Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev (Özbekçe: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev, Файзулла Убайдуллоевич Хўжаев; Rusça: Файзулла Убайдуллаевич Ходжаев) (d. Buhara 1896- 13 Mart 1938 Moskova) Özbek politikacı.
Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev Özbekçe: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev Rusça: Файзулла́ Губайдулла́евич Ходжа́ев Farsça: فیضالله خواجه | |
---|---|
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti Başkanı | |
Görev süresi 2 Eylül 1920 - 27 Ekim 1924 | |
Yerine geldiği | Yok (Makam oluşturuldu) |
Yerine gelen | Yok (Makam feshedildi) |
Özbekistan SSC Halk Komiserliği Konseyi Başkanı | |
Görev süresi 27 Ekim 1924 - 17 Haziran 1937 | |
Yerine geldiği | Yok (Makam oluşturuldu) |
Yerine gelen | |
SSCB adına Özbekistan SSC Merkez Yürütme Komitesi Başkanı | |
Görev süresi 21 Mayıs 1925 - 17 Haziran 1937 | |
Yerine geldiği | Yok (Makam oluşturuldu) |
Yerine gelen | Yok (Makam Merkez Yürütme Komitesi'nden Yüksek Sovyet'e dönüştürüldü) |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1896 Buhara, Buhara Emirliği, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 13 Mart 1938 Moskova, Rusya SFSC, SSCB |
Partisi | Tüm-Birlik Komünist Partisi/Bolşevik Genç Buharalılar |
Mesleği | Siyasetçi |
Ödülleri |
Hayatı
Erken dönemler
Ubaydullahoca Kasimhoca oğlu'nun çocuğu olarak Buhara Emirliği döneminde Buhara'da doğdu. 1907 yılında babası tarafından Moskova'ya gönderildi. 1916'da Pan-Türkist hareketine katıldı ve babasının desteğiyle Genç Buharalılar Partisi'ni kurdu. 1917'deki Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'ni bir şans olarak görüp hareketiyle birlikte Bolşevikler'e katılıp 'ne girdiler. Buhara Emirliği'ni 1917'de güç kullanarak devirmeye çalışsalar da bu girişim başarısız olunca Hocayev Taşkent'ten kaçtı ve bir daha ancak Eylül 1920'de Kızıl Ordu'nun Buhara'yı bombalayıp ele geçirmesiyle geri dönebildi.
İktidar yılları
Haziran-Ağustos 1920'de Rusya Komünist Partisi (Bolşevik)'ne katılmasıyla Eylül 1920'de Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti'nin başına getirildi. Bu dönemde Basmacı Ayaklanması lideri Enver Paşa tarafından suikastten kurtuldu. Sovyet Orta Asyası'nın tekrar şekillenmesi üzerine Hocayev, yeni oluşturulan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne girdi ve 1923-1924 arasında temizlenmesinden sonra 5 Kasım 1924 tarihinde Özbek SSC'nin Devrimci Komitesi'nin başkanı oldu. 17 Ocak 1925 tarihinde Halk Komiserliği Konseyi'nin başkanı oldu. 21 Mayıs 1925 tarihinde Özbekistan SSC Merkezi Yürütme Komitesi başkanı oldu ve Özbekistan SSC, resmen SSCB'nin federal bir parçası haline geldi.
Çöküşü
Politik temizleme dalgaları Hocayev'i de vurdu. Özbekistan Komünist Partisi 7. Kongresi'nde parti Hocayev'i halk düşmanı ilan etti. 17 Haziran 1937 tarihinde bütün mevkilerden alınıp 9 Temmuz 1937 tarihinde tutuklandı. Mart 1938'de 'nda Sağcılık ve Troçkistlik suçlamalarından Moskova'da yargılandı. Yargılama sonucu 13 Mart 1938 tarihinde idam edildi. Andrew DW Forbes, Hocayev'in "ölü kardeşini İslami törenlere göre gömmekle suçlandığını" da yazmaktadır.
Mirası
Resmi olarak 1966 yılında onuru iade edilen Hocayev, modern Özbekistan'ın en tartışılan kişilerinden biri oldu. Kimilerine göre vatanını Sovyetlere satmış bir hain, kimilerine göre ise Türkistan'ın özgürlüğü ve modernleşmesi için mücadele vermiş ama kontrolü dışındaki güçlerce durdurulmuş bir idealist olarak görülmüştür.
Kaynakça
- ^ Conquest, Robert (1971). The Great Terror. Harmondsworth, Middlesex: Penguin. s. 517.
- ^ Forbes, Andrew D. W. (9 Ekim 1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911-1949 (İngilizce). ss. 154. ISBN .
- ^ Report of Court Proceedings in the Case of the Anti-Soviet "Bloc of Rights and Trotskyites". Moskova: People's Commissariat of Justice of the USSR. 1938. ss. 212-240.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Feyzullah Ubeydullayevic Hocayev Ozbekce Fayzulla Ubaydulloyevich Xo jayev Fajzulla Ubajdulloevich Hyzhaev Rusca Fajzulla Ubajdullaevich Hodzhaev d Buhara 1896 13 Mart 1938 Moskova Ozbek politikaci Feyzullah Ubeydullayevic Hocayev Ozbekce Fayzulla Ubaydulloyevich Xo jayev Rusca Fajzulla Gubajdulla evich Hodzha ev Farsca فیض الله خواجهBuhara Sovyet Halk Cumhuriyeti BaskaniGorev suresi 2 Eylul 1920 27 Ekim 1924Yerine geldigi Yok Makam olusturuldu Yerine gelen Yok Makam feshedildi Ozbekistan SSC Halk Komiserligi Konseyi BaskaniGorev suresi 27 Ekim 1924 17 Haziran 1937Yerine geldigi Yok Makam olusturuldu Yerine gelenSSCB adina Ozbekistan SSC Merkez Yurutme Komitesi BaskaniGorev suresi 21 Mayis 1925 17 Haziran 1937Yerine geldigi Yok Makam olusturuldu Yerine gelen Yok Makam Merkez Yurutme Komitesi nden Yuksek Sovyet e donusturuldu Kisisel bilgilerDogum 1896 Buhara Buhara Emirligi Rus ImparatorluguOlum 13 Mart 1938 Moskova Rusya SFSC SSCBPartisi Tum Birlik Komunist Partisi Bolsevik Genc BuharalilarMeslegi SiyasetciOdulleriHayatiErken donemler Ubaydullahoca Kasimhoca oglu nun cocugu olarak Buhara Emirligi doneminde Buhara da dogdu 1907 yilinda babasi tarafindan Moskova ya gonderildi 1916 da Pan Turkist hareketine katildi ve babasinin destegiyle Genc Buharalilar Partisi ni kurdu 1917 deki Buyuk Ekim Sosyalist Devrimi ni bir sans olarak gorup hareketiyle birlikte Bolsevikler e katilip ne girdiler Buhara Emirligi ni 1917 de guc kullanarak devirmeye calissalar da bu girisim basarisiz olunca Hocayev Taskent ten kacti ve bir daha ancak Eylul 1920 de Kizil Ordu nun Buhara yi bombalayip ele gecirmesiyle geri donebildi Iktidar yillari Haziran Agustos 1920 de Rusya Komunist Partisi Bolsevik ne katilmasiyla Eylul 1920 de Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti nin basina getirildi Bu donemde Basmaci Ayaklanmasi lideri Enver Pasa tarafindan suikastten kurtuldu Sovyet Orta Asyasi nin tekrar sekillenmesi uzerine Hocayev yeni olusturulan Ozbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ne girdi ve 1923 1924 arasinda temizlenmesinden sonra 5 Kasim 1924 tarihinde Ozbek SSC nin Devrimci Komitesi nin baskani oldu 17 Ocak 1925 tarihinde Halk Komiserligi Konseyi nin baskani oldu 21 Mayis 1925 tarihinde Ozbekistan SSC Merkezi Yurutme Komitesi baskani oldu ve Ozbekistan SSC resmen SSCB nin federal bir parcasi haline geldi Cokusu Politik temizleme dalgalari Hocayev i de vurdu Ozbekistan Komunist Partisi 7 Kongresi nde parti Hocayev i halk dusmani ilan etti 17 Haziran 1937 tarihinde butun mevkilerden alinip 9 Temmuz 1937 tarihinde tutuklandi Mart 1938 de nda Sagcilik ve Trockistlik suclamalarindan Moskova da yargilandi Yargilama sonucu 13 Mart 1938 tarihinde idam edildi Andrew DW Forbes Hocayev in olu kardesini Islami torenlere gore gommekle suclandigini da yazmaktadir MirasiResmi olarak 1966 yilinda onuru iade edilen Hocayev modern Ozbekistan in en tartisilan kisilerinden biri oldu Kimilerine gore vatanini Sovyetlere satmis bir hain kimilerine gore ise Turkistan in ozgurlugu ve modernlesmesi icin mucadele vermis ama kontrolu disindaki guclerce durdurulmus bir idealist olarak gorulmustur Kaynakca Conquest Robert 1971 The Great Terror Harmondsworth Middlesex Penguin s 517 Forbes Andrew D W 9 Ekim 1986 Warlords and Muslims in Chinese Central Asia A Political History of Republican Sinkiang 1911 1949 Ingilizce ss 154 ISBN 978 0 521 25514 1 Report of Court Proceedings in the Case of the Anti Soviet Bloc of Rights and Trotskyites Moskova People s Commissariat of Justice of the USSR 1938 ss 212 240