Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, bazen Birinci Sanayi Devrimi ve İkinci Sanayi Devrimi olarak ayrılan ve insan ekonomisinin Tarım Devrimi'ni takip eden daha yaygın, verimli ve istikrarlı üretim süreçlerine doğru küresel bir geçiş dönemidir. Büyük Britanya'da başlayan Sanayi Devrimi, yaklaşık 1760'tan yaklaşık 1820-1840 yılları arasındaki dönemde Kıta Avrupasına ve Amerika Birleşik Devletleri'ne yayıldı. Bu geçiş, elle üretim yöntemlerinden makinelere geçişi; yeni kimyasal üretim ve demir üretim süreçlerini; su gücü ve buhar gücünün artan kullanımını; takım tezgâhlarının geliştirilmesini ve makineleşmiş fabrika sisteminin yükselişini içeriyordu. Üretim büyük ölçüde arttı ve bunun sonucunda nüfusta ve nüfus artış hızında benzeri görülmemiş bir artış yaşandı. Tekstil endüstrisi modern üretim yöntemlerini ilk kullanan sektör oldu ve tekstil istihdam, çıktı değeri ve yatırılan sermaye açısından baskın sektör haline geldi.
Teknolojik ve mimari yeniliklerin çoğu İngiliz kaynaklıydı. 18. yüzyılın ortalarında Britanya, Kuzey Amerika ve Karayipler'deki kolonileriyle küresel bir ticaret imparatorluğunu kontrol eden dünyanın önde gelen ticari ülkesiydi. Britanya, Doğu Hindistan Şirketi'nin faaliyetleri aracılığıyla Hindistan alt kıtasında, özellikle de sanayileşme öncesi Babür Bengal'inde büyük bir askeri ve siyasi hegemonyaya sahipti. Ticaretin gelişmesi ve iş dünyasının yükselişi Sanayi Devrimi'nin başlıca nedenleri arasındaydı: 15 Mahkemelerin mülkiyet hakları lehine karar vermesi gibi hukuk alanındaki gelişmeler de devrimi kolaylaştırdı. Girişimcilik ruhu ve tüketici devrimi İngiltere'de sanayileşmenin başlamasına yardımcı oldu ve 1800'den sonra Belçika, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'da da bu durum taklit edildi.
Sanayi Devrimi, maddi ilerleme açısından insanlığın tarımı benimsemesiyle kıyaslanabilecek, tarihte önemli bir dönüm noktası oldu. Sanayi Devrimi günlük yaşamın hemen her alanını bir şekilde etkiledi. Özellikle, ortalama gelir ve nüfus daha önce benzeri görülmemiş sürekli bir büyüme sergilemeye başladı. Bazı ekonomistler, Sanayi Devrimi'nin en önemli etkisinin Batı dünyasındaki genel nüfusun yaşam standardının tarihte ilk kez istikrarlı bir şekilde artmaya başlaması olduğunu söylerken, diğerleri 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyıla kadar anlamlı bir şekilde iyileşmeye başlamadığını belirtti. Sanayi Devrimi ve modern kapitalist ekonominin ortaya çıkışından önce kişi başına düşen GSYH genel olarak istikrarlıyken, Sanayi Devrimi kapitalist ekonomilerde kişi başına düşen ekonomik büyüme dönemini başlattı. Ekonomi tarihçileri, Sanayi Devrimi'nin başlangıcının, hayvanların ve bitkilerin evcilleştirilmesinden bu yana insanlık tarihindeki en önemli olay olduğu konusunda hemfikirdir.
Nedenleri
Düşünsel nedenlerin yanında Sanayi Devrimi'ni doğuran diğer unsurlar şunlardır:
- Hızlı nüfus artışıyla birlikte 16. yüzyıldan başlayarak Avrupa'nın nüfus verilerinde artış sağlamıştır.
- Tarımdaki gelişmeler bu sektördeki nüfus ihtiyacını azaltarak bu nüfusun kentlere göç etmesine neden olmuştur. Böylece kent sanayisine hazır iş gücü ortaya çıkmıştır.
- Yaşam düzeyi yükselmiş aynı zamanda eskiden lüks sayılan şeker, kahve, çay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar için doğal bir gereksinim olmaya başlamıştır. Bu da dolaylı olarak tüketim malı talebinde artışa neden olmuştur.
- Geniş çaplı kaynak sömürü anlayışı Sanayi Devrimi'nin en önemli finans kaynağı olmuştur. Gerek İspanyollar tarafından sömürülen Orta Amerika altınları; gerekse de İspanyol gemilerini vuran, sömürge devletine ait olan İngiliz gemileri Avrupa'ya tonlarca altın getirmiştir. Bütün bu yaşananlar 16. ve 17. yüzyıllarda, Sanayi Devrimi'ne götüren süreçleri desteklemiştir.
- Hindistan'da 23 Haziran 1753 tarihinde Fransız birliklerini savaş alanında yenen İngilizler (Plassey Muharebesi), Babür imparatorlarının devasa hazinesine el koymuştur. Bu hazinenin İngiltere'ye taşınmasıyla bu ülke ekonomisinde ortaya çıkan para ve finans olanaklarının, dokuma ve buhar makineleriyle ilgili tüm teknik buluşların 1758 ve 1791 tarihleri arasında gerçekleşmesini açıklamada birincil argüman olduğu söylenebilir. 18. ile 19. yüzyıllar arasında oluşmuştur.
- Sömürgecilik: Avrupa ülkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başlamışlardır. İşlenen mallar tekrar sömürge ülkelerine satılmıştır.
- Bankacılık ve sigortacılık çalışmalarının önemi artmıştır.
- Küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın zenginleşmeye başlaması bir itici kuvvet olmuştur.
- Kapitalizm: Orta sınıfın zenginleşmesi sürecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başlamıştır. Böylece yeni yatırım alanları aranarak gerekli görülen noktalara yatırımlar yapılmıştır.
- Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler.
- Protestan reformu ve "Bugün çok çalışıp yarını düşünmek" öğretisinin önemli bir değer olarak yerleşmiştir.
- 17. yüzyılda Aydınlanma Çağı'nda aklın başat konumu ve bilimsel bilginin akıl yoluyla inşa edilme süreci hakim olmuştur.
- Bilimsel yöntem ve rasyonel düşünme ilkelerinin bilimleri ortaya çıkarması ve teknolojik gelişmeleri etkilemesine olanak sağlamıştır.
- Fransız Devrimi aracılığıyla sanayi toplumuna uygun siyasal bir yapılanmanın temellerinin atılması amaçlanmıştır.
İngiltere'de Sanayi Devrimi
Sanayi Devrimi'nin önce İngiltere Manchester'da başlamasının başlıca sebepleri şunlardır:
- İngiltere'de uzun süredir bir anayasal monarşi düzeni oluşmuştur. Bu düzenin temelinde mülkiyet hakkının ve bireysel hak ve özgürlüklerin korunması öne plana çıkmıştır.
- 18. yüzyıl İngiltere'si zaten dünyanın mali merkezi konumunda ve borsa ve bankacılık sektörleri açısından diğer ülkelerden çok ileri bir konumda yer almıştır.
- Parlamento, kapitalizm ilkeleri doğrultusunda iç piyasada özgür rekabeti önleyici bütün engelleri kaldırmıştır.
- İngiltere, sanayi için gerekli en temel hammaddeler olan kömür ve demir yönünden zengin yeraltı kaynaklarına bünyesinde bulundurmaktaydı.
- İngiltere, dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu konumundaydı. Bu da ona ham madde kaynakları ve üretilmiş mallar için geniş pazar olanağı sağlamıştır.
- Kraliyet donanması ve güçlü ticaret filoları, taşımacılığı daha kolay hale getirmiştir.
- İngiltere Avrupa'da Rönesans döneminden beri dokumacılık sanayisinde zirve noktalardaydı.
- İngiltere bir ada ülkesidir. Bundan dolayı Avrupa’daki derebeylik mücadelesi, savaşlar, mezhep kavgaları gibi olaylardan uzak kalmıştır.
Fabrika sistemi ile üretim, talep artışı doğrultusunda bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır. Büyük makineler ev üretimi için elverişsiz durumdaydı. Bu nedenle evler yerine işçilerin makinelerin bulunduğu büyük binalara giderek çalışma sistemi, başka bir deyişle fabrika sistemi süreç içinde meydana geldi.
Fabrika sistemi hızlı üretim gibi olumlu sonuç yanında sosyal açıdan olumsuz birtakım sonuçlar da doğurmuştur. Erkek işçiler yanında, onların yerine (daha ucuza çalıştıkları için) çocuk ve kadınlar çalıştırılmaya başlanmıştır. 20 saate kadar varan iş saatleri küçük çocuk ve kadınlar üzerinde kötü etkiler bırakmıştır.
Buna rağmen ücretler yetersiz kalmıştır. İşçilerin kalifiyeli olması önem arz etmiyordu. Makineler tekdüze, basit, mekanik hareketler yapabilen herkesle çalışabiliyor durumdaydı. Kalifiyeli işçilerin normal ücretle iş bulma imkanları kısıtlanmıştır.
Teknolojik gelişmeler
- Buharlı makine, Sanayi Devrimi'nin en önemli gelişmelerinden birisidir. 1763'te James Watt, İskoçya'da buharla çalışan makineyi bulmuştur. Bu makinenin gelişmiş biçimi, makine çağının gerçek başlangıç noktasını oluşturmuştur.
- 1807'de Robert Fulton adındaki Amerikalı buharlı makineyi gemilere uygulamıştır. 1840'ta ilk düzenli okyanus ötesi buharlı gemi seferleri başlamıştır.
- 1812 tarihinde buharlı makine ilk kez lokomotiflerde kullanılmaya başlanmıştır.
- 1844'te Samuel Morse Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk ticari amaçlı telgraf servisini hizmete sokmuştur.
- 1876'da Alexander Graham Bell telefonu icat etmiştir.
- Tarım teknolojisinde gelişmeler başlamıştır. Almanya bu alandaki gelişmelere öncülük etmiştir. Almanlar pancardan şeker çıkarma tekniğini keşfetmişlerdir. Bir başka Alman kimyager suni gübreyi bulmuştur. 1834'te bir Amerikalı mühendis bir biçerdöveri icat etmiştir. Tarımsal üretimde yaşanan bu hızlanma sonucu 1870'lerden sonra konserve yiyecek imalatı hızlı bir biçimde artış göstermiştir.
- 1830 ve 1860 yılları arasında İngiltere'de daha etkili maden tasfiye yöntemlerinin geliştirilmesine paralel olarak kömür üretimi hızlı bir artış göstermiştir. yüksek demir ve çelik talebi bu yöntemler sayesinde kolayca karşılanabilmiştir.
- Bu üretim sayesinde 1800 ve 1830 yılları arasında köprü, kanal, demir yolu gibi inşaatlar hızla artmıştır. 1850'lere kadar genelde İngiltere'nin tekelinde olan Sanayi Devrimi, bu tarihten sonra tüm Avrupa'yı ve Amerika Birleşik Devletleri'ni etkisi altına almıştır. Günümüzde ise gelişmekte olan ülkelere doğru bir yönelim gözlenmiştir.
Sonuçları
Batı'nın toplumsal sınıf yapısında değişmeler
Sanayi Devrimi; 18. yüzyılda, önce İngiltere'de başlayan demir ve kömürün asıl enerji kaynağı ve hammaddeyi oluşturduğu bir makineleşme çağıdır. Kömür, buhar ve makinenin birleşiminin ortaya çıkardığı Sanayi Devrimi önemli ekonomik, siyasal ve toplumsal dönüşümlere neden olmuştur. Batı Dünyası bir şehir toplumu hâline gelmiştir. Kırdan şehre göç olmuştur ve bu nüfus, gelişmiş fabrika sistemlerindeki çalışan iş gücü kitlesinin oluşmasına sebep olmuştur.
Sanayi Devrimi, Avrupa'da burjuva sınıfının yapı değiştirmesine ve yeni bir işçi sınıfının doğmasına yol açmıştır. Eski burjuva sınıfına fabrika sahipleri de katılmıştı. Burjuva sınıfı artık her ülkede en zengin sınıf haline gelmiştir. Ancak ülkelerin çoğunda orta sınıf pek çok siyasal ve sosyal haklardan mahrum bırakılmıştır. Bu haklarını elde etmek için 19. yüzyılın sonlanmasını beklemek zorunda kalmışlardır.
Avrupa'da Sanayi Devrimi öncesinde de bir işçi sınıfı varlığını göstermiştir. Bu sınıf her zaman çoğunlukta ancak bilinçsiz bir düzene sahipti. Sanayi Devrimi sonucunda işçi sınıfı bilinçlenmeye başlamıştır. Toplumların hemen hepsinde en kalabalık sınıfını oluşturmuştur. İşçi sınıfı, yoğunluğuna karşın ekonomik ve siyasal haklardan mahrumdur. Ücretleri düşük, yaşama ve çalışma koşulları elverişsizdir. Çalışma saatleri uzun, fabrikalar havasız ve her türlü sağlık koşullarından uzak bir özellik göstermiştir.
Siyasal açıdan oy hakları yoktur. ve grev yasaktır. Ancak işçiler artık bu durumun farkındadır ve bilinç sahibi olmuşlardır.
Sosyalizmin gelişmesi
Sanayi Devrimi'nin yarattığı işçi sınıfı hakları ile ilgili olarak sosyalizm görüşü ortaya çıkmıştır. Bu görüş önceleri ütopik sosyalizm olarak gelişmiştir. Daha sonra Karl Marx ve Friedrich Engels sosyalizmi geliştirerek bilimsel sosyalizmi ortaya koymuşlardır. Buna göre toplumsal tabakada iki sınıf vardır; üretim güçlerini elinde bulunduran burjuva, emeklerini satarak yaşamak zorunda kalan proletarya. Sermayeyi elinde bulunduran burjuva azami kârını gerçekleştirmek için artı değerden işçilere asgari düzeyde ücret veriyor.
Kentleşme ve nüfus artışı
Sanayi Devrimi'nin bir başka etkisi de nüfus artışı konusunda olmuştur. Sanayileşme sayesinde tarım makineleşmiş, böylece aynı miktar toprak daha fazla insanı besleyebilir hale gelmiştir.
Ayrıca kent sanayi, tarım sektörü dışındaki insanlara iş sağlayarak daha fazla insanı besleyebilir duruma gelmiştir.
Sanayi Devrimi kentlerde nüfusun yoğunlaşmasına neden olmuştur. Amerika Birleşik Devleti, 1920'lerde nüfusunun yarısı kentlerde varlığını sürdürmekteydi. Kentleşme önemli sorunları da beraberinde getirmiştir. Gecekondu bölgeleri fazlalaşmıştır. Bu bölgeler pis ve kalabalık hale gelmiştir.
Kitle toplumu
İşçilerin fabrikalarda toplanması ve fabrikaların da kentsel alanlarda fazlalaşmasıyla birlikte giderek kentler kırsal alanları içine çekmeye başlamıştır. Bu gelişme tıp bilimindeki yeniliklerle ortaya çıkan nüfus artışı ve bu nüfusu doyurmak için gıda maddesi bulma çabalarıyla birleşmiştir. 20. yüzyılın değişmez özelliği olan kitle toplumu tarihteki yerini almıştır.
Batı Dünyası bir şehir toplumu hâline geldi. Kırdan şehre göç oldu ve bu nüfus, gelişmiş fabrika sistemlerindeki çalışan iş gücü kitlesini oluşturdu.
Kaynakça
- ^ görüntüsü: Bir UPM'nin (Madrid) Endüstri Mühendisleri Üstün Teknik Okulu'nun lobisinde bulunur.
- ^ "Industrial History of European Countries". European Route of Industrial Heritage. Council of Europe. 23 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ Landes, David S. (1969). The Unbound Prometheus. Press Syndicate of the University of Cambridge. ISBN .
- ^ Horn, Jeff; Rosenband, Leonard; Smith, Merritt (2010). Reconceptualizing the Industrial Revolution. Cambridge MA, London: MIT Press. ISBN .
- ^ E. Anthony Wrigley, "Reconsidering the Industrial Revolution: England and Wales". Journal of Interdisciplinary History 49.01 (2018): 9-42.
- ^ Reisman, George (1998). Capitalism: A complete understanding of the nature and value of human economic life. Jameson Books. s. 127. ISBN .
- ^ Tong, Junie T. (2016). Finance and Society in 21st Century China: Chinese Culture Versus Western Markets. CRC Press. s. 151. ISBN .
- ^ The Islamic World: Past and Present. 1: Abba – Hist. Oxford University Press. 2004. s. 174. ISBN . 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Nisan 2024.
- ^ Ray, Indrajit (2011). Bengal Industries and the British Industrial Revolution (1757–1857). Routledge. ss. 7-10. ISBN . 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Nisan 2024.
- ^ Landes, David (1999). The Wealth and Poverty of Nations. W.W. Norton & Company. ISBN .
- ^ Kiely, Ray (November 2011). "Industrialization and Development: A Comparative Analysis". UGL Press Limited: 25-26.
- ^ North, Douglass C.; Thomas, Robert Paul (Mayıs 1977). "The First Economic Revolution". The Economic History Review. 30 (2): 229-230. doi:10.2307/2595144.
- ^ Feinstein, Charles (Eylül 1998). "Pessimism Perpetuated: Real Wages and the Standard of Living in Britain during and after the Industrial Revolution". Journal of Economic History. 58 (3): 625-658. doi:10.1017/s0022050700021100.
- ^ Szreter & Mooney; Mooney (February 1998). "Urbanization, Mortality, and the Standard of Living Debate: New Estimates of the Expectation of Life at Birth in Nineteenth-Century British Cities". The Economic History Review. 51 (1): 104. doi:10.1111/1468-0289.00084.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Sanayi Devrimi haber gazete kitap akademik JSTOR Temmuz 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Sanayi Devrimi ya da Endustri Devrimi bazen Birinci Sanayi Devrimi ve Ikinci Sanayi Devrimi olarak ayrilan ve insan ekonomisinin Tarim Devrimi ni takip eden daha yaygin verimli ve istikrarli uretim sureclerine dogru kuresel bir gecis donemidir Buyuk Britanya da baslayan Sanayi Devrimi yaklasik 1760 tan yaklasik 1820 1840 yillari arasindaki donemde Kita Avrupasina ve Amerika Birlesik Devletleri ne yayildi Bu gecis elle uretim yontemlerinden makinelere gecisi yeni kimyasal uretim ve demir uretim sureclerini su gucu ve buhar gucunun artan kullanimini takim tezgahlarinin gelistirilmesini ve makinelesmis fabrika sisteminin yukselisini iceriyordu Uretim buyuk olcude artti ve bunun sonucunda nufusta ve nufus artis hizinda benzeri gorulmemis bir artis yasandi Tekstil endustrisi modern uretim yontemlerini ilk kullanan sektor oldu ve tekstil istihdam cikti degeri ve yatirilan sermaye acisindan baskin sektor haline geldi Buyuk Britanya da komurle calisan bir buharli makine ornegi Buharli makineler Sanayi Devrimi nde onemli rol oynamislardir Teknolojik ve mimari yeniliklerin cogu Ingiliz kaynakliydi 18 yuzyilin ortalarinda Britanya Kuzey Amerika ve Karayipler deki kolonileriyle kuresel bir ticaret imparatorlugunu kontrol eden dunyanin onde gelen ticari ulkesiydi Britanya Dogu Hindistan Sirketi nin faaliyetleri araciligiyla Hindistan alt kitasinda ozellikle de sanayilesme oncesi Babur Bengal inde buyuk bir askeri ve siyasi hegemonyaya sahipti Ticaretin gelismesi ve is dunyasinin yukselisi Sanayi Devrimi nin baslica nedenleri arasindaydi 15 Mahkemelerin mulkiyet haklari lehine karar vermesi gibi hukuk alanindaki gelismeler de devrimi kolaylastirdi Girisimcilik ruhu ve tuketici devrimi Ingiltere de sanayilesmenin baslamasina yardimci oldu ve 1800 den sonra Belcika Amerika Birlesik Devletleri ve Fransa da da bu durum taklit edildi Sanayi Devrimi maddi ilerleme acisindan insanligin tarimi benimsemesiyle kiyaslanabilecek tarihte onemli bir donum noktasi oldu Sanayi Devrimi gunluk yasamin hemen her alanini bir sekilde etkiledi Ozellikle ortalama gelir ve nufus daha once benzeri gorulmemis surekli bir buyume sergilemeye basladi Bazi ekonomistler Sanayi Devrimi nin en onemli etkisinin Bati dunyasindaki genel nufusun yasam standardinin tarihte ilk kez istikrarli bir sekilde artmaya baslamasi oldugunu soylerken digerleri 19 yuzyilin sonlari ve 20 yuzyila kadar anlamli bir sekilde iyilesmeye baslamadigini belirtti Sanayi Devrimi ve modern kapitalist ekonominin ortaya cikisindan once kisi basina dusen GSYH genel olarak istikrarliyken Sanayi Devrimi kapitalist ekonomilerde kisi basina dusen ekonomik buyume donemini baslatti Ekonomi tarihcileri Sanayi Devrimi nin baslangicinin hayvanlarin ve bitkilerin evcillestirilmesinden bu yana insanlik tarihindeki en onemli olay oldugu konusunda hemfikirdir NedenleriDusunsel nedenlerin yaninda Sanayi Devrimi ni doguran diger unsurlar sunlardir Hizli nufus artisiyla birlikte 16 yuzyildan baslayarak Avrupa nin nufus verilerinde artis saglamistir Tarimdaki gelismeler bu sektordeki nufus ihtiyacini azaltarak bu nufusun kentlere goc etmesine neden olmustur Boylece kent sanayisine hazir is gucu ortaya cikmistir Yasam duzeyi yukselmis ayni zamanda eskiden luks sayilan seker kahve cay gibi mallar artik orta sinif ve alt siniflar icin dogal bir gereksinim olmaya baslamistir Bu da dolayli olarak tuketim mali talebinde artisa neden olmustur tarafindan icat edilen gunumuzde kalan tek ornegiGenis capli kaynak somuru anlayisi Sanayi Devrimi nin en onemli finans kaynagi olmustur Gerek Ispanyollar tarafindan somurulen Orta Amerika altinlari gerekse de Ispanyol gemilerini vuran somurge devletine ait olan Ingiliz gemileri Avrupa ya tonlarca altin getirmistir Butun bu yasananlar 16 ve 17 yuzyillarda Sanayi Devrimi ne goturen surecleri desteklemistir Hindistan da 23 Haziran 1753 tarihinde Fransiz birliklerini savas alaninda yenen Ingilizler Plassey Muharebesi Babur imparatorlarinin devasa hazinesine el koymustur Bu hazinenin Ingiltere ye tasinmasiyla bu ulke ekonomisinde ortaya cikan para ve finans olanaklarinin dokuma ve buhar makineleriyle ilgili tum teknik buluslarin 1758 ve 1791 tarihleri arasinda gerceklesmesini aciklamada birincil arguman oldugu soylenebilir 18 ile 19 yuzyillar arasinda olusmustur Somurgecilik Avrupa ulkeleri yeni koloniler olusturarak buradan getirdikleri mallari sanayide kullanmaya baslamislardir Islenen mallar tekrar somurge ulkelerine satilmistir Bankacilik ve sigortacilik calismalarinin onemi artmistir Kucuk burjuvazinin gelismesi ve orta sinifin zenginlesmeye baslamasi bir itici kuvvet olmustur Kapitalizm Orta sinifin zenginlesmesi surecine paralel olarak kapital birikimi olusmaya baslamistir Boylece yeni yatirim alanlari aranarak gerekli gorulen noktalara yatirimlar yapilmistir Tasima ve teknolojide meydana gelen gelismeler Protestan reformu ve Bugun cok calisip yarini dusunmek ogretisinin onemli bir deger olarak yerlesmistir 17 yuzyilda Aydinlanma Cagi nda aklin basat konumu ve bilimsel bilginin akil yoluyla insa edilme sureci hakim olmustur Bilimsel yontem ve rasyonel dusunme ilkelerinin bilimleri ortaya cikarmasi ve teknolojik gelismeleri etkilemesine olanak saglamistir Fransiz Devrimi araciligiyla sanayi toplumuna uygun siyasal bir yapilanmanin temellerinin atilmasi amaclanmistir Ingiltere de Sanayi DevrimiSanayi Devrimi nin once Ingiltere Manchester da baslamasinin baslica sebepleri sunlardir Ingiltere de uzun suredir bir anayasal monarsi duzeni olusmustur Bu duzenin temelinde mulkiyet hakkinin ve bireysel hak ve ozgurluklerin korunmasi one plana cikmistir 18 yuzyil Ingiltere si zaten dunyanin mali merkezi konumunda ve borsa ve bankacilik sektorleri acisindan diger ulkelerden cok ileri bir konumda yer almistir Sanayi Devrimi nde dunyadaki en genis capli demir ve celik uretimini yapan firma Parlamento kapitalizm ilkeleri dogrultusunda ic piyasada ozgur rekabeti onleyici butun engelleri kaldirmistir Ingiltere sanayi icin gerekli en temel hammaddeler olan komur ve demir yonunden zengin yeralti kaynaklarina bunyesinde bulundurmaktaydi Ingiltere dunyanin en buyuk somurge imparatorlugu konumundaydi Bu da ona ham madde kaynaklari ve uretilmis mallar icin genis pazar olanagi saglamistir Kraliyet donanmasi ve guclu ticaret filolari tasimaciligi daha kolay hale getirmistir Ingiltere Avrupa da Ronesans doneminden beri dokumacilik sanayisinde zirve noktalardaydi Ingiltere bir ada ulkesidir Bundan dolayi Avrupa daki derebeylik mucadelesi savaslar mezhep kavgalari gibi olaylardan uzak kalmistir Fabrika sistemi ile uretim talep artisi dogrultusunda bir gereksinim olarak ortaya cikmistir Buyuk makineler ev uretimi icin elverissiz durumdaydi Bu nedenle evler yerine iscilerin makinelerin bulundugu buyuk binalara giderek calisma sistemi baska bir deyisle fabrika sistemi surec icinde meydana geldi Fabrika sistemi hizli uretim gibi olumlu sonuc yaninda sosyal acidan olumsuz birtakim sonuclar da dogurmustur Erkek isciler yaninda onlarin yerine daha ucuza calistiklari icin cocuk ve kadinlar calistirilmaya baslanmistir 20 saate kadar varan is saatleri kucuk cocuk ve kadinlar uzerinde kotu etkiler birakmistir Buna ragmen ucretler yetersiz kalmistir Iscilerin kalifiyeli olmasi onem arz etmiyordu Makineler tekduze basit mekanik hareketler yapabilen herkesle calisabiliyor durumdaydi Kalifiyeli iscilerin normal ucretle is bulma imkanlari kisitlanmistir Teknolojik gelismelerBuharli makine Sanayi Devrimi nin en onemli gelismelerinden birisidir 1763 te James Watt Iskocya da buharla calisan makineyi bulmustur Bu makinenin gelismis bicimi makine caginin gercek baslangic noktasini olusturmustur Marshall keten atolyesi1807 de Robert Fulton adindaki Amerikali buharli makineyi gemilere uygulamistir 1840 ta ilk duzenli okyanus otesi buharli gemi seferleri baslamistir 1812 tarihinde buharli makine ilk kez lokomotiflerde kullanilmaya baslanmistir 1844 te Samuel Morse Amerika Birlesik Devletleri nde ilk ticari amacli telgraf servisini hizmete sokmustur 1876 da Alexander Graham Bell telefonu icat etmistir Tarim teknolojisinde gelismeler baslamistir Almanya bu alandaki gelismelere onculuk etmistir Almanlar pancardan seker cikarma teknigini kesfetmislerdir Bir baska Alman kimyager suni gubreyi bulmustur 1834 te bir Amerikali muhendis bir bicerdoveri icat etmistir Tarimsal uretimde yasanan bu hizlanma sonucu 1870 lerden sonra konserve yiyecek imalati hizli bir bicimde artis gostermistir 1830 ve 1860 yillari arasinda Ingiltere de daha etkili maden tasfiye yontemlerinin gelistirilmesine paralel olarak komur uretimi hizli bir artis gostermistir yuksek demir ve celik talebi bu yontemler sayesinde kolayca karsilanabilmistir Bu uretim sayesinde 1800 ve 1830 yillari arasinda kopru kanal demir yolu gibi insaatlar hizla artmistir 1850 lere kadar genelde Ingiltere nin tekelinde olan Sanayi Devrimi bu tarihten sonra tum Avrupa yi ve Amerika Birlesik Devletleri ni etkisi altina almistir Gunumuzde ise gelismekte olan ulkelere dogru bir yonelim gozlenmistir SonuclariBati nin toplumsal sinif yapisinda degismeler Sanayi Devrimi 18 yuzyilda once Ingiltere de baslayan demir ve komurun asil enerji kaynagi ve hammaddeyi olusturdugu bir makinelesme cagidir Komur buhar ve makinenin birlesiminin ortaya cikardigi Sanayi Devrimi onemli ekonomik siyasal ve toplumsal donusumlere neden olmustur Bati Dunyasi bir sehir toplumu haline gelmistir Kirdan sehre goc olmustur ve bu nufus gelismis fabrika sistemlerindeki calisan is gucu kitlesinin olusmasina sebep olmustur Sanayi Devrimi Avrupa da burjuva sinifinin yapi degistirmesine ve yeni bir isci sinifinin dogmasina yol acmistir Eski burjuva sinifina fabrika sahipleri de katilmisti Burjuva sinifi artik her ulkede en zengin sinif haline gelmistir Ancak ulkelerin cogunda orta sinif pek cok siyasal ve sosyal haklardan mahrum birakilmistir Bu haklarini elde etmek icin 19 yuzyilin sonlanmasini beklemek zorunda kalmislardir Sanayi tesislerinde calisan cocuk isciler Avrupa da Sanayi Devrimi oncesinde de bir isci sinifi varligini gostermistir Bu sinif her zaman cogunlukta ancak bilincsiz bir duzene sahipti Sanayi Devrimi sonucunda isci sinifi bilinclenmeye baslamistir Toplumlarin hemen hepsinde en kalabalik sinifini olusturmustur Isci sinifi yogunluguna karsin ekonomik ve siyasal haklardan mahrumdur Ucretleri dusuk yasama ve calisma kosullari elverissizdir Calisma saatleri uzun fabrikalar havasiz ve her turlu saglik kosullarindan uzak bir ozellik gostermistir Siyasal acidan oy haklari yoktur ve grev yasaktir Ancak isciler artik bu durumun farkindadir ve bilinc sahibi olmuslardir Sosyalizmin gelismesi Sanayi Devrimi nin yarattigi isci sinifi haklari ile ilgili olarak sosyalizm gorusu ortaya cikmistir Bu gorus onceleri utopik sosyalizm olarak gelismistir Daha sonra Karl Marx ve Friedrich Engels sosyalizmi gelistirerek bilimsel sosyalizmi ortaya koymuslardir Buna gore toplumsal tabakada iki sinif vardir uretim guclerini elinde bulunduran burjuva emeklerini satarak yasamak zorunda kalan proletarya Sermayeyi elinde bulunduran burjuva azami karini gerceklestirmek icin arti degerden iscilere asgari duzeyde ucret veriyor Kentlesme ve nufus artisi Sanayi Devrimi nin bir baska etkisi de nufus artisi konusunda olmustur Sanayilesme sayesinde tarim makinelesmis boylece ayni miktar toprak daha fazla insani besleyebilir hale gelmistir Ayrica kent sanayi tarim sektoru disindaki insanlara is saglayarak daha fazla insani besleyebilir duruma gelmistir Sanayi Devrimi kentlerde nufusun yogunlasmasina neden olmustur Amerika Birlesik Devleti 1920 lerde nufusunun yarisi kentlerde varligini surdurmekteydi Kentlesme onemli sorunlari da beraberinde getirmistir Gecekondu bolgeleri fazlalasmistir Bu bolgeler pis ve kalabalik hale gelmistir Kitle toplumu Iscilerin fabrikalarda toplanmasi ve fabrikalarin da kentsel alanlarda fazlalasmasiyla birlikte giderek kentler kirsal alanlari icine cekmeye baslamistir Bu gelisme tip bilimindeki yeniliklerle ortaya cikan nufus artisi ve bu nufusu doyurmak icin gida maddesi bulma cabalariyla birlesmistir 20 yuzyilin degismez ozelligi olan kitle toplumu tarihteki yerini almistir Bati Dunyasi bir sehir toplumu haline geldi Kirdan sehre goc oldu ve bu nufus gelismis fabrika sistemlerindeki calisan is gucu kitlesini olusturdu Kaynakca goruntusu Bir UPM nin Madrid Endustri Muhendisleri Ustun Teknik Okulu nun lobisinde bulunur Industrial History of European Countries European Route of Industrial Heritage Council of Europe 23 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2021 Landes David S 1969 The Unbound Prometheus Press Syndicate of the University of Cambridge ISBN 978 0 521 09418 4 Horn Jeff Rosenband Leonard Smith Merritt 2010 Reconceptualizing the Industrial Revolution Cambridge MA London MIT Press ISBN 978 0 262 51562 7 E Anthony Wrigley Reconsidering the Industrial Revolution England and Wales Journal of Interdisciplinary History 49 01 2018 9 42 Reisman George 1998 Capitalism A complete understanding of the nature and value of human economic life Jameson Books s 127 ISBN 978 0 915463 73 2 Tong Junie T 2016 Finance and Society in 21st Century China Chinese Culture Versus Western Markets CRC Press s 151 ISBN 978 1 317 13522 7 The Islamic World Past and Present 1 Abba Hist Oxford University Press 2004 s 174 ISBN 978 0 19 516520 3 16 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Nisan 2024 Ray Indrajit 2011 Bengal Industries and the British Industrial Revolution 1757 1857 Routledge ss 7 10 ISBN 978 1 136 82552 1 16 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Nisan 2024 Landes David 1999 The Wealth and Poverty of Nations W W Norton amp Company ISBN 978 0 393 31888 3 Kiely Ray November 2011 Industrialization and Development A Comparative Analysis UGL Press Limited 25 26 North Douglass C Thomas Robert Paul Mayis 1977 The First Economic Revolution The Economic History Review 30 2 229 230 doi 10 2307 2595144 Feinstein Charles Eylul 1998 Pessimism Perpetuated Real Wages and the Standard of Living in Britain during and after the Industrial Revolution Journal of Economic History 58 3 625 658 doi 10 1017 s0022050700021100 Szreter amp Mooney Mooney February 1998 Urbanization Mortality and the Standard of Living Debate New Estimates of the Expectation of Life at Birth in Nineteenth Century British Cities The Economic History Review 51 1 104 doi 10 1111 1468 0289 00084