Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Egbert Adriaan Kreiken (1 Kasım 1896, Berneveld -16 Ağustos 1964, Lahey), Hollandalı astronom, eğitimci.
Egbert Adriaan Kreiken | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Kasım 1896 Berneveld Gelderland, Hollanda |
| Ölüm | 16 Ağustos 1964 (67 yaşında) Lahey, Hollanda |
| Vatandaşlık | Hollanda |
| Kariyeri | |
| Dalı | Astronomi |
Astronomi öğrenimini tamamladıktan sonra Hollanda hakimiyeti altındaki Endonezya'ya giderek 23 yıl bu ülkede yaşadı. Astronomiden eğitimciliğe yönelen Kreiken, kendisini ülkedeki eğitim sisteminin iyileştirilmesine adadı. 1954 yılında geldiği ve on yıl yaşadığı Türkiye'de ise Ankara Üniversitesi Astronomi Enstitüsü müdürlüğü yaptı. Ankara Üniversitesi Gözlemevi'nin kurucusudur. Yetiştirdiği öğrenciler, Türkiye'de astronomi bölümlerinin ve gözlemevlerinin kurulup gelişmesinde hizmet vermişlerdir.
Yaşamı
1896’da Hollanda’nın Barneveld köyünde doğdu. Babası Willem Rudolph annesi ise Ada Ilcken’di. Benno” isimli yatılı okullarının sahibi olan babasının ölümünden (1898) sonra ailesi Lahey'e taşınmıştır (1902).
İlkokulu Fransa’nın Gironde beldesinde orta ve lise öğrenimini ise Hollanda’da tamamladı. Leiden'deki Groningen Üniversitesi'nde matematik ve fizik alanında yüksek öğrenim gördü. 1921 – 1923 yılları arasında Groningen Üniversitesi’nin Astronomi Laboratuvarı’nda asistan olarak çalıştı. Doktorasına Amsterdam Üniversitesi'nde dünyaca ünlü astronom Jacobus Kapteyn ile başladı ve bu sayede çok üst düzey bir astronomi temeli aldı. Gözlemevi’ndeki 60 inçlik aynalı teleskopla çektiği fotografik plaklar üzerinden 4000’e yakın yıldızın renk, parlaklık ve konum ölçümlerini gerçekleştiren Kreiken, Kapteyn'in ölümü üzerine doktorasını 1923 yılında Pieter Johannes van Rhjin ile tamamladı. Aynı yıl ilk eşi Baukje Hartog ile evlendi. 1922-1928 arasında Amsterdam’daki liselerde fizik öğretmenliği yaparak geçimini sağladı.
1926 yılında Amsterdam Üniversitesi'ne doçent olarak atandı. Amsterdam Üniversitesi'nde verdiği ilk dersin konuşması 'Samanyolu' adı altında kitapçık olarak basılmıştır.
Endonezya yılları
Hollanda yönetimindeki Endonezya'da inşası tamamlanan Bosscha Gözlemevi'nde teklif edilen görevi kabul ederek 1928'de Endonezya'ya gitti. Gözlemevinin ilk gözlemlere başlaması, ilk araçlarının sağlanması Kreiken'in çabaları ile oldu. Kişisel ilişkilerini ve özellikle UNESCO kaynaklarını kullanarak rasathaneye sağlam bir temel oluşturdu. Oradaki görevi sırasında görsel çift yıldızların dinamiği ve galaktik dağılımları konusunda çok sayıda bilimsel makale yayınladı.
Endonezya halkının bilgi seviyesi çok düşük olduğu için rasathanede Endonezyalıların çalışması mümkün olmayınca bu durumu değiştirmek üzere eğitim alanında çalışmalara yöneldi; liselerde kullanılmak üzere fizik ve astronomi ders kitapları yazdı; öğretmenlerin katılabileceği kurslar açtı. Gözlemevi yöneticisi ile anlaşmazlığı düşerek 1930 yılı sonunda gözlemevindeki görevini bırakıp eğitimciliğe yöneldi. 1936-1937 arasında ABD, Mount‐Wilson Gözlemevi'nde misafir araştırmacı olarak bulunduğu süre dışında II. Dünya Savaşı'na kadar Endonezya'da matematik, fizik öğretmenliği ve okul idareciliği yaptı; böylece eğitimin daha da içinde yer alma fırsatını yakaladı.
II. Dünya Savaşı'nda ülkenin Japonya tarafından işgali sırasında esir alındı ve Endonezya'daki Japon toplama kampında yaklaşık dört yıl geçirdi. Bu dönemde ayrı düştüğü eşini kaybetti; evi ve kütüphanesi yok oldu. Savaştan sonra Endonezya'da kalmaya ve eğitim alanında çalışmaya devam etti. En üst düzeydeki görevi bugün “Endonezya Üniversitesi” olarak bilinen Üniversite’de gerçekleştirdiği Kurucu Rektörlük görevi idi. Ancak Hollanda'nın Endonezya üzerindeki sömürgeciliği nedeniyle Endonezya Üniversitesi tarafından Kreiken'in adı, "kurucu rektör" adı altında kullanılmak istenmemiştir.
Savaştan sonra 1947 yılında UNESCO’nun Meksika'da yapılan İkinci Genel Kurulu'na Endonezya Yüksek Öğretim Genel Müdürü olarak katıldı. Bu toplantıda Boccha Gözlemevi için büyük miktarda teleskop parçaları temin etmeyi başardı. İkinci eşi Frances Pape ile bu toplantıda tanıştı ve 1949'da evlendi.
Endonezya'nın bağımsızlığını kazanmasından sonra ülkede kalan Kreiken, internette çeşitli kaynaklarda yer aldığı gibi eğitim bakanlığı yapmamış ancak, 1950-1951 yılları arasında eğitim bakanına baş danışmanlık yapmış ve 1951'de ülkesine dönmüştür.
Liberya yılları
II. Dünya Savaşı sonrasında kurulan UNESCO, 1950'li yıllarda dünyanın dört bir yanından bilim adamlarını az gelişmiş ülkelere göndermekte idi. Kreiken, UNESCO'nun teklifi ile Liberya Üniversitesi'nin yeniden yapılandırılması görevini kabul etti ve 1952'de eşi ile Liberya'ya gitti. Ülkede genel eğitim seviyesinin çok düşük olduğunu gözleyerek lise fen öğretmenlerini eğitmek ve sistemi geliştirmek adına büyük uğraş verdi. iki yıllık sürenin sonucunda devlet desteği eksikliği sebebiyle Liberya'ya büyük bir yardımda bulunamayacağını anladı ve başka bir ülkede çalışma talebiyle UNESCO'ya başvurdu.
Türkiye yılları
1954'te başka bir ülkede çalışmak için başvurusu sonucunda, o sırada kapanmak üzer eolan Ankara Fen Fakültesi Astronomi Enstitüsü müdürlüğü görevine geldi. Ankara Fen Fakültesi Astronomi Enstitüsü, Tevfik Okyay Kabakçıoğlu’nun 1952'de ayrılmasından sonra eleman yetersizliği nedeniyle kapanma noktasına gelmişti. Kreiken, göreve başladığı yıllarda matematik ve astronomi alanında tüm dersleri kendisi verdi.
Kreiken’in önerisiyle Türkiye’de gözlemsel astronomiyi başlatmak amacıyla bir üniversite rasathanesi kurulması kararlaştırıldı. Ankara’nın 18 km güneyinde, Ahlatlıbel mevkiinde bir bölge rasathane yeri olarak seçildi. İnşaat 1959 yılında başlayabildi. Dört yıl süren inşaat sonucunda bir merkez bina ile üç gözem binası yapıldı. Gözlemevi binalarının tamamlanması ile Kreiken’in bağlantıları sayesinde Hollanda PTT’si tarafından üretilen radyo teleskop, 15 cm çaplı f/10 odak oranına sahip bir astrograf, 15 cm çaplı güneş gözlemleri için yapılmış bir Zeiss Coude teleskop, Hilger Watt mikrofotometre ve iris fotometresi satın alınarak gözlemevine yerleştirildi. Resmî açılış 1963 yılında, dünyanın birçok üniversitesinden çok sayıda öğrenci ile dünyaca ünü on iki bilim adamının katılımıyla düzenlenen NATO Yaz Okulu etkinliğiyle gerçekleşti. Rasathanede çalışacak altyapıya sahip insanların yetiştmesi için Kreiken öğrencilerini kişisel ilişkilerini kullanarak yaptığı yazışmalar sonucunda Yale Üniversitesi, Maryland Üniversitesi ve gibi dünya çapında astronomi alanındaki en başarılı üniversitelere yollayarak doktora yapmalarını, yabancı dil öğrenmelerini, teknolojik ve bilimsel bir ortamda çalışmalarını sağladı.
Uluslararası Astronomi Birliği toplantısına katılmak için gittiği ülkesinde geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucunda 16 Ağustos 1964 tarihinde Lahey’de öldü.
1973 yılında astronomi bilime yaptığı katkılardan dolayı 1973 yılında Sidney'de toplanan Uluslararası Astronomi Birliği tarafından Ay’daki bir kratere Kreiken’in adı verilmiştir. Ankara Üniversitesi 2005 yılında rasathanenin modernizasyonu kapsamında alınan teleskoba ve teleskobun konuşlandırıldığı binaya Kreiken’in adını verdi; 2013 yılında ise rasathanenin adı "Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi oldu"
Kaynakça
- ^ a b . Ankara Rasathanesi web sitesi. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f Omay, C. Güner (2011). Selam, Selim O. (Ed.). nkara Üniversitesi Gözlemevi’nin Kurucusu Ve Eğitim Gönüllüsü Prof. Dr. Egbert Adriaan Kreiken (PDF). Bilimsel ve Teknik Araştırma Vakfı. ISBN . 8 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f Balcı, Merve; Ural M.S,; Emiroğlu D.B,; Bilgin, Özdemir; Dondurur, Yiğit. . Bilkent Üniversitesi, HIST 200 Öğrenci projesi, Yıl 2013. 11 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "Obituary". Harvard.edu sitesi. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ a b Türkeli, Özgün. . Lavarla.com sitesi, 8 Nisan 2019. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ . Acikbilim.com sitesi, 1 temmuz 2013. 3 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ . Ankara Rasathanesi web sitesi Tarihçe sayfası. 15 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Egbert Adriaan Kreiken 1 Kasim 1896 Berneveld 16 Agustos 1964 Lahey Hollandali astronom egitimci Egbert Adriaan KreikenDogum1 Kasim 1896 1896 11 01 Berneveld Gelderland HollandaOlum16 Agustos 1964 67 yasinda Lahey HollandaVatandaslikHollandaKariyeriDaliAstronomi Astronomi ogrenimini tamamladiktan sonra Hollanda hakimiyeti altindaki Endonezya ya giderek 23 yil bu ulkede yasadi Astronomiden egitimcilige yonelen Kreiken kendisini ulkedeki egitim sisteminin iyilestirilmesine adadi 1954 yilinda geldigi ve on yil yasadigi Turkiye de ise Ankara Universitesi Astronomi Enstitusu mudurlugu yapti Ankara Universitesi Gozlemevi nin kurucusudur Yetistirdigi ogrenciler Turkiye de astronomi bolumlerinin ve gozlemevlerinin kurulup gelismesinde hizmet vermislerdir Yasami1896 da Hollanda nin Barneveld koyunde dogdu Babasi Willem Rudolph annesi ise Ada Ilcken di Benno isimli yatili okullarinin sahibi olan babasinin olumunden 1898 sonra ailesi Lahey e tasinmistir 1902 Ilkokulu Fransa nin Gironde beldesinde orta ve lise ogrenimini ise Hollanda da tamamladi Leiden deki Groningen Universitesi nde matematik ve fizik alaninda yuksek ogrenim gordu 1921 1923 yillari arasinda Groningen Universitesi nin Astronomi Laboratuvari nda asistan olarak calisti Doktorasina Amsterdam Universitesi nde dunyaca unlu astronom Jacobus Kapteyn ile basladi ve bu sayede cok ust duzey bir astronomi temeli aldi Gozlemevi ndeki 60 inclik aynali teleskopla cektigi fotografik plaklar uzerinden 4000 e yakin yildizin renk parlaklik ve konum olcumlerini gerceklestiren Kreiken Kapteyn in olumu uzerine doktorasini 1923 yilinda Pieter Johannes van Rhjin ile tamamladi Ayni yil ilk esi Baukje Hartog ile evlendi 1922 1928 arasinda Amsterdam daki liselerde fizik ogretmenligi yaparak gecimini sagladi 1926 yilinda Amsterdam Universitesi ne docent olarak atandi Amsterdam Universitesi nde verdigi ilk dersin konusmasi Samanyolu adi altinda kitapcik olarak basilmistir Endonezya yillari Hollanda yonetimindeki Endonezya da insasi tamamlanan Bosscha Gozlemevi nde teklif edilen gorevi kabul ederek 1928 de Endonezya ya gitti Gozlemevinin ilk gozlemlere baslamasi ilk araclarinin saglanmasi Kreiken in cabalari ile oldu Kisisel iliskilerini ve ozellikle UNESCO kaynaklarini kullanarak rasathaneye saglam bir temel olusturdu Oradaki gorevi sirasinda gorsel cift yildizlarin dinamigi ve galaktik dagilimlari konusunda cok sayida bilimsel makale yayinladi Endonezya halkinin bilgi seviyesi cok dusuk oldugu icin rasathanede Endonezyalilarin calismasi mumkun olmayinca bu durumu degistirmek uzere egitim alaninda calismalara yoneldi liselerde kullanilmak uzere fizik ve astronomi ders kitaplari yazdi ogretmenlerin katilabilecegi kurslar acti Gozlemevi yoneticisi ile anlasmazligi duserek 1930 yili sonunda gozlemevindeki gorevini birakip egitimcilige yoneldi 1936 1937 arasinda ABD Mount Wilson Gozlemevi nde misafir arastirmaci olarak bulundugu sure disinda II Dunya Savasi na kadar Endonezya da matematik fizik ogretmenligi ve okul idareciligi yapti boylece egitimin daha da icinde yer alma firsatini yakaladi II Dunya Savasi nda ulkenin Japonya tarafindan isgali sirasinda esir alindi ve Endonezya daki Japon toplama kampinda yaklasik dort yil gecirdi Bu donemde ayri dustugu esini kaybetti evi ve kutuphanesi yok oldu Savastan sonra Endonezya da kalmaya ve egitim alaninda calismaya devam etti En ust duzeydeki gorevi bugun Endonezya Universitesi olarak bilinen Universite de gerceklestirdigi Kurucu Rektorluk gorevi idi Ancak Hollanda nin Endonezya uzerindeki somurgeciligi nedeniyle Endonezya Universitesi tarafindan Kreiken in adi kurucu rektor adi altinda kullanilmak istenmemistir Savastan sonra 1947 yilinda UNESCO nun Meksika da yapilan Ikinci Genel Kurulu na Endonezya Yuksek Ogretim Genel Muduru olarak katildi Bu toplantida Boccha Gozlemevi icin buyuk miktarda teleskop parcalari temin etmeyi basardi Ikinci esi Frances Pape ile bu toplantida tanisti ve 1949 da evlendi Endonezya nin bagimsizligini kazanmasindan sonra ulkede kalan Kreiken internette cesitli kaynaklarda yer aldigi gibi egitim bakanligi yapmamis ancak 1950 1951 yillari arasinda egitim bakanina bas danismanlik yapmis ve 1951 de ulkesine donmustur Liberya yillari II Dunya Savasi sonrasinda kurulan UNESCO 1950 li yillarda dunyanin dort bir yanindan bilim adamlarini az gelismis ulkelere gondermekte idi Kreiken UNESCO nun teklifi ile Liberya Universitesi nin yeniden yapilandirilmasi gorevini kabul etti ve 1952 de esi ile Liberya ya gitti Ulkede genel egitim seviyesinin cok dusuk oldugunu gozleyerek lise fen ogretmenlerini egitmek ve sistemi gelistirmek adina buyuk ugras verdi iki yillik surenin sonucunda devlet destegi eksikligi sebebiyle Liberya ya buyuk bir yardimda bulunamayacagini anladi ve baska bir ulkede calisma talebiyle UNESCO ya basvurdu Turkiye yillari Adi verilen teleskop binasi 1954 te baska bir ulkede calismak icin basvurusu sonucunda o sirada kapanmak uzer eolan Ankara Fen Fakultesi Astronomi Enstitusu mudurlugu gorevine geldi Ankara Fen Fakultesi Astronomi Enstitusu Tevfik Okyay Kabakcioglu nun 1952 de ayrilmasindan sonra eleman yetersizligi nedeniyle kapanma noktasina gelmisti Kreiken goreve basladigi yillarda matematik ve astronomi alaninda tum dersleri kendisi verdi Kreiken in onerisiyle Turkiye de gozlemsel astronomiyi baslatmak amaciyla bir universite rasathanesi kurulmasi kararlastirildi Ankara nin 18 km guneyinde Ahlatlibel mevkiinde bir bolge rasathane yeri olarak secildi Insaat 1959 yilinda baslayabildi Dort yil suren insaat sonucunda bir merkez bina ile uc gozem binasi yapildi Gozlemevi binalarinin tamamlanmasi ile Kreiken in baglantilari sayesinde Hollanda PTT si tarafindan uretilen radyo teleskop 15 cm capli f 10 odak oranina sahip bir astrograf 15 cm capli gunes gozlemleri icin yapilmis bir Zeiss Coude teleskop Hilger Watt mikrofotometre ve iris fotometresi satin alinarak gozlemevine yerlestirildi Resmi acilis 1963 yilinda dunyanin bircok universitesinden cok sayida ogrenci ile dunyaca unu on iki bilim adaminin katilimiyla duzenlenen NATO Yaz Okulu etkinligiyle gerceklesti Rasathanede calisacak altyapiya sahip insanlarin yetistmesi icin Kreiken ogrencilerini kisisel iliskilerini kullanarak yaptigi yazismalar sonucunda Yale Universitesi Maryland Universitesi ve gibi dunya capinda astronomi alanindaki en basarili universitelere yollayarak doktora yapmalarini yabanci dil ogrenmelerini teknolojik ve bilimsel bir ortamda calismalarini sagladi Uluslararasi Astronomi Birligi toplantisina katilmak icin gittigi ulkesinde gecirdigi ani bir rahatsizlik sonucunda 16 Agustos 1964 tarihinde Lahey de oldu 1973 yilinda astronomi bilime yaptigi katkilardan dolayi 1973 yilinda Sidney de toplanan Uluslararasi Astronomi Birligi tarafindan Ay daki bir kratere Kreiken in adi verilmistir Ankara Universitesi 2005 yilinda rasathanenin modernizasyonu kapsaminda alinan teleskoba ve teleskobun konuslandirildigi binaya Kreiken in adini verdi 2013 yilinda ise rasathanenin adi Ankara Universitesi Kreiken Rasathanesi oldu Kaynakca a b Ankara Rasathanesi web sitesi 19 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 a b c d e f Omay C Guner 2011 Selam Selim O Ed nkara Universitesi Gozlemevi nin Kurucusu Ve Egitim Gonullusu Prof Dr Egbert Adriaan Kreiken PDF Bilimsel ve Teknik Arastirma Vakfi ISBN 978 605 87419 0 4 8 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 a b c d e f Balci Merve Ural M S Emiroglu D B Bilgin Ozdemir Dondurur Yigit Bilkent Universitesi HIST 200 Ogrenci projesi Yil 2013 11 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2020 Obituary Harvard edu sitesi 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 a b Turkeli Ozgun Lavarla com sitesi 8 Nisan 2019 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 Acikbilim com sitesi 1 temmuz 2013 3 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 Ankara Rasathanesi web sitesi Tarihce sayfasi 15 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2020