Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Şubat 2016) |
Usûl-i fıkıh (Arapça: أصول الفقه) veya fıkıh usûlü, fıkıh yani İslâm hukukunun iki dalından biridir. Fıkhın diğer dalı “fürû” olarak tanımlanır. Salt “fıkıh” denildiğinde ise kastedilen şey de fürû’dur. Fıkhın diğer dalı olan “usûl” ise usûl-ü’l-fıkh veya fıkıh usûlü olarak anılır. “Nazarî Hukuk” olarak tanımlayabileceğimiz fıkıh usûlüne bir ilim olduğunu vurgulayarak ilmu usûli’l-fıkh dendiği gibi sadece ilmu’l-usûl dendiği de olur.[1]
Fıkıh usûlünün sözlük anlamı “fıkhın delilleri” veya “fıkh’ın kökleri” olarak tarif edilebilir[2]. Fıkıh usûlünün, terminolojik, ıstılâhî anlamı ise Fahrettin Atar tarafından “Fıkıh Usûlü” isimli eserinde şu şekilde tarif edilmiştir: “1 - Şer’î hükümlerin, tafsilî delillerden çıkarılmasını mümkün kılan kâideleri ve icmâli delilleri öğreten bir ilimdir. Veya, 2 – İstinbât kâideleri ve icmâlî delillerdir.”[3] Bu tanıma göre fıkıh usûlünü kullanarak fıkhî bir mesele hakkında, deliller yoluyla, bir karara varılabilir. Kavramı anlamak için şöyle bir örnek verilebilir:
- A. Ramazan'da oruç farz mıdır?
- B. İslam'da Allah’ın yapılmasını emrettiği her eylem farzdır.
- C. İslam'da Allah Ramazan orucunu Bakara sûresi 183. ayet ile emretmiştir.[4]
- D. Ramazan orucu farzdır.
Burada B, C ve onlardan yola çıkarak A’yı cevaplayan sonuç D, fıkıh usûlünün “emir siygası şart oluşuna (vücûba) mânî olacak herhangi bir işaret olmadığı sürece şarttır” kâidesi ve şer’î delillerden Kitâb’da (fıkıhta Kur’an yerine Kitab sık sık tercih edilen bir kavramdır) ilgili bir emrin bulunuşu ile ortaya çıkmıştır.
Kısacası, hakkında bir karara varılması gereken mesele, meçhul, (), fıkhî delillerden yararlanılarak (yukarıdaki örnekte şer’î delillerden Kitab’dı bu delil), fıkıh usûlü kâideleri göz önünde bulundurularak (örneğin açıklamasında tırnak işaretleri arasında kullanılan fıkıh usûlü kâidesi belirtilmiştir) bir sonuca, hükme, karara kavuşturulur.
Bugün bilinen ilk fıkıh usûlü eseri hicri 2. asırda Şâfîi tarafından kaleme alınmış adlı eserdir.
Gelenekten gelen bilgi: Aslî deliller dörde ayrılır, bunlar:
Ancak İslam'ı, Kur'an'ı merkeze alarak okuyan bir kısım müslümanlar; gelenekten gelen, şer'i delil olarak ifade edilen bu delillerin, İslam adına oluşturulmuş düşünceler olduğunu, İslam'ın asıl kaynağı olan Kur'an'da; sünnet, icma ve kıyası delil olarak kabul etmemizi gerektirecek hiçbir bilginin olmadığını savunurlar. Bu delil olarak sayılan Sünnet, İcma ve Kıyas'ın İslam için önemli faydalanılanacak, eleştirilecek, ayıklamaya açık bilgiler olduğunu savunurlar ancak başlı başına bunların üzerinde tartışılmaz deliller olduğu iddiasını reddederler.
Gelenekte bu dört asli delilden, ilk ikisi yani Kur'an ve Sünnet, vahye dayanan yani İslam dinindeki nasslara dayanan delillerken diğer ikisi yani icma ve kıyas ise vahiy temelli olmayıp akli olmakla beraber İslami naslar ile ilişkilidir.
Geleneksel İslâm hukukunda herhangi bir konu hakkında delil arandığı zaman, ilk önce Kitaba yani Kur'an'a başvurulur. Eğer Kur'an'da birebir karşılık gelen bir şey bulunamazsa, Sünnet'e bakılır. Daha sonra sırasıyla icma ve kıyas, sonra ise fürû delillere başvurulur. Yanı sıra şu şekildedir:
Kaynakça
"Fıkıh Usûlü, F. Atar"
- ”Fıkıh Usûlü”, Doç. Dr. Fahrettin Atar, MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları Nu. 24, İlmî Eserler Serisi:14; 1988, İstanbul/Türkiye. Bu kitabın kaynakçasından da yararlanılmıştır (ilgili referanslar bu alt başlıktakilerdir).
- ^ – s.61, I, “Usul-i Fıkıh”, Seyyid Bey, İstanbul, 1333, 1338.
- ^ – s.9, Usûl-i Fıkıh Dersleri, İstanbul, 1969, Büyük Haydar Efendi; s.64, “İslam Hukukunun Kaynaklarına Dair Yeni Bir Tetkik”, Hâmidullah, tercüme: B. Davran, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, İstanbul, 1953, I, sayı 1-4.
- ^ – s.3, a.g.e., F. Atar.
Diğerleri
- ^ “Ey iman edenler, oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de korunasınız diye farz kılındı.” – Bakara Sûresi, 183. ayet; Elmalılı Hamdi Yazır, Türkçe Kur’an Meali, kuran.gen.tr 14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Belirtilen İnternet adresine 19 Aralık 2006 tarihinde ulaşılmıştır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2016 Usul i fikih Arapca أصول الفقه veya fikih usulu fikih yani Islam hukukunun iki dalindan biridir Fikhin diger dali furu olarak tanimlanir Salt fikih denildiginde ise kastedilen sey de furu dur Fikhin diger dali olan usul ise usul u l fikh veya fikih usulu olarak anilir Nazari Hukuk olarak tanimlayabilecegimiz fikih usulune bir ilim oldugunu vurgulayarak ilmu usuli l fikh dendigi gibi sadece ilmu l usul dendigi de olur 1 Fikih usulunun sozluk anlami fikhin delilleri veya fikh in kokleri olarak tarif edilebilir 2 Fikih usulunun terminolojik istilahi anlami ise Fahrettin Atar tarafindan Fikih Usulu isimli eserinde su sekilde tarif edilmistir 1 Ser i hukumlerin tafsili delillerden cikarilmasini mumkun kilan kaideleri ve icmali delilleri ogreten bir ilimdir Veya 2 Istinbat kaideleri ve icmali delillerdir 3 Bu tanima gore fikih usulunu kullanarak fikhi bir mesele hakkinda deliller yoluyla bir karara varilabilir Kavrami anlamak icin soyle bir ornek verilebilir A Ramazan da oruc farz midir B Islam da Allah in yapilmasini emrettigi her eylem farzdir C Islam da Allah Ramazan orucunu Bakara suresi 183 ayet ile emretmistir 4 D Ramazan orucu farzdir Burada B C ve onlardan yola cikarak A yi cevaplayan sonuc D fikih usulunun emir siygasi sart olusuna vucuba mani olacak herhangi bir isaret olmadigi surece sarttir kaidesi ve ser i delillerden Kitab da fikihta Kur an yerine Kitab sik sik tercih edilen bir kavramdir ilgili bir emrin bulunusu ile ortaya cikmistir Kisacasi hakkinda bir karara varilmasi gereken mesele mechul fikhi delillerden yararlanilarak yukaridaki ornekte ser i delillerden Kitab di bu delil fikih usulu kaideleri goz onunde bulundurularak ornegin aciklamasinda tirnak isaretleri arasinda kullanilan fikih usulu kaidesi belirtilmistir bir sonuca hukme karara kavusturulur Bugun bilinen ilk fikih usulu eseri hicri 2 asirda Safii tarafindan kaleme alinmis adli eserdir Gelenekten gelen bilgi Asli deliller dorde ayrilir bunlar Kitap Kur an Sunnet Icma Kiyas Siilerde Akil Ancak Islam i Kur an i merkeze alarak okuyan bir kisim muslumanlar gelenekten gelen ser i delil olarak ifade edilen bu delillerin Islam adina olusturulmus dusunceler oldugunu Islam in asil kaynagi olan Kur an da sunnet icma ve kiyasi delil olarak kabul etmemizi gerektirecek hicbir bilginin olmadigini savunurlar Bu delil olarak sayilan Sunnet Icma ve Kiyas in Islam icin onemli faydalanilanacak elestirilecek ayiklamaya acik bilgiler oldugunu savunurlar ancak basli basina bunlarin uzerinde tartisilmaz deliller oldugu iddiasini reddederler Gelenekte bu dort asli delilden ilk ikisi yani Kur an ve Sunnet vahye dayanan yani Islam dinindeki nasslara dayanan delillerken diger ikisi yani icma ve kiyas ise vahiy temelli olmayip akli olmakla beraber Islami naslar ile iliskilidir Geleneksel Islam hukukunda herhangi bir konu hakkinda delil arandigi zaman ilk once Kitaba yani Kur an a basvurulur Eger Kur an da birebir karsilik gelen bir sey bulunamazsa Sunnet e bakilir Daha sonra sirasiyla icma ve kiyas sonra ise furu delillere basvurulur Yani sira su sekildedir Kitap yani Kur an Sunnet Icma Kiyas Siilerde Akil Furu delillerKaynakca Fikih Usulu F Atar Fikih Usulu Doc Dr Fahrettin Atar MU Ilahiyat Fakultesi Vakfi Yayinlari Nu 24 Ilmi Eserler Serisi 14 1988 Istanbul Turkiye Bu kitabin kaynakcasindan da yararlanilmistir ilgili referanslar bu alt basliktakilerdir s 61 I Usul i Fikih Seyyid Bey Istanbul 1333 1338 s 9 Usul i Fikih Dersleri Istanbul 1969 Buyuk Haydar Efendi s 64 Islam Hukukunun Kaynaklarina Dair Yeni Bir Tetkik Hamidullah tercume B Davran Islam Tetkikleri Enstitusu Dergisi Istanbul 1953 I sayi 1 4 s 3 a g e F Atar Digerleri Ey iman edenler oruc sizden oncekilere farz kilindigi gibi size de korunasiniz diye farz kilindi Bakara Suresi 183 ayet Elmalili Hamdi Yazir Turkce Kur an Meali kuran gen tr 14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Belirtilen Internet adresine 19 Aralik 2006 tarihinde ulasilmistir