Erich Anton Paul von Däniken 14 Nisan 1935 Zofingen Aargau isviçreli yazardır ilk insan kültürleri üzerindeki dün

Erich Anton Paul von Däniken (14 Nisan 1935; Zofingen, Aargau), İsviçreli yazardır. İlk insan kültürleri üzerindeki dünya dışı etkiler hakkında tartışmalı iddialarda bulunan, 1968’de yayımlanmış “Tanrıların Arabaları” adlı en çok satan eseri de içeren kitaplara sahiptir. Von Daniken “paleo-contact” ve eski astronotlar hipotezinin popülerleşmesinden sorumlu olan en önemli figürlerden biridir. Kitaplarında ortaya koyduğu fikirler, çoğunlukla onun eserlerini sahte tarih ve sahte arkeoloji olarak kategorize eden bilim insanları ve akademisyenler tarafından reddedilmiştir.

Erich von Däniken
2009'da çekilmiş bir fotoğrafı
Doğum	14 Nisan 1935 (89 yaşında) Zofingen, Aargau, İsviçre
Milliyet	İsviçreli
Meslek	Yazar

Von Daniken İsviçre, Davos’taki Otel Rosenhügel’de müdür olarak çalıştığı sıralarda ilk kitabını yazdı. Kitabı yayımlandıktan hemen sonra, içinde dolandırıcılık da bulunan birkaç mali suçtan tutuklandı. Kitabın satışlarından aldığı gelir borçlarını ödemesi ve otel işlerini bırakması için yeterliydi. Von Daniken hapishanedeyken ikinci kitabı, Yıldızlara Dönüş (Gods from Outer Space)’ü yazdı.

Von Daniken daha sonraları Arkeolojik, Astrotonik ve SETI Araştırma Derneği’nin (AAS RA) kurucu ortaklarından olmuştur. 23 Mayıs 2003'te Interlaken, İsviçre’de yer alan bir tema parkı olan Gizemli Park’ı (şimdilerde Jungfraupark olarak bilinen) tasarlamıştır.

Hayatı

Däniken Zofingen, Aargau’da doğmuştur. Koyu bir Katolik olarak yetiştirilmiş, İsviçre, Fribourg’daki Saint-Michael Uluslararası Katolik Okulu’na girmiştir. Okul yıllarında kilisenin İncil ile ilgili yorumlamalarını reddetmiş ve uçan daireler ile astronomiye olan ilgisine odaklanmıştır.

19 yaşındayken hırsızlıktan 4 aylık hapse mahkûm edilmiştir. Okulu bırakmış ve Mısır’a gitmeden önce Swiss otel sahibinin yanına çırak olarak verilmiştir. Mısır'da iken, bir mücevher alışverişinde yer almış, dolandırıcılık ve yolsuzluktan İsviçre’ye dönene dek 9 ay hapis yatmıştır.

Salıverilmesinden sonra, İsviçre, Davos’taki Otel Rosenhügel’in müdürü olmuş, bu süreçte de Tanrıların Arabaları adlı eserini, gece geç saatlerde otel müşterileri odalarına çekildiği zaman müsveddeler üzerinde çalışarak bitirmiştir. Aralık 1964’te, Alman-Kanadalı Der Nordwesten dergisine Hatten unsere Vorfahren Besuch aus dem Weltraum? ("Did our Ancestors have a Visit from Space?") adlı eseri yazmıştır. Tanrıların Arabaları 1967’nin ilk zamanlarında bir yayımcı tarafından kabul edilmiş ve Mart 1968’de basılmıştır.

Kasım 1968’de Daniken 12 yıl boyu kredi alabilmek için otel kayıtları ve kredi referansları üzerinde belgede sahtecilik yaptıktan sonra dolandırıcılıktan tutuklanmıştır. 2 yıl sonra, Daniken “yinelenmiş ve sürekli” yolsuzluk, dolandırıcılık ve sahtecilikten tutuklanmış ve yazarın “playboy” hayatı yaşadığına karar verilmiştir^[]. Başarısız bir şekilde iptal davasına girmiş, gerekçe olarak da niyetinin kötü olmayışı ve kredi kurumlarının referanslarını yeteri kadar incelemede başarısız olmasını göstermiştir ve 13 Şubat 1970'te 3.5 yıl hapse mahkûm edilmiş, 3.000 frank da para cezasına çarptırılmıştır. Salınmadan önce 1 yıl boyu bu hükme hizmet etmiştir.

İlk kitabı, Tanrıların Arabaları yargılanmadan önce basılmış ve gelirleri borçlarını ödemesine ve otel işini bırakmasına yetmiştir. Däniken 2. kitabı Yıldızlara Dönüş’ü hapishanedeyken yazmıştır.

Uzaylılarla ilgili iddialarının Dünya'ya etkileri

Däniken’in 1968 yılında Tanrıların arabaları ile başlayan ve diğer kitaplarla devam eden genel iddiası dünya dışı varlıkların ya da “eski astronotların” dünyayı ziyaret etmesi ve ilkel insan kültürünü etkilemesidir. Daniken Mısır piramitler, Stonehenge ve Paskalya Adası’nın Moai’si ve yapıldıkları zamanın yüksek teknolojik bilgilerini yansıtan insan yapımı eserleri hakkındaki düşüncelerini yazmıştır. Ayrıca, astronotların tasvirine, hava ve uzay araçlarına, dünya dışı varlıklara ve karmaşık teknolojilere dair dünya üzerindeki eski sanat eserlerini açıklamıştır. Daniken dinlerin temelini uzaylı ırkıyla ilişkinin tepkimesi olarak açıklamış ve eski ahit İncil’in bölümlerine yorumlarını önermiştir

Eleştiriler

1966’da, Daniken ilk kitabını yazıyorken, bilim insanları Carl Sagan ve , başyazar Ronald Story’nin “The Space-gods Revealed” kitabında tahminde bulunduğu gibi Däniken’in fikirlerinin kaynağı olduğu düşünülen “Intelligent Life in the Universe” adlı kitaplarının bir bölümünde paleocontact ve dünya dışı varlıkların ziyaretiyle ilgili iddialardan bahsetmiştir. Bu kitaptaki birçok fikir Däniken’in kitaplarında farklı şekillerde görülmektedir.

Däniken’in çalışmalarından önce, diğer yazarlar dünya dışı varlıklarla ilişkiler hakkındaki iddialarını sunmuşlardır^[]. Däniken, aynı ya da benzer kanıtları kullanarak aynı iddialarda bulunmasına rağmen, bu yazarlara atıfta bulunmamıştır. Däniken’in "Tanrıların Arabaları" adlı kitabının ilk baskısında Robert Charooux’un “One Hundred Thousand Years of Man's Unknown History” adlı kitabındakilere çok benzer iddialar içerse de, bunları alıntı olarak vermemiş fakat yayımcı Econ-Verlag daha sonraki baskılarda belge hırsızlığı davalarından kaçınmak için Charroux’u kaynakçaya eklemiştir.

Hatalar ve ihmaller

von Däniken'in, atalarımızın aslında aptal olduklarını savunan bu baştan savma yazısının bu denli popüler oluşuna getirilebilecek en mantıklı açıklama, zamane insanlarının saf ve çaresiz olmalarıdır. Umuyorum, "Tanrıların Arabaları" gibi kitapların lise ve üniversitelerdeki mantık derslerindeki giderek artan popülaritesi, baştan savma yazılara uygulamalı bir örnek olur. Son zamanlarda von Däniken’in çalışmalarında olduğu gibi mantık hatalarıyla dolu ve gerçekçilikten uzak bir kitaba daha rastlamadım.
— Carl Sagan, Foreword to The Space Gods Revealed

Tanrıların Arabalarında, Däniken Delhi’de paslanmaz demir sütunlar olduğunu, bu sütunların dünya dışı varlıkların etkisinin kanıtı olduğunu yazmıştır. Daha sonraları Playboy röportajında, sütunun paslanma belirtileri gösterdiğini ve bunun sütunun yapı biçiminin anlaşılmasını sağladığını söylediğinde, Däniken bu kitabı yazarken başka sonuçlara ulaşmasını sağlayana araştırmalar öğrendiğini söylemiş ve sütunların artık gizemli olmadığını belirtmiştir^[].

Tohum ve Evren kitabında, Daniken eski uzay ziyaretçilerinin kanıtı olduğunu düşündüğü; altın, değişik heykeller ve metal tabletlerin olduğu bir mağaranın yapay tünellerinde gezindiğini yazmıştır. Onu bu tünelleri gösteren adam, Juan Moricz, Der Spiegel dergisine Daniken’in tanımlarının çok uzun bir konuşma sürecinde oluştuğunu ve kitapta yer alan fotoğraflar üzerinde oynandığını söylemiştir. Daniken Playboy’a kütüphaneyi ve diğer yerleri gördüğünü söylese de, kitabını ilginç kılmak için birkaç olayı uydurmuştur. 1978’in sonlarında, kitapta bulunan mağaraya hiç inmediğini, sadece yan girişinde bulunduğunu ve mağaraya iniş olayının tamamını uydurduğunu söylemiştir. Bir jeolog o alanı incelemiş ve mağara yapısına benzer hiçbir şeye rastlamamıştır. Daniken ayrıca Vatikan’dan arkeolojik çalışmalar yapması için özel izne sahip yerel rahip Crespi Baba tarafından tutulan altın nesneler koleksiyonundan bahsetmiştir. Fakat bir arkeoloğun Der Spiegel’e dediğine göre, orada birtakım altın parçaları olmasına rağmen, birçoğu turistler için yapılmış imitasyonlardır ve Crespi pirinci altından ayırmada zorluk yaşamaktadır.

Dr. Samuel Rosenberg’in dediğine göre, Däniken’a atfedilen Book of Dyzan kitabı Madame Blavatsky tarafından büyük bir yalanla birleştirilmiş bir uydurma üründür^[]. Ayrıca Däniken’in bir kitabında alıntı yaptığı “Tulli Papyrus” adlı eser Book of Ezekiel adlı kitaptan kopya edilmiştir ve Dr. Nolli’ye (Roma’daki Amerikan elçilğindeki bilimsel ataşe Dr. Walter Ramberg aracığılıyla) para teklif edilmiş, sonra Vatikan Müzesi’nin Mısır bölümünün şu anki müdürü, Tulli’nin alındığından ve papirüslerin sahte olduğundan şüphelenmiştir. NYT’dan Richard R. Lingerman’a göre, Daniken bu referansları kendisine gerçek belgeler diye gösterilen UFO kitaplarından elde etmiştir^[]. Daniken, 1968’deki kitabı Tanrıların Arabaları ile “Nazca Çizgileri”ni halka tanıtıp önemini artırmış ve öyle çok turist akın etmiştir ki araştırmacı Maria Reiche zamanının ve parasının çoğunu bunları korumaya harcamıştır. Däniken çizgilerin dünya dışı varlıkların talimatlarına göre yapıldığını ve onları uzay araçlarını indirdikleri pist olarak kullandıklarını söylemiştir. 1998’deki kitabı “Arrival of the Gods” da, dünya dışı varlıkların tasvirlerinin resimlerini eklemiştir. Arkeologlar onların kolomb öncesi uygarlıklar tarafından kültürel amaçlarla yapıldığından eminler^[] ve bu tür spekülasyonları çürütmekten rahatsızlık duymamaktadırlar. Silverman ve Proulx arkeologların sessizliğinin bu uzmanlık alanına ve Peru halkına zarar verdiğini söylemektedir^[]. Bu fikir Däniken tarafından üretilmemiştir: bu çizgileri havadan gören insanların şaka yapmalarıyla başlamış ve başka insanlar tarafından çok önceleri yayımlanmıştır. Tanrıların Arabalarında yer alan, Däniken tarafından modern havalanlarına benzetilen, kırpılmış bir fotoğrafta aslında yalnızca kuş figürlerinden birinin diz eklemi vardır ve boyut olarak küçüktür. Daniken, bunun ilk basımdaki bir hata olduğunu, bu iddiayı yazan ilk insan olmadığını söylemiş, ama hata sonraki basımlarda düzeltilmemiştir^[].

Däniken Tanrıların Arabaları’nı Piri Reis’in haritasının bir versiyonu olarak yazmıştır, bu haritada hala buza gömülü bazı Antarktika dağları tasvir edilmiştir ve bu yalnızca modern ekipmanlarla haritalandırılabilir. Onun teorileri Charles Hapgood tarafından yazılan “Maps of the Ancient Sea Kings” kitabından gelmektedir. Chariots’ın Some Trust kısmındaki A. D. Crown, bunun nasıl yanlış olduğunu açıklamaktadır. Daniken’in kitabındaki harita sadece ekvatorun 5 derece güneyine uzanmakta, Cape Sao Roque’de sonlanmaktadır ki bu Antarktika’ya kadar uzanmadığı anlamına gelir. Däniken ayrıca eğer El Cario üzerinde uçan bir uzay mekiği tarafından bakılırsa, haritanın bazı bozukluklar gösterebileceğini, ama aslında güneye havadan bakıldığında bozukluklar yaratacak kadar yanaşmadıklarını söylemektedir. Daniken ayrıca bir efsane iddiasında bulunmuş, Tanrının haritayı rahibe verdiğini, bu nedenle Tanrının dünya dışı varlık olduğunu söylemiştir. Ancak Piri Reis haritasını eski haritaları kullanarak çizdiğini söylemiş ve haritanın o zamanın kartografik bilgilerini içerdiğini dile getirmiştir. Ayrıca, harita Däniken’in iddia ettiği gibi tam anlamıyla doğru değildir, birçok hata ve eksikler içermektedir, bu gerçek Daniken tarafından 1998 yılındaki “Odyssey of the Gods” kitabında haritayı tekrar gözden geçirdiğinde düzeltilmemiştir. Diğer yazarlar aynı iddiayı çoktan yayımlamış, bu gerçek Däniken tarafından 1974'teki Playboy dergisiyle olan röprtajına kadar fark edilmemiştir.

Nova belgeseli “The Case of the Ancient Astronauts” göstermiştir ki Däniken’in Keops Piramitleri hakkındaki iddiaları tamamıyla yanlıştır. Yapının tekniği iyi anlaşılmış, bilim insanları hangi araçların kullanıldığını bilmektedirler, taş ocaklarındaki bu araçların izleri hala görülebilmektedir ve müzelerde korunan bir sürü araç bulunmaktadır. Däniken gerekli blokların kesilebilmesinin ve bina alanına taşınmasının Büyük Piramitlerin sadece 20 yılda yapıldığı bir zamanda çok vakit alacağını iddia etmiş, fakat Nova bir taş sütununu kırmanın ne kadar kolay ve hızlı olduğunu ve taşımada tekerleklerin kullanıldığını göstermiştir. Ayrıca Mısırlıların aniden, durduk yere piramitleri inşa etmeye başladığını iddia etmiştir, ancak Mısırlı mimarların basit mastabalardan sonraki piramitlere geçişteki kullandıkları kusursuz teknikler sayesinde birkaç piramitte gelişim görülmüştür. Däniken piramitlerin yüksekliği 1 milyonla çarpımının Güneşe olan uzaklığa eşit olduğunu, ancak sayıların çok kısa kaldığını belirtmiştir. Ve Mısırlıların, sadece uzaylıların onlara sağlayabileceği gelişmiş teknolojiyi kullanmaksızın, köşeleri gerçek kuzeye kusursuz olarak sıralayamayacaklarını iddia etmiştir, ancak Mısırlılar yıldızları gözlemleyerek Kuzey yönünü kolayca bulabilecek bir metot bilmekteydiler ve bunu düzgün kenar yapımında kullanmak sıradandır.

Däniken “Sarcophagus of Palenque” de roketle çalışan bir uzay gemisinde oturan, uzay kıyafeti giymiş bir astronotun tasvirlendiğini iddia etmiştir. Ancak, arkeologlar bu figürde herhangi özel bir detay görmemiş, yalnızca geleneksel Mayalı saçına ve mücevherlerine sahip, diğer Mayalı çizimlerde görüleceği gibi Mayalı sembolleriyle çevrelenmiş ölü bir Mayalı kral olduğunu söylemiştir. Sağ eli hiçbir roket kontrolüne sahip değildir, ancak geleneksel Mayalı mimiği yapmakta, ayrıca kapağın diğer tarafındaki figürler de aynısını yapmakta, ellerinde hiçbir şey tutmamaktadır. Roketin şekli yerde kafaları birleşen iki iblise benzemekte, roketin alevleri de iblisin sakalı olarak gösterilmektedir. Bu şeklin altındaki roket motoru da yeraltı dünyasının sembolü bir canavarın yüzüdür.

Däniken Peru’daki teleskop kullanan oymacı erkekler, detaylı dünya haritaları, gelişmiş medikal operasyonlar gibi, aslında eski Peruluların bilgisinin çok dışındaki özelliklere sahip eski taşların fotoğraflarını öne sürmüştür. Ancak PBS televizyon dizisi Nova, taşların modern olduğunu ve onları yapan çömlekçiler tarafından yerleştirildiklerini bulmuştur. Bu çömlekçi her gün taşlar yapmakta ve turistlere satmaktadır. Daniken çömlekçiyi ziyaret etmiş ve taşları kendi incelemiştir, ancak bu olaydan kitabında bahsetmemiştir. Çömlekçi taşları kendinin yaptığını söylediğinde ona inanmadığını belirtmiştir. Müzenin sahibi, yerli cerrah Doktor Cabrera ile konuştuğunu ve Cabrera’nın çömlekçinin dediklerinin yalan olduğunu ve taşların eski olduğunu söylediğini iddia etmiştir. Ancak çömlekçi Cabrera’nın kendisine müze için taş yapmasından ötürü teşekkür ettiğine dair kanıtı vardır. Daniken müzedeki taşların, çömlekçinin yaptığı taşlardan çok farklı olduğunu söylemiş, ancak Nova muhabirleri bir taşın yapımını gözlemlemiş ve taşın müzedekilerle çok benzer olduğunu onaylamıştır.

John Flenley ve Paul Bahn, Däniken’in Easter Adası heykellerinin yorumlamalarını desteklemesine rağmen “atalarımızın gerçek başarılarını görmezden gel ve en yüksek düzey ırkçılığı oluştur: onlar insanların bütün zekalarını ve yeteneklerini küçümsemektedir.” Kenneth Feder, Däniken’i Avrupa etnomerkezciliği ile suçlamıştır.

Ronald Story 1976 yılında, Däniken’in “Tanrıların Arabaları” kitabındaki iddialara cevaben adlı kitabı yayımlamıştır. Bu kitap “tutarlı ve Von Däniken’in teorilerini çürütmeye daha çok ihtiyacı olan” bir eser diye tekrar gözden geçirilmiştir. Arkeolog Clifford Wilson, Däniken’in iddialarını çürütmek için iki benzer kitap yazmıştır: 1972’de Crash Go the Chariots ve 1975’te The Chariots Still Crash

“Skeptic Magazine” dergisine 2004’te yazılan bir makalede Däniken’in “The Morning of the Magicians” adlı kitaptan çok fazla kavram aldığını, bu kitabın da Cthulhu Mitlerinden oldukça etkilenmiş bir kitap olduğunu ve eski astronot teorisinin H. P. Lovecraft’ın 1926’da yazdığı kısa hikâyeleri “The Call of Cthulhu” ve 1931’de yazdığı “At the Mountains of Madness” adlı kitaptan ortaya çıktığı söylenmiştir. 2001’deki bir belgeye dayanarak konuşulduğunda, Däniken arşivindeki hiçbir öge uzaylı kökenli olmadığı için bu bilimsel topluluğu tamamıyla kanıtlayamamasına rağmen, “bugünün bilimi”nin “zaman gerçek olmadığından” böyle bir kanıtı kabul etmeyeceğini hissetmiştir. O, bunun insanları “ yeni muhteşem dünyaya” hazırlamanın ilk gerekli adımı olduğunu iddia etmiştir. Ayrıca kendisinin otel müdürlüğünden “eski dünya uzmanlığı”na atladığını da eklemiştir.

Popülerliği

Däniken’e göre, bu serinin daha sonraki kitapları 32 dile çevrilmiş ve 63 milyondan fazla kopya satmıştır.

İsviçre, Interlaken şehrinde Jungfraupark, Gizem parkı olarak 2003'te açılmıştır. Däniken tarafından dizayn edilen bu park, dünyanın birçok farklı gizeminin ele alındığı bir park olmuştur.

Ridley Scott, Prometheus adlı filminin Däniken’in ilk insan ırkı ile ilgili iddialarıyla alakalı olduğunu söylemiştir.

Roland Emmerich’in Stargate filminin iki DVD’si gözden geçirildiğinde, Dean Devlin’in “Is There a Stargate?” sahnesine “yazar Erich von Daniken Dünyayı uzaylıların ziyaret ettiğine dair kanıtlar bulduğunu söylemiştir.” diyerek atıfta bulunmuştur.

Däniken, her bölüme uygun şekilde kendi teorileri hakkında konuştuğu H2 ve History Channel şovu Ancient Aliens’da zaman zaman sunuculuk yapmaktadır.

Däniken, İsviçre Yazarlar Derneği’nin, Alman Yazarlar Derneği’nin ve Uluslararası Pen Kulübünün üyesidir. Boliviana Üniversitesi tarafından fahri doktora ile ödüllendirilmiş, Peru’daki Ica ve Nazca şehirlerinden Huesped Illustre ödülü almıştır. Brezilyada, altın ve platin Lourenco Filho ödülü almış ve Almanya’da “Order of Cordon Bleu du Saint Esprit” ödülünü kazanmıştır (Alman astronot Ulf Merbold ile birlikte). 2004’te, “Explorers Festival” ödülünü elde etmiştir.

Kitapları

Tanrıların Arabaları, Tanrı Bir Astronot Muydu? (Artemis Yayınları 2012, İstanbul)
Sfenks'in Gözleri, Nil'in kıyısındaki eski ülkeye yöneltilmiş yeni sorular (İnkılap Kitabevi, 1990 İstanbul)
Return to the Stars (Souvenir Press Ltd, 1970)
Gods from Outer Space (Bantam,1972; reprint of Return to the Stars)
The Gold of the Gods (Souvenir Press Ltd, 1973)
Miracles of the Gods: A Hard Look at the Supernatural (Souvenir Press Ltd, 1975)
In Search of Ancient Gods: My Pictorial Evidence for the Impossible (Corgi books, 1976)
According to the Evidence (Souvenir Press, 1977)
Signs of the Gods (Corgi books, 1980)
The Stones of Kiribati: Pathways to the Gods (Corgi books, 1982)
The Gods and their Grand Design: The Eighth Wonder of the World (Souvenir Press, 1984)
The Return of the Gods: Evidence of Extraterrestrial Visitations (Element, 1998)
Arrival of the Gods: Revealing the Alien Landing Sites of Nazca (Element, 1998)
The Gods Were Astronauts: Evidence of the True Identities of the Old "Gods" (Vega books, 2001)
Odyssey of the Gods: An Alien History of Ancient Greece (Vega books, 2002)
History Is Wrong (New Page books, 2009)
Twilight of the Gods: The Mayan Calendar and the Return of the Extraterrestrials (New Page books, 2010)
Remnants of the Gods: A Visual Tour of Alien Influence in Egypt, Spain, France, Turkey, and Italy (New Page Books, 2013)

Almanca

Strategie der Götter: Das Achte Weltwunder (1982)
Der Tag an dem die Götter kamen (1984)
Habe ich mich geirrt? (1985)
Wir alle sind Kinder der Götter (1987) C. Bertelsmann,
Die Augen der Sphinx (1989) C. Bertelsmann,
Die Spuren der Ausserirdischen (1990) (Bildband)
Die Steinzeit war ganz anders (1991)
Ausserirdische in Ägypten (1991)
Erinnerungen an die Zukunft (1992) (Reissue with new foreword)
Der Götter-Schock (1992)
Raumfahrt im Altertum (1993)
Auf den Spuren der Allmächtigen (1993) C. Bertelsmann,
Botschaften und Zeichen aus dem Universum (1994) C. Bertelsmann,
Im Name von Zeus (2001) C. Bertelsmann,
Götterdämmerung (2009) KOPP Verlag 978-3942016049
Grüße aus der Steinzeit: Wer nicht glauben will, soll sehen!, 2010
Was ist falsch im Maya-Land?: Versteckte Technologien in Tempeln und Skulpturen, 2011

İlave bilgiler için

Peter Krassa, Disciple of the Gods: A biography of Erich von Däniken (W. H. Allen & Unwin, 1976).
Mauz, Gerhard von (Temmuz 1970), "Wie es unser explorand sehr schön zeigt", Der Spiegel (Almanca), 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 7 Haziran 2014
Jungfraupark

Filmler

: Mit Erich von Däniken in Peru (With Erich von Däniken in Peru, 1982). A documentary.

Notlar

^ Fagan, Brian M. (2000). In the beginning: an introduction to archaeology (10.10yayıncı=Prentice-Hall bas.). ss. 17-18. ISBN . … Flamboyant pseudoarchaeology of the type espoused by von Däniken and Hancock will always appeal to people who are impatient …
^ Orser, Charles E. (2003). Race and practice in archaeological interpretation. University of Pennsylvania Press. s. 73. ISBN .
^ Fritze, Ronald H. (2009). Invented Knowledge: False History, Fake Science and Pseudo-religions. Reaktion Books. ss. 13, 200, 201. ISBN .
^ Playboy, August 1974 (volume 21, number 8)
^ Lingeman, Richard R. (31 Mart 1974). "Erich von Daniken's Genesis". The New York Times. s. 6. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2020.
^ Story 1980, ss. 78–82
^ "The Case of the Ancient Astronauts". . 3 Ağustos 1978. Etkinlik zamanı: 17:20–25:25. BBC.

Kaynakça

Fritze, Ronald H. (2009), Invented Knowledge: False History, Fake Science and Pseudo-religions, , ISBN
Story, Ronald (1980), The Space-gods revealed. A close look at the theories of Erich von Däniken (2 bas.), Barnes & Nobles, ISBN
Korkmaz, Aslı Gizem (2021), Erich von Däniken, Tanrıların Arabaları (15 bas.),

Dış bağlantılar

Erich von Däniken's official homepage 27 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
AAS RA homepage 25 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Däniken entry from the Encyclopedia of Astrobiology, Astronomy and Spaceflight19 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Secret History of the Gods w/ Erich von Däniken (2014 interview)3 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., on The Show
Fagan, Brian (29 Kasım 1998). "Maybe Not; ARRIVAL OF THE GODS; By Erich von Daniken". Los Angeles Times. s. 9. 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2014.

[1] Fagan, Brian M. (2000). In the beginning: an introduction to archaeology (10.10yayıncı=Prentice-Hall bas.). ss. 17-18. ISBN . … Flamboyant pseudoarchaeology of the type espoused by von Däniken and Hancock will always appeal to people who are impatient …

[2] Orser, Charles E. (2003). Race and practice in archaeological interpretation. University of Pennsylvania Press. s. 73. ISBN .

[3] Fritze, Ronald H. (2009). Invented Knowledge: False History, Fake Science and Pseudo-religions. Reaktion Books. ss. 13, 200, 201. ISBN .

[playboy-4] Playboy, August 1974 (volume 21, number 8)

[nyt1-5] Lingeman, Richard R. (31 Mart 1974). "Erich von Daniken's Genesis". The New York Times. s. 6. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2020.

[story_moricz-6] Story 1980, ss. 78–82

[7] "The Case of the Ancient Astronauts". . 3 Ağustos 1978. Etkinlik zamanı: 17:20–25:25. BBC.