Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
František Palacký (Çekçe: [ˈfraɲcɪʃɛk ˈpalatskiː]; 17 Haziran 1798 - 26 Mayıs 1876), Çek Ulusal Dirilişi'nin en etkili kişisi olan ve "Ulusun Babası" olarak adlandırılan bir Çek tarihçi ve politikacıydı.
Hayatı
František Palacký, 17 Haziran 1798'de, şu anda Çek Cumhuriyeti'nin Moravya-Silezya Bölgesi'nin bir parçası olan kuzeydoğu Moravya köyü olan Hodslavice 108 numaralı evde doğdu. Ataları, Bohem Kardeşler topluluğunun üyeleriydi ve dini zulüm dönemi boyunca Protestan inançlarını gizlice korudular ve sonunda orijinal inançlarına yaklaşık olarak Augsburg itirafına bağlılıklarını verdiler. Palacký'nın babası bir okul müdürüydü ve biraz bilgili bir adamdı. Oğul 1812'de o zamanlar Macaristan'ın Bratislava kentindeki Evanjelik Lüteriyen Lisesi'ne gönderildi, burada filolog Pavel J. Šafařík ile temasa geçti ve Slav dillerinin azimli bir öğrencisi oldu (11 dilde ustalaştı ve diğer benzer birkaçıyla uğraştı).
Palacký, özel öğretimde geçirdiği birkaç yıldan sonra 1823'te Prag'a yerleşti. Burada, Avusturya makamlarıyla iyi ilişkileri olan Josef Dobrovský ile yakın bir arkadaşlık kurdu ve Dobrovský, hükûmetin Slav öğrencilerine gösterdiği düşmanlıktan Palacký'i korudu. Dobrovský, Šafařík'i her ikisi de Bohemya tarihine büyük ilgi duyan Kont Sternberg ve kardeşi Francis ile tanıştırdı. Kont Francis, Bohemya Müzesi Topluluğu'nun başlıca kurucusuydu. Dernek, ulusal kayıtların yeniden incelenerek ulusal duyguları yeniden uyandırmak amacıyla Bohem tarihiyle ilgili belgeler toplamaktaydı.
Çek Milliyetçi Hareketine Katılışı
Harekete halkın ilgisi, Palacký'nin de ilk editörü olduğu yeni Časopis Českého Musea (Bohem Müzesi Dergisi) tarafından 1825'te canlandırıldı. Dergi ilk başta Çekçe ve Almanca olarak yayınlandı ve Çek baskısı devam ederek Bohemya'nın en önemli edebi organı haline geldi. Palacký, Kont Sternberg'e arşivci olarak gösterişsiz bir atama almıştı ve 1829'da Bohemya malikaneleri ona küçük bir maaşla Bohemya tarihçisi unvanını vermeye çalıştılar, ancak Viyana yetkililerinin onayının alınmasından on yıl önceydi.
Bu arada, malikaneler, Viyana'nın geç onayıyla, Palacký'nın sermaye çalışması "Dějiny národu českého v Čechách a v Moravě (Bohemya ve Moravya'daki Çek Ulusunun Tarihi)" yayımlama masraflarını ödemeyi üstlenmişti. 1526'ya kadar olan dönemi ve Çek bağımsızlığının yok oluşunu kapsayan bu kitap (ki Palacký, 1526'dan beri ulusal tarih hakkında yazarken "yalan söylemek zorunda kalacağını" kabul etmiştir), Bohemya'nın yerel arşivlerinde yapılan zahmetli araştırmalar üzerine kurulmuştur. İlk cilt 1836'da Almanca olarak basıldı ve ardından Çekçeye çevrildi. Eserin yayınlanması, Hussite Hareketi hakkındaki açıklamasında eleştirirken özellikle üzerinde durduğundan polis sansürü tarafından engellendi.
Palacký, kendi nezdinde tamamen Milliyetçi ve Protestan olmasına rağmen, Reformcuların yöntemlerini eleştirmeksizin onaylamaktan kaçınmaya dikkat etti, ancak yetkililer, ifadelerinin Katolik inancı için tehlikeli olduğunu söyledi. Anlatısının bazı kısımlarını kesmek ve sansür sebebiyle engellenen eksik kısımlarını kabul etmek zorunda kaldı. Palacký'nin Bohemya'daki erken reform anlatısının uyandırdığı tartışmada en makul ve en dikkate değer çalışma, Palacký'nin tarihinin yarattığı izlenime karşı koymak amacıyla "Huss und Hieronymus" (1853) adlı eserini yazmak için Viyana'dan bir özet alan Baron Helfert'e aitti. Prag'da bir Alman tarih profesörü olan Konstantin von Höfler, Bohmen'deki Geschichte der hussitischen Bewegung'da benzer bir anlamda dönemin tarihi hükümleri düzenledi. Palacký, Geschichte des Hussitenthumes und Professor Löffler (Prag, 1868) ve Zur böhmischen Geschichtschreibung içerisinde (Prag, 1871) buna yanıt verdi.
Siyasi Aktivizm
1848 Devrimi tarihçiyi pratik siyasete zorladı. Ünlü "Psaní do Frankfurtu" yazısında (Frankfurt'a Mektup) bir Çek olarak "Alman İşlerine" hiçbir ilgisi olmadığını söyleyerek Frankfurt'ta toplanan tüm Alman Rejiminin 500 eski milletvekilinden oluşan ön parlamentoda yer almayı reddetti. Haziran başında Prag Slav Kongresi'ni başkan olarak yönetti. O yılın ilerleyen saatlerinde, Ekim 1848 ile Mart 1849 arasında Kroměříž (Kremsier) kasabasında oturan Reichstag'a atandı. O sırada, Güney Alman ve Slav devletlerinin bir federasyonundan oluşması ve bireysel haklarının korunmasına izin vermesi gereken güçlü bir Avusturya İmparatorluğu'ndan yanaydı. Bu harekete "Avusturo-slavizm" adı verildi. Görüşleri Viyana'da bir dereceye kadar dikkate alındı ve Palacký'e Pillersdorf kabinesinde bir portföy bile teklif edildi. Federal düşüncenin çöküşü ve gerici partinin 1852'deki kesin zaferi, onun siyasetten emekli olmasına giden yolu açtı.
Ancak 1860 ve 1861'deki liberal kabullerden sonra Avusturya senatosunun bir ömür boyu üyesi oldu. Görüşleri meclisten küçük bir destekle karşılaştı ve imparatorun Bohemya özyönetimi için umutlarını artırdığı Eylül 1871 kararnamesinden sonraki kısa bir dönem dışında, 1861'den itibaren senatoda görünmeyi bıraktı. Bohem Rejiminde (zemský sněm) milliyetçi-federal partinin (staročeši) kabul edilen lideri oldu. Bohemya, Moravya ve Silezya'yı içermesi gereken bir Çek Krallığı'nın kurulmasını savundu. Çek Özerkliği için duyduğu coşkuyla Muhafazakar soylularla ve aşırı Katoliklerle ittifaka girdi. 1867'de Moskova'daki Panslavist kongreye katıldı. 26 Mayıs 1876'da Prag'da öldü.
Mirası
Palacký, ulusun üç Babasından biri olarak kabul edilir - birincisi Bohemya Kralı ve Kutsal Roma İmparatoru IV. Charles, ikincisi František Palacký ve üçüncüsü Çekoslovakya Başkanı Tomáš Garrigue Masaryk'tur.- Çeşitli şahıslar birini diğerinin üzerinde vurgulamayı sever. Tarihçiler açısından, daha dar bir zaman dilimine odaklandıkları zamanlar dışında hiçbiri onun Bohemya tarihini geçememiş; bu tarihçiler dahi doğrudan veya dolaylı olarak çalışmalarından etkilenmiştir.
Çalışmaları
Şiir
- Na horu Radhošť – Şiir
- Má modlitba dne 26. července 1818 – İlahi
- Ideál říše – 1920 yılından kalma kaside
Diğerleri
- Würdigung der alten böhmischen Geschichtschreiber (Prague, 1830), o zamanlar Çek öğrencilerin erişemeyeceği pek çok eserin yazarlarıyla tartışmaktadır.
- Dějiny národu českého v Čechách a v Moravě I–V (Bohemya ve Moravya'daki Çek Ulusunun Tarihi), 1836–1867
- Archiv český (6 vols., Prague, 1840–1872)
- Urkundliche Beiträge zur Geschichte des Hussitenkriegs (2 vols., Prague, 1872–1874)
- Documenta magistri Johannis Hus vitam, doctrinam, causant ... illustrantia (Prague, 1869)
- Šafařík ile: Anfänge der böhmischen Dichtkunst (Pressburg, 1818) ve Die ältesten Denkmäler der böhmischen Sprache (Prague, 1840)
- Çek makalelerinin ve denemelerinin üç cildi Radhost olarak yayınlandı. (3 vols., Prague, 1871–1873)
Ayrıca Bakınız
- Tomáš Garrigue Masaryk
- Palacký University, Olomouc
Kaynakça
- ^ "Opava'daki Bölgesel Arşivlerin Dijital Arşivleri". Digital Archives of the Regional Archives in Opava. digi.archives.cz. alındı. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- ^ Preclík, Vratislav (2019). Masaryk a legie. 1. vydání. Karviná. ISBN . OCLC 1107861342. 24 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Frantisek Palacky Cekce ˈfraɲcɪʃɛk ˈpalatskiː 17 Haziran 1798 26 Mayis 1876 Cek Ulusal Dirilisi nin en etkili kisisi olan ve Ulusun Babasi olarak adlandirilan bir Cek tarihci ve politikaciydi Hayati Frantisek Palacky 17 Haziran 1798 de su anda Cek Cumhuriyeti nin Moravya Silezya Bolgesi nin bir parcasi olan kuzeydogu Moravya koyu olan Hodslavice 108 numarali evde dogdu Atalari Bohem Kardesler toplulugunun uyeleriydi ve dini zulum donemi boyunca Protestan inanclarini gizlice korudular ve sonunda orijinal inanclarina yaklasik olarak Augsburg itirafina bagliliklarini verdiler Palacky nin babasi bir okul muduruydu ve biraz bilgili bir adamdi Ogul 1812 de o zamanlar Macaristan in Bratislava kentindeki Evanjelik Luteriyen Lisesi ne gonderildi burada filolog Pavel J Safarik ile temasa gecti ve Slav dillerinin azimli bir ogrencisi oldu 11 dilde ustalasti ve diger benzer birkaciyla ugrasti Palacky ozel ogretimde gecirdigi birkac yildan sonra 1823 te Prag a yerlesti Burada Avusturya makamlariyla iyi iliskileri olan Josef Dobrovsky ile yakin bir arkadaslik kurdu ve Dobrovsky hukumetin Slav ogrencilerine gosterdigi dusmanliktan Palacky i korudu Dobrovsky Safarik i her ikisi de Bohemya tarihine buyuk ilgi duyan Kont Sternberg ve kardesi Francis ile tanistirdi Kont Francis Bohemya Muzesi Toplulugu nun baslica kurucusuydu Dernek ulusal kayitlarin yeniden incelenerek ulusal duygulari yeniden uyandirmak amaciyla Bohem tarihiyle ilgili belgeler toplamaktaydi Palacky in 1821 in Vienna painting by Frantisek TkadlikCek Milliyetci Hareketine Katilisi Harekete halkin ilgisi Palacky nin de ilk editoru oldugu yeni Casopis Ceskeho Musea Bohem Muzesi Dergisi tarafindan 1825 te canlandirildi Dergi ilk basta Cekce ve Almanca olarak yayinlandi ve Cek baskisi devam ederek Bohemya nin en onemli edebi organi haline geldi Palacky Kont Sternberg e arsivci olarak gosterissiz bir atama almisti ve 1829 da Bohemya malikaneleri ona kucuk bir maasla Bohemya tarihcisi unvanini vermeye calistilar ancak Viyana yetkililerinin onayinin alinmasindan on yil onceydi Bu arada malikaneler Viyana nin gec onayiyla Palacky nin sermaye calismasi Dejiny narodu ceskeho v Cechach a v Morave Bohemya ve Moravya daki Cek Ulusunun Tarihi yayimlama masraflarini odemeyi ustlenmisti 1526 ya kadar olan donemi ve Cek bagimsizliginin yok olusunu kapsayan bu kitap ki Palacky 1526 dan beri ulusal tarih hakkinda yazarken yalan soylemek zorunda kalacagini kabul etmistir Bohemya nin yerel arsivlerinde yapilan zahmetli arastirmalar uzerine kurulmustur Ilk cilt 1836 da Almanca olarak basildi ve ardindan Cekceye cevrildi Eserin yayinlanmasi Hussite Hareketi hakkindaki aciklamasinda elestirirken ozellikle uzerinde durdugundan polis sansuru tarafindan engellendi Palacky kendi nezdinde tamamen Milliyetci ve Protestan olmasina ragmen Reformcularin yontemlerini elestirmeksizin onaylamaktan kacinmaya dikkat etti ancak yetkililer ifadelerinin Katolik inanci icin tehlikeli oldugunu soyledi Anlatisinin bazi kisimlarini kesmek ve sansur sebebiyle engellenen eksik kisimlarini kabul etmek zorunda kaldi Palacky nin Bohemya daki erken reform anlatisinin uyandirdigi tartismada en makul ve en dikkate deger calisma Palacky nin tarihinin yarattigi izlenime karsi koymak amaciyla Huss und Hieronymus 1853 adli eserini yazmak icin Viyana dan bir ozet alan Baron Helfert e aitti Prag da bir Alman tarih profesoru olan Konstantin von Hofler Bohmen deki Geschichte der hussitischen Bewegung da benzer bir anlamda donemin tarihi hukumleri duzenledi Palacky Geschichte des Hussitenthumes und Professor Loffler Prag 1868 ve Zur bohmischen Geschichtschreibung icerisinde Prag 1871 buna yanit verdi Siyasi Aktivizm 1848 Devrimi tarihciyi pratik siyasete zorladi Unlu Psani do Frankfurtu yazisinda Frankfurt a Mektup bir Cek olarak Alman Islerine hicbir ilgisi olmadigini soyleyerek Frankfurt ta toplanan tum Alman Rejiminin 500 eski milletvekilinden olusan on parlamentoda yer almayi reddetti Haziran basinda Prag Slav Kongresi ni baskan olarak yonetti O yilin ilerleyen saatlerinde Ekim 1848 ile Mart 1849 arasinda Kromeriz Kremsier kasabasinda oturan Reichstag a atandi O sirada Guney Alman ve Slav devletlerinin bir federasyonundan olusmasi ve bireysel haklarinin korunmasina izin vermesi gereken guclu bir Avusturya Imparatorlugu ndan yanaydi Bu harekete Avusturo slavizm adi verildi Gorusleri Viyana da bir dereceye kadar dikkate alindi ve Palacky e Pillersdorf kabinesinde bir portfoy bile teklif edildi Federal dusuncenin cokusu ve gerici partinin 1852 deki kesin zaferi onun siyasetten emekli olmasina giden yolu acti Ancak 1860 ve 1861 deki liberal kabullerden sonra Avusturya senatosunun bir omur boyu uyesi oldu Gorusleri meclisten kucuk bir destekle karsilasti ve imparatorun Bohemya ozyonetimi icin umutlarini artirdigi Eylul 1871 kararnamesinden sonraki kisa bir donem disinda 1861 den itibaren senatoda gorunmeyi birakti Bohem Rejiminde zemsky snem milliyetci federal partinin starocesi kabul edilen lideri oldu Bohemya Moravya ve Silezya yi icermesi gereken bir Cek Kralligi nin kurulmasini savundu Cek Ozerkligi icin duydugu coskuyla Muhafazakar soylularla ve asiri Katoliklerle ittifaka girdi 1867 de Moskova daki Panslavist kongreye katildi 26 Mayis 1876 da Prag da oldu MirasiPalacky ulusun uc Babasindan biri olarak kabul edilir birincisi Bohemya Krali ve Kutsal Roma Imparatoru IV Charles ikincisi Frantisek Palacky ve ucuncusu Cekoslovakya Baskani Tomas Garrigue Masaryk tur Cesitli sahislar birini digerinin uzerinde vurgulamayi sever Tarihciler acisindan daha dar bir zaman dilimine odaklandiklari zamanlar disinda hicbiri onun Bohemya tarihini gecememis bu tarihciler dahi dogrudan veya dolayli olarak calismalarindan etkilenmistir CalismalariSiir Na horu Radhost Siir Ma modlitba dne 26 cervence 1818 Ilahi Ideal rise 1920 yilindan kalma kasideDigerleri Wurdigung der alten bohmischen Geschichtschreiber Prague 1830 o zamanlar Cek ogrencilerin erisemeyecegi pek cok eserin yazarlariyla tartismaktadir Dejiny narodu ceskeho v Cechach a v Morave I V Bohemya ve Moravya daki Cek Ulusunun Tarihi 1836 1867 Archiv cesky 6 vols Prague 1840 1872 Urkundliche Beitrage zur Geschichte des Hussitenkriegs 2 vols Prague 1872 1874 Documenta magistri Johannis Hus vitam doctrinam causant illustrantia Prague 1869 Safarik ile Anfange der bohmischen Dichtkunst Pressburg 1818 ve Die altesten Denkmaler der bohmischen Sprache Prague 1840 Cek makalelerinin ve denemelerinin uc cildi Radhost olarak yayinlandi 3 vols Prague 1871 1873 Ayrica BakinizTomas Garrigue Masaryk Palacky University OlomoucKaynakca Opava daki Bolgesel Arsivlerin Dijital Arsivleri Digital Archives of the Regional Archives in Opava digi archives cz alindi 7 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2020 Preclik Vratislav 2019 Masaryk a legie 1 vydani Karvina ISBN 978 80 87173 47 3 OCLC 1107861342 24 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2022