Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Fijililer (Fiji dili : iTaukei , lafzen ' (toprağın sahipleri)'), Fiji dili ve İngilizce konuşan ve ortak bir tarih ve kültürü paylaşan, Fiji'ye özgü bir ulus ve etnik gruptur.
Fijililer veya iTaukei, Melanezya'nın Fiji Adaları'nın başlıca yerli halkıdır . Yerli Fijililerin Fiji'ye yaklaşık 3.500 yıl önce Batı Melanezya'dan geldiklerine ve Lapita halkının torunları olduğuna inanılıyor . Daha sonra Rotuma da dahil olmak üzere çevredeki diğer adalara doğru ilerleyecek ve Tonga ve Samoa gibi yakınlardaki diğer adalara yerleşeceklerdi . Rotuma adası dışında Fiji'nin her yerinde yerlidirler . İlk yerleşimciler, yerel olarak üretilen kendine özgü bir çömlekçilikten dolayı artık " Lapita halkı" olarak adlandırılıyor. Bölgede MÖ 800'den itibaren Lapita çömlekleri bulunmuştur.
2005 yılı itibarıyla yerli Fijililer, Fiji'nin toplam nüfusunun yarısından biraz fazlasını oluşturuyordu . Yerli Fijililer, bir miktar Polinezya karışımıyla birlikte ağırlıklı olarak Melanezya kökenlidir .
Pasifik Adası İşleri Bakanlığı'na göre Avustralya, Fiji'deki en büyük gurbetçi nüfusa sahip. Avustralya nüfus sayımına göre, Fijililerin tanımladığı en büyük etnik köken Hint/Hint-Fiji ve Yerli Fiji kökenleriydi. Fijililer aynı zamanda Yeni Zelanda'da yaşayan beşinci en büyük Pasifik etnik grubuydu; 1996 ile 2001 arasında yüzde 8'lik bir azalma. 2001'de tahmini Pasifik Adalı nüfus büyüklüğü 231.800 Fiji'lidir ve bu sayının yaklaşık 7.000'ini oluşturur (Çevrimiçi sayılar ve yan masalar aynı fikirde değildir) . Okyanusya dışında, diğer Anglofon ülkelerde, yani Kanada, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta kayda değer bir Fiji diasporası bulunmaktadır .
Bose Levu Vakaturaga (Büyük Şefler Konseyi ) bir zamanlar yerli Fiji halkını yöneten yasa ve yönetmelikleri kabul etti. Büyük Şefler Konseyi, 2006 darbesinin ardından Fiji Ordusu tarafından dağıtılıncaya kadar, Fiji'nin yerli kaygılarını tartışmak üzere her yıl toplanırdı. Eskiden Fiji'nin cumhurbaşkanını atamaktan sorumlu olan konsey, 14 eyaletten seçilen 55 Fiji şefinden oluşuyordu . Konseyde Rotuma adasından atanan üç kişi ve Fiji İşleri Bakanı tarafından atanan altı kişi vardı . Fiji İşleri Bakanı, seçim sürecinin bir parçası olarak Başkan'a danıştı. Eski Başbakan Sitiveni Rabuka'ya konseyde ömür boyu görev verildi.
Kültür
Yerli Fiji dili, Avustronezya ailesinin Orta Pasifik (Fiji-Polinezya) koluna aittir . Fiji gelenekleri, toplumu birbirine bağlayan törenler ve etkinlikler etrafında şekillenir.
Yaqona (Yang-gohna olarak telaffuz edilir), başka bir önemli geleneksel gelenek olan kava olarak da bilinir, bir tür biber bitkisi olan Piper methysticum'un kökünden hazırlanan bir infüzyondur . Bitkinin kendisi de sıklıkla yaqona veya kava bitkisi olarak anılır. Yaqona, yerli Fiji kültüründe son derece önemlidir; 'eski din' zamanında sadece şefler ve rahipler tarafından törensel olarak kullanılırdı. Bugün yaqona, hem köylerde hem de kentsel alanlarda, tüm sınıf ve yaşam kesimlerinde günlük yaşamın bir parçası. Kava içmenin bazen bilindiği şekliyle 'grog içmek' veya 'grog içmek', ziyaretçileri karşılamak ve onlarla bağ kurmak, hikâye anlatma seansları veya sadece zaman geçirmek için kullanılır.
Tabua, hem kamusal hem de özel günlerde veya törenlerde kullanılan, çok saygı duyulan bir balina dişidir . Diş kutsal kabul edilir.
Fiji'deki arazilerin yaklaşık yüzde 86'sı yerli Fiji halkına aittir. İngiliz sömürge Valisi Sir Arthur Hamilton-Gordon, Fiji topraklarının etnik olmayan Fijililere satışını yasakladı. Bu politika bugün de devam ediyor ve 2014 yılında mülkiyet arazilerinin yabancılara satışı daha da kısıtlandı. aynı zamanda yerli Fiji'lilerin işçi olarak çalıştırılmasını da yasakladı ve 1878'de şeker kamışı tarlalarında çalışmak üzere Hindistan'dan sözleşmeli işçi Bu göçün etkileri etnik bir kutuplaşma ve yaygın bir Kızılderili karşıtı duygu yarattı ; bunun Fiji'deki ırk ilişkilerine siyasi açıdan meydan okuduğu kanıtlandı.
Yerli Fijililer ezici çoğunlukla Hristiyan olduklarını bildiriyor ve Fiji ve Rotuma Metodist Kilisesi %64,5'lik bir sadakat iddia ediyor (2007 nüfus sayımı). Diğer önemli mezhepler arasında Roma Katolik Kilisesi (%9,1), Tanrı Meclisleri (%5,7) ve Yedinci Gün Adventistleri (%3,9) yer alıyor. % 10,4'ü çok sayıda mezhebe mensup diğer kiliselere aittir. Yalnızca yaklaşık %0,8'i Hristiyan olmayan dinleri takip ettiğini veya herhangi bir dini takip etmediğini bildirmektedir.
Yerli Fijililerin yaklaşık %70'i çiftçidir ve bunların çoğu da geçimini sağlayan çiftçilerdir . Genellikle şeker kamışı, manyok, pirinç, tatlı patates ve muz gibi mahsulleri yetiştirirler.
Geçmiş
Tarihsel olarak Fijililer, Tonga ile ticaret yapmak için onları kullanan Pasifik'in kano yapım uzmanları olarak biliniyordu . Bunlar genellikle Drua (nDroo-ah olarak telaffuz edilir) adı verilen büyük, çift gövdeli kanolardı ; her iki tarafı da benzerdi, ancak bir tarafı daha kısaydı ve bir tür destek ayağı olarak hizmet ediyordu . Bunlar, üzerinde kenarların ötesine uzanan bir platform bulunan kirişlerle birleştirildi.
- Fiji Tarihi hakkındaki makale olayların zaman çizelgesini sunuyor .
Adını kendine özgü çömlekçilik tarzından alan Lapita halkı, yaklaşık M.Ö. 3000 yılında Fiji'de yaşayan ilk insanlardı ve onların yerleşimlerinin kanıtları Fiji'nin her yerinde, özellikle de Sigatoka Kum Tepeleri çevresinde mevcuttur . Onları yaklaşık MÖ 500'de Melanezyalılar izledi ve Fiji'nin kuruluşundan bu yana Tongalılar ve Samoalılarla ticaret yapmak kültürel karışıma katkıda bulundu. Daha sonraki yıllarda Tonga ve Fiji arasında aktif bir ticaret vardı ve bu ilişkinin tarihinde daha sonra Lau Adaları'ndaki (Doğu Fiji) Fijililer Tonga Kralı'nın tebaası oldular. Tongalıların ve Samoalıların Fiji'ye gelmelerinin özel bir nedeni, uygun kereste eksikliği nedeniyle kendi adalarında inşa edemedikleri Drua'yı (büyük çift gövdeli kanolar) inşa etmekti.
19. yüzyılın başlarından itibaren hem Avrupalı hem de Çinli tüccarlar (dishsant, sandal ağacı, sert ağaçlar, beche-de-mer, deniz yaşamı ve son zamanlarda altın için Fiji'yi ziyaret etti). yönetti. 1970'te Fiji, geleneksel Fiji çıkarlarının korunmasını sağlayacak anayasal düzenlemelerle tamamen bağımsız bir ulus haline geldi.
Majesteleri Galler Prensi Prens Charles, 10 Ekim 1970'te Suva'daki Albert Park'ta düzenlenen büyük bir toplantıda Bağımsızlık Araçlarını Başbakan Ratu Sir Kamisese Mara'ya sundu. 1972 yılında 1970 Anayasası kullanılarak ilk genel seçimler yapıldı . 1987'de iki askeri darbe yapıldı. İlk darbe kansızdı, ikinci darbe ise İngiliz Monarşisi ile bağları kopardı . Tartışmalı ve ırksal açıdan bölücü yeni bir anayasa 1990'da kabul edildi ve 1992'de yeni anayasanın himayesinde ilk genel seçimler yapıldı.
Anayasa 1997'de yeniden revize edildi ve Fiji'deki birçok ırksal grup tarafından daha adil sayıldı. 1999'daki özgür ve barışçıl seçimler, Hint-Fijili Mahendra Choudhary tarafından yönetilen bir hükûmetin kurulmasıyla sonuçlandı, ancak Mayıs 2000'deki şiddetli darbe, uzun süreli bir siyasi ve ırksal kargaşa dönemini başlattı. Ağustos 2001'de yapılan parlamento seçimleri Fiji'ye Başbakan Laisenia Qarase liderliğinde demokratik olarak seçilmiş bir hükûmet sağladı . Mayıs 2006'da yeniden seçilen Qarase, aynı yıl 5 Aralık'ta Fiji Cumhuriyeti Askeri Kuvvetleri Komutanı (RFMF) Commodore Voreqe (Frank) Bainimarama liderliğindeki bir askeri darbeyle devrildi ; o da başlangıçta kendisini Başkan vekili olarak atadı, ancak Ocak 2007'de geçici Başbakanlık görevini üstlendi ve yakın gelecekte demokrasiye dönüş sözü verdi. Ancak bu gerçekleşmedi; 2014 yılına kadar seçimler yapılamadı .
Gelenekler ve törenler
Fiji gelenekleri ve törenleri tarihsel temellidir ve zaman içinde ortak noktalara sahiptir.
Ad
Ağustos 2008'de, önerilen Halkın Değişim, Barış ve İlerleme Şartı'nın kamuoyuna açıklanmasından kısa bir süre önce, Fiji vatandaşlarının isminin değiştirilmesini tavsiye ettiği açıklandı. Teklifin kabul edilmesi halinde, etnik kökenleri ne olursa olsun tüm Fiji vatandaşlarına "Fijililer" adı verilecek. Şu anda, "Fijili" kelimesi bir milliyeti ifade etmemektedir ve yalnızca yerli Fijilileri ifade etmektedir. Fiji vatandaşlarına "Fiji Adalıları" denir. Öneri, yerli Fijililerin İngilizce adının "Fijililer"den itaukei'ye değiştirilmesini öngörüyor . Fiji'nin yerli kelimesi "Kaiviti"dir. Görevden alınan Başbakan Laisenia Qarase, "Fijili" isminin yalnızca yerli Fijililere ait olduğunu ve yerli olmayan Fijililerin bu ismi kullanmasına olanak tanıyan herhangi bir mevzuat değişikliğine karşı çıkacağını belirterek tepki gösterdi. Kabine 30 Haziran 2010'daki toplantısında Fiji İşleri [Değişiklik] Kararnamesi 2010'u onayladı. Yeni yasa, fiilen tüm yazılı yasalarda 'Fiji' veya 'yerli' veya 'yerli Fiji' kelimesini 'iTaukei' kelimesiyle değiştiriyor ve Fiji'nin orijinal ve yerli yerleşimcilerine atıfta bulunulan tüm resmi belgeler. Artık tüm Fiji vatandaşlarına 'Fijililer' deniyor.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Bu madde olmasi gerekenden az ic baglanti icermektedir veya hic icermemektedir Lutfen bu sayfadan ilgili maddelere ic baglanti vermeye calisin Aralik 2023 Fijililer Fiji dili iTaukei lafzen topragin sahipleri Fiji dili ve Ingilizce konusan ve ortak bir tarih ve kulturu paylasan Fiji ye ozgu bir ulus ve etnik gruptur Fijililer veya iTaukei Melanezya nin Fiji Adalari nin baslica yerli halkidir Yerli Fijililerin Fiji ye yaklasik 3 500 yil once Bati Melanezya dan geldiklerine ve Lapita halkinin torunlari olduguna inaniliyor Daha sonra Rotuma da dahil olmak uzere cevredeki diger adalara dogru ilerleyecek ve Tonga ve Samoa gibi yakinlardaki diger adalara yerleseceklerdi Rotuma adasi disinda Fiji nin her yerinde yerlidirler Ilk yerlesimciler yerel olarak uretilen kendine ozgu bir comlekcilikten dolayi artik Lapita halki olarak adlandiriliyor Bolgede MO 800 den itibaren Lapita comlekleri bulunmustur 2005 yili itibariyla yerli Fijililer Fiji nin toplam nufusunun yarisindan biraz fazlasini olusturuyordu Yerli Fijililer bir miktar Polinezya karisimiyla birlikte agirlikli olarak Melanezya kokenlidir Pasifik Adasi Isleri Bakanligi na gore Avustralya Fiji deki en buyuk gurbetci nufusa sahip Avustralya nufus sayimina gore Fijililerin tanimladigi en buyuk etnik koken Hint Hint Fiji ve Yerli Fiji kokenleriydi Fijililer ayni zamanda Yeni Zelanda da yasayan besinci en buyuk Pasifik etnik grubuydu 1996 ile 2001 arasinda yuzde 8 lik bir azalma 2001 de tahmini Pasifik Adali nufus buyuklugu 231 800 Fiji lidir ve bu sayinin yaklasik 7 000 ini olusturur Cevrimici sayilar ve yan masalar ayni fikirde degildir Okyanusya disinda diger Anglofon ulkelerde yani Kanada Amerika Birlesik Devletleri ve Birlesik Krallik ta kayda deger bir Fiji diasporasi bulunmaktadir Bose Levu Vakaturaga Buyuk Sefler Konseyi bir zamanlar yerli Fiji halkini yoneten yasa ve yonetmelikleri kabul etti Buyuk Sefler Konseyi 2006 darbesinin ardindan Fiji Ordusu tarafindan dagitilincaya kadar Fiji nin yerli kaygilarini tartismak uzere her yil toplanirdi Eskiden Fiji nin cumhurbaskanini atamaktan sorumlu olan konsey 14 eyaletten secilen 55 Fiji sefinden olusuyordu Konseyde Rotuma adasindan atanan uc kisi ve Fiji Isleri Bakani tarafindan atanan alti kisi vardi Fiji Isleri Bakani secim surecinin bir parcasi olarak Baskan a danisti Eski Basbakan Sitiveni Rabuka ya konseyde omur boyu gorev verildi KulturYerli Fiji dili Avustronezya ailesinin Orta Pasifik Fiji Polinezya koluna aittir Fiji gelenekleri toplumu birbirine baglayan torenler ve etkinlikler etrafinda sekillenir Yaqona Yang gohna olarak telaffuz edilir baska bir onemli geleneksel gelenek olan kava olarak da bilinir bir tur biber bitkisi olan Piper methysticum un kokunden hazirlanan bir infuzyondur Bitkinin kendisi de siklikla yaqona veya kava bitkisi olarak anilir Yaqona yerli Fiji kulturunde son derece onemlidir eski din zamaninda sadece sefler ve rahipler tarafindan torensel olarak kullanilirdi Bugun yaqona hem koylerde hem de kentsel alanlarda tum sinif ve yasam kesimlerinde gunluk yasamin bir parcasi Kava icmenin bazen bilindigi sekliyle grog icmek veya grog icmek ziyaretcileri karsilamak ve onlarla bag kurmak hikaye anlatma seanslari veya sadece zaman gecirmek icin kullanilir Tabua hem kamusal hem de ozel gunlerde veya torenlerde kullanilan cok saygi duyulan bir balina disidir Dis kutsal kabul edilir Fiji deki arazilerin yaklasik yuzde 86 si yerli Fiji halkina aittir Ingiliz somurge Valisi Sir Arthur Hamilton Gordon Fiji topraklarinin etnik olmayan Fijililere satisini yasakladi Bu politika bugun de devam ediyor ve 2014 yilinda mulkiyet arazilerinin yabancilara satisi daha da kisitlandi ayni zamanda yerli Fiji lilerin isci olarak calistirilmasini da yasakladi ve 1878 de seker kamisi tarlalarinda calismak uzere Hindistan dan sozlesmeli isci Bu gocun etkileri etnik bir kutuplasma ve yaygin bir Kizilderili karsiti duygu yaratti bunun Fiji deki irk iliskilerine siyasi acidan meydan okudugu kanitlandi Yerli Fijililer ezici cogunlukla Hristiyan olduklarini bildiriyor ve Fiji ve Rotuma Metodist Kilisesi 64 5 lik bir sadakat iddia ediyor 2007 nufus sayimi Diger onemli mezhepler arasinda Roma Katolik Kilisesi 9 1 Tanri Meclisleri 5 7 ve Yedinci Gun Adventistleri 3 9 yer aliyor 10 4 u cok sayida mezhebe mensup diger kiliselere aittir Yalnizca yaklasik 0 8 i Hristiyan olmayan dinleri takip ettigini veya herhangi bir dini takip etmedigini bildirmektedir Yerli Fijililerin yaklasik 70 i ciftcidir ve bunlarin cogu da gecimini saglayan ciftcilerdir Genellikle seker kamisi manyok pirinc tatli patates ve muz gibi mahsulleri yetistirirler GecmisTarihsel olarak Fijililer Tonga ile ticaret yapmak icin onlari kullanan Pasifik in kano yapim uzmanlari olarak biliniyordu Bunlar genellikle Drua nDroo ah olarak telaffuz edilir adi verilen buyuk cift govdeli kanolardi her iki tarafi da benzerdi ancak bir tarafi daha kisaydi ve bir tur destek ayagi olarak hizmet ediyordu Bunlar uzerinde kenarlarin otesine uzanan bir platform bulunan kirislerle birlestirildi Fiji Tarihi hakkindaki makale olaylarin zaman cizelgesini sunuyor Adini kendine ozgu comlekcilik tarzindan alan Lapita halki yaklasik M O 3000 yilinda Fiji de yasayan ilk insanlardi ve onlarin yerlesimlerinin kanitlari Fiji nin her yerinde ozellikle de Sigatoka Kum Tepeleri cevresinde mevcuttur Onlari yaklasik MO 500 de Melanezyalilar izledi ve Fiji nin kurulusundan bu yana Tongalilar ve Samoalilarla ticaret yapmak kulturel karisima katkida bulundu Daha sonraki yillarda Tonga ve Fiji arasinda aktif bir ticaret vardi ve bu iliskinin tarihinde daha sonra Lau Adalari ndaki Dogu Fiji Fijililer Tonga Krali nin tebaasi oldular Tongalilarin ve Samoalilarin Fiji ye gelmelerinin ozel bir nedeni uygun kereste eksikligi nedeniyle kendi adalarinda insa edemedikleri Drua yi buyuk cift govdeli kanolar insa etmekti 19 yuzyilin baslarindan itibaren hem Avrupali hem de Cinli tuccarlar dishsant sandal agaci sert agaclar beche de mer deniz yasami ve son zamanlarda altin icin Fiji yi ziyaret etti yonetti 1970 te Fiji geleneksel Fiji cikarlarinin korunmasini saglayacak anayasal duzenlemelerle tamamen bagimsiz bir ulus haline geldi Majesteleri Galler Prensi Prens Charles 10 Ekim 1970 te Suva daki Albert Park ta duzenlenen buyuk bir toplantida Bagimsizlik Araclarini Basbakan Ratu Sir Kamisese Mara ya sundu 1972 yilinda 1970 Anayasasi kullanilarak ilk genel secimler yapildi 1987 de iki askeri darbe yapildi Ilk darbe kansizdi ikinci darbe ise Ingiliz Monarsisi ile baglari kopardi Tartismali ve irksal acidan bolucu yeni bir anayasa 1990 da kabul edildi ve 1992 de yeni anayasanin himayesinde ilk genel secimler yapildi Anayasa 1997 de yeniden revize edildi ve Fiji deki bircok irksal grup tarafindan daha adil sayildi 1999 daki ozgur ve bariscil secimler Hint Fijili Mahendra Choudhary tarafindan yonetilen bir hukumetin kurulmasiyla sonuclandi ancak Mayis 2000 deki siddetli darbe uzun sureli bir siyasi ve irksal kargasa donemini baslatti Agustos 2001 de yapilan parlamento secimleri Fiji ye Basbakan Laisenia Qarase liderliginde demokratik olarak secilmis bir hukumet sagladi Mayis 2006 da yeniden secilen Qarase ayni yil 5 Aralik ta Fiji Cumhuriyeti Askeri Kuvvetleri Komutani RFMF Commodore Voreqe Frank Bainimarama liderligindeki bir askeri darbeyle devrildi o da baslangicta kendisini Baskan vekili olarak atadi ancak Ocak 2007 de gecici Basbakanlik gorevini ustlendi ve yakin gelecekte demokrasiye donus sozu verdi Ancak bu gerceklesmedi 2014 yilina kadar secimler yapilamadi Gelenekler ve torenlerFiji gelenekleri ve torenleri tarihsel temellidir ve zaman icinde ortak noktalara sahiptir AdAgustos 2008 de onerilen Halkin Degisim Baris ve Ilerleme Sarti nin kamuoyuna aciklanmasindan kisa bir sure once Fiji vatandaslarinin isminin degistirilmesini tavsiye ettigi aciklandi Teklifin kabul edilmesi halinde etnik kokenleri ne olursa olsun tum Fiji vatandaslarina Fijililer adi verilecek Su anda Fijili kelimesi bir milliyeti ifade etmemektedir ve yalnizca yerli Fijilileri ifade etmektedir Fiji vatandaslarina Fiji Adalilari denir Oneri yerli Fijililerin Ingilizce adinin Fijililer den itaukei ye degistirilmesini ongoruyor Fiji nin yerli kelimesi Kaiviti dir Gorevden alinan Basbakan Laisenia Qarase Fijili isminin yalnizca yerli Fijililere ait oldugunu ve yerli olmayan Fijililerin bu ismi kullanmasina olanak taniyan herhangi bir mevzuat degisikligine karsi cikacagini belirterek tepki gosterdi Kabine 30 Haziran 2010 daki toplantisinda Fiji Isleri Degisiklik Kararnamesi 2010 u onayladi Yeni yasa fiilen tum yazili yasalarda Fiji veya yerli veya yerli Fiji kelimesini iTaukei kelimesiyle degistiriyor ve Fiji nin orijinal ve yerli yerlesimcilerine atifta bulunulan tum resmi belgeler Artik tum Fiji vatandaslarina Fijililer deniyor