Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eski Nübyece, Orta Çağ Nübye'sinde, 8.-10. yüzyıl arasında kullanılan yazılı dile verilen isimdir. Şu anda bölgede konuşulan antik bir çeşitidir, özellikle modern muhtemel atasıdır. En azından yüz kadar belge sayfasında korunmuştur, çoğunlukla Hristiyanlık ile ilgili metinlerdir ve Kıptîce yazısının değiştirilmiş bir şekli ile yazılmıştır; en çok bilineni Aziz Menas'ın Şehitliği metnidir. Meroitik, Geez ve sayılmazsa en eski Sahra altı ile yazılmış metindir.
Yazım
Eski Nübyece Yunan alfabesinin bir uncial çeşidi ile yazılmaktaydı. Yunan alfabesine ek olarak üç Kıptî harfi — ϣ "sh", ϩ "h" ve ϭ "j" — ve üç Nübye'ye özgü harf: görünüşte Meroitik yazıdan türemişe benzeyen ⳡ "ny" ve ⳣ "w" ve iki Yunan gammasının bağlanmış hali olduğu düşünülen ⳟ "ng". Aşağıdaki durumlar olduğunda her harfin üzerine bir çizgi çizilirdi:
- bir sesli harf kendi başına bir hece oluşturduğunda veya l, n, r veya j harflerinden birinden sonra gelmesi durumunda.
- bir önce gelen i (bazen yazılmaz) harfi olması durumunda.
/i/ sesi ε olarak da yazılabilmektedir, ̄ ει, η;, ι veya υ; /u/ normalde ου olarak yazılmaktadır. Bazen ikili ünlülerde, ι harfinin üzerinde iki nokta konarak yarı-ünlü y harfi olduğu belirtilirdi.
Uzatılarak okunan ünsüz harfler çift olarak yazılırdı; uzun ünlüler genellikle kısalardan ayırdedilmezdi. Tonlar işaretlenmezdi.
Noktalama işaretleri arasında, şunlar vardır: kabaca nokta veya iki nokta üst üste gibi kullanılan, yüksek nokta • (bazen onun yerine çift ters eğik çizgi \\ de kullanılırdı), soru işareti olarak kullanılan eğik çizgi /, metinlerde mısraları ayırmak için kullanılan çift eğik çizgi //.
Dilbilgisi
İsim
Eski Nübyecede ismin cinsi (gender) veya tanımlık (article) yoktur. İsim gövdeden ve ona eklenen hal sonekleri ve takılardan oluşur; temel olanlar:
- -l , özneyi işaretler: örneğin, diabolos-il "şeytan"; iskit-l "dünya".
- -n(a) , sahiplik eki: örnek iart-na palkit-la "düşünceler denizine doğru".
- -k(a) "emir ", doğrudan veya dolaylı yoldan belirtmek için: örneğin, Mikhaili-ka "Mikael'e"
- -lo , "-de" eki
- -la , anlamı "içinde"
- -do, anlamı "üzerinde"
- -dal anlamı "ile"
En sık kullanılan çoğul eki -gu- ekidir; örneğin uru-gu-na "kralların" veya gindette-gu-ka "dikenler" (nesne), -agui- yüklem olarak kullanılmaktadır. Daha ender kullanılan çoğul ekleri, -rigu- (örneğin mug-rigu-ka "köpekler (nesne)" (yüklem olarak -regui-) ve -pigu- ekleridir.
Zamir
Temel zamirler:
- ai- "ben"
- ir- "sen"
- tar- "o"
- er- "biz (sen dahil)"
- u- "biz (sen hariç)"
- ur- "siz"
- ter- "onlar"
İşaret zamirleri olarak in- "bu", man- "şu"; soru zamirleri olarak ngai- "kim?", min- "ne?", islo "nerede?", iskal "nasıl?", sayılabilir.
Fiil
Fiilin beş hali vardır: şimdiki zaman, iki farklı geçmiş zaman, gelecek zaman ve emir kipleri. Her biri için, dilek kipi ve bildirme kipi şekilleri bulunmaktadır. Çekimler özneye (kişiye) göre olur, örneğin, şimdiki zamanda doll- "istemek" fiili için:
- dollire "istiyorum"
- dollina "istiyorsun", "istiyor"
- dolliro "istiyoruz", "istiyorsunuz"
- dollirana "istiyorlar"
Örnek metin
κτ̄κα γελγελο̄ςουανον ῑη̄ςουςι να⋊αν τρικα• δολλε πολγαρα πεςςνα• παπο ς̄κοελμ̄με εκ̄κα
Kitka gelgelosuannon Iisusi manyan trika• dolle polgara pessna• papo iskoelimme ikka.
Kelime çevirisi: "Kaya ve-de-onlar-yuvarlandı-uzağa İsa göz çift yüksek kaldırmak o-dedi baba ben-teşekkür sana."
Çeviri: "Ve onlar kayayı yuvarlayarak uzaklaştırdıklarında, İsa, gözlerini yükseğe kaldırarak, dedi: Baba, sana teşekkür ediyorum."
Dış bağlantılar
- http://dkuug.dk/jtc1/sc2/wg2/docs/n2744.pdf Bu Unicode öneri metninde Eski Nübye alfabesinde bulunan tüm harfler, özellikle Unicode'a yenı eklenmesi istenen harfler ile ilgili ayrıntılı bilgiler bulunabilir.
Kaynakça
- Browne, Gerald M. (1982) Griffith's Old Nubian Lectionary. Rome/Barcelona.
- Browne, Gerald M. (1988) Old Nubian Texts from Qasr Ibrim I (with J.M.Plumley), London.
- Browne, Gerald M. (1989) Old Nubian Texts from Qasr Ibrim II. London.
- Browne, Gerald M. (1996) Old Nubian dictionary. Corpus scriptorum Christianorum orientalium, vol. 562. Leuven: Peeters. .
- Browne, Gerald M. (1997) Old Nubian dictionary - appendices. Leuven: Peeters.
- Browne, Gerald M. (2002) A grammar of Old Nubian 25 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Münich: LINCOM. .
- Griffith, F. Ll. (1913) The Nubian Texts of the Christian Period. ADAW 8.
- Zyhlarz, Ernst (1928) Grundzüge der nubischen Grammatik im christlichen Frühmittelalter (Altnubisch): Grammatik, Texte, Kommentar und Glossar. Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes, vol. 18, no. 1. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eski Nubyece Orta Cag Nubye sinde 8 10 yuzyil arasinda kullanilan yazili dile verilen isimdir Su anda bolgede konusulan antik bir cesitidir ozellikle modern muhtemel atasidir En azindan yuz kadar belge sayfasinda korunmustur cogunlukla Hristiyanlik ile ilgili metinlerdir ve Kiptice yazisinin degistirilmis bir sekli ile yazilmistir en cok bilineni Aziz Menas in Sehitligi metnidir Meroitik Geez ve sayilmazsa en eski Sahra alti ile yazilmis metindir 9 10 yuzyildan kalma Eski Nubyece cevirisi de bulunmustur su anda British Museum dadir Mikail in ismi kirmizi olarak gorunmektedir YazimEski Nubyece Yunan alfabesinin bir uncial cesidi ile yazilmaktaydi Yunan alfabesine ek olarak uc Kipti harfi ϣ sh ϩ h ve ϭ j ve uc Nubye ye ozgu harf gorunuste Meroitik yazidan turemise benzeyen ⳡ ny ve ⳣ w ve iki Yunan gammasinin baglanmis hali oldugu dusunulen ⳟ ng Asagidaki durumlar oldugunda her harfin uzerine bir cizgi cizilirdi bir sesli harf kendi basina bir hece olusturdugunda veya l n r veya j harflerinden birinden sonra gelmesi durumunda bir once gelen i bazen yazilmaz harfi olmasi durumunda i sesi e olarak da yazilabilmektedir ei h i veya y u normalde oy olarak yazilmaktadir Bazen ikili unlulerde i harfinin uzerinde iki nokta konarak yari unlu y harfi oldugu belirtilirdi Uzatilarak okunan unsuz harfler cift olarak yazilirdi uzun unluler genellikle kisalardan ayirdedilmezdi Tonlar isaretlenmezdi Noktalama isaretleri arasinda sunlar vardir kabaca nokta veya iki nokta ust uste gibi kullanilan yuksek nokta bazen onun yerine cift ters egik cizgi de kullanilirdi soru isareti olarak kullanilan egik cizgi metinlerde misralari ayirmak icin kullanilan cift egik cizgi DilbilgisiIsim Eski Nubyecede ismin cinsi gender veya tanimlik article yoktur Isim govdeden ve ona eklenen hal sonekleri ve takilardan olusur temel olanlar l ozneyi isaretler ornegin diabolos il seytan iskit l dunya n a sahiplik eki ornek iart na palkit la dusunceler denizine dogru k a emir dogrudan veya dolayli yoldan belirtmek icin ornegin Mikhaili ka Mikael e lo de eki la anlami icinde do anlami uzerinde dal anlami ile En sik kullanilan cogul eki gu ekidir ornegin uru gu na krallarin veya gindette gu ka dikenler nesne agui yuklem olarak kullanilmaktadir Daha ender kullanilan cogul ekleri rigu ornegin mug rigu ka kopekler nesne yuklem olarak regui ve pigu ekleridir Zamir Temel zamirler ai ben ir sen tar o er biz sen dahil u biz sen haric ur siz ter onlar Isaret zamirleri olarak in bu man su soru zamirleri olarak ngai kim min ne islo nerede iskal nasil sayilabilir Fiil Fiilin bes hali vardir simdiki zaman iki farkli gecmis zaman gelecek zaman ve emir kipleri Her biri icin dilek kipi ve bildirme kipi sekilleri bulunmaktadir Cekimler ozneye kisiye gore olur ornegin simdiki zamanda doll istemek fiili icin dollire istiyorum dollina istiyorsun istiyor dolliro istiyoruz istiyorsunuz dollirana istiyorlar Ornek metinkt ka gelgelo soyanon ῑh soysi na an trika dolle polgara pessna papo s koelm me ek ka Kitka gelgelosuannon Iisusi manyan trika dolle polgara pessna papo iskoelimme ikka Kelime cevirisi Kaya ve de onlar yuvarlandi uzaga Isa goz cift yuksek kaldirmak o dedi baba ben tesekkur sana Ceviri Ve onlar kayayi yuvarlayarak uzaklastirdiklarinda Isa gozlerini yuksege kaldirarak dedi Baba sana tesekkur ediyorum Dis baglantilarhttp dkuug dk jtc1 sc2 wg2 docs n2744 pdf Bu Unicode oneri metninde Eski Nubye alfabesinde bulunan tum harfler ozellikle Unicode a yeni eklenmesi istenen harfler ile ilgili ayrintili bilgiler bulunabilir KaynakcaBrowne Gerald M 1982 Griffith s Old Nubian Lectionary Rome Barcelona Browne Gerald M 1988 Old Nubian Texts from Qasr Ibrim I with J M Plumley London Browne Gerald M 1989 Old Nubian Texts from Qasr Ibrim II London Browne Gerald M 1996 Old Nubian dictionary Corpus scriptorum Christianorum orientalium vol 562 Leuven Peeters ISBN 90 6831 787 3 Browne Gerald M 1997 Old Nubian dictionary appendices Leuven Peeters ISBN 90 6831 925 6 Browne Gerald M 2002 A grammar of Old Nubian 25 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Munich LINCOM ISBN 3 89586 893 0 Griffith F Ll 1913 The Nubian Texts of the Christian Period ADAW 8 Zyhlarz Ernst 1928 Grundzuge der nubischen Grammatik im christlichen Fruhmittelalter Altnubisch Grammatik Texte Kommentar und Glossar Abhandlungen fur die Kunde des Morgenlandes vol 18 no 1