Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi k

Fütüvvetname, bir tasavvuf kavramı olarak fütüvvet kavramını ele alan eserler ile fütüvvet ve Ahi teşkilatlarının mesleki yönetmeliği şeklinde kaleme alınmış eserlerin ortak adıdır.

Arapça, Farsça ve Türkçe pek çok fütüvvetname örneği vardır. Kimilerinin kendine has ismi vardır ama çoğu zaman bu eserlerin ismi unutulur ve fütüvvetname olarak bilinirler. İlk fütüvvetnameler, tasavvuf kaynaklarında fütüvvet kavramını açıklamak üzere yazılmış bölümler veya fütüvvet kavramını ele alan bağımsız risalelerdir. Horasanlı sufi Muhammed b. Hüseyin es-Sülemî’nin Kitâbü’l-Fütüvve adlı eseri bu tür fütüvvetnamelerin ilk örneğidir.

Bir yönetmelik şeklinde kaleme alınmış fütüvvetnameler 13. yüzyılda ortaya çıktı. Abbâsî Halifesi Nasır’ın fütüvvet kurumunu kontrolü altına alma girişimi sonucu Sühreverdi’ye yazdırdığı Risâletü’l-fütüvve', bu tür fütüvvetnamenin ilk örneğidir. Bu ilk örnekten sonra Ortadoğu İslâm dünyasında Arapça, Türkçe ve Farsça olarak bu nitelikte pek çok fütüvvetname yazıldı. Anadolu’da Ahilik teşkilatının gelişmesi sonucu Ahilik fütüvvetnameleri ortaya çıktı. Bu eserlerde Ahiliğin usul ve kaideleri ihtiva eden kısımlarda İslâm’dan önce Türk, Ortadoğu ve özellikle İran bölgelerinde bulunan mistik kültürlerin etkileri görülür.

Başlıca Fütüvvetnameler

İsim	Yazar	Tarih	Dil	Tür
Kitâbü’l-Fütüvve	Muhammed b. Hüseyin es-Sülemî	11. Yüzyıl	Arapça
Fütüvvetname	Hâce Abdullah-ı Ensârî	11. Yüzyıl	Arapça
Kabusnâme’nin Civanmerdi başlıklı 40. Bölümü	Keykavus bin İskender	1082	Arapça
Fütüvvetname	Hâce Abdullah-ı Ensâr	1089	Arapça
Risâletü’l-fütüvve	Sühreverdi	12. yüzyıl	Farsça
Tuĥfetü’l-veśâyâ	Harputlu Nakkaş İlyasoğlu Ahmed	13. yüzyıl	Arapça
Burgazi Fütüvvetnamesi (Çobanoğllu Fütüvvetnamesi)	Yahya bin Halil bin Çoban el- Burgazi	13. yüzyıl	Türkçe
Fütühname	Müellifi bilinmiyor	13. yüzyıl	Türkçe	Manzum
Alâ-ül-Devle-i Semnanî	13. yüzyıl	Farsça
Fütüvvetname	Şeyh Eşref Bin Ahmed	14. yüzyıl sonu	Türkçe	Manzum
Fütüvvetname	Şeyh Seyyid Gaybî oğlu Şeyh Seyyid Huseyn	15. yüzyıl	Türkçe
Miftâĥu’r-reķāǿiķ (Fütüvvetnâme-i Kebîr)	Razavi	1524	Türkçe	Manzum
Fütüvvetname	Esrar Dede	1796	Türkçe	Manzum

Kaynakça

^ ^a ^b "Ahmet Yaşar Ocak, Fütüvvetname, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cil13 Yıl 1996" (PDF). 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.

[tdv-1] "Ahmet Yaşar Ocak, Fütüvvetname, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cil13 Yıl 1996" (PDF). 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2015.