Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferman, yarlık ya da buyruk, hükümdarın tuğrasını taşıyan yazılı emir. Farsça buyurmak, emretmek anlamına gelen fermān (Farsça: فرمان) kelimesinden türemiştir.
İlhanlılar, Karakoyunlu ile Akkoyunlu devletleri, Altınordu ve Kırım Hanlıklarında yarlığ kelimesi, Büyük Selçuklular, Anadolu Selçukluları'nda pervane, Memluklerde mevkii kelimesi kullanılmakta idi.
Osmanlılar'da ferman
Ferman kelimesi, İlhanlılar tarafından, İslamiyeti kabul etmelerinden sonra kullanılmış, daha sonra da Osmanlılara geçerek yerleşmiştir.
Orhan Gazi'nin 1324 tarihli vakfiyesi ilk Osmanlı fermanı, 1922 tarihli VI. Mehmet'inki ise sonuncu Osmanlı fermanı kabul edilir.
Osmanlılarda Ferman, yedi esas üzerine yazılırdı:
- Ferman kelimesinin anılması,
- Ferman yazıldığı kişinin rütbe derecesine göre dua ve övgü yazılması,
- Fermanın gönderilme sebebi,
- Ferman gönderilen kişiye, padişah isteğinin emrolunması,
- Yapılması istenilen işin belirtilmesi,
- Verilen işin bitirilmesi için istek,
- Fermanın tarihi ve gönderildiği yerin ismi.
Osmanlılarda iki çeşit fermana rastlanmaktadır. Fermanlardan birisi, doğrudan doğruya divandan, maliyeden yazılarak üzerine hükümdarın tuğrası çekilerek, gönderilen emr-i şerif idi. Diğeri ise tuğralı bir fermanın üzerine ve baş tarafına padişahın kendi el yazısıyla fermanda yazılanı teyid eden iradedir. Hatt-ı Hümayûnla Muvaşşah, yani padişahın el yazısıyla tezyin edilmiş olan ikinci çeşit ferman, işin ehemmiyetini göstermek, hakkında teveccüh gösterilen zata, yahut da tehdid edici olarak bir vali veya serasker vesaireye gönderilirdi. Ferman şekil olarak, divani hat denilen girift keşideli yazıyla yazılırdı.
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2023.
- ^ . 15 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2010.
- ^ "Çağdaş Türkçenin etimolojik sözlüğü". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2010.
- ^ NTV Tarih Nisan 2010 Sayı:15 Sayfa:96
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferman yarlik ya da buyruk hukumdarin tugrasini tasiyan yazili emir Farsca buyurmak emretmek anlamina gelen ferman Farsca فرمان kelimesinden turemistir Sultan II Mehmed ve Sultan II Bayezid in Mogollarin Azize Meryem Kilisesini Rum cemaatine birakildigina dair fermanlari Tanzimat Fermani Abdulmecid doneminde Hariciye Naziri Koca Mustafa Resid Pasa tarafindan okunmustur Ilhanlilar Karakoyunlu ile Akkoyunlu devletleri Altinordu ve Kirim Hanliklarinda yarlig kelimesi Buyuk Selcuklular Anadolu Selcuklulari nda pervane Memluklerde mevkii kelimesi kullanilmakta idi Osmanlilar da fermanFerman kelimesi Ilhanlilar tarafindan Islamiyeti kabul etmelerinden sonra kullanilmis daha sonra da Osmanlilara gecerek yerlesmistir Orhan Gazi nin 1324 tarihli vakfiyesi ilk Osmanli fermani 1922 tarihli VI Mehmet inki ise sonuncu Osmanli fermani kabul edilir Osmanlilarda Ferman yedi esas uzerine yazilirdi Ferman kelimesinin anilmasi Ferman yazildigi kisinin rutbe derecesine gore dua ve ovgu yazilmasi Fermanin gonderilme sebebi Ferman gonderilen kisiye padisah isteginin emrolunmasi Yapilmasi istenilen isin belirtilmesi Verilen isin bitirilmesi icin istek Fermanin tarihi ve gonderildigi yerin ismi Osmanlilarda iki cesit fermana rastlanmaktadir Fermanlardan birisi dogrudan dogruya divandan maliyeden yazilarak uzerine hukumdarin tugrasi cekilerek gonderilen emr i serif idi Digeri ise tugrali bir fermanin uzerine ve bas tarafina padisahin kendi el yazisiyla fermanda yazilani teyid eden iradedir Hatt i Humayunla Muvassah yani padisahin el yazisiyla tezyin edilmis olan ikinci cesit ferman isin ehemmiyetini gostermek hakkinda teveccuh gosterilen zata yahut da tehdid edici olarak bir vali veya serasker vesaireye gonderilirdi Ferman sekil olarak divani hat denilen girift kesideli yaziyla yazilirdi Kaynakca a b Arsivlenmis kopya 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2023 15 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2010 Cagdas Turkcenin etimolojik sozlugu 30 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2010 NTV Tarih Nisan 2010 Sayi 15 Sayfa 96