Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Dijital varlık yönetimi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Bu madde, uygun değildir. (Ocak 2021) |
Elektronik Belge Sağlama, bilgiye ihtiyaç duyan kişiyi o bilgiyle ilgili kaynağa (makale, kitap vb.) ulaştırmayı hedef alan yazılı, basılı, elektronik her türlü kaynağın ihtiyaç sahibi kişiye ulaşmasını sağlar. Belge sağlamanın temel amacı, kullanıcı taleplerinin karşılanmasında hangi politikaların izleneceği ve hangi kaynaklardan faydalanacağı üzerine odaklanmaktadır.
Britanya Kütüphanesi tarafından sunulan hizmettir. Amacı, elektronik belge ve dijital materyallerin şifrelenmiş, telif hakkı ile uyumlu PDF Belgeleri kişisel bir e-posta adresine daha hızlı teslim edilmesini sağlamaktır.
Kişilerin bilgi gereksinimlerinin elektronik ortamdan yani dijital olarak kolayca karşılanması günümüzde mümkündür ve bunu elektronik belge sağlama olarak ifade edebiliriz. Bilgi ihtiyacı olan kişiler yani makale, tez, kitap, proje vb. bilgi kaynaklarına erişmek isteyen kişiler, veritabanlarını kullanarak dijital ortamdan (web üzerinden) istedikleri kaynağa ulaşabilirler. Toplu kataloglar örnek vermemiz gerekirse TOKAT (Ulusal Toplu Katalog), ULAKBİM (TR Dizin), üniversitelerin kampüs dışı erişim sistemleri, YÖK Tez Kataloğu gibi bu kataloglar bizim bilgi kaynaklarına elektronik olarak ulaştırır. Düşük maliyetli ve karmaşık olmayan bir elektronik belge teslim yöntemi olarak giderek daha fazla kullanılmaktadır. Günümüzde YÖK Tez Merkezi kullanılmaktadır. YÖK Tez Merkezi'ni https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ 1 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden inceleyebiliriz.
Kütüphanelerdeki yüksek düzeyde internet bağlantısı kullanımı tüm dünya üzerinde hızlıca yaygınlaşmaktadır. Elektronik kaynakların hızla yaygınlaşması, belge sağlamanın hızlandırılması gibi önemli katkılar da sağlamaktadır. Elektronik ortam, geleneksel yönteme göre belge sağlamada süre kavramını yüksek oranda ortadan kaldırmıştır ve basılı ve geleneksel posta sistemiyle ulaşılabilmesi haftalar alan bir belge, aynı gün içerisinde erişilebilir hale gelmiştir. Günümüzde elektronik yayıncılığın yaygınlaşması ile birlikte, geleneksel belge sağlama hizmetlerinde talep azlığı oluşmuştur. Ancak elektronik ortama dayalı uygulamalar gittikçe yaygınlaşmakta olmasına rağmen basılı kaynaklara olan bağımlılık az da olsa hâlâ devam etmektedir. Günümüzde bilgi kaynaklarının büyük çoğunluğunun tam metin olarak elektronik ortamda kullanıma sunulması ve veritabanlarının gerek üretici, gerekse aracı firmalar tarafından pazarlanması, belge sağlamada yeni imkanlar sağlamıştır.
Elektronik belge sağlama projelerinden bir örnek verecek olursak, JASON yani Journal Articles Sent On Demand, dünya çapında en başarılı elektronik belge sağlama projelerinden birisidir. Bielefeld Üniversitesinde geliştirilmiştir.
Elektronik Belge Sağlama birimini geçmişten günümüze ele alacak olursak öncelikle TÜRDOK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Dokümantasyon Merkezi), daha sonra Enformasyon Daire Başkanlığı ve 1996 tarihinden itibaren ULAKBİM Cahit Arf Bilgi Merkezinde hizmetini sürdürmektedir. 1996-2000 yılları arasında belge sağlama; e-posta,faks gibi klasik yollarla yapılırken 2000 yılından sonra internet üzerinden BSS aracılığıyla elektronik sisteme geçmiştir. Belge sağlama alanında önemli bir gelişme de 1999 yılında başlamış olan OBES projesidir. Bu projenin amacı üye olan kütüphanelerin koleksiyonlarından belge sağlamak için yararlanılarak kullanıcılara daha hızlı ve ucuz bir şekilde sunmak amaçlanmıştır. Üye olan kütüphaneler: ODTÜ Kütüphanesi, Gazi Üniversitesi, Merkez ve Mimarlık – Mühendislik Fakültesi Kütüphaneleri, Hacettepe Üniversitesi Tıp Merkezi ve Beytepe Kütüphaneleri ve ULAKBİM Kütüphanesi Kullanıcılar belge sağlamak için, öncelikle üye olan kütüphanelerden birisine başvurarak farklı bir kütüphaneden belge talep edebilirler. Daha önceden belirlenmiş protokole göre, başvuru üzerine belgeler ULAKBİM tarafından belirlenmiş kargo şirketi ile 3 gün içerisinde istenilen kütüphaneye ulaşır. OBES projesinin ilk yıllarında geleneksel yollar ödemelerde de görülmüştür. Daha önceden posta çeki veya nakit ile ödeme yapılırken elektronik ortama geçtikten sonra banka hesapları veya kredi kartları ile ödemeler alınmıştır.
Başvurular sadece elektronik ortamda kabul edilir. ULAKBİM Belge Sağlama hizmetlerine http://www.ulakbim.gov.tr/servisler/belgesaglama/ 6 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresi ile erişebiliriz. Genel bilgilere ULAKBİM sayfasından bakabiliriz. Öncelikle istenilen yayının mevcut bilgileri, üye olan kütüphanelerin Süreli Yayınlar Toplu Kataloğu’ndan kontrol edilir. Eğer istediğimiz belgeler Süreli Yayınlar Toplu Kataloğu’nda bulunmuyorsa ve kullanıcılar da istiyorsa yurt dışından sağlanabilmektedir. Başvurular için kullanıcılar öncelikle elektronik ortamda BSS üzerinden kendi adları ile hesap açmalıdır. BSS’ye giriş yapıldıktan sonra hesap işlemlerinden kullanıcı adı ve şifrelerini belirlerler. Hesap açıldıktan sonra sistem üzerinden otomatik olarak kullanıcıya bir "müşteri numarası" verir. Başvurular katalog kontrolü yapıldıktan sonra "yeni istek alanı" kısmı doldurulup "istek sepeti"ne eklenmiş olur. İstekler tamamlandıktan sonra talep etme yapılmış olur. Başvuruların tamamlanması için kullanıcıların sayfada belirtilen maddeleri onaylaması gerekmektedir. Başvuruların işleme girmesi için belirtilen ödeme miktarı yapılmalıdır. Yeterli para olmaması durumunda hizmet gerçekleşemez ve iptal edilir. Kullanıcılar istedikleri belgeleri ve hesap işlem durumlarını BSS "hesap işleri" bölümünden takip edebilirler.
Ücret ve Ödemelerde kullanıcılardan fotokopi ve kargo ücreti de alınmaktadır. İstenilen belgenin türüne göre (makale, kitap, bildiri gibi) ve kaynağına göre (yurt içi, yurt dışı) olmak üzere ayrı ayrı ücretlendirilir. Yurt dışı ücretlendirilmesi dolar üzerinden ve o günkü kura göre hesaplanarak Türk lirası karşılığı olarak alınır. Ödeme için gereken detaylı bilgiler ULAKBİM sayfasında mevcuttur.
ANKOS
ANKOS (Anadolu Üniversiteleri Kütüphaneleri Konsorsiyumu), dünyada 90'lı yılların sonlarına doğru ortaya çıkmış, bilgiye elektronik ortamda daha ekonomik aynı zamanda etkin bir şekilde erişim ilkelerine dayalı, kütüphaneler arasında bir iş birliği modeli olarak kurulmuş olan konsorsiyumların Türkiye'deki bir uygulamasıdır. Büyük bir gönüllü topluluğudur. Birçok üniversite bu konsorsiyuma üye olarak online veritabanlarına, e-kaynaklarına çok uygun koşullarda abone olmuştur. Türkiye'de bu konsorsiyumun yönetimi ODTÜ (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) 'dedir.
Ayrıca Anadolu'daki onbinlerce nüfuslu üniversiteleri makale, elektronik dergi ile tanıştıran oluşumdur. ANKOS öncesinde kütüphane kültürü olan köklü üniversiteler (Boğaziçi Üniversitesi, ODTÜ Üniversitesi) ve bazı vakıf üniversiteleri dışında yabancı dergi veya veritabanı kütüphanelerde nadir görülen bir durumdu. Konsorsiyum sayesinde çoğu üniversiteler veritabanlarına abone olarak medeni araştırma kaynaklarını kullanıcılarına sunmaktadırlar.
Konsorsiyum amaçları
- Abone olunan veya satın alınan e-kitapların veritabanlarının rasyonel gelişiminin göz önüne alınması ve konsorsiyuma katılan kurumların kullanıcılarının eğitimsel ve araştırmaya yönelik ihtiyaçlarının karşılanması için daha fazla kaynağın alımı gibi konularda üyeler arasında ortak politika birliğinin sağlanması hedeflenmektedir.
- Personelin eğitiminin ve personel değişiminin üye kütüphaneler arasında sağlanması hedeflenmektedir.
- Telif hakları, lisans anlaşmaları ve dünyadaki diğer konsorsiyumlar konusunda yurt içi ve yurt dışında uygun enstitü ve organizasyonlarla işbirliği yapılarak, ANKOS’un uluslararası gelişmelere katılımının arttırılması hedeflenmektedir.
- Türkiye Akademik Kütüphaneleri’nin gelişmesinin sağlanması için gerekli girişimlerde bulunulması hedeflenmektedir.
Kaynakça
- ^ Toplu, M. (2009). Belge Sağlama Hizmetlerinin Gelişimi ve Türkiye Perspektifi. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), s. 83-118. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/458/449 24 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ TÜBİTAK ULAKBİM Cahit Arf Bilgi Merkezi. (2020). TÜBİTAK ULAKBİM Cahit Arf Bilgi Merkezi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/belge-saglama/ubss-ulusal-belge-saglama-sistemi/ 27 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ TÜBİTAK ULAKBİM Cahit Arf Bilgi Merkezi. (2020). TÜBİTAK ULAKBİM Cahit Arf Bilgi Merkezi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/belge-saglama/ 18 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tonta, Y. (1998, 2 1). Elektronik Bilgi Erişim ve Belge Sağlama Sistemleri.
- ^ Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. (2021). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi : https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ 1 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ ANKOS. (2021). ANKOS: https://ankos.org.tr/tr/hakkimizda/genel-bilgi/ 10 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Dijital varlik yonetimi adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ocak 2021 Elektronik Belge Saglama bilgiye ihtiyac duyan kisiyi o bilgiyle ilgili kaynaga makale kitap vb ulastirmayi hedef alan yazili basili elektronik her turlu kaynagin ihtiyac sahibi kisiye ulasmasini saglar Belge saglamanin temel amaci kullanici taleplerinin karsilanmasinda hangi politikalarin izlenecegi ve hangi kaynaklardan faydalanacagi uzerine odaklanmaktadir Britanya Kutuphanesi tarafindan sunulan hizmettir Amaci elektronik belge ve dijital materyallerin sifrelenmis telif hakki ile uyumlu PDF Belgeleri kisisel bir e posta adresine daha hizli teslim edilmesini saglamaktir Kisilerin bilgi gereksinimlerinin elektronik ortamdan yani dijital olarak kolayca karsilanmasi gunumuzde mumkundur ve bunu elektronik belge saglama olarak ifade edebiliriz Bilgi ihtiyaci olan kisiler yani makale tez kitap proje vb bilgi kaynaklarina erismek isteyen kisiler veritabanlarini kullanarak dijital ortamdan web uzerinden istedikleri kaynaga ulasabilirler Toplu kataloglar ornek vermemiz gerekirse TOKAT Ulusal Toplu Katalog ULAKBIM TR Dizin universitelerin kampus disi erisim sistemleri YOK Tez Katalogu gibi bu kataloglar bizim bilgi kaynaklarina elektronik olarak ulastirir Dusuk maliyetli ve karmasik olmayan bir elektronik belge teslim yontemi olarak giderek daha fazla kullanilmaktadir Gunumuzde YOK Tez Merkezi kullanilmaktadir YOK Tez Merkezi ni https tez yok gov tr UlusalTezMerkezi 1 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden inceleyebiliriz Kutuphanelerdeki yuksek duzeyde internet baglantisi kullanimi tum dunya uzerinde hizlica yayginlasmaktadir Elektronik kaynaklarin hizla yayginlasmasi belge saglamanin hizlandirilmasi gibi onemli katkilar da saglamaktadir Elektronik ortam geleneksel yonteme gore belge saglamada sure kavramini yuksek oranda ortadan kaldirmistir ve basili ve geleneksel posta sistemiyle ulasilabilmesi haftalar alan bir belge ayni gun icerisinde erisilebilir hale gelmistir Gunumuzde elektronik yayinciligin yayginlasmasi ile birlikte geleneksel belge saglama hizmetlerinde talep azligi olusmustur Ancak elektronik ortama dayali uygulamalar gittikce yayginlasmakta olmasina ragmen basili kaynaklara olan bagimlilik az da olsa hala devam etmektedir Gunumuzde bilgi kaynaklarinin buyuk cogunlugunun tam metin olarak elektronik ortamda kullanima sunulmasi ve veritabanlarinin gerek uretici gerekse araci firmalar tarafindan pazarlanmasi belge saglamada yeni imkanlar saglamistir Elektronik belge saglama projelerinden bir ornek verecek olursak JASON yani Journal Articles Sent On Demand dunya capinda en basarili elektronik belge saglama projelerinden birisidir Bielefeld Universitesinde gelistirilmistir Elektronik Belge Saglama birimini gecmisten gunumuze ele alacak olursak oncelikle TURDOK Turkiye Bilimsel ve Teknik Dokumantasyon Merkezi daha sonra Enformasyon Daire Baskanligi ve 1996 tarihinden itibaren ULAKBIM Cahit Arf Bilgi Merkezinde hizmetini surdurmektedir 1996 2000 yillari arasinda belge saglama e posta faks gibi klasik yollarla yapilirken 2000 yilindan sonra internet uzerinden BSS araciligiyla elektronik sisteme gecmistir Belge saglama alaninda onemli bir gelisme de 1999 yilinda baslamis olan OBES projesidir Bu projenin amaci uye olan kutuphanelerin koleksiyonlarindan belge saglamak icin yararlanilarak kullanicilara daha hizli ve ucuz bir sekilde sunmak amaclanmistir Uye olan kutuphaneler ODTU Kutuphanesi Gazi Universitesi Merkez ve Mimarlik Muhendislik Fakultesi Kutuphaneleri Hacettepe Universitesi Tip Merkezi ve Beytepe Kutuphaneleri ve ULAKBIM Kutuphanesi Kullanicilar belge saglamak icin oncelikle uye olan kutuphanelerden birisine basvurarak farkli bir kutuphaneden belge talep edebilirler Daha onceden belirlenmis protokole gore basvuru uzerine belgeler ULAKBIM tarafindan belirlenmis kargo sirketi ile 3 gun icerisinde istenilen kutuphaneye ulasir OBES projesinin ilk yillarinda geleneksel yollar odemelerde de gorulmustur Daha onceden posta ceki veya nakit ile odeme yapilirken elektronik ortama gectikten sonra banka hesaplari veya kredi kartlari ile odemeler alinmistir Basvurular sadece elektronik ortamda kabul edilir ULAKBIM Belge Saglama hizmetlerine http www ulakbim gov tr servisler belgesaglama 6 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresi ile erisebiliriz Genel bilgilere ULAKBIM sayfasindan bakabiliriz Oncelikle istenilen yayinin mevcut bilgileri uye olan kutuphanelerin Sureli Yayinlar Toplu Katalogu ndan kontrol edilir Eger istedigimiz belgeler Sureli Yayinlar Toplu Katalogu nda bulunmuyorsa ve kullanicilar da istiyorsa yurt disindan saglanabilmektedir Basvurular icin kullanicilar oncelikle elektronik ortamda BSS uzerinden kendi adlari ile hesap acmalidir BSS ye giris yapildiktan sonra hesap islemlerinden kullanici adi ve sifrelerini belirlerler Hesap acildiktan sonra sistem uzerinden otomatik olarak kullaniciya bir musteri numarasi verir Basvurular katalog kontrolu yapildiktan sonra yeni istek alani kismi doldurulup istek sepeti ne eklenmis olur Istekler tamamlandiktan sonra talep etme yapilmis olur Basvurularin tamamlanmasi icin kullanicilarin sayfada belirtilen maddeleri onaylamasi gerekmektedir Basvurularin isleme girmesi icin belirtilen odeme miktari yapilmalidir Yeterli para olmamasi durumunda hizmet gerceklesemez ve iptal edilir Kullanicilar istedikleri belgeleri ve hesap islem durumlarini BSS hesap isleri bolumunden takip edebilirler Ucret ve Odemelerde kullanicilardan fotokopi ve kargo ucreti de alinmaktadir Istenilen belgenin turune gore makale kitap bildiri gibi ve kaynagina gore yurt ici yurt disi olmak uzere ayri ayri ucretlendirilir Yurt disi ucretlendirilmesi dolar uzerinden ve o gunku kura gore hesaplanarak Turk lirasi karsiligi olarak alinir Odeme icin gereken detayli bilgiler ULAKBIM sayfasinda mevcuttur ANKOSANKOS Anadolu Universiteleri Kutuphaneleri Konsorsiyumu dunyada 90 li yillarin sonlarina dogru ortaya cikmis bilgiye elektronik ortamda daha ekonomik ayni zamanda etkin bir sekilde erisim ilkelerine dayali kutuphaneler arasinda bir is birligi modeli olarak kurulmus olan konsorsiyumlarin Turkiye deki bir uygulamasidir Buyuk bir gonullu toplulugudur Bircok universite bu konsorsiyuma uye olarak online veritabanlarina e kaynaklarina cok uygun kosullarda abone olmustur Turkiye de bu konsorsiyumun yonetimi ODTU Orta Dogu Teknik Universitesi dedir Ayrica Anadolu daki onbinlerce nufuslu universiteleri makale elektronik dergi ile tanistiran olusumdur ANKOS oncesinde kutuphane kulturu olan koklu universiteler Bogazici Universitesi ODTU Universitesi ve bazi vakif universiteleri disinda yabanci dergi veya veritabani kutuphanelerde nadir gorulen bir durumdu Konsorsiyum sayesinde cogu universiteler veritabanlarina abone olarak medeni arastirma kaynaklarini kullanicilarina sunmaktadirlar Konsorsiyum amaclariAbone olunan veya satin alinan e kitaplarin veritabanlarinin rasyonel gelisiminin goz onune alinmasi ve konsorsiyuma katilan kurumlarin kullanicilarinin egitimsel ve arastirmaya yonelik ihtiyaclarinin karsilanmasi icin daha fazla kaynagin alimi gibi konularda uyeler arasinda ortak politika birliginin saglanmasi hedeflenmektedir Personelin egitiminin ve personel degisiminin uye kutuphaneler arasinda saglanmasi hedeflenmektedir Telif haklari lisans anlasmalari ve dunyadaki diger konsorsiyumlar konusunda yurt ici ve yurt disinda uygun enstitu ve organizasyonlarla isbirligi yapilarak ANKOS un uluslararasi gelismelere katiliminin arttirilmasi hedeflenmektedir Turkiye Akademik Kutuphaneleri nin gelismesinin saglanmasi icin gerekli girisimlerde bulunulmasi hedeflenmektedir Kaynakca Toplu M 2009 Belge Saglama Hizmetlerinin Gelisimi ve Turkiye Perspektifi Turk Kutuphaneciligi 23 1 s 83 118 http www tk org tr index php TK article view 458 449 24 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde TUBITAK ULAKBIM Cahit Arf Bilgi Merkezi 2020 TUBITAK ULAKBIM Cahit Arf Bilgi Merkezi https cabim ulakbim gov tr belge saglama ubss ulusal belge saglama sistemi 27 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde TUBITAK ULAKBIM Cahit Arf Bilgi Merkezi 2020 TUBITAK ULAKBIM Cahit Arf Bilgi Merkezi https cabim ulakbim gov tr belge saglama 18 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tonta Y 1998 2 1 Elektronik Bilgi Erisim ve Belge Saglama Sistemleri Yuksekogretim Kurulu Baskanligi Tez Merkezi 2021 Yuksekogretim Kurulu Baskanligi Tez Merkezi https tez yok gov tr UlusalTezMerkezi 1 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ANKOS 2021 ANKOS https ankos org tr tr hakkimizda genel bilgi 10 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde