Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elizabeth Shilin Spelke FBA (28 Mayıs 1949), Harvard Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nde görev yapan Amerikalı bir bilişsel psikolog ve aynı üniversitedeki Gelişim Çalışmaları Laboratuvarı'nın direktörüdür.
Elizabeth Spelke | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 28 Mayıs 1949 |
| Eğitim | Cornell Üniversitesi, Yale Üniversitesi, |
| Resmî site | http://harvardlds.org/our-labs/spelke-labspelke-lab-members/elizabeth-spelke/ |
| Kariyeri | |
| Dalı | Gelişim psikolojisi, , Bilişsel Psikoloji |
| Çalıştığı kurumlar | Harvard Üniversitesi |
Spelke, 1980'lerden itibaren bebekler ve küçük çocukların bilişsel becerilerini test etmeye yönelik deneyler yapmıştır. İnsanların birçok zihinsel yeteneğinin doğuştan geldiğini öne sürmüştür. Son yıllarda kadınlar ve erkekler arasındaki bilişsel farklılıklar konusundaki tartışmalara önemli katkılarda bulunmuştur. Kadın ve erkeklerin entelektüel yetilerinde önemli bir eşitsizlik olduğunu gösteren bir bilimsel kanıtın mevcut olmadığı görüşünü savunmaktadır.
Eğitim ve kariyer
Spelke, lisans döneminde Radcliffe College'da çocuk psikoloğu olan Jerome Kagan ile çalıştı. Bebeklerde bağlanma ve duygusal tepkiler üzerine bir tez yazdı. Bu süreçte bebeklerin gerçekten neyi anlayıp anlamadığına dair bir fikre sahip olması gerektiğini fark etti ve böylece çocuk psikolojisinin bilişsel yönüne ömür boyu sürecek olan ilgisi başladı.
Doktorasını Cornell'de gelişim psikoloğu Eleanor Gibson'ın danışmanlığında yaptı ve küçük çocuklar üzerinde deneysel çalışmalar yapmayı öğrendi.
İlk akademik görevini Pennsylvania Üniversitesi'nde yaptı ve burada dokuz yıl çalıştı. Daha sonra Cornell'e, ardından da MIT'nin Beyin ve Bilişsel Bilimler Bölümü'ne geçti. 2001'den beri Harvard'da profesörlük yapmaktadır.
Spelke, 1997'de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Üyesi seçildi. 2009 Jean Nicod Ödülü'nü aldı ve Paris'te Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nin ev sahipliğinde bir dizi konferans verdi. 2015 yılında İngiliz Akademisi Sorumlu Üyeliğine seçildi. 2016'da Spelke, CL de Carvalho-Heineken Bilişsel Bilimler Ödülü'nü kazandı. Spelke; Fransa, Hollanda, İsveç ve Uruguay'da birçok kez Honoris Causa derecesi ile onurlandırıldı.
Deneyler
Gelişim Çalışmaları Laboratuvarı'nda yürütülen deneyler, Robert Fantz tarafından geliştirilen (preferential looking) yöntemini kullanarak bebeklerin bilişsel yeteneklerine dair çıkarımlar yapmayı amaçlar. Bu yöntem, bebeklere farklı görüntüler sunmaya ve dikkatlerinin uyaranlara odaklanma sürelerinden çıkarım yaparak hangisinin onlara daha çekici geldiğine karar vermeye dayanır.
Örneğin, araştırmacıların bir bebeğe belirli sayıda nesne içeren bir görseli defalarca gösterdiğini düşünelim. Bebek bu görüntüye alıştıktan sonra, bebeğe öncekinden daha az ya da daha çok sayıda nesneyi gösteren ikinci bir görsel sunulur. Bebek yeni görsele daha uzun süre bakarsa, araştırmacılar bebeğin farklı miktarlar arasında ayrım yapabildiği sonucuna varabilir.
Spelke, bu deneylerinden elde ettiği kanıtları, bebeklerin son derece gelişmiş, doğuştan gelen zihinsel becerilere sahip olduğunu öne sürecek şekilde yorumlar. Bu, William James tarafından ortaya atılan, bebeklerin ayırt edici bilişsel yetenekleri olmadan doğdukları, hepsini eğitim ve deneyim yoluyla edindikleri hipotezine bir alternatif sunmaktadır (bkz. Psikoloji İlkeleri, 1890).
Biyolojik cinsiyet ve zeka tartışması
2005 yılında, dönemin Harvard başkanı Lawrence Summers, üst düzey bilim ve mühendislik pozisyonlarında erkeklerin kadınlara üstün geldiği yorumunda bulundu. Summers, erkek ve kadın popülasyonları arasında doğuştan gelen yeteneklerin varyansındaki istatistiksel bir farkın (erkekler arasındaki varyans daha yüksek olma eğilimindedir, bu erkekler arasında daha fazla uç noktanın görülmesine neden olur) bunda rol oynayabileceğini tahmin ediyordu. Bu yorum, hararetli bir tartışmayı ateşledi. Spelke, Summers'a şiddetli bir şekilde karşı çıkanlar arasındaydı ve Nisan 2005'te, konuyla ilgili açık bir tartışmada Steven Pinker ile karşı karşıya geldi. Kendi deneylerinin, yaşları 5 ay ile 7 yaş arasında değişen kız ve erkek çocukların zihinsel kapasiteleri arasında hiçbir fark olmadığını ortaya koyduğunu beyan etti.
Kaynakça
- ^ Spelke (2000). "Core Knowledge". American Psychologist. 55 (11): 1233-1243. doi:10.1037/0003-066X.55.11.1233. (PMID) 11280937.
- ^ a b . www.edge.org. 11 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2022.
- ^ Spelke (2005). "Differences in Intrinsic Aptitude for Mathematics and Science?". American Psychologist. 60 (9): 950-958. doi:10.1037/0003-066X.60.9.950. (PMID) 16366817.
- ^ (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2011.
- ^ . 16 Temmuz 2015. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2016.
- ^ . 10 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Gray Matter and Sexes: A Gray Area Scientifically". The New York Times (İngilizce). 24 Ocak 2005. ISSN 0362-4331. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=()
Dış bağlantılar
- Spelke laboratuvar web sitesi 28 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Spelke'nin New York Times profili 15 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bloggingheads.tv'de Spelke ve Joshua Knobe'un birlikte yaptığıı araştırmalardan bazılarını tartışan konuşmanın videosu (ve sesi) 17 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Margaret Talbot, The baby lab, The New Yorker, 4 Eylül 2006.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elizabeth Shilin Spelke FBA 28 Mayis 1949 Harvard Universitesi Psikoloji Bolumu nde gorev yapan Amerikali bir bilissel psikolog ve ayni universitedeki Gelisim Calismalari Laboratuvari nin direktorudur Elizabeth SpelkeDogum28 Mayis 1949 75 yasinda EgitimCornell Universitesi Yale Universitesi Resmi sitehttp harvardlds org our labs spelke labspelke lab members elizabeth spelke KariyeriDaliGelisim psikolojisi Bilissel PsikolojiCalistigi kurumlarHarvard Universitesi Spelke 1980 lerden itibaren bebekler ve kucuk cocuklarin bilissel becerilerini test etmeye yonelik deneyler yapmistir Insanlarin bircok zihinsel yeteneginin dogustan geldigini one surmustur Son yillarda kadinlar ve erkekler arasindaki bilissel farkliliklar konusundaki tartismalara onemli katkilarda bulunmustur Kadin ve erkeklerin entelektuel yetilerinde onemli bir esitsizlik oldugunu gosteren bir bilimsel kanitin mevcut olmadigi gorusunu savunmaktadir Egitim ve kariyerSpelke lisans doneminde Radcliffe College da cocuk psikologu olan Jerome Kagan ile calisti Bebeklerde baglanma ve duygusal tepkiler uzerine bir tez yazdi Bu surecte bebeklerin gercekten neyi anlayip anlamadigina dair bir fikre sahip olmasi gerektigini fark etti ve boylece cocuk psikolojisinin bilissel yonune omur boyu surecek olan ilgisi basladi Doktorasini Cornell de gelisim psikologu Eleanor Gibson in danismanliginda yapti ve kucuk cocuklar uzerinde deneysel calismalar yapmayi ogrendi Ilk akademik gorevini Pennsylvania Universitesi nde yapti ve burada dokuz yil calisti Daha sonra Cornell e ardindan da MIT nin Beyin ve Bilissel Bilimler Bolumu ne gecti 2001 den beri Harvard da profesorluk yapmaktadir Spelke 1997 de Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi Uyesi secildi 2009 Jean Nicod Odulu nu aldi ve Paris te Fransiz Ulusal Bilimsel Arastirma Merkezi nin ev sahipliginde bir dizi konferans verdi 2015 yilinda Ingiliz Akademisi Sorumlu Uyeligine secildi 2016 da Spelke CL de Carvalho Heineken Bilissel Bilimler Odulu nu kazandi Spelke Fransa Hollanda Isvec ve Uruguay da bircok kez Honoris Causa derecesi ile onurlandirildi DeneylerGelisim Calismalari Laboratuvari nda yurutulen deneyler Robert Fantz tarafindan gelistirilen preferential looking yontemini kullanarak bebeklerin bilissel yeteneklerine dair cikarimlar yapmayi amaclar Bu yontem bebeklere farkli goruntuler sunmaya ve dikkatlerinin uyaranlara odaklanma surelerinden cikarim yaparak hangisinin onlara daha cekici geldigine karar vermeye dayanir Ornegin arastirmacilarin bir bebege belirli sayida nesne iceren bir gorseli defalarca gosterdigini dusunelim Bebek bu goruntuye alistiktan sonra bebege oncekinden daha az ya da daha cok sayida nesneyi gosteren ikinci bir gorsel sunulur Bebek yeni gorsele daha uzun sure bakarsa arastirmacilar bebegin farkli miktarlar arasinda ayrim yapabildigi sonucuna varabilir Spelke bu deneylerinden elde ettigi kanitlari bebeklerin son derece gelismis dogustan gelen zihinsel becerilere sahip oldugunu one surecek sekilde yorumlar Bu William James tarafindan ortaya atilan bebeklerin ayirt edici bilissel yetenekleri olmadan dogduklari hepsini egitim ve deneyim yoluyla edindikleri hipotezine bir alternatif sunmaktadir bkz Psikoloji Ilkeleri 1890 Biyolojik cinsiyet ve zeka tartismasi2005 yilinda donemin Harvard baskani Lawrence Summers ust duzey bilim ve muhendislik pozisyonlarinda erkeklerin kadinlara ustun geldigi yorumunda bulundu Summers erkek ve kadin populasyonlari arasinda dogustan gelen yeteneklerin varyansindaki istatistiksel bir farkin erkekler arasindaki varyans daha yuksek olma egilimindedir bu erkekler arasinda daha fazla uc noktanin gorulmesine neden olur bunda rol oynayabilecegini tahmin ediyordu Bu yorum hararetli bir tartismayi atesledi Spelke Summers a siddetli bir sekilde karsi cikanlar arasindaydi ve Nisan 2005 te konuyla ilgili acik bir tartismada Steven Pinker ile karsi karsiya geldi Kendi deneylerinin yaslari 5 ay ile 7 yas arasinda degisen kiz ve erkek cocuklarin zihinsel kapasiteleri arasinda hicbir fark olmadigini ortaya koydugunu beyan etti Kaynakca Spelke 2000 Core Knowledge American Psychologist 55 11 1233 1243 doi 10 1037 0003 066X 55 11 1233 PMID 11280937 a b www edge org 11 Mayis 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2022 Spelke 2005 Differences in Intrinsic Aptitude for Mathematics and Science American Psychologist 60 9 950 958 doi 10 1037 0003 066X 60 9 950 PMID 16366817 PDF American Academy of Arts and Sciences 18 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2011 16 Temmuz 2015 24 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences 13 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2016 10 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi 18 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Gray Matter and Sexes A Gray Area Scientifically The New York Times Ingilizce 24 Ocak 2005 ISSN 0362 4331 2 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Dis baglantilarSpelke laboratuvar web sitesi 28 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Spelke nin New York Times profili 15 Aralik 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bloggingheads tv de Spelke ve Joshua Knobe un birlikte yaptigii arastirmalardan bazilarini tartisan konusmanin videosu ve sesi 17 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Margaret Talbot The baby lab The New Yorker 4 Eylul 2006