Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Astrofizik, gök fiziği ya da yıldız fiziği,gök cisimlerinin, uzaydaki konumu ile devinimlerindense yapılarını saptamak adına fizik ve kimya ilkelerini kullanan gökbilim dalı. Bu incelemeler için tek bilgi kaynağı gök cisimlerinden yayılan ışık ve diğer elektromanyetik dalgalardır. Bu dalgaları tespit eden aletler vasıtasıyla toplanan bilgiler, fizik ve kimya bilimlerinde elde edilen sonuçlarla karşılaştırılarak değerlendirilir ve yorumlanır.
Teorik astrofizik
Teorik astrofizikçiler, analitik modelleri (örneğin, bir yıldızın davranışlarını yaklaşık olarak temsil etmek için gibi) ve hesaba dayalı sayısal simülasyonları içeren geniş bir araç yelpazesini kullanırlar. Bunların her birinin bazı avantajları vardır. Bir sürecin analitik modelleri, neler olup bittiğine dair fikir vermek için genellikle daha iyidir. Sayısal modeller ise başka türlü görülemeyecek olan fenomenler ve etkilerin varlığını ortaya çıkarabilir.
Astrofizikte teorisyenler, teorik modeller oluşturmaya ve bu modellerin gözlemsel sonuçlarını anlamaya çalışırlar. Bu, gözlemcilerin bir modeli çürütebilecek verileri aramasına veya birkaç alternatif veya çelişkili model arasında seçim yapmalarına yardımcı olur.
Teorisyenler ayrıca yeni verileri dikkate alacak şekilde modeller oluşturmaya veya değiştirmeye çalışır. Bir tutarsızlık durumunda genel eğilim, verileri uygun hale getirmek için modelde minimum değişiklikler yapmaktır. Bazı durumlarda zaman içinde biriken tutarsız ve büyük miktardaki veriler, bir modelin tamamen terk edilmesine yol açabilir.
Teorik astrofizikçiler tarafından incelenen konular arasında yıldız dinamikleri ve evrimi, gökada oluşumu ve evrimi, mıknatıssal hidrodinamik, evrendeki maddenin büyük ölçekli yapısı, kozmik ışınların kökeni, genel görelilik, fiziksel kozmoloji ve bunlar arasında sicim kozmolojisi ve parçacık astrofiziği yer alır. Göreli astrofizik, fiziksel olaylarda kütle çekiminin önemli bir rol oynadığı büyük ölçekli yapıların özelliklerini ölçmek için bir araç olarak hizmet eder ve aynı zamanda kara delik (astro)fiziği ve kütleçekim dalgalarının incelenmesi için temel oluşturur.
Astrofizikte yaygın olarak kabul edilen ve incelenen bazı teoriler ve modeller, dahil edilen Büyük Patlama, kozmik enflasyon, karanlık madde, karanlık enerji ve temel fizik teorilerdir.
Karanlık madde
İlk olarak Fritz Zwicky tarafından 1933'te öne sürülen bu kavram, uzun yıllar ciddiye alınmamıştır. 1970'te Vera Rubin tarafından tekrar öne sürülmüş, ancak 2006 Ağustos'ta bilim dünyasında kabul görmüştür. Karanlık madde ışınım yolu ile değil, dinamik sistemler (gök adaların döngüsel hızları, gök adanın başka gök adalar içindeki yörüngesel hızları vs.) sayesinde saptanabilir.
Karanlık enerji
Evreni genişlettiği varsayılan karanlık enerji ile karanlık maddenin, evrenin %95'ini meydana getirdiği düşünülmektedir. Karanlık enerji kavramı ilk olarak 1980 yılında Alan Guth, 1998 yılında Brian Schmidt ve Saul Perlmutter tarafından öne sürülmüştür. Aslında karanlık enerjinin varlığını ilk olarak Albert Einstein, genel görelilik çalışmalarında evrenin devamlı genişlemesi gerektiğini hesaplayarak saptamıştır fakat statik evren düşüncesine ters düştüğü için bu enerjinin sebep olduğu genişleme durumunu denklemine kozmolojik sabit ekleyerek dengelemiştir. Sonraki yıllarda Edwin Hubble ile başka bilim insanlarının çalışmaları, evrenin genişlediğini ortaya koymuştur. Bunların ardından Einstein ise bu sabiti "hayatının en büyük hatası" olarak tarif etmiştir.
Kaynakça
- ^ . Türk Dil Kurumu. 10 Mayıs 2007. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2007.
- ^ Keeler, James E. (Kasım 1897), "The Importance of Astrophysical Research and the Relation of Astrophysics to the Other Physical Sciences", The Astrophysical Journal, 6 (4), ss. 271-288, Bibcode:1897ApJ.....6..271K, doi:10.1086/140401,
[Astrophysics] is closely allied on the one hand to astronomy, of which it may properly be classed as a branch, and on the other hand to chemistry and physics.… It seeks to ascertain the nature of the heavenly bodies, rather than their positions or motions in space–what they are, rather than where they are.… That which is perhaps most characteristic of astrophysics is the special prominence which it gives to the study of radiation.
- ^ "astrophysics". Merriam-Webster, Incorporated. 10 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2011.
- ^ Roth, H. (1932), "A Slowly Contracting or Expanding Fluid Sphere and its Stability", Physical Review, 39 (3), ss. 525-529, Bibcode:1932PhRv...39..525R, doi:10.1103/PhysRev.39.525
- ^ Eddington, A.S. (1988) [1926], "Internal Constitution of the Stars", Science, New York: Cambridge University Press, 52 (1341), ss. 233-240, Bibcode:1920Sci....52..233E, doi:10.1126/science.52.1341.233, ISBN , (PMID) 17747682, 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Haziran 2023
 | Astronomi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Astrofizik gok fizigi ya da yildiz fizigi gok cisimlerinin uzaydaki konumu ile devinimlerindense yapilarini saptamak adina fizik ve kimya ilkelerini kullanan gokbilim dali Bu incelemeler icin tek bilgi kaynagi gok cisimlerinden yayilan isik ve diger elektromanyetik dalgalardir Bu dalgalari tespit eden aletler vasitasiyla toplanan bilgiler fizik ve kimya bilimlerinde elde edilen sonuclarla karsilastirilarak degerlendirilir ve yorumlanir Teorik astrofizikTeorik astrofizikciler analitik modelleri ornegin bir yildizin davranislarini yaklasik olarak temsil etmek icin gibi ve hesaba dayali sayisal simulasyonlari iceren genis bir arac yelpazesini kullanirlar Bunlarin her birinin bazi avantajlari vardir Bir surecin analitik modelleri neler olup bittigine dair fikir vermek icin genellikle daha iyidir Sayisal modeller ise baska turlu gorulemeyecek olan fenomenler ve etkilerin varligini ortaya cikarabilir Astrofizikte teorisyenler teorik modeller olusturmaya ve bu modellerin gozlemsel sonuclarini anlamaya calisirlar Bu gozlemcilerin bir modeli curutebilecek verileri aramasina veya birkac alternatif veya celiskili model arasinda secim yapmalarina yardimci olur Teorisyenler ayrica yeni verileri dikkate alacak sekilde modeller olusturmaya veya degistirmeye calisir Bir tutarsizlik durumunda genel egilim verileri uygun hale getirmek icin modelde minimum degisiklikler yapmaktir Bazi durumlarda zaman icinde biriken tutarsiz ve buyuk miktardaki veriler bir modelin tamamen terk edilmesine yol acabilir Teorik astrofizikciler tarafindan incelenen konular arasinda yildiz dinamikleri ve evrimi gokada olusumu ve evrimi miknatissal hidrodinamik evrendeki maddenin buyuk olcekli yapisi kozmik isinlarin kokeni genel gorelilik fiziksel kozmoloji ve bunlar arasinda sicim kozmolojisi ve parcacik astrofizigi yer alir Goreli astrofizik fiziksel olaylarda kutle cekiminin onemli bir rol oynadigi buyuk olcekli yapilarin ozelliklerini olcmek icin bir arac olarak hizmet eder ve ayni zamanda kara delik astro fizigi ve kutlecekim dalgalarinin incelenmesi icin temel olusturur Astrofizikte yaygin olarak kabul edilen ve incelenen bazi teoriler ve modeller dahil edilen Buyuk Patlama kozmik enflasyon karanlik madde karanlik enerji ve temel fizik teorilerdir Karanlik maddeIlk olarak Fritz Zwicky tarafindan 1933 te one surulen bu kavram uzun yillar ciddiye alinmamistir 1970 te Vera Rubin tarafindan tekrar one surulmus ancak 2006 Agustos ta bilim dunyasinda kabul gormustur Karanlik madde isinim yolu ile degil dinamik sistemler gok adalarin dongusel hizlari gok adanin baska gok adalar icindeki yorungesel hizlari vs sayesinde saptanabilir Karanlik enerjiEvreni genislettigi varsayilan karanlik enerji ile karanlik maddenin evrenin 95 ini meydana getirdigi dusunulmektedir Karanlik enerji kavrami ilk olarak 1980 yilinda Alan Guth 1998 yilinda Brian Schmidt ve Saul Perlmutter tarafindan one surulmustur Aslinda karanlik enerjinin varligini ilk olarak Albert Einstein genel gorelilik calismalarinda evrenin devamli genislemesi gerektigini hesaplayarak saptamistir fakat statik evren dusuncesine ters dustugu icin bu enerjinin sebep oldugu genisleme durumunu denklemine kozmolojik sabit ekleyerek dengelemistir Sonraki yillarda Edwin Hubble ile baska bilim insanlarinin calismalari evrenin genisledigini ortaya koymustur Bunlarin ardindan Einstein ise bu sabiti hayatinin en buyuk hatasi olarak tarif etmistir Kaynakca Turk Dil Kurumu 10 Mayis 2007 29 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2007 Keeler James E Kasim 1897 The Importance of Astrophysical Research and the Relation of Astrophysics to the Other Physical Sciences The Astrophysical Journal 6 4 ss 271 288 Bibcode 1897ApJ 6 271K doi 10 1086 140401 Astrophysics is closely allied on the one hand to astronomy of which it may properly be classed as a branch and on the other hand to chemistry and physics It seeks to ascertain the nature of the heavenly bodies rather than their positions or motions in space what they are rather than where they are That which is perhaps most characteristic of astrophysics is the special prominence which it gives to the study of radiation astrophysics Merriam Webster Incorporated 10 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2011 Roth H 1932 A Slowly Contracting or Expanding Fluid Sphere and its Stability Physical Review 39 3 ss 525 529 Bibcode 1932PhRv 39 525R doi 10 1103 PhysRev 39 525 Eddington A S 1988 1926 Internal Constitution of the Stars Science New York Cambridge University Press 52 1341 ss 233 240 Bibcode 1920Sci 52 233E doi 10 1126 science 52 1341 233 ISBN 978 0 521 33708 3 PMID 17747682 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Haziran 2023 Astronomi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz