Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güneş fışkırması, güneş diskine karşıdan bakıldığında görülen ve filament olarak adlandırılan, Güneş'in yüzeyinden dışarı doğru uzanmış, genellikle bir halka şeklinde olan büyük, parlak, gaz özelliğinde çıkıntılardır. Fışkırmalar, fotosferde Güneş'in yüzeyine sabitlenmektedir. Dışarı doğru güneş koronasına doğru uzanmaktadır. Korona, plazma olarak bilinen ve çok fazla görünür ışık yaymayan aşırı sıcak iyonize gazlardan oluşurken, fışkırmalar, bileşim olarak kromosferinkine benzer şekilde çok daha soğuk plazma içermektedir. Önem plazması tipik olarak koronal plazmadan yüz kat daha parlak ve yoğundur.
Tüm güneş fışkırmaları; polarite ters çevirme çizgileri (PIL), polarite ters sınırları (PRB) veya nötr çizgiler olarak adlandırılan zıt fotosferik manyetik polarite bölgeleri arasındaki bölünmelerin üzerindeki filament kanallarında oluşmaktadır. Yaklaşık 1 günlük zaman dilimi içinde var olurlar ve koronada birkaç hafta veya aylarca uzayda yüz binlerce kilometre yol kat ederek kalabilmektedirler. Bazı güneş fışkırmaları parçalanır ve daha sonra koronal kitle çıkışlarına neden olabilir. Bilim insanları güneş fışkırmalarının nasıl ve neden oluştuğunu araştırmaktadır
Tipik bir fışkırma, binlerce kilometreyi aşar. Kayıtlardaki en büyüğü tahminen 800.000 km'nin (497.097 mil) üzerindedir (aşağı yukarı bir güneş yarıçapı büyüklüğünde) .
Tarihçesi
Bir güneş fışkırmasının ilk ayrıntılı betimelemesi, 1 Mayıs 1185'teki Güneş tutulmasını anlatan 14. yüzyıl Laurentian Codex'inde yer almıştır. Burada güneş fışkırması, "canlı korların alev benzeri dilleri" olarak tanımlanmıştır.
Güneş fışkırmaları ilk olarak 18 Temmuz 1860 güneş tutulması sırasında Angelo Secchi tarafından fotoğraflanmıştır. İlk kez bu fotoğraflardan yükseklik, emisyon ve diğer birçok önemli parametre elde edilebildi.
Spektroskoplar ilk kez, 18 Ağustos 1868'deki güneş tutulması sırasında fışkırmalardan gelen emisyon çizgilerinin varlığını tespit edebildi. Bir hidrojen hattının tespiti, fışkırmaların doğada gaz halinde olduğunu doğrulanmıştır. Pierre Janssen, aynı zamanda şimdi helyum olarak bilinen, o zamanlar bilinmeyen bir elemente karşılık gelen bir emisyon çizgisini de tespit edebilmiştir. Ertesi gün, Janssen, daha önce hiç yapılmamış bir iş yaparak, artık önünde engel bulunmayan Güneş'ten gelen emisyon çizgilerini kaydedip ölçümlerini doğrulamıştır. Gök bilimciler onun yeni tekniklerini kullanarak fışkırmaları günlük olarak incelemektedirler.
Sınıflandırma
Günümüzde kullanılan bir dizi farklı önem sınıflandırma şeması vardır. En yaygın olarak kullanılan ve temel şemalardan biri, güneş fışkırmalarını, oluşturdukları manyetik ortama göre üç sınıfa ayırmaktadır. Bu üç sınıf, aktif bölge fışkırmaları, hareketsiz fışkırmalar ve ara fışkırmalar şeklindedir. Aktif bölge fışkırmaları, aktif bölgelerin merkezlerinde nispeten güçlü manyetik alan içinde oluşanlar olarak tanımlanırken; hareketsiz fışkırmalar, herhangi bir aktif bölgeden uzaktaki zayıf arka plan alanında oluşmuş olanlar olarak tanımlanmaktadır. Bu ikisi arasında, zayıf tek kutuplu plage bölgeleri ile aktif bölgeler arasında oluşmuş olarak tanımlanan ara fışkırmalar yer almaktadır.
Aktif bölge fışkırmaları ve hareketsiz fışkırmalar arasında temel farklılıklar vardır: Birincisi, yalnızca aktif bölgeler içinde yer almalarının bir sonucu olarak, genellikle daha düşük enlemlerde bulunurken, ikincisi tipik olarak kutup tacı çevresindeki daha yüksek enlemlerde bulunmaktadır. Ek olarak, sadece birkaç saatten güne kadar olan ömürleri olan aktif bölge fışkırmaları, ömürleri haftalar ile aylar arasında değişen hareketsiz güneş fışkırmalarından daha fazla püskürmektedir. Hareketsiz güneş fışkırmaları genellikle aktif bölge fışkırmalarından çok daha yükseklere ulaşmaktadır.
Aktif bölge ve hareketsiz güneş fışkırmaları, yayılan spektrumları ile de birbirinden ayırt edilebilmektedir. Aktif bölge fışkırmalarının spektrumu, güçlü He II çizgileri olan ancak çok zayıf iyonize metal çizgileri olan üst kromosferinkiyle aynıdır. Öte yandan, hareketsiz fışkırmaların spektrumu, kromosferde 1500 km'de güçlü H, He I ve iyonize metal çizgilerle, ancak zayıf He II çizgileriyle ölçülen spektrumlarla aynıdır.
Patlama
Bazı fışkırmalar o kadar güçlüdür ki, 600 km'den başlayan hızlarda Güneş'ten uzaya madde fırlatmaktadırlar.
Ayrıca bakınız
- Güneş patlaması
Kaynakça
- ^ Atkinson, Nancy (6 Ağustos 2012). . Universe Today (İngilizce). 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ . Great Moments in the History of Solar Physics. Université de Montréal. 2008. 23 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2015. See pdf version here 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (accessed 21 August 2015).
- ^ Poitevin, Patrick; Edmonds, Joanne (2003). "Solar Eclipse Newsletter" (PDF). 8 (5). Patrick Poitevin. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mart 2015.
- ^ Secchi, Angelo (1870). Le Soleil, Part 1. Paris. s. 378. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ Vial, Jean-Claude (2015). Solar Prominences. Cham: Springer. ss. 1-29. ISBN .
- ^ Engvold, Oddbjørn. "Observations of Filament Structure and Dynamics". International Astronomical Union Colloquium (İngilizce). 167: 22-31. doi:10.1017/S0252921100047229. ISSN 0252-9211. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ Menzel, Donald H.; Jones, F. Shirley (December 1962). Solar Prominence Activity, 1944-1954. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ Minarovjech, M.; Rybanský, M.; Rušin, V. "Time-Latitude Prominence and the Green Corona Distribution Over the Solar Activity Cycle". International Astronomical Union Colloquium (İngilizce). 167: 484-487. doi:10.1017/S0252921100048132. ISSN 0252-9211. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ Mackay, D. H.; Karpen, J. T.; Ballester, J. L.; Schmieder, B.; Aulanier, G. (April 2010). "Physics of Solar Prominences: II—Magnetic Structure and Dynamics". Space Science Reviews. 151 (4): 333-399. arXiv:1001.1635 $2. doi:10.1007/s11214-010-9628-0.
- ^ Zirin, Harold; Tandberg-Hanssen, Einar (1960). "Physical Conditions in Limb Flares and Active Prominences. IV. Comparison of Active and Quiescent Prominences". The Astrophysical Journal. 131: 717-724.
- ^ . solar.physics.montana.edu. 10 Şubat 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2010.
Konuyla ilgili yayınlar
- Galsgaard, K.; Longbottom, A.W. (1999). "Formation of solar prominences by flux convergence". Astrophysical Journal. 510: 444. Bibcode:1999ApJ...510..444G. doi:10.1086/306559
![image]()
. - Low, B.C.; Fong, B.; Fan, Y. (2003). "The mass of a solar quiescent prominence". Astrophysical Journal. 594 (2): 1060. Bibcode:2003ApJ...594.1060L. doi:10.1086/377042
![image]()
. - Golub, L.; Pasachoff J.M. (1997). The Solar Corona. Cambridge University Press. ISBN .
- (1995). The Nature of Solar Prominences. Dordrecht: Kluwer Acad. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gunes fiskirmasi gunes diskine karsidan bakildiginda gorulen ve filament olarak adlandirilan Gunes in yuzeyinden disari dogru uzanmis genellikle bir halka seklinde olan buyuk parlak gaz ozelliginde cikintilardir Fiskirmalar fotosferde Gunes in yuzeyine sabitlenmektedir Disari dogru gunes koronasina dogru uzanmaktadir Korona plazma olarak bilinen ve cok fazla gorunur isik yaymayan asiri sicak iyonize gazlardan olusurken fiskirmalar bilesim olarak kromosferinkine benzer sekilde cok daha soguk plazma icermektedir Onem plazmasi tipik olarak koronal plazmadan yuz kat daha parlak ve yogundur Boyut karsilastirmasi icin Jupiter ve Dunya goruntuleriyle birlikte He II 304 A da goruldugu gibi patlayan bir gunes isigi Tum gunes fiskirmalari polarite ters cevirme cizgileri PIL polarite ters sinirlari PRB veya notr cizgiler olarak adlandirilan zit fotosferik manyetik polarite bolgeleri arasindaki bolunmelerin uzerindeki filament kanallarinda olusmaktadir Yaklasik 1 gunluk zaman dilimi icinde var olurlar ve koronada birkac hafta veya aylarca uzayda yuz binlerce kilometre yol kat ederek kalabilmektedirler Bazi gunes fiskirmalari parcalanir ve daha sonra koronal kitle cikislarina neden olabilir Bilim insanlari gunes fiskirmalarinin nasil ve neden olustugunu arastirmaktadir Tipik bir fiskirma binlerce kilometreyi asar Kayitlardaki en buyugu tahminen 800 000 km nin 497 097 mil uzerindedir asagi yukari bir gunes yaricapi buyuklugunde TarihcesiGunes tutulmasi sirasinda Gunes in kenarinda gorunen gunes fiskirmalari kirmizi Bir gunes fiskirmasinin ilk ayrintili betimelemesi 1 Mayis 1185 teki Gunes tutulmasini anlatan 14 yuzyil Laurentian Codex inde yer almistir Burada gunes fiskirmasi canli korlarin alev benzeri dilleri olarak tanimlanmistir Gunes fiskirmalari ilk olarak 18 Temmuz 1860 gunes tutulmasi sirasinda Angelo Secchi tarafindan fotograflanmistir Ilk kez bu fotograflardan yukseklik emisyon ve diger bircok onemli parametre elde edilebildi Spektroskoplar ilk kez 18 Agustos 1868 deki gunes tutulmasi sirasinda fiskirmalardan gelen emisyon cizgilerinin varligini tespit edebildi Bir hidrojen hattinin tespiti fiskirmalarin dogada gaz halinde oldugunu dogrulanmistir Pierre Janssen ayni zamanda simdi helyum olarak bilinen o zamanlar bilinmeyen bir elemente karsilik gelen bir emisyon cizgisini de tespit edebilmistir Ertesi gun Janssen daha once hic yapilmamis bir is yaparak artik onunde engel bulunmayan Gunes ten gelen emisyon cizgilerini kaydedip olcumlerini dogrulamistir Gok bilimciler onun yeni tekniklerini kullanarak fiskirmalari gunluk olarak incelemektedirler SiniflandirmaSol ustte hareketsiz fiskirmalar kalin koyu kumeler ve sagda aktif bolge fiskirmalari ince koyu cizgiler gosteren gunes diskinin H alfa goruntusu Gunumuzde kullanilan bir dizi farkli onem siniflandirma semasi vardir En yaygin olarak kullanilan ve temel semalardan biri gunes fiskirmalarini olusturduklari manyetik ortama gore uc sinifa ayirmaktadir Bu uc sinif aktif bolge fiskirmalari hareketsiz fiskirmalar ve ara fiskirmalar seklindedir Aktif bolge fiskirmalari aktif bolgelerin merkezlerinde nispeten guclu manyetik alan icinde olusanlar olarak tanimlanirken hareketsiz fiskirmalar herhangi bir aktif bolgeden uzaktaki zayif arka plan alaninda olusmus olanlar olarak tanimlanmaktadir Bu ikisi arasinda zayif tek kutuplu plage bolgeleri ile aktif bolgeler arasinda olusmus olarak tanimlanan ara fiskirmalar yer almaktadir Aktif bolge fiskirmalari ve hareketsiz fiskirmalar arasinda temel farkliliklar vardir Birincisi yalnizca aktif bolgeler icinde yer almalarinin bir sonucu olarak genellikle daha dusuk enlemlerde bulunurken ikincisi tipik olarak kutup taci cevresindeki daha yuksek enlemlerde bulunmaktadir Ek olarak sadece birkac saatten gune kadar olan omurleri olan aktif bolge fiskirmalari omurleri haftalar ile aylar arasinda degisen hareketsiz gunes fiskirmalarindan daha fazla puskurmektedir Hareketsiz gunes fiskirmalari genellikle aktif bolge fiskirmalarindan cok daha yukseklere ulasmaktadir Aktif bolge ve hareketsiz gunes fiskirmalari yayilan spektrumlari ile de birbirinden ayirt edilebilmektedir Aktif bolge fiskirmalarinin spektrumu guclu He II cizgileri olan ancak cok zayif iyonize metal cizgileri olan ust kromosferinkiyle aynidir Ote yandan hareketsiz fiskirmalarin spektrumu kromosferde 1500 km de guclu H He I ve iyonize metal cizgilerle ancak zayif He II cizgileriyle olculen spektrumlarla aynidir source source source source source source source Bir gunes fiskirmasi patliyor PatlamaBazi fiskirmalar o kadar gucludur ki 600 km den baslayan hizlarda Gunes ten uzaya madde firlatmaktadirlar Ayrica bakinizGunes patlamasiKaynakca Atkinson Nancy 6 Agustos 2012 Universe Today Ingilizce 9 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Great Moments in the History of Solar Physics Universite de Montreal 2008 23 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2015 See pdf version here 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde accessed 21 August 2015 Poitevin Patrick Edmonds Joanne 2003 Solar Eclipse Newsletter PDF 8 5 Patrick Poitevin 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Mart 2015 Secchi Angelo 1870 Le Soleil Part 1 Paris s 378 27 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Vial Jean Claude 2015 Solar Prominences Cham Springer ss 1 29 ISBN 978 3 319 10415 7 Engvold Oddbjorn Observations of Filament Structure and Dynamics International Astronomical Union Colloquium Ingilizce 167 22 31 doi 10 1017 S0252921100047229 ISSN 0252 9211 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Menzel Donald H Jones F Shirley December 1962 Solar Prominence Activity 1944 1954 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Minarovjech M Rybansky M Rusin V Time Latitude Prominence and the Green Corona Distribution Over the Solar Activity Cycle International Astronomical Union Colloquium Ingilizce 167 484 487 doi 10 1017 S0252921100048132 ISSN 0252 9211 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Mackay D H Karpen J T Ballester J L Schmieder B Aulanier G April 2010 Physics of Solar Prominences II Magnetic Structure and Dynamics Space Science Reviews 151 4 333 399 arXiv 1001 1635 2 doi 10 1007 s11214 010 9628 0 Zirin Harold Tandberg Hanssen Einar 1960 Physical Conditions in Limb Flares and Active Prominences IV Comparison of Active and Quiescent Prominences The Astrophysical Journal 131 717 724 solar physics montana edu 10 Subat 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2010 Konuyla ilgili yayinlarGalsgaard K Longbottom A W 1999 Formation of solar prominences by flux convergence Astrophysical Journal 510 444 Bibcode 1999ApJ 510 444G doi 10 1086 306559 Low B C Fong B Fan Y 2003 The mass of a solar quiescent prominence Astrophysical Journal 594 2 1060 Bibcode 2003ApJ 594 1060L doi 10 1086 377042 Golub L Pasachoff J M 1997 The Solar Corona Cambridge University Press ISBN 0 521 48535 5 1995 The Nature of Solar Prominences Dordrecht Kluwer Acad ISBN 978 0792333746