Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ebubekir Ratib Efendi (ö. 1799), 18. yüzyılda yaşamış, Osmanlı devlet adamı, sefâretnâme yazarı.
| Ebubekir Ratib Efendi | |
|---|---|
 | |
| Avusturya imparatoru Leopold'a takdimi | |
| Osmanlı Devleti Viyana Elçisi | |
| Görev süresi 1791-1791 | |
| Hükümdar | III. Selim |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 1799 Rodos |
1791-1792 yıllarında Viyana'ya geçici elçi olarak görev yaptı. Osmanlı Devleti'nin Avusturya Devleti nezdinde görevlendirdiği son geçici elçi idi. Görevinin bitiminde, Avrupa'nın o zamanki askeri, ekonomik ve sosyal örgütlenmesine dair yazdığı çok detaylı seferatname ve takrirler III. Selim devrindeki yeniden yapılanmaya önemli ölçüde kaynaklık etmiştir
Yaşamı
Tosya'da doğdu. Babası, ilmiye sınıfından "Çilingir" lakaplı Hacı Ali Efendi idi. İlköğrenimini memleketinde yaptıktan sonra öğrenimine devam etmek için on beş yaşında İstanbul'a geldi ve Amedi kaleminde görev aldı. Arapça ve Farsça öğrendi. Tercümanlar vasıtasıyla Batı'daki fikir akımlarını ve yayınlarını takip etti. III. Mustafa'nın saltanatının son yıllarında Şehzade Selim'e talik yazı hocası olarak tayin edildi.
1779 yılında Divan-ı Hümayun Amedcisi oldu, bu görevi yedi yıl sürdürdü. 1788'de Osmanlı- Rus Savaşı sırasında ordunun bulunduğu Silistre'ye sipah kâtibi olarak gitmeye memur edildi. Rus seferine hareketinden önce şehzade Selim'in XVI. Louis'e göndermek istediği mektupları kaleme aldı. III. Selim tahta çıktığında onu tezker-i evvel görevi ile İstanbul'a getirtti. Bir süre sonra da Rikab Reisülküttaplığı'na atandıysa da ayın akrep burcunda olduğu gerekçesiyle görevinin ertelenmesini isteyince padişahı kızdırdı ve Bozcaada'ya sürüldü. 1791'de sürgünlüğüne son verilerek Ordu'da Yeniçeri Kâtibi oldu. Aynı yıl Avusturya ile yapılan Ziştovi Antlaşması Ziştovi Anlaşması'nın 13. maddesinde alınan karara dayanılarak orta elçilikle Viyana'ya gönderildi.
III. Selim'in mektubunu Avusturya İmparatoru II. Leopold'e teslim ederek elçilik görevine başladı. Kendisine elçiliğin yanı sıra Avrupa'ya ait birçok konu hakkında bilgi getirmesi görevi de verilmişi. Elçilik görevinin bitiminde Padişaha iki sefâretnâme sunarak bu görevi yerine getirdi. Sunduğu bilgiler Nizam-ı Cedit hareketine önemli ölçüde kaynaklık etti.
Viyana'dan döndükten sonra Ratip Efendi'ye hükûmette görevler verilerek III. Selim döneminde gerçekleştirilen ıslahat hareketinde birikimlerinden yararlanıldı. Ancak yenilik hareketlerine karşı olanlar ve siyasi rakipleri on beş ay sonra onu azlettirip Rodos'a sürdürdüler. Ebûbekir Râtip Efendi üç yıla yakın kaldığı Rodos'ta 8 Temmuz 1799'da Kaptan-ı Derya Küçük Hüseyin Paşa tarafından boğularak öldürttürüldü. İstanbul'a getirilen kesik başı Kanlıca'da Atâullah Efendi Dergâhı haziresine defnedildi.
Sefaretnameleri
Ratip Efendi'nin birinci sefarenamesi Büyük Lâyiha' adını taşır; 490 büyük sayfadan ve iki fasıldan oluşur. Eserde Avusturya Devleti’nin askerî teşkilâtını ve sosyal yapısını ayrıntılı olarak açıklanmış; ekonomisiyle ilgili bilgiler verilmiş, Avusturya'nın dışında Rusya, Fransa ve Prusya'nın askerî durumlarından söz edilmiştir. Ratip Efendi askerî ve ekonomik bilgileri muhtemelen, ona eşlik eden teknik heyetin çevirdiği eserlerden derlemiştir. bütçe açığının azaltılması, damga resimlerinin konulması, iç ticaretin ve yerli sanatlarının geliştirilmesi, yerli malının kullanımının teşviki gibi temel konularda padişaha tavsiyeler de yer almaktadır.
İkinci seferatnamesi ise kendi adını taşır ve 10 Kasım 1791 tarihinde Şumnu'dan hareketinden itibaren başlayıp, İstanbul'a dönene kadar 227 gün süren seyahat notlarını içerir. Viyana’dan ve gördüğü öteki şehirlerden, buralardaki önemli bina ve kurumlardan, okullardan, özellikle Osmanlı Devleti’nde istihdam edilecek tercümanların yetiştirildiği Şark Akademisi'nden; katıldığı bale, opera, tiyatro, karnaval gibi gösterilerden bahseder.
Ratip Efendi'nin ayrıca üç dilde şiirleri bulunur, ancak divanı yoktur.
Kaynakça
- ^ a b c d e Gümüş, Musa. "Osmanlı Devleti'nde Sefaretname Geleneği ve Etkileri, Karşılaştırmalı İki Örnek Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet ve Ebubekir Ratıp Efendiler". Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl 5, Şubat 2007. 31 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
- ^ a b c Arıkan, Sema. . Türk Diyanet Vaksı İslam Ansiklopedisi, Cilt 10, Yıl 1994. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
- Türkiye Tarihi 3, Hüseyin G. Yurdaydın, Sina Akşin, Zafer Toprak, Ayla Ödekan, Metin Kunt Suraiye Faroqhi, 2.250
Dış bağlantılar
- Cahit Bilim, Ebubekir Ratıb Efendi Nemçe Sefaretnamesi[], Belleten LIV/(209)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebubekir Ratib Efendi o 1799 18 yuzyilda yasamis Osmanli devlet adami sefaretname yazari Ebubekir Ratib EfendiAvusturya imparatoru Leopold a takdimiOsmanli Devleti Viyana ElcisiGorev suresi 1791 1791Hukumdar III SelimKisisel bilgilerOlum 1799 Rodos 1791 1792 yillarinda Viyana ya gecici elci olarak gorev yapti Osmanli Devleti nin Avusturya Devleti nezdinde gorevlendirdigi son gecici elci idi Gorevinin bitiminde Avrupa nin o zamanki askeri ekonomik ve sosyal orgutlenmesine dair yazdigi cok detayli seferatname ve takrirler III Selim devrindeki yeniden yapilanmaya onemli olcude kaynaklik etmistirYasamiTosya da dogdu Babasi ilmiye sinifindan Cilingir lakapli Haci Ali Efendi idi Ilkogrenimini memleketinde yaptiktan sonra ogrenimine devam etmek icin on bes yasinda Istanbul a geldi ve Amedi kaleminde gorev aldi Arapca ve Farsca ogrendi Tercumanlar vasitasiyla Bati daki fikir akimlarini ve yayinlarini takip etti III Mustafa nin saltanatinin son yillarinda Sehzade Selim e talik yazi hocasi olarak tayin edildi 1779 yilinda Divan i Humayun Amedcisi oldu bu gorevi yedi yil surdurdu 1788 de Osmanli Rus Savasi sirasinda ordunun bulundugu Silistre ye sipah katibi olarak gitmeye memur edildi Rus seferine hareketinden once sehzade Selim in XVI Louis e gondermek istedigi mektuplari kaleme aldi III Selim tahta ciktiginda onu tezker i evvel gorevi ile Istanbul a getirtti Bir sure sonra da Rikab Reisulkuttapligi na atandiysa da ayin akrep burcunda oldugu gerekcesiyle gorevinin ertelenmesini isteyince padisahi kizdirdi ve Bozcaada ya suruldu 1791 de surgunlugune son verilerek Ordu da Yeniceri Katibi oldu Ayni yil Avusturya ile yapilan Zistovi Antlasmasi Zistovi Anlasmasi nin 13 maddesinde alinan karara dayanilarak orta elcilikle Viyana ya gonderildi III Selim in mektubunu Avusturya Imparatoru II Leopold e teslim ederek elcilik gorevine basladi Kendisine elciligin yani sira Avrupa ya ait bircok konu hakkinda bilgi getirmesi gorevi de verilmisi Elcilik gorevinin bitiminde Padisaha iki sefaretname sunarak bu gorevi yerine getirdi Sundugu bilgiler Nizam i Cedit hareketine onemli olcude kaynaklik etti Viyana dan dondukten sonra Ratip Efendi ye hukumette gorevler verilerek III Selim doneminde gerceklestirilen islahat hareketinde birikimlerinden yararlanildi Ancak yenilik hareketlerine karsi olanlar ve siyasi rakipleri on bes ay sonra onu azlettirip Rodos a surdurduler Ebubekir Ratip Efendi uc yila yakin kaldigi Rodos ta 8 Temmuz 1799 da Kaptan i Derya Kucuk Huseyin Pasa tarafindan bogularak oldurtturuldu Istanbul a getirilen kesik basi Kanlica da Ataullah Efendi Dergahi haziresine defnedildi SefaretnameleriRatip Efendi nin birinci sefarenamesi Buyuk Layiha adini tasir 490 buyuk sayfadan ve iki fasildan olusur Eserde Avusturya Devleti nin askeri teskilatini ve sosyal yapisini ayrintili olarak aciklanmis ekonomisiyle ilgili bilgiler verilmis Avusturya nin disinda Rusya Fransa ve Prusya nin askeri durumlarindan soz edilmistir Ratip Efendi askeri ve ekonomik bilgileri muhtemelen ona eslik eden teknik heyetin cevirdigi eserlerden derlemistir butce aciginin azaltilmasi damga resimlerinin konulmasi ic ticaretin ve yerli sanatlarinin gelistirilmesi yerli malinin kullaniminin tesviki gibi temel konularda padisaha tavsiyeler de yer almaktadir Ikinci seferatnamesi ise kendi adini tasir ve 10 Kasim 1791 tarihinde Sumnu dan hareketinden itibaren baslayip Istanbul a donene kadar 227 gun suren seyahat notlarini icerir Viyana dan ve gordugu oteki sehirlerden buralardaki onemli bina ve kurumlardan okullardan ozellikle Osmanli Devleti nde istihdam edilecek tercumanlarin yetistirildigi Sark Akademisi nden katildigi bale opera tiyatro karnaval gibi gosterilerden bahseder Ratip Efendi nin ayrica uc dilde siirleri bulunur ancak divani yoktur Kaynakca a b c d e Gumus Musa Osmanli Devleti nde Sefaretname Gelenegi ve Etkileri Karsilastirmali Iki Ornek Yirmi Sekiz Celebi Mehmet ve Ebubekir Ratip Efendiler Askeri Tarih Arastirmalari Dergisi Yil 5 Subat 2007 31 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2020 a b c Arikan Sema Turk Diyanet Vaksi Islam Ansiklopedisi Cilt 10 Yil 1994 23 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2020 Turkiye Tarihi 3 Huseyin G Yurdaydin Sina Aksin Zafer Toprak Ayla Odekan Metin Kunt Suraiye Faroqhi 2 250Dis baglantilarCahit Bilim Ebubekir Ratib Efendi Nemce Sefaretnamesi olu kirik baglanti Belleten LIV 209