Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Engelli bireylerin cinsellik yaşamadığı fikri dünya genelinde oldukça yaygın bir kanıdır. Ancak, engelli bireyler cinsel deneyimlerini pek çok yolla ve pek çok farklı şekillerde deneyimleyebilmektedirler. Çünkü cinsellik; bireylerin sahip olduğu engel türlerine göre farklılık gösteren, çeşitli cinsel davranışları bünyesinde barındırabilir. Ancak toplum bilincinin ve bilimsel çalışmaların yetersizliğinden dolayı ve cinselliğin tabu olarak görülmesi sebebiyle cinsellik deneyimleme hakkına birçok engelli birey erişememektedir. Ayrıca engellilik ve cinsellik kavramlarının kesişim kümesi olarak olumsuz tutum ve davranışların varlığı, engelli bireylerin haz odaklı cinsel eğitim almalarının önünde engel teşkil etmektedir.
Tarihçe
19. Yüzyılda ilk kez kullanılmaya başlanan cinsellik kavramı cinsel doyumu, iki kişi arasında gerçekleşen sosyal, biyolojik ve psikolojik yönleri olan özel bir deneyim olarak açıklamaktadır. Bazı toplumlarda bastırılması gereken bir güdü sayılan cinsellik kavramı sosyal kurallar, değer yargıları ve tabuların belirlediği bir çerçeveye sıkıştırılmış olsa da yemek yemek, su içmek kadar insani bir ihtiyaçtır. Çok eski toplumlarda, "cinsel sapkınlığı" önlemek için çok fazla büyü kullanılmaktaydı ve çoğu hastalık, ilkçağ doktorlarından biri olan Hipokrat'a kadar tıp felsefesi kullanılarak doğaüstü güçler tarafından açıklandı. Histeri rahatsızlığı olan kadınlar da ani duygu değişimleri dolayısıyla cadı oldukları düşünülerek yakılmaktaydı. Fakat Hipokrat histeriyi “ruhsal nedenlere bağlı ortaya çıkan fiziksel bir sorun” olarak açıklamıştır. Cinsellik kavramı dört büyük din tarafından farklı şekillerde yorumlanmaktadır. Örneğin; Hristiyanların İncil’ ine göre cinsel ilişki, “şeytanın teriyle kirlenmedir” ve kişinin ruhunu arındırabilmesinin ancak cinsel perhiz ile sağlandığına inanılır. Bu nedenle, Hristiyanlıkta cinsellik, cinsel istek ile cinsel yasak arasındaki çatışmadan kaynaklanan dini, sosyal ve psikolojik bir korku ve endişe haline gelmiştir. Ancak İslam’da cinsellik üremenin yanı sıra bir arzu kaynağı ve yaşama sevinci sayılmaktadır. Evli bireyler arasında karşılıklı haz duygusunun olmasını ister ve bunu öğütler. Ancak günümüzde cinsellik kavramı dini, toplumsal ve kültürel açıdan henüz aşılabilmiş değildir. Modern toplumlarda bunun bir gerekli olduğuna dair yaygın bir görüş olsa da daha gelenekçi kültürlerde cinsellik tabu olma özelliğini korumaktadır.
Engellilerin cinselliği; toplum tarafından fazlasıyla görmezden gelinen ve bastırılan bir kavramdır. Toplum, engelli bireylerin cinsel olarak aktif olmadığını varsayılmaktadır. Engelli bireylerin aseksüel bireyler olduklarına dair bir algının oluşması birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bunlardan bazıları engelli bireylere yönelik mitlerin bulunmasıdır. Örneğin;
- Engelli bireyler sekse gereksinim duymaz,
- Engelli bireyler cinsel açıdan cazibeli değildir,
- Engelli kadınların cinsel isteği çok fazladır,
- Engelli kadınlar seksten önemli ihtiyaçlara sahiptir,
- Engelli bireylerin cinsel açıdan eğitilmesine gerek yoktur,
- Engelli kadınlar tam anlamıyla seks yapamaz,
- Engeli olan kadınlar ve bireyler çocuk sahibi olmamalıdır gibi.
Bunların yanı sıra bazı ülkelerde kalıtsal hastalıklı çocukları önleme yasası gibi teklifler önerilmiştir. Bu teklifler, zorla engelli bireylerin kısırlaştırılmasını önermektedir. Engellilerin yaşadığı zorlukların yanı sıra bu ve buna benzer toplumsal baskılar engeli bireyleri psikososyal açıdan etkilemekte ve evlilik ilişkilerinin kötüleşmesine neden olmaktadır. Bugün dünyada ve Türkiye'de bazı sivil toplum kuruluşları engellilerin cinsel haklarını korumak ve geliştirmek için çalışmalar yapmaktadır. Bunlardan bazıları:
Türkiye Özürlüler Eğitim ve Dayanışma Vakfı-ÖZEV (1994)
Türkiye Özürlüler Eğitim ve Dayanışma Vakfı engelliler ve onların ailesi tarafından 1994 yılında kurulmaya başlanmış sivil toplum örgütüdür. Amacı engellilerin bağımsız yaşaması, onların haklarını savunma, eğitimi, topluma kazandırılması ve rehabilite edilmesidir. Bu amaçla ulusal ve yerel alanlarda birçok çalışmalar yapan ÖZEV engelli bireylerin cinsel yaşamına yönelik bir proje başlatmıştır. Uzman kadrolar aracılığıyla engelli bireylere ve onların ailelerine ulaşıp cinsel eğitim ve üreme eğitimleri verilmiştir.
Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı –TAPV
Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı (TAPV), Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) iş birliği kurarak engelli bireylerin cinsel ve üreme sağlığı gibi sıklıkla göz ardı edilen konularda çeşitli etkinlikler ve çalıştaylar meydana getirmektedir.
Türkiye'de ilk kez Kozan ve diğerleri (2006-2007) tarafından uygulanan “Engelliler İçin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Projesi” (ZORCSUS) ile sağlık eğitimi aracılığıyla engelliler ve ailelerinin üreme ve cinselliği üzerine çalışmalar yapılmış ve adı geçen ailelerden gelen çocukların cinsel gelişimlerine yönelik farkındalık artırılmıştır. Proje kapsamında Türkiye genelinde engelli çocuğa sahip ailelere ve eğitimcilere engelli bireylerin cinsellik ve üreme sağlığı konusunda eğitim verildi. Proje, Türkiye Engelliler Dayanışma ve Eğitim Teşkilatı (ÖZEV), Bilimsel ve Teknik Araştırma Vakfı (BİTAV) ve Türkiye Aile Planlaması Derneği (TAPD) tarafından gerçekleştirilmiştir.
Engelli bireylerin cinsellik deneyimlerine kültürel bakış
Kültürel baskı nedeniyle Türkiye'de cinselliğin günah, yasak gibi kavramlarla ilişkilendirilmesi insanların cinsel yaşam konusundaki düşünce, duygu veya problemlerini dile getirememesine neden olabilmektedir. Bu konunun toplumun birçok kesimince yok sayılması engelli bireylerin cinsel yaşamının göz ardı edilmesine yol açmaktadır. Türkiye’deki engellilerin yaşam şartları dolayısıyla toplumdan izole bir yaşam sürmek zorunda kalmaları da bunun nedenlerinden biridir. Toplumun fiziksel ve zihinsel engellilere yönelik tutumu, bakım için başkalarına muhtaç olma durumu, ailenin sahip olabileceği aşırı korumacı tutum veya bireyin yeterince sosyalleşebileceği imkanlara sahip olamaması nedeniyle cinsel yaşamı konusunda çeşitli zorluklarla karşı karşıya gelebilir. Fiziksel engellilerin cinsel yaşamına dair çalışmaların oldukça kısıtlı sayıda olduğu görülmektedir. Zihinsel engellilerin cinsel yaşamına yönelik ise yaşıtlarından daha fazla cinsel davranış sergilediklerine dair bir inanış vardır. Ancak zihinsel engelli bireyler, nerede, ne zaman ve hangi koşullarda cinsel davranışın uygun olduğunu bilmedikleri için, yani cinsel davranışları üzerinde kontrol kazanmalarına yardımcı olabilecek eğitimlerden uzak oldukları için bu inanışlar yaygındır. Cinsellik konusunun bir tabu olarak görülmesi ve toplumun geneli bu konuda bilinçsiz olması nedeniyle engelli bireylerin yakınları ne yapmaları gerektiğini bilememektedir. Fakat engelli bireylerin cinsellik alanında da eğitim görmesi ve sosyo-kültürel ortama uygun olarak cinsel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri, gelişim süreçlerinin bileşenlerindendir. Zihinsel engelli çocukların ruhsal olarak sağlıklı büyümeleri için cinsel kimliklerine uygun olarak yetiştirilmeleri, ebeveynlerinin onları tanıması ve benimsemeleri kadar önemlidir.
Ebeveynlerin zihinsel engelli çocukların cinsel ihtiyaçlarına cevap bulmakta yaşadıkları zorluklar, Türk toplumunun mahremiyet ve aile-çocuk ilişkileri, özel eğitim konularındaki geleneksel görüş ve tutumlarının ötesine geçmektedir. Özellikle cinsel eğitim alanında iyi bilinen ve her zaman etkili olduğu düşünülen yöntemlerin, zihinsel engelli bireyler için yeterince etkili olmaması yeni ve özel yöntemler geliştirilmesine yönelik ihtiyacı ortaya çıkarmaktadır.
Engelli bireylerde cinsel sağlık
Engellilik durumu, bireylerin cinsel sağlığını etkileyebilir. Cinsel sağlık, fiziksel ve duygusal sağlıkla sıkı bir ilişki içerir ve bu nedenle engelli bireylerin cinsel sağlığı, genel sağlıklarının ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
Engellilik, bazı durumlarda engelli bireylerde cinsel sağlık sorunlarına yol açabilir. Fiziksel kısıtlamalar, duygusal zorluklar veya iletişim engelleri, cinsel deneyimleri etkileyebilir ve engelli bireylerin cinsel tatmin ve sağlık konularında yaşadığı özel zorluklara yol açabilir.
- Cinsel eğitim: Engelli bireylerin cinsel sağlığı konusunda bilinçlenmeleri için özel eğitim programları oluşturulmalıdır. Bu eğitim, cinsel sağlık bilgilerini öğrenmelerini sağlar ve istismar risklerini azaltır.
- Cinsel ilişki hakları: Engelli bireylerin cinsel ilişki yaşama haklarına saygı gösterilmelidir. Mahremiyetleri korunmalı ve fiziksel yardıma ihtiyaç duyanlar için destek sağlanmalıdır.
- Düzenli cinsel sağlık kontrolleri: Engelli bireylerin cinsel sağlık kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır. Bu kontroller, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve diğer hastalıkların erken teşhisini sağlar.
- Cinsel istismara karşı korunma: Engelli bireyler cinsel istismara karşı daha savunmasız olabilirler. Bu nedenle, istismar risklerini azaltmak için önlemler alınmalı ve bireyler istismar konusunda bilgilendirilmelidir.
- Özel cinsel sağlık yardımı: Engelli bireylerin cinsel sağlık ihtiyaçlarına özel bir yaklaşım gerekebilir. Bu nedenle, özel cinsel sağlık hizmetleri sağlanarak ihtiyaçlarını karşılamaları desteklenmelidir.
- Cinsel haklar: Engelli bireylerin cinsel hakları diğer bireylerinkilerle aynıdır. Saygı, mahremiyet, sevgi ve anlayış gerektirir. Bu haklar, engelli bireylerin cinsel sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasını amaçlar.
Engellilik durumu bireylerin cinsel sağlığını etkilese de her bireyin deneyimi farklıdır. Engelli bireylerin cinsel sağlık ihtiyaçlarına duyarlılık göstermek ve destek sağlamak, kapsayıcı ve insan haklarına saygılı bir toplumun önemli bir parçasıdır.
Cinsellik deneyimleri
Engellilik türleri fark etmeksizin engelli bireyler hayatın birçok noktasında olumsuz bir takım deneyimler yaşamaktadır. Konu cinsellik olduğunda da engelli bireyler için durum farksız değildir. Bunun en önemli nedeni ise toplumda engelli bireylerin aseksüel insanlar olduğuna dair yaygın bir kanı olmasıdır. Buna ek olarak, ailelerin korumacı tutumu, bireylerin yalnız kalamaması, bakım için başkalarının eşlik etmesi, mekanların yetersizliği gibi nedenlerde engelli bireylerin cinsellik deneyimlerini kısıtlamakta ve olumsuz etkilemektedir. Fiziksel ve zihinsel engelli bireylerle yapılan çalışmalar kısıtlı olmasına rağmen, iki gruptaki bireylerin de aktif cinsel hayata sahip olabilecekleri bilinmektedir.
Fiziksel engelli bireyler ve cinsellik
Fiziksel engel, kişinin bedensel yeteneklerini kısıtlayan ya da bütünüyle ortadan kaldıran bozukluktur. Engelli bireylerin cinsellik deneyimleri gerek bireysel gerek toplumsal önyargılar sebebiyle yok sayılmaktadır. Engelli bireylerin büyük bir çoğunluğunun aktif bir cinselliğe sahip olmadığı bilinmektedir. Ancak cinselliği deneyimleyen ve deneyimlemek isteyen bireyler için cinsel işlevlerini yerine getirmeye yardımcı araçlar vardır. Bu araçlar bireylerin fiziksel engel durumlarına göre farklılık gösterebilmektedir ve engelli bireyler bu araçları kullanarak cinselliğe daha kolay erişebilmektedir.
Engelli bireylerin cinsel ihtiyaçlarının olduğunu ve bu bireylerin de cinselliği engelsiz bireyler gibi deneyimleme hakkına sahip olduklarını düşünen bir grup Tayvanlı gönüllü tarafından ‘Hand Angels’ adlı sivil toplum kuruluşu oluşturulmuştur. Bu grup gönüllü olarak bireylerin cinselliği deneyimlemelerine yardımcı olmak için seks seansları düzenlemekte ve bu seanslar ortalama 90 dakika sürmektedir. Ancak seans sürecinden önce yaklaşık 6 aylık bir hazırlık süreci olduğunu ifade etmektedirler.
Zihinsel engelli bireyler ve cinsellik
Zihinsel engel, bireylerin zihinsel fonksiyonlarının belirli derece işlevsizliği sebebiyle ortaya çıkan, kişilerin bireysel ve sosyal alanda uyum ve davranışsal problem yaşamalarına sebep olabilecek engel türüdür. Tarihsel süreçte zihinsel engelli bireyleri tanımlamak için birden fazla terimin kullanıldığı görülmüştür ancak DSM 5’in güncel versiyonunda ‘Intellectual Disability’ (Anlıksal Yetiyitimi) olarak geçmektedir.
Zihinsel engelli bireylerin gelişim düzeni içerisinde biyolojik ve fizyolojik gelişimlerinin zihinsel engeli olmayan bireylerle neredeyse aynı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle bilişsel düzeyde gelişim problemleri olsa da cinsel gelişimleri olağan sırasıyla devam etmektedir.
Zihinsel engelli bireylerin cinselliği hakkındaki fikirler ikiye ayrılmaktadır. (a) Cinsel gelişimleri engellemeye yönelik görüşler, kişilerin cinsellik hakkındaki bilgileri ne kadar az olursa o kadar iyi olur görüşü; (b) bireylerin cinselliği deneyimlemeye hakları olduğunu savunan görüştür. Cinsel davranışı kontrol eden ilaçlar, ikinci bir kişiyle ilişki sağlamak ve mastürbasyon zihinsel engelli bireylerin cinsel deneyim kazanmaları veya cinsel deneyimlerini sınırlandırmak için başvurulan yöntemlerdendir. Buna ek olarak, Türkiye’de ailelerin başvurduğu bir başka yöntem ise seks işçileri ile engelli bireylerin cinsel ihtiyaçlarını gidermektir.
Cinsel saldırı
Engelli bireyler zihinsel ya da fiziksel engelli olmaları fark etmeksizin cinsel şiddet, saldırı ve tecavüze maruz kalmada oldukça riskli grupta yer almaktadır. Diğer riskli gruplarda olduğu gibi engelli bireylerde de suçlunun mağduru korumasız ve zayıf görmesi taciz ve tecavüz olayların başlıca nedenlerindendir. Ayrıca, kültürel ve sosyal bağlamda toplumun faili koruyucu tavır takınması ve cinsel şiddete maruz kalmış engelli bireylerin haklarının görmezden gelinmesi suçlu olan kişilere güven vermektedir. Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği’nin (TOHAD) ve Açık Toplum Vakfı’nın yaptığı bir araştırmaya göre 2012-2017 yılları arasında medyada gösterilen 391 engellilere yönelik saldırı suçlarının neredeyse yarısının cinsel saldırı suçları olduğu bulunmuştur. Ek olarak bu çalışmanın gerçek sayıları göstermediği ve cinsel saldırı suçlarının bu sayılardan daha fazla olduğu düşünülmektedir. Ayrıca yapılan çalışmalara göre zihinsel engelli bireyler ve kadın bireyler diğer engelli bireylere oranla cinsel şiddete daha fazla maruz kalmaktadır. Türkiye’de yapılmış başka bir çalışmaya göre 2005-2015 yılları arasında yayınlanmış 278 haberde cinsel şiddet ve tecavüz mağduru insanların 194’ü kadın ve zihinsel engellidir.
Özellikle engelli bireylere yönelik olan cinsel suçlara özel olmasa da TCK’nin cinsel saldırı suçlarına karşı hazırlanmış madde 102/3’a göre ve engelli bireylere yönelik hazırlanmış 5378 sayılı kanun sayesinde engelli bireylerin hakları koruma altına alınmaya çalışılmaktadır.
Engelli bireylerin fetişize edilmesi
Engelli bireyler cinselliklerini özgürce deneyimleyebilmekte aynı zamanda da, kendilerinden cinsel olarak uyarılan bireyler için arzu nesnesi olabilmektedirler. Parafili, kişilerin cinsel uyarılmasının başlaması ve/veya sürdürülmesi için bir kişiye has ve/veya sosyal olarak kabul edilmeyen bir uyarana cinsel tepki verme ihtiyacı ve bağlı kalma durumudur.
Engelli kişilere yönelik cinsel arzu, "Adanmışlık (Devotism)"; engelli kişileri arzu nesnesi olarak gören kişiler ise "Adanmış (Devotee)" olarak adlandırılır. Arzulanan kişinin dış görünüşünün belirli bir özelliğe bağlı olduğu bir parafili olan Akrotomofili (Acrotomophilia), cinsel olarak arzulanan kişinin ampute olmasıdır. Buna ek olarak, arzulanan kişinin hareket kabiliyeti kısıtlı (örn. bacak desteği, tekerlekli sandalye, vs.) kişilere karşı uyarılması Abasyofili (Abasiophilia) olarak adlandırılmıştır.
Seks işçiliği
Geleneksel işler engelli bireyler için erişilemez, erişilse bile sürdürülemez şartlar altında olabiliyor. Kişilerin engellilik durumları, engellilikleri sebebiyle iş yerinde maruz kaldıkları ayrımcılık, seks işçiliğinin daha kısa sürede daha çok para kazandırıyor olması olması engelli bireyler için seks işçiliğine yönelimi arttırabiliyor.
Öte yandan engelli bireyler daha güvenli bir şekilde ve yargılanmadan cinsel deneyim için seks işçilerine başvurabiliyor. 2000 yılında Avustralya’da kurulan ‘’Touching Base’’, seks işçileri ve engelli bireylerin iletişim kurmasını kolaylaştırmak ve güvenli hale getirmek için kurulmuştur. Bir başka örnek olarak, ABD’nin bazı eyaletlerinde Cinsel Vekillik (Sexual Surrogacy) adı verilen uygulama yapılmaktadır. Bu uygulamada klinik bir model esas alınarak seansalara bir terapist dahil edili. Uygulama klinik odağı sebebiyle seks işçiliğinden daha farklı görülür.
LGBT ve engellilik
LGBT (Lezbiyen, gay, biseksüel, trans) ve engelli bireyler topluluğun azınlıkta kalan gruplarıdır. Bununla birlikte LGBT ve engelli bireyler çok daha azınlıkta kalan bir gruptur. Bu iki grubun kesişiminde kalan bireylerin deneyimleri sosyal, psikolojik ve cinsel açıdan çok daha zor olabiliyor. LGBT engelli bireyler her iki toplulukta da genellikle kimliklerinin tam olarak tanınması ve kabul edilmesinin zor olduğunu ifade etmektedirler. Bu sebeple, iki toplulukta da dışlanma ve damgalama gibi olumsuz deneyimler yaşamaktadırlar.
Kaynakça
- ^ Kokanalı, D., Karaca, M., Özel, S., & Üstün, Y. E. (2018). Engelli kadınlarda üreme sağlığı. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 15(1), 28-30.
- ^ Esmail, Shaniff; Darry, Kim; Walter, Ashlea; Knupp, Heidi (2010). "Attitudes and perceptions towards disability and sexuality". Disability and Rehabilitation. 32 (14): 1148-1155. doi:10.3109/09638280903419277. ISSN 0963-8288.
- ^ Taleporos, George; McCabe, Marita P. (2003). "Relationships, sexuality and adjustment among people with physical disability". Sexual and Relationship Therapy. 18 (1): 25-43. doi:10.1080/1468199031000061245. ISSN 1468-1994.
- ^ Öksüz, Y. (2016). "Cinsel Sağlık Eğitimi". ss. 13-48.
- ^ YİĞİT, Dilek (12 Ocak 2022). "Kral VI. (1.) James Döneminde İskoçya'da ve İngiltere'de Cadı Avı". Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi. doi:10.24186/vakanuvis.999278. ISSN 2149-9535.
- ^ Cumhur, Y. E., Temel, Y. E., Do, S. T., Ve, U. M., Hastaliklari, K., Dani, D., Yrd, M. A. N., & Yildiz, H. (2012). Geri çekme yöntemi ile korunan çiftlerin cinsel fonksiyonlarinin değerlendirilmesi.
- ^ Deniz Yüce, A., Çengelci Özekes, B., & Kızıltepe, R. (2018). Cinsel İşlev Bozuklukları Related papers Yetişkinlik ve Yaşlılıkta Cinsellik Duygu Eslek Yaşlılıkta cinsellik
- ^ BİLGİN, Rıfat (21 Nisan 2016). "GELENEKSEL VE MODERN TOPLUMDA KADIN BEDENİ VE CİNSELLİĞİ". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 26 (1). doi:10.18069/fusbed.43256. ISSN 2149-3243.
- ^ Cangöl, E., Palas Karaca, P., & Aslan, E. (2013). Engelli bireylerde cinsel sağlık. Androloji Bülteni, 53(1), 141–149.
- ^ . www.ozevvakfi.org. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022.
- ^ a b . www.ozevvakfi.org. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ a b c d Bulut, Sefa; Karaman, Hüseyin Buğra (25 Ocak 2018). "Engelli Bireylerin Cinsel, Fiziksel ve Duygusal İstismarı". Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi: 1-25. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.382961. ISSN 1304-7639.
- ^ "Görme engelliler cinsel hayatta ne yaşıyor?". STGM | Sivil Toplum Geliştirme Merkezi. 12 Mayıs 2017. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ "Engelli çocuk ve gençlerin cinsel eğitimi". www.engelliler.biz. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ a b c d e BOYACIOĞLU, Nur Elçin; Karaçam, Zeynep Dilşah; Keser Özcan, Neslihan (10 Haziran 2018). "Engellere Rağmen Cinsellik: Zihinsel Yetersizliğe Sahip Çocuklarda Cinsellik". Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. doi:10.17681/hsp.291360. ISSN 2148-7588.
- ^ . www.onceokuloncesi.com. 19 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ "Zihinsel Özürlüler ve Cinsellik". www.rehabilitasyon.com. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ "Engelli Bireylerde Cinsel Sağlık". Engelli.com. 18 Ağustos 2023. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023.
- ^ a b c Elbozan, C., & Karlıdağ, B. R. ve Han, Almış, B. (2012). "Fiziksel engellilerde cinsellik psikiyatride güncel yaklaşımlar" (Current Approaches in Psychiatry, 4 (1) bas.). ss. 84-98. 9 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
- ^ Kumru, Rayka (11 Ağustos 2016). . Rayka Kumru. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ . The Mighty (İngilizce). 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ "The 'Hand Angels' helping disabled people with sex". BBC News (İngilizce). 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ . Onedio. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ Cangöl, E., Karaca, P., & Aslan, E. (2013). "Engelli bireylerde cinsel sağlık" (Androloji Bülteni, 53(1) bas.). ss. 141-146.
- ^ Yildiz, Gizem (31 Ocak 2020). "Least Spoken Most Curious: Sexuality in Adults with Intellectual Disability". Anadolu Journal Of Educational Sciences International: 827-855. doi:10.18039/ajesi.682164. ISSN 2146-4014.
- ^ "Engellilere Yönelik Cinsel ve Fiziksel Şiddet Artıyor". STGM | Sivil Toplum Geliştirme Merkezi. 8 Ocak 2017. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ . 12 Ekim 2004. 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Temmuz 2005. 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Limoncin, E; Carta, R; Gravina, G L; Carosa, E; Ciocca, G; Di Sante, S; Isidori, A M; Lenzi, A; Jannini, E A (19 Eylül 2013). "The sexual attraction toward disabilities: a preliminary internet-based study". International Journal of Impotence Research. 26 (2): 51-54. doi:10.1038/ijir.2013.34. ISSN 0955-9930.
- ^ a b Money, John; Simcoe, Kent W. (1984). "Acrotomophilia, sex and disability: New concepts and case report". Sexuality and Disability (İngilizce). 7 (1-2): 43-50. doi:10.1007/BF01101829. ISSN 0146-1044.
- ^ Beech, Anthony R.; Harkins, Leigh (Kasım 2012). "DSM-IV paraphilia: Descriptions, demographics and treatment interventions". Aggression and Violent Behavior. 17 (6): 527-539. doi:10.1016/j.avb.2012.07.008. ISSN 1359-1789.
- ^ "Abasiophilia". Wikipedia. 27 Mayıs 2022. 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b . Rooted in Rights (İngilizce). 4 Ocak 2019. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ . openDemocracy (İngilizce). 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ . www.vice.com (İngilizce). 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ (İngilizce). 1 Mayıs 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2022.
- ^ "Sex Workers and Persons With Disabilities | Psychology Today". www.psychologytoday.com (İngilizce). Erişim tarihi: 3 Haziran 2022.
- ^ McNabb 5 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., C. (2015). Queers with Disabilities: An Annotated Bibliography.
- ^ . www.lgbtmap.org (İngilizce). 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2022.
- ^ Santinele Martino, Alan (Mayıs 2017). "Cripping sexualities: An analytic review of theoretical and empirical writing on the intersection of disabilities and sexualities". Sociology Compass (İngilizce). 11 (5): e12471. doi:10.1111/soc4.12471. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2022 Bu madde bir Vikipedi editorunun kisisel duygularini bildiren ve kisisel bir dusunme kisisel deneme veya tartismali deneme gibi yazilmistir Lutfen maddeyi ansiklopedik bir tarzda yeniden yazarak gelismesine yardimci olun Haziran 2022 Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu maddenin cesitli fikir olay ve tartismalara yersiz onem verdigi dusunulmektedir Lutfen farkli bakis acilarini ele alan dengeli bir bicimde uygun degisiklikleri yaparak maddeyi duzenlemeye yardim edin Haziran 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Engellilik ve cinsellik haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Engelli bireylerin cinsellik yasamadigi fikri dunya genelinde oldukca yaygin bir kanidir Ancak engelli bireyler cinsel deneyimlerini pek cok yolla ve pek cok farkli sekillerde deneyimleyebilmektedirler Cunku cinsellik bireylerin sahip oldugu engel turlerine gore farklilik gosteren cesitli cinsel davranislari bunyesinde barindirabilir Ancak toplum bilincinin ve bilimsel calismalarin yetersizliginden dolayi ve cinselligin tabu olarak gorulmesi sebebiyle cinsellik deneyimleme hakkina bircok engelli birey erisememektedir Ayrica engellilik ve cinsellik kavramlarinin kesisim kumesi olarak olumsuz tutum ve davranislarin varligi engelli bireylerin haz odakli cinsel egitim almalarinin onunde engel teskil etmektedir Tarihce19 Yuzyilda ilk kez kullanilmaya baslanan cinsellik kavrami cinsel doyumu iki kisi arasinda gerceklesen sosyal biyolojik ve psikolojik yonleri olan ozel bir deneyim olarak aciklamaktadir Bazi toplumlarda bastirilmasi gereken bir gudu sayilan cinsellik kavrami sosyal kurallar deger yargilari ve tabularin belirledigi bir cerceveye sikistirilmis olsa da yemek yemek su icmek kadar insani bir ihtiyactir Cok eski toplumlarda cinsel sapkinligi onlemek icin cok fazla buyu kullanilmaktaydi ve cogu hastalik ilkcag doktorlarindan biri olan Hipokrat a kadar tip felsefesi kullanilarak dogaustu gucler tarafindan aciklandi Histeri rahatsizligi olan kadinlar da ani duygu degisimleri dolayisiyla cadi olduklari dusunulerek yakilmaktaydi Fakat Hipokrat histeriyi ruhsal nedenlere bagli ortaya cikan fiziksel bir sorun olarak aciklamistir Cinsellik kavrami dort buyuk din tarafindan farkli sekillerde yorumlanmaktadir Ornegin Hristiyanlarin Incil ine gore cinsel iliski seytanin teriyle kirlenmedir ve kisinin ruhunu arindirabilmesinin ancak cinsel perhiz ile saglandigina inanilir Bu nedenle Hristiyanlikta cinsellik cinsel istek ile cinsel yasak arasindaki catismadan kaynaklanan dini sosyal ve psikolojik bir korku ve endise haline gelmistir Ancak Islam da cinsellik uremenin yani sira bir arzu kaynagi ve yasama sevinci sayilmaktadir Evli bireyler arasinda karsilikli haz duygusunun olmasini ister ve bunu ogutler Ancak gunumuzde cinsellik kavrami dini toplumsal ve kulturel acidan henuz asilabilmis degildir Modern toplumlarda bunun bir gerekli olduguna dair yaygin bir gorus olsa da daha gelenekci kulturlerde cinsellik tabu olma ozelligini korumaktadir Engellilerin cinselligi toplum tarafindan fazlasiyla gormezden gelinen ve bastirilan bir kavramdir Toplum engelli bireylerin cinsel olarak aktif olmadigini varsayilmaktadir Engelli bireylerin aseksuel bireyler olduklarina dair bir alginin olusmasi bircok farkli nedenden kaynaklanabilir Bunlardan bazilari engelli bireylere yonelik mitlerin bulunmasidir Ornegin Engelli bireyler sekse gereksinim duymaz Engelli bireyler cinsel acidan cazibeli degildir Engelli kadinlarin cinsel istegi cok fazladir Engelli kadinlar seksten onemli ihtiyaclara sahiptir Engelli bireylerin cinsel acidan egitilmesine gerek yoktur Engelli kadinlar tam anlamiyla seks yapamaz Engeli olan kadinlar ve bireyler cocuk sahibi olmamalidir gibi Bunlarin yani sira bazi ulkelerde kalitsal hastalikli cocuklari onleme yasasi gibi teklifler onerilmistir Bu teklifler zorla engelli bireylerin kisirlastirilmasini onermektedir Engellilerin yasadigi zorluklarin yani sira bu ve buna benzer toplumsal baskilar engeli bireyleri psikososyal acidan etkilemekte ve evlilik iliskilerinin kotulesmesine neden olmaktadir Bugun dunyada ve Turkiye de bazi sivil toplum kuruluslari engellilerin cinsel haklarini korumak ve gelistirmek icin calismalar yapmaktadir Bunlardan bazilari Turkiye Ozurluler Egitim ve Dayanisma Vakfi OZEV 1994 Turkiye Ozurluler Egitim ve Dayanisma Vakfi engelliler ve onlarin ailesi tarafindan 1994 yilinda kurulmaya baslanmis sivil toplum orgutudur Amaci engellilerin bagimsiz yasamasi onlarin haklarini savunma egitimi topluma kazandirilmasi ve rehabilite edilmesidir Bu amacla ulusal ve yerel alanlarda bircok calismalar yapan OZEV engelli bireylerin cinsel yasamina yonelik bir proje baslatmistir Uzman kadrolar araciligiyla engelli bireylere ve onlarin ailelerine ulasip cinsel egitim ve ureme egitimleri verilmistir Turkiye Aile Sagligi ve Planlamasi Vakfi TAPV Turkiye Aile Sagligi ve Planlamasi Vakfi TAPV Birlesmis Milletler Nufus Fonu UNFPA is birligi kurarak engelli bireylerin cinsel ve ureme sagligi gibi siklikla goz ardi edilen konularda cesitli etkinlikler ve calistaylar meydana getirmektedir Turkiye de ilk kez Kozan ve digerleri 2006 2007 tarafindan uygulanan Engelliler Icin Cinsel Saglik ve Ureme Sagligi Projesi ZORCSUS ile saglik egitimi araciligiyla engelliler ve ailelerinin ureme ve cinselligi uzerine calismalar yapilmis ve adi gecen ailelerden gelen cocuklarin cinsel gelisimlerine yonelik farkindalik artirilmistir Proje kapsaminda Turkiye genelinde engelli cocuga sahip ailelere ve egitimcilere engelli bireylerin cinsellik ve ureme sagligi konusunda egitim verildi Proje Turkiye Engelliler Dayanisma ve Egitim Teskilati OZEV Bilimsel ve Teknik Arastirma Vakfi BITAV ve Turkiye Aile Planlamasi Dernegi TAPD tarafindan gerceklestirilmistir Engelli bireylerin cinsellik deneyimlerine kulturel bakisKulturel baski nedeniyle Turkiye de cinselligin gunah yasak gibi kavramlarla iliskilendirilmesi insanlarin cinsel yasam konusundaki dusunce duygu veya problemlerini dile getirememesine neden olabilmektedir Bu konunun toplumun bircok kesimince yok sayilmasi engelli bireylerin cinsel yasaminin goz ardi edilmesine yol acmaktadir Turkiye deki engellilerin yasam sartlari dolayisiyla toplumdan izole bir yasam surmek zorunda kalmalari da bunun nedenlerinden biridir Toplumun fiziksel ve zihinsel engellilere yonelik tutumu bakim icin baskalarina muhtac olma durumu ailenin sahip olabilecegi asiri korumaci tutum veya bireyin yeterince sosyallesebilecegi imkanlara sahip olamamasi nedeniyle cinsel yasami konusunda cesitli zorluklarla karsi karsiya gelebilir Fiziksel engellilerin cinsel yasamina dair calismalarin oldukca kisitli sayida oldugu gorulmektedir Zihinsel engellilerin cinsel yasamina yonelik ise yasitlarindan daha fazla cinsel davranis sergilediklerine dair bir inanis vardir Ancak zihinsel engelli bireyler nerede ne zaman ve hangi kosullarda cinsel davranisin uygun oldugunu bilmedikleri icin yani cinsel davranislari uzerinde kontrol kazanmalarina yardimci olabilecek egitimlerden uzak olduklari icin bu inanislar yaygindir Cinsellik konusunun bir tabu olarak gorulmesi ve toplumun geneli bu konuda bilincsiz olmasi nedeniyle engelli bireylerin yakinlari ne yapmalari gerektigini bilememektedir Fakat engelli bireylerin cinsellik alaninda da egitim gormesi ve sosyo kulturel ortama uygun olarak cinsel ihtiyaclarini karsilayabilmeleri gelisim sureclerinin bilesenlerindendir Zihinsel engelli cocuklarin ruhsal olarak saglikli buyumeleri icin cinsel kimliklerine uygun olarak yetistirilmeleri ebeveynlerinin onlari tanimasi ve benimsemeleri kadar onemlidir Ebeveynlerin zihinsel engelli cocuklarin cinsel ihtiyaclarina cevap bulmakta yasadiklari zorluklar Turk toplumunun mahremiyet ve aile cocuk iliskileri ozel egitim konularindaki geleneksel gorus ve tutumlarinin otesine gecmektedir Ozellikle cinsel egitim alaninda iyi bilinen ve her zaman etkili oldugu dusunulen yontemlerin zihinsel engelli bireyler icin yeterince etkili olmamasi yeni ve ozel yontemler gelistirilmesine yonelik ihtiyaci ortaya cikarmaktadir Engelli bireylerde cinsel saglikEngellilik durumu bireylerin cinsel sagligini etkileyebilir Cinsel saglik fiziksel ve duygusal saglikla siki bir iliski icerir ve bu nedenle engelli bireylerin cinsel sagligi genel sagliklarinin ayrilmaz bir parcasini olusturur Engellilik bazi durumlarda engelli bireylerde cinsel saglik sorunlarina yol acabilir Fiziksel kisitlamalar duygusal zorluklar veya iletisim engelleri cinsel deneyimleri etkileyebilir ve engelli bireylerin cinsel tatmin ve saglik konularinda yasadigi ozel zorluklara yol acabilir Cinsel egitim Engelli bireylerin cinsel sagligi konusunda bilinclenmeleri icin ozel egitim programlari olusturulmalidir Bu egitim cinsel saglik bilgilerini ogrenmelerini saglar ve istismar risklerini azaltir Cinsel iliski haklari Engelli bireylerin cinsel iliski yasama haklarina saygi gosterilmelidir Mahremiyetleri korunmali ve fiziksel yardima ihtiyac duyanlar icin destek saglanmalidir Duzenli cinsel saglik kontrolleri Engelli bireylerin cinsel saglik kontrolleri duzenli olarak yapilmalidir Bu kontroller cinsel yolla bulasan enfeksiyonlar ve diger hastaliklarin erken teshisini saglar Cinsel istismara karsi korunma Engelli bireyler cinsel istismara karsi daha savunmasiz olabilirler Bu nedenle istismar risklerini azaltmak icin onlemler alinmali ve bireyler istismar konusunda bilgilendirilmelidir Ozel cinsel saglik yardimi Engelli bireylerin cinsel saglik ihtiyaclarina ozel bir yaklasim gerekebilir Bu nedenle ozel cinsel saglik hizmetleri saglanarak ihtiyaclarini karsilamalari desteklenmelidir Cinsel haklar Engelli bireylerin cinsel haklari diger bireylerinkilerle aynidir Saygi mahremiyet sevgi ve anlayis gerektirir Bu haklar engelli bireylerin cinsel saglik ihtiyaclarinin karsilanmasini amaclar Engellilik durumu bireylerin cinsel sagligini etkilese de her bireyin deneyimi farklidir Engelli bireylerin cinsel saglik ihtiyaclarina duyarlilik gostermek ve destek saglamak kapsayici ve insan haklarina saygili bir toplumun onemli bir parcasidir Cinsellik deneyimleriEngellilik turleri fark etmeksizin engelli bireyler hayatin bircok noktasinda olumsuz bir takim deneyimler yasamaktadir Konu cinsellik oldugunda da engelli bireyler icin durum farksiz degildir Bunun en onemli nedeni ise toplumda engelli bireylerin aseksuel insanlar olduguna dair yaygin bir kani olmasidir Buna ek olarak ailelerin korumaci tutumu bireylerin yalniz kalamamasi bakim icin baskalarinin eslik etmesi mekanlarin yetersizligi gibi nedenlerde engelli bireylerin cinsellik deneyimlerini kisitlamakta ve olumsuz etkilemektedir Fiziksel ve zihinsel engelli bireylerle yapilan calismalar kisitli olmasina ragmen iki gruptaki bireylerin de aktif cinsel hayata sahip olabilecekleri bilinmektedir Fiziksel engelli bireyler ve cinsellik Fiziksel engel kisinin bedensel yeteneklerini kisitlayan ya da butunuyle ortadan kaldiran bozukluktur Engelli bireylerin cinsellik deneyimleri gerek bireysel gerek toplumsal onyargilar sebebiyle yok sayilmaktadir Engelli bireylerin buyuk bir cogunlugunun aktif bir cinsellige sahip olmadigi bilinmektedir Ancak cinselligi deneyimleyen ve deneyimlemek isteyen bireyler icin cinsel islevlerini yerine getirmeye yardimci araclar vardir Bu araclar bireylerin fiziksel engel durumlarina gore farklilik gosterebilmektedir ve engelli bireyler bu araclari kullanarak cinsellige daha kolay erisebilmektedir Engelli bireylerin cinsel ihtiyaclarinin oldugunu ve bu bireylerin de cinselligi engelsiz bireyler gibi deneyimleme hakkina sahip olduklarini dusunen bir grup Tayvanli gonullu tarafindan Hand Angels adli sivil toplum kurulusu olusturulmustur Bu grup gonullu olarak bireylerin cinselligi deneyimlemelerine yardimci olmak icin seks seanslari duzenlemekte ve bu seanslar ortalama 90 dakika surmektedir Ancak seans surecinden once yaklasik 6 aylik bir hazirlik sureci oldugunu ifade etmektedirler Zihinsel engelli bireyler ve cinsellik Zihinsel engel bireylerin zihinsel fonksiyonlarinin belirli derece islevsizligi sebebiyle ortaya cikan kisilerin bireysel ve sosyal alanda uyum ve davranissal problem yasamalarina sebep olabilecek engel turudur Tarihsel surecte zihinsel engelli bireyleri tanimlamak icin birden fazla terimin kullanildigi gorulmustur ancak DSM 5 in guncel versiyonunda Intellectual Disability Anliksal Yetiyitimi olarak gecmektedir Zihinsel engelli bireylerin gelisim duzeni icerisinde biyolojik ve fizyolojik gelisimlerinin zihinsel engeli olmayan bireylerle neredeyse ayni oldugu bilinmektedir Bu nedenle bilissel duzeyde gelisim problemleri olsa da cinsel gelisimleri olagan sirasiyla devam etmektedir Zihinsel engelli bireylerin cinselligi hakkindaki fikirler ikiye ayrilmaktadir a Cinsel gelisimleri engellemeye yonelik gorusler kisilerin cinsellik hakkindaki bilgileri ne kadar az olursa o kadar iyi olur gorusu b bireylerin cinselligi deneyimlemeye haklari oldugunu savunan gorustur Cinsel davranisi kontrol eden ilaclar ikinci bir kisiyle iliski saglamak ve masturbasyon zihinsel engelli bireylerin cinsel deneyim kazanmalari veya cinsel deneyimlerini sinirlandirmak icin basvurulan yontemlerdendir Buna ek olarak Turkiye de ailelerin basvurdugu bir baska yontem ise seks iscileri ile engelli bireylerin cinsel ihtiyaclarini gidermektir Cinsel saldiriEngelli bireyler zihinsel ya da fiziksel engelli olmalari fark etmeksizin cinsel siddet saldiri ve tecavuze maruz kalmada oldukca riskli grupta yer almaktadir Diger riskli gruplarda oldugu gibi engelli bireylerde de suclunun magduru korumasiz ve zayif gormesi taciz ve tecavuz olaylarin baslica nedenlerindendir Ayrica kulturel ve sosyal baglamda toplumun faili koruyucu tavir takinmasi ve cinsel siddete maruz kalmis engelli bireylerin haklarinin gormezden gelinmesi suclu olan kisilere guven vermektedir Toplumsal Haklar ve Arastirmalar Dernegi nin TOHAD ve Acik Toplum Vakfi nin yaptigi bir arastirmaya gore 2012 2017 yillari arasinda medyada gosterilen 391 engellilere yonelik saldiri suclarinin neredeyse yarisinin cinsel saldiri suclari oldugu bulunmustur Ek olarak bu calismanin gercek sayilari gostermedigi ve cinsel saldiri suclarinin bu sayilardan daha fazla oldugu dusunulmektedir Ayrica yapilan calismalara gore zihinsel engelli bireyler ve kadin bireyler diger engelli bireylere oranla cinsel siddete daha fazla maruz kalmaktadir Turkiye de yapilmis baska bir calismaya gore 2005 2015 yillari arasinda yayinlanmis 278 haberde cinsel siddet ve tecavuz magduru insanlarin 194 u kadin ve zihinsel engellidir Ozellikle engelli bireylere yonelik olan cinsel suclara ozel olmasa da TCK nin cinsel saldiri suclarina karsi hazirlanmis madde 102 3 a gore ve engelli bireylere yonelik hazirlanmis 5378 sayili kanun sayesinde engelli bireylerin haklari koruma altina alinmaya calisilmaktadir Engelli bireylerin fetisize edilmesiEngelli bireyler cinselliklerini ozgurce deneyimleyebilmekte ayni zamanda da kendilerinden cinsel olarak uyarilan bireyler icin arzu nesnesi olabilmektedirler Parafili kisilerin cinsel uyarilmasinin baslamasi ve veya surdurulmesi icin bir kisiye has ve veya sosyal olarak kabul edilmeyen bir uyarana cinsel tepki verme ihtiyaci ve bagli kalma durumudur Engelli kisilere yonelik cinsel arzu Adanmislik Devotism engelli kisileri arzu nesnesi olarak goren kisiler ise Adanmis Devotee olarak adlandirilir Arzulanan kisinin dis gorunusunun belirli bir ozellige bagli oldugu bir parafili olan Akrotomofili Acrotomophilia cinsel olarak arzulanan kisinin ampute olmasidir Buna ek olarak arzulanan kisinin hareket kabiliyeti kisitli orn bacak destegi tekerlekli sandalye vs kisilere karsi uyarilmasi Abasyofili Abasiophilia olarak adlandirilmistir Seks isciligi Geleneksel isler engelli bireyler icin erisilemez erisilse bile surdurulemez sartlar altinda olabiliyor Kisilerin engellilik durumlari engellilikleri sebebiyle is yerinde maruz kaldiklari ayrimcilik seks isciliginin daha kisa surede daha cok para kazandiriyor olmasi olmasi engelli bireyler icin seks isciligine yonelimi arttirabiliyor Ote yandan engelli bireyler daha guvenli bir sekilde ve yargilanmadan cinsel deneyim icin seks iscilerine basvurabiliyor 2000 yilinda Avustralya da kurulan Touching Base seks iscileri ve engelli bireylerin iletisim kurmasini kolaylastirmak ve guvenli hale getirmek icin kurulmustur Bir baska ornek olarak ABD nin bazi eyaletlerinde Cinsel Vekillik Sexual Surrogacy adi verilen uygulama yapilmaktadir Bu uygulamada klinik bir model esas alinarak seansalara bir terapist dahil edili Uygulama klinik odagi sebebiyle seks isciliginden daha farkli gorulur LGBT ve engellilikLGBT Lezbiyen gay biseksuel trans ve engelli bireyler toplulugun azinlikta kalan gruplaridir Bununla birlikte LGBT ve engelli bireyler cok daha azinlikta kalan bir gruptur Bu iki grubun kesisiminde kalan bireylerin deneyimleri sosyal psikolojik ve cinsel acidan cok daha zor olabiliyor LGBT engelli bireyler her iki toplulukta da genellikle kimliklerinin tam olarak taninmasi ve kabul edilmesinin zor oldugunu ifade etmektedirler Bu sebeple iki toplulukta da dislanma ve damgalama gibi olumsuz deneyimler yasamaktadirlar Kaynakca Kokanali D Karaca M Ozel S amp Ustun Y E 2018 Engelli kadinlarda ureme sagligi Jinekoloji Obstetrik ve Neonatoloji Tip Dergisi 15 1 28 30 Esmail Shaniff Darry Kim Walter Ashlea Knupp Heidi 2010 Attitudes and perceptions towards disability and sexuality Disability and Rehabilitation 32 14 1148 1155 doi 10 3109 09638280903419277 ISSN 0963 8288 Taleporos George McCabe Marita P 2003 Relationships sexuality and adjustment among people with physical disability Sexual and Relationship Therapy 18 1 25 43 doi 10 1080 1468199031000061245 ISSN 1468 1994 Oksuz Y 2016 Cinsel Saglik Egitimi ss 13 48 YIGIT Dilek 12 Ocak 2022 Kral VI 1 James Doneminde Iskocya da ve Ingiltere de Cadi Avi Vakanuvis Uluslararasi Tarih Arastirmalari Dergisi doi 10 24186 vakanuvis 999278 ISSN 2149 9535 Cumhur Y E Temel Y E Do S T Ve U M Hastaliklari K Dani D Yrd M A N amp Yildiz H 2012 Geri cekme yontemi ile korunan ciftlerin cinsel fonksiyonlarinin degerlendirilmesi Deniz Yuce A Cengelci Ozekes B amp Kiziltepe R 2018 Cinsel Islev Bozukluklari Related papers Yetiskinlik ve Yaslilikta Cinsellik Duygu Eslek Yaslilikta cinsellik BILGIN Rifat 21 Nisan 2016 GELENEKSEL VE MODERN TOPLUMDA KADIN BEDENI VE CINSELLIGI Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 26 1 doi 10 18069 fusbed 43256 ISSN 2149 3243 Cangol E Palas Karaca P amp Aslan E 2013 Engelli bireylerde cinsel saglik Androloji Bulteni 53 1 141 149 www ozevvakfi org 20 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2022 a b www ozevvakfi org 20 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 a b c d Bulut Sefa Karaman Huseyin Bugra 25 Ocak 2018 Engelli Bireylerin Cinsel Fiziksel ve Duygusal Istismari Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Ozel Egitim Dergisi 1 25 doi 10 21565 ozelegitimdergisi 382961 ISSN 1304 7639 Gorme engelliler cinsel hayatta ne yasiyor STGM Sivil Toplum Gelistirme Merkezi 12 Mayis 2017 1 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2022 Engelli cocuk ve genclerin cinsel egitimi www engelliler biz 5 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2022 a b c d e BOYACIOGLU Nur Elcin Karacam Zeynep Dilsah Keser Ozcan Neslihan 10 Haziran 2018 Engellere Ragmen Cinsellik Zihinsel Yetersizlige Sahip Cocuklarda Cinsellik Saglik Bilimleri ve Meslekleri Dergisi doi 10 17681 hsp 291360 ISSN 2148 7588 www onceokuloncesi com 19 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 Zihinsel Ozurluler ve Cinsellik www rehabilitasyon com 5 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2022 Engelli Bireylerde Cinsel Saglik Engelli com 18 Agustos 2023 18 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2023 a b c Elbozan C amp Karlidag B R ve Han Almis B 2012 Fiziksel engellilerde cinsellik psikiyatride guncel yaklasimlar Current Approaches in Psychiatry 4 1 bas ss 84 98 9 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2022 Kumru Rayka 11 Agustos 2016 Rayka Kumru 17 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 The Mighty Ingilizce 13 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 The Hand Angels helping disabled people with sex BBC News Ingilizce 3 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2022 Onedio 4 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 Cangol E Karaca P amp Aslan E 2013 Engelli bireylerde cinsel saglik Androloji Bulteni 53 1 bas ss 141 146 Yildiz Gizem 31 Ocak 2020 Least Spoken Most Curious Sexuality in Adults with Intellectual Disability Anadolu Journal Of Educational Sciences International 827 855 doi 10 18039 ajesi 682164 ISSN 2146 4014 Engellilere Yonelik Cinsel ve Fiziksel Siddet Artiyor STGM Sivil Toplum Gelistirme Merkezi 8 Ocak 2017 3 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2022 12 Ekim 2004 9 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Temmuz 2005 9 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Limoncin E Carta R Gravina G L Carosa E Ciocca G Di Sante S Isidori A M Lenzi A Jannini E A 19 Eylul 2013 The sexual attraction toward disabilities a preliminary internet based study International Journal of Impotence Research 26 2 51 54 doi 10 1038 ijir 2013 34 ISSN 0955 9930 a b Money John Simcoe Kent W 1984 Acrotomophilia sex and disability New concepts and case report Sexuality and Disability Ingilizce 7 1 2 43 50 doi 10 1007 BF01101829 ISSN 0146 1044 Beech Anthony R Harkins Leigh Kasim 2012 DSM IV paraphilia Descriptions demographics and treatment interventions Aggression and Violent Behavior 17 6 527 539 doi 10 1016 j avb 2012 07 008 ISSN 1359 1789 Abasiophilia Wikipedia 27 Mayis 2022 15 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Rooted in Rights Ingilizce 4 Ocak 2019 2 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 openDemocracy Ingilizce 10 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 www vice com Ingilizce 1 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2022 Ingilizce 1 Mayis 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2022 Sex Workers and Persons With Disabilities Psychology Today www psychologytoday com Ingilizce Erisim tarihi 3 Haziran 2022 McNabb 5 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde C 2015 Queers with Disabilities An Annotated Bibliography www lgbtmap org Ingilizce 25 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2022 Santinele Martino Alan Mayis 2017 Cripping sexualities An analytic review of theoretical and empirical writing on the intersection of disabilities and sexualities Sociology Compass Ingilizce 11 5 e12471 doi 10 1111 soc4 12471 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2022