sure zarfinda uzerindeki veri sinirsiz sayida okunabilir Gunes isigina maruz kalip uzerindeki bilginin kazayla silinmemesi icin silme penceresi folyo bir etiket ile kapatilmalidir Eskiden kullanilan bilgisayar BIOS yongalari genellikle EPROM du ve silme pencereleri genellikle BIOS u cikaran firmanin adinin BIOS revizyon numarasinin ve kopyalanmamasi icin uyarinin bulundugu bir etiket ile kapatilmis olurdu EEPROM lar ve flas hafiza donemlerinden once piyasada bulunan bazi mikrodenetleyiciler uzerlerindeki programlarini saklamak icin genellikle EPROM lar kullanirlardi Bu durum tabii ki gelisme icin pek fazla uygun degildi bir kez programlanabilen bu cihazlari kullanmak hata ayiklama islemleri icin son derece israfli idi ve uzerinde pencere olan versiyonlari ise cok pahaliydi Bu tur yongalarin icerisindeki islemciye isik gelmesi de islemcinin davranislarini etkileyebilir hatta bu olay penceresiz EPROM lar uretmek amaciyla uzerinde pencere bulunan EPROM lar ile gelistirme calismalari yapildigi bir sirada meydana gelirse sonuc tam bir felaket olabilir Ornegin islemci uzeri kapaliyken kontrol ettigi cihaza veri hafizasindan rastgele guc gonderecek sekilde duzenlenmis olabilir fakat ayni islemci isiga maruz kalmissa gonderecegi sinyaller onceden tahmin edilemez ROM cesitleriEPROM Ultraviyole gunes isigi da olabilir isigi ile icindeki verilerin silinebildigi ve elektrik ile yazilabilen ROM cesididir EEPROM Elektrik ile silinebilir yazilabilir rom cesididir Gunumuz bilgisayarlarinda yaygin olarak kullanilan ROM lardir PROM un ozellikleri temelde ROM la aynidir Bir kez programlanir ve bir daha programi degistirilemez ya da silinemez Ancak PROM un ustunlugu yonganin fabrikada yapilirken programlanmak zorunda olmayisidir Herkes satin alabilecegi PROM programlayicisi ile amaca gore PROM a bilgi yazilabilir Kaynakca Dov Frohman Bentchkowsky 21 Subat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Computer History Museum 20 02 2019 tarihinde alindi Bellek Aygitlari 21 Subat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde diyot net 20 02 2019 tarihinde alindi