Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eyüp Oyuncakçılığı Eyüpsultan semtinde gelişen ve 1950'lere kadar süren, atık malzemelerden oyuncak üretimi geleneği.
Tarihçe
İstanbul'un dinsel amaçlı bir ziyaret mekanı olan Eyüp, özellikle sünnet merasimi nedeniyle ziyaret edildiğinden, çocuk müşterilere ulaşma imkânı sayesinde 17. yüzyıldan itibaren oyuncak üretiminin merkezi haline gelmiştir.
Eyüp Sultan Türbesi'ne giderken İskele Caddesi üzerinde bulunan Oyuncakçı Çıkmazı denilen sokakta karşılıklı iki sıralı dükkanlarda yüzyıllarca oyuncak üretilmiş ve satılmıştır.Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'ne göre 1635'te Eyüp Oyuncakçılar Çarşısı'ndaki 100 dükkânda 105 oyuncakçı çalışmaktaydı. Kimi kaynaklarda ise Eyüp'te oyuncakçılığın ilk defa 18. yüzyılda Dökümcü Hasan Usta tarafından başlatıldığı yazılıdır. Sonrasında Gümüşsuyulu Darbukacı Halil Efendi, Küçük İsmail Efendi oyuncakçı dükkanları açarak bu sanatın yayılmasına hizmet etmişlerdir.
Ustalar, dükkânlarının arka tarafındaki atölyelerde ürettikleri oyuncakları ön tarafta satmaktaydılar. Eyüp'ü çevreleyen diğer semt ve bölgelerin yan ve atık malzemeleri Oyuncakçılar Çarşısı'nda üretilen oyuncakların hammaddesini oluşturmakta ve buradaki oyuncakçılığın üretim bağlamında sürdürülebilir olmasını sağlamaktaydı. Temel malzemeler Tahtakale'nin tahta atıkları, sobacıların atık tenekeleri, Sütlüce Mezbahası'ndan atılan deri ve bağırsak fazlası, Kağıthane ve Alibeyköy derelerinin biriktirdiği kilin kullanılmasından oluşmaktaydı. Bezeme olarak toprak boya ile ve sarı yaldızla, çocuklara hitap edecek dikkat çekici renkler (kırmızı, mavi, yeşil, beyaz) kullanılır, stilize, fazla karmaşık olmayan, yumuşak dalgalı şeritler, benek bezemeler, ışınsal ve basit çizgilerle yüzeylerin hareketlenmesi sağlanırdı. Eyüp oyuncakçıları, ahşap topaçlar, kaynana zırıltıları, kursak düdükleri, darbuka ve davullar, fırıldaklar, hacıyatmazlar, ahşap araba ve sandallar, beşikler, tahta kılıçlar, tefler gibi oyuncaklar üretirdi.
Eyüp'te üretilen oyuncaklar, öncelikli olarak çeşitli etkinlikler için semte gelen halk tarafından tüketilmekteydi. Bunun yanında seyyar oyuncak satıcıları, buradaki oyuncakçılardan toptan olarak aldıkları oyuncakları küfeler içerisinde şehrin ve o zaman için imparatorluğun diğer bölgelerinde satmaktaydı. Bu şekilde merkezi bir üretim ağına sahip olan oyuncaklar kısıtlı ama etkin bir dağıtım ağı sayesinde farklı yerlere dağılabilmekteydi.
Eyüp oyuncakçılığı, 19. yüzyılda Pera'da açılan mağazalardaki oyuncaklarla rekabet edememiş, bu dönemde oyuncakçıların sayısı otuza kadar düşmüştür. 1957'de Eyüp Bulvarı'nın açılmasıyla Oyuncakçılar Çarşısı ortadan kalkmış ve Eyüp Oyuncakçılığı yok olmuştur. Kalan 28 parça Eyüp oyuncağı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi koleksiyonundadır, günümüzde sergilenmemektedir.
İkibinli yıllarda İstanbul'da ev kadınlarına oyuncak yapımını öğreterek Eyüp Oyuncakçılığını canlandırma girişimleri vardır.
2021 yılında Somut olmayan kültürel miras Türkiye ulusal envanterine girmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c Akbulut, Dilek (2009). "Günümüzde Geleneksel Oyuncaklar". Milli Folklor. 21 (84). ss. 182-191. 28 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ a b c d e Araz, Yahya. "Osmanlı İstanbul'unda Çocuk Olmak (Büyük İstanbul Tarihi Cilt IV)". www.academia.edu. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ a b c Gürpınar, Avşar. "Küreselleşen Kentte Oyuncak: İstanbul'da Bölgesel Bir Oyuncakçı Kümelenmesi Üzerine". Galatasary Üniversitesi İletişim Dergisi, Özel Sayı: 2 (Aynalı Labirent: Küreselleşen Kentte Tüketim). ss. 133-145. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ "Eyüp oyuncakları Çin'e karşı". www.ntv.com.tr. NTV.com.tr sitesi 16 Ocak 2009. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ "Eyüp Oyuncakları uzun bir aradan sonra Eyüplü ev kadınları tarafından tekrar hayata geçirildi". 34sanathaber.com/. 34sanathaber.com 7 Eylül 2015. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ Irmak, Hüseyin. "Modern zamanlara yenilen oyuncak sanayimizin ilk markası: Eyüp Oyuncakları". www.sanayicidergisi.com. Sanayici Dergisi 4 ayıs 2013. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ Durukan, Ayşe. "Kadınlardan Bizde Çocuktuk Sergisi". bianet.org/. Bianet 19 Ekim 2005. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ "Eyüpsultan'ın iki değeri Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne girdi". www.ntv.com.tr. 26 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eyup Oyuncakciligi Eyupsultan semtinde gelisen ve 1950 lere kadar suren atik malzemelerden oyuncak uretimi gelenegi Tarihi Oyuncakcilar Carsisi nda bulunan haritali tabelaTarihceIstanbul un dinsel amacli bir ziyaret mekani olan Eyup ozellikle sunnet merasimi nedeniyle ziyaret edildiginden cocuk musterilere ulasma imkani sayesinde 17 yuzyildan itibaren oyuncak uretiminin merkezi haline gelmistir Eyup Sultan Turbesi ne giderken Iskele Caddesi uzerinde bulunan Oyuncakci Cikmazi denilen sokakta karsilikli iki sirali dukkanlarda yuzyillarca oyuncak uretilmis ve satilmistir Evliya Celebi nin Seyahatnamesi ne gore 1635 te Eyup Oyuncakcilar Carsisi ndaki 100 dukkanda 105 oyuncakci calismaktaydi Kimi kaynaklarda ise Eyup te oyuncakciligin ilk defa 18 yuzyilda Dokumcu Hasan Usta tarafindan baslatildigi yazilidir Sonrasinda Gumussuyulu Darbukaci Halil Efendi Kucuk Ismail Efendi oyuncakci dukkanlari acarak bu sanatin yayilmasina hizmet etmislerdir Ustalar dukkanlarinin arka tarafindaki atolyelerde urettikleri oyuncaklari on tarafta satmaktaydilar Eyup u cevreleyen diger semt ve bolgelerin yan ve atik malzemeleri Oyuncakcilar Carsisi nda uretilen oyuncaklarin hammaddesini olusturmakta ve buradaki oyuncakciligin uretim baglaminda surdurulebilir olmasini saglamaktaydi Temel malzemeler Tahtakale nin tahta atiklari sobacilarin atik tenekeleri Sutluce Mezbahasi ndan atilan deri ve bagirsak fazlasi Kagithane ve Alibeykoy derelerinin biriktirdigi kilin kullanilmasindan olusmaktaydi Bezeme olarak toprak boya ile ve sari yaldizla cocuklara hitap edecek dikkat cekici renkler kirmizi mavi yesil beyaz kullanilir stilize fazla karmasik olmayan yumusak dalgali seritler benek bezemeler isinsal ve basit cizgilerle yuzeylerin hareketlenmesi saglanirdi Eyup oyuncakcilari ahsap topaclar kaynana ziriltilari kursak dudukleri darbuka ve davullar firildaklar haciyatmazlar ahsap araba ve sandallar besikler tahta kiliclar tefler gibi oyuncaklar uretirdi Eyup te uretilen oyuncaklar oncelikli olarak cesitli etkinlikler icin semte gelen halk tarafindan tuketilmekteydi Bunun yaninda seyyar oyuncak saticilari buradaki oyuncakcilardan toptan olarak aldiklari oyuncaklari kufeler icerisinde sehrin ve o zaman icin imparatorlugun diger bolgelerinde satmaktaydi Bu sekilde merkezi bir uretim agina sahip olan oyuncaklar kisitli ama etkin bir dagitim agi sayesinde farkli yerlere dagilabilmekteydi Eyup oyuncakciligi 19 yuzyilda Pera da acilan magazalardaki oyuncaklarla rekabet edememis bu donemde oyuncakcilarin sayisi otuza kadar dusmustur 1957 de Eyup Bulvari nin acilmasiyla Oyuncakcilar Carsisi ortadan kalkmis ve Eyup Oyuncakciligi yok olmustur Kalan 28 parca Eyup oyuncagi Istanbul Buyuksehir Belediyesi koleksiyonundadir gunumuzde sergilenmemektedir Ikibinli yillarda Istanbul da ev kadinlarina oyuncak yapimini ogreterek Eyup Oyuncakciligini canlandirma girisimleri vardir 2021 yilinda Somut olmayan kulturel miras Turkiye ulusal envanterine girmistir Ayrica bakinizFatos OyuncaklariKaynakca a b c Akbulut Dilek 2009 Gunumuzde Geleneksel Oyuncaklar Milli Folklor 21 84 ss 182 191 28 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 a b c d e Araz Yahya Osmanli Istanbul unda Cocuk Olmak Buyuk Istanbul Tarihi Cilt IV www academia edu Turkiye Diyanet Vakfi Islam Arastirmalari Merkezi 26 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 a b c Gurpinar Avsar Kuresellesen Kentte Oyuncak Istanbul da Bolgesel Bir Oyuncakci Kumelenmesi Uzerine Galatasary Universitesi Iletisim Dergisi Ozel Sayi 2 Aynali Labirent Kuresellesen Kentte Tuketim ss 133 145 27 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Eyup oyuncaklari Cin e karsi www ntv com tr NTV com tr sitesi 16 Ocak 2009 27 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Eyup Oyuncaklari uzun bir aradan sonra Eyuplu ev kadinlari tarafindan tekrar hayata gecirildi 34sanathaber com 34sanathaber com 7 Eylul 2015 25 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Irmak Huseyin Modern zamanlara yenilen oyuncak sanayimizin ilk markasi Eyup Oyuncaklari www sanayicidergisi com Sanayici Dergisi 4 ayis 2013 20 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Durukan Ayse Kadinlardan Bizde Cocuktuk Sergisi bianet org Bianet 19 Ekim 2005 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 Eyupsultan in iki degeri Somut Olmayan Kulturel Miras Listesi ne girdi www ntv com tr 26 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2024