Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gün Olur Asra Bedel, Cengiz Aytmatov'un bir romanıdır. Roman, geleneklerini korumaya çalışan insanları anlatır. Komünizm sırasında yaşanan anılar, insanların kutsal saydığı şeylerin yok sayılması, aşkın sorgulanması romanın değindiği konulardır. Komünizm materyalist düşünce yapısı ile hayata bakmış, cenneti dünyaya getirmeye çalışmıştır. Elbette bunun içinde cennet var olsun ya da olmasın insanlara yaşadıkları cehennemi değiştirmenin kendi ellerinde olduğunu anlatma çabası içinde olmuştur. Kitaba kısaca mankurtlaşma ile geleneklerini koruma arasındaki insanların hikâyesi de denebilir.
 | |
| Yazar | Cengiz Aytmatov |
|---|---|
| Tür | Roman |
| Yayım | 1991 |
| Yayımcı | Ötüken Neşriyat |
| ISBN | |
Bu yerlerde trenler doğudan batıya, batıdan doğuya gider gelir, gider gelirdi...
Bu yerlerde demiryolunun her iki yanında ıssız, engin, sarı kumlu bozkırların özeği Sarı Özek uzar giderdi.
Coğrafyada uzaklıklar nasıl Greenwich meridyeninden başlıyorsa, bu yerlerde de mesafeler demiryoluna göre hesaplanırdı.
Trenler ise doğudan batıya, batıdan doğuya gider gelir, gider, gelirdi...
"Gün Olur Asra Bedel", diğer adıyla "Gün Uzar Yüzyıl Olur" esas itibarıyla Sovyetler Birliği döneminde yaşanan sosyal ve kültürel sorunların bir öz eleştirisidir. Aytmatov, romanında, geçmişin efsaneleriyle geleceğin bilimkurgusunu harmanladığı çok özel bir teknik uygulamıştır.
başyapıtlarından biri olan Gün Olur Asra Bedel, aslında yalın bir kurguya dayalıdır. Uçsuz bucaksız bozkırların kuş uçmaz kervan geçmez köşelerinin birinde, trenlerin geçtiği küçük bir aktarma istasyonunda görevli iki arkadaştır, Yedigey ve Kazgangap.
Aytmatov romanında, sıradan bir yaşamdan, ulusal ve toplumsal sorunlara gönderme yapar.Yer, Sarı Özek bozkırıdır...Kırgızistan'ın uçsuz bucaksız bozkırlarının birinde Sarı Özek'teki basit ve tekdüze bir yaşamın; demiryolcu Yedigey'in, İkinci Dünya Savaşı'ndan beri arkadaşı ve en yakın dostu Kazangap'ı, vasiyeti üzerine, atalarından miras kaldığına inandığı ve kutsal bildiği Sarı Özek bölgesinde bir mezarlığa gömmek istemesinin ve bu süreçte yaşadığı çelişkilerin öyküsüdür. Çevre ve kişiler, bize pek yabancı olmayan, Orta Anadolu bozkırlarının ve halkının adeta bir kopyasıdır.
Aytmatov'un yapıtlarında başlangıç, aynı zamanda bitiştir. Başlayan her şey biter, biten her şey de yeni bir başlangıçtır. Zamanın erdiği bozkırlarda, gün, yüzyıl kadar uzun; geçen yüzyıllar ise bugün kadar yakındır aslında. Aytmatov tren raylarının sonsuzluğa uzayıp giden kıvrımları arasında yiyecek arayan bir tilkinin yaşadıklarını adeta empatik yaklaşımla yaşatır bizlere.
Kazgangap, sağlığında, Kırgız efsanelerinin birinde adı geçen Nayman Ana Türbesi'nin yer aldığı Ana Beyit bölgesine gömülmek istediğini söylemiştir. Her şey, bir devenin sırtında Ana Beyit mezarlığına yol alan cenaze konvoyunun en önünde giden Yedigey'in bilincinde oluşur ve gelişir. Sarı Özek'teki istasyondan kutsal mezarlığa giden cenaze konvoyunun başını çeken Yedigey, can dostu Kazgangap'la yaşadıklarını, bu kısa yolculuk sırasında geri dönüşlerle bilinç üstüne çıkarır. Romanın ilerleyen sayfalarında, anlatılanların, bu yolculuk boyunca tahayyül edilenlerin ürünü olduğu ortaya çıkar. Yedigey, koca ömrü, bir güne hatta saatlere sığdırır; geçmişin, şu anın ve geleceğin aynı şey olduğunu, deve sırtındaki bilinç akışlarında yaşar ve yaşatır.
Gün Olur Yüzyıl Olur, dönemin yönetim anlayışına, Stalin diktatörlüğüne eleştirel bir bakış getirir. Bu eleştirel bakış, devlet kademelerinde görev yapan kişilere olumsuz karakterler çizilmesiyle kendisini gösterir. Roman kahramanlarında Sabitcan, bozkırın karşısında şehri, sıradan Kırgızın karşısında ise yönetime yakın, toplumsal yabancılaşmaya örneği temsil eder. Aytmatov'un yapıtlarında olumsuz kişilerin şahsında, sistemin yozlaşmış uygulamaları, üstü kapalı da olsa acımasızca eleştilir.
Yedigey, can dostu Kazgangap'ın naaşını vefa borcunu ödemek üzere küçük bir cenaze konvoyuyla Ana Beyit'e götürmektedir. Ancak, destan kahramanı Nayman Ana'nın mezarının bulunduğu Ana Beyit'te, Sovyet yönetimince bir uzay üssü kurulmuştur.Yedigey,aynı zamanda yaşadığı yasak aşkı yani Zarifeyi hatırlar.Zarife ve kocası Abutalip ıssız Sarı Özek bozkırına sürgün edilmişlerdir.Sebebi ise Abutalip´ín savaş sırasında esir düşmesidir.Bir bakımdan hain görülüyor.Abutalip eski hatıralarını yazıp tutuklandığı için cezaevindeyken ölür.Kısa süre sonra Zarife´de Yedigeyden şüphelendiği ve Abutalip´in acısına dayanamadığı için Sarı Özek´i terkeder. Sonradan Yedigey Zarife´nin evlendiğini öğrenir.
Cengiz Aytmatov, romanında "mankurt" kavramını bir sosyoloji terimi yapacak derecede çarpıcı sosyolojik saptama yapar. Mankurt, Aytmatov'dan sonra, geçmişini unutmuş, bedeniyle ve ruhuyla karşı tarafın buyruğu altına girmiş, yeni efendisine yaranmak için kendi değerlerine, ailesine ihanet edenlerin ortak adıdır.
Nayman Ana, mankurt olan oğlunu kurtarmaya çalışan, umut ve korku dolu bir yürekle çalkalanan bir Kırgız anasıdır. Onun mücadelesi, trajediyle bitse de, sonraki yüzyıllarda yaşanacaklara âdeta geçmiş çağlardan, ötelerden bir uyarıdır.
Kırgız ananın trajedisi, bulduğu sandığı bir anda, oğlunun okuyla öldürülmesiyle, efsaneden modern topluma bir projeksiyon tutar. Tarihsel mankurtlaşma, aslında, modern zamanlarda yaşanan mankurtlaşmanın iz düşümüdür âde
Gün Uzar Yüzyıl Olur'da geçmiş ile şu an, gerçekler ile destanlar iç içedir. Juan Juanlar, Sarı Özek bozkırında yaşayan Naymanların topraklarını istilâ eder. Tutsak aldıkları Nayman gençlerinin kafalarına yaş deve derisinden bir başlık geçirirler. Güneş altında kurumaya ve daralmaya başlayan deri, esirlere korkunç acılar verir.Ayrıca çıkan saçlar deve derisine giremediğinden dönüp kurbanın kendi kafa derisine girer böylece tutsaklar hafızalarını kaybeder. Tutsaklar bu işkencenin sonunda ya ölürler ya da mankurtlaşırlar yani belleklerini ve bilinçlerini yitirirler. Juan Juanlar, tutsakların anılarını belleklerinden silmekle, insanlığın bilincini yok etmekle insanlık onurunu ayaklar altına almayı başarmış (?) bir topluluktur. Mankurtlaşan tutsak artık efendisinden başkasını tanımaz. Ne anasını, ne babasını, ne de bir başka şeyi hatırlar. Ağzı var, dili yoktur artık; isyanı ve itaatsizliği hiç düşünmeyen tek varlıktır yeryüzünde., Yedigey'in Kazgangap'ı gömmek istediği yer, Nayman Ana'nın mezarı artık uzay üssüdür. Romanda yerleşik sistemin değerlerini simgeleyen Kazgangap'ın oğlu Sabitcan ise babasının cenazesine dahi zorla gelmiştir; herhangi bir sorun çıkmadan bir an önce törenin bitmesini ve şehre dönmeyi istemektedir. Üsse yaklaşan cenaze konvoyunu durduran nöbetçiler, buranın askerî bölge olduğunu söyleyerek cenaze konvoyunun Ana Beyit'e girmesine izin vermek istemezler. Tartışma sürerken Nöbetçi subay gelir. Nöbetçi subay Kırgız kökenli bir delikanlıdır. Kendi halkından bir muhatapla karşılaşan Yedigey sorunu çözeceği inancıyla konuyu açıklamaya başlar. Nöbetçi subayın cevabı çok kısa ve çarpıcıdır: "Yoldaş, Rusça konuş". Yedigey afallayarak niçin Kırgızca konuşmadığını sorar. Kırgız subay görevde olduğunu, görevde iken Kırgızca konuşamayacağı cevabını verir. Konvoy çaresizlik içinde, kutsal topraklardan uzaklaşır. Yedigey başka bir yerde cenazeyi yaparak gömer; ancak Kırgız geleneklerini, tam olarak bilmeden ve uygulayamadan gömmek onu çok rahatsız etmiştir. Aytmatov, baskıcı bir rejimin yerel ve ulusal değerleri silmeye çalıştığı bir zamanda alegrofik imgelerle ulusal kimliğini örten perdeyi aralamayı bilmiş, toplumsal sorunları ve bu sorunların derin yapılarını zamanın gündemine taşıma olanağını yaratmış ve romanlarıyla insanlığın hizmetine sunmuştur. Romanda geçen Orman-Göğüslü gezegeni aslen Aytmatov'un zihninde yaratmak istediği coğrafya ve bu coğrafyada yaratmak istediği insanların izdüşümüdür. Yıllarca Rus mahkûmiyeti altında yaşayan Kırgızlar'ın aslında layık olduğu coğrafya, Orman-Göğüslü gezegeni tadında bir coğrafyadır. Elbette bu coğrafya herhangi birisi tarafından Kırgızlara sunulacak değildir. Bu gezegen tadında bir coğrafya için çabalamak gayret sarfetmek gereklidir. bazen kazanmak için kaybetmek gerekir...
Kaynakça
- ^ "Wiipedia". 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gun Olur Asra Bedel Cengiz Aytmatov un bir romanidir Roman geleneklerini korumaya calisan insanlari anlatir Komunizm sirasinda yasanan anilar insanlarin kutsal saydigi seylerin yok sayilmasi askin sorgulanmasi romanin degindigi konulardir Komunizm materyalist dusunce yapisi ile hayata bakmis cenneti dunyaya getirmeye calismistir Elbette bunun icinde cennet var olsun ya da olmasin insanlara yasadiklari cehennemi degistirmenin kendi ellerinde oldugunu anlatma cabasi icinde olmustur Kitaba kisaca mankurtlasma ile geleneklerini koruma arasindaki insanlarin hikayesi de denebilir Gun Olur Asra BedelYazarCengiz AytmatovTurRomanYayim1991YayimciOtuken NesriyatISBN975 437 009 5Bu yerlerde trenler dogudan batiya batidan doguya gider gelir gider gelirdi Bu yerlerde demiryolunun her iki yaninda issiz engin sari kumlu bozkirlarin ozegi Sari Ozek uzar giderdi Cografyada uzakliklar nasil Greenwich meridyeninden basliyorsa bu yerlerde de mesafeler demiryoluna gore hesaplanirdi Trenler ise dogudan batiya batidan doguya gider gelir gider gelirdi Gun Olur Asra Bedel diger adiyla Gun Uzar Yuzyil Olur esas itibariyla Sovyetler Birligi doneminde yasanan sosyal ve kulturel sorunlarin bir oz elestirisidir Aytmatov romaninda gecmisin efsaneleriyle gelecegin bilimkurgusunu harmanladigi cok ozel bir teknik uygulamistir basyapitlarindan biri olan Gun Olur Asra Bedel aslinda yalin bir kurguya dayalidir Ucsuz bucaksiz bozkirlarin kus ucmaz kervan gecmez koselerinin birinde trenlerin gectigi kucuk bir aktarma istasyonunda gorevli iki arkadastir Yedigey ve Kazgangap Aytmatov romaninda siradan bir yasamdan ulusal ve toplumsal sorunlara gonderme yapar Yer Sari Ozek bozkiridir Kirgizistan in ucsuz bucaksiz bozkirlarinin birinde Sari Ozek teki basit ve tekduze bir yasamin demiryolcu Yedigey in Ikinci Dunya Savasi ndan beri arkadasi ve en yakin dostu Kazangap i vasiyeti uzerine atalarindan miras kaldigina inandigi ve kutsal bildigi Sari Ozek bolgesinde bir mezarliga gommek istemesinin ve bu surecte yasadigi celiskilerin oykusudur Cevre ve kisiler bize pek yabanci olmayan Orta Anadolu bozkirlarinin ve halkinin adeta bir kopyasidir Aytmatov un yapitlarinda baslangic ayni zamanda bitistir Baslayan her sey biter biten her sey de yeni bir baslangictir Zamanin erdigi bozkirlarda gun yuzyil kadar uzun gecen yuzyillar ise bugun kadar yakindir aslinda Aytmatov tren raylarinin sonsuzluga uzayip giden kivrimlari arasinda yiyecek arayan bir tilkinin yasadiklarini adeta empatik yaklasimla yasatir bizlere Kazgangap sagliginda Kirgiz efsanelerinin birinde adi gecen Nayman Ana Turbesi nin yer aldigi Ana Beyit bolgesine gomulmek istedigini soylemistir Her sey bir devenin sirtinda Ana Beyit mezarligina yol alan cenaze konvoyunun en onunde giden Yedigey in bilincinde olusur ve gelisir Sari Ozek teki istasyondan kutsal mezarliga giden cenaze konvoyunun basini ceken Yedigey can dostu Kazgangap la yasadiklarini bu kisa yolculuk sirasinda geri donuslerle bilinc ustune cikarir Romanin ilerleyen sayfalarinda anlatilanlarin bu yolculuk boyunca tahayyul edilenlerin urunu oldugu ortaya cikar Yedigey koca omru bir gune hatta saatlere sigdirir gecmisin su anin ve gelecegin ayni sey oldugunu deve sirtindaki bilinc akislarinda yasar ve yasatir Gun Olur Yuzyil Olur donemin yonetim anlayisina Stalin diktatorlugune elestirel bir bakis getirir Bu elestirel bakis devlet kademelerinde gorev yapan kisilere olumsuz karakterler cizilmesiyle kendisini gosterir Roman kahramanlarinda Sabitcan bozkirin karsisinda sehri siradan Kirgizin karsisinda ise yonetime yakin toplumsal yabancilasmaya ornegi temsil eder Aytmatov un yapitlarinda olumsuz kisilerin sahsinda sistemin yozlasmis uygulamalari ustu kapali da olsa acimasizca elestilir Yedigey can dostu Kazgangap in naasini vefa borcunu odemek uzere kucuk bir cenaze konvoyuyla Ana Beyit e goturmektedir Ancak destan kahramani Nayman Ana nin mezarinin bulundugu Ana Beyit te Sovyet yonetimince bir uzay ussu kurulmustur Yedigey ayni zamanda yasadigi yasak aski yani Zarifeyi hatirlar Zarife ve kocasi Abutalip issiz Sari Ozek bozkirina surgun edilmislerdir Sebebi ise Abutalip in savas sirasinda esir dusmesidir Bir bakimdan hain goruluyor Abutalip eski hatiralarini yazip tutuklandigi icin cezaevindeyken olur Kisa sure sonra Zarife de Yedigeyden suphelendigi ve Abutalip in acisina dayanamadigi icin Sari Ozek i terkeder Sonradan Yedigey Zarife nin evlendigini ogrenir Cengiz Aytmatov romaninda mankurt kavramini bir sosyoloji terimi yapacak derecede carpici sosyolojik saptama yapar Mankurt Aytmatov dan sonra gecmisini unutmus bedeniyle ve ruhuyla karsi tarafin buyrugu altina girmis yeni efendisine yaranmak icin kendi degerlerine ailesine ihanet edenlerin ortak adidir Nayman Ana mankurt olan oglunu kurtarmaya calisan umut ve korku dolu bir yurekle calkalanan bir Kirgiz anasidir Onun mucadelesi trajediyle bitse de sonraki yuzyillarda yasanacaklara adeta gecmis caglardan otelerden bir uyaridir Kirgiz ananin trajedisi buldugu sandigi bir anda oglunun okuyla oldurulmesiyle efsaneden modern topluma bir projeksiyon tutar Tarihsel mankurtlasma aslinda modern zamanlarda yasanan mankurtlasmanin iz dusumudur ade Gun Uzar Yuzyil Olur da gecmis ile su an gercekler ile destanlar ic icedir Juan Juanlar Sari Ozek bozkirinda yasayan Naymanlarin topraklarini istila eder Tutsak aldiklari Nayman genclerinin kafalarina yas deve derisinden bir baslik gecirirler Gunes altinda kurumaya ve daralmaya baslayan deri esirlere korkunc acilar verir Ayrica cikan saclar deve derisine giremediginden donup kurbanin kendi kafa derisine girer boylece tutsaklar hafizalarini kaybeder Tutsaklar bu iskencenin sonunda ya olurler ya da mankurtlasirlar yani belleklerini ve bilinclerini yitirirler Juan Juanlar tutsaklarin anilarini belleklerinden silmekle insanligin bilincini yok etmekle insanlik onurunu ayaklar altina almayi basarmis bir topluluktur Mankurtlasan tutsak artik efendisinden baskasini tanimaz Ne anasini ne babasini ne de bir baska seyi hatirlar Agzi var dili yoktur artik isyani ve itaatsizligi hic dusunmeyen tek varliktir yeryuzunde Yedigey in Kazgangap i gommek istedigi yer Nayman Ana nin mezari artik uzay ussudur Romanda yerlesik sistemin degerlerini simgeleyen Kazgangap in oglu Sabitcan ise babasinin cenazesine dahi zorla gelmistir herhangi bir sorun cikmadan bir an once torenin bitmesini ve sehre donmeyi istemektedir Usse yaklasan cenaze konvoyunu durduran nobetciler buranin askeri bolge oldugunu soyleyerek cenaze konvoyunun Ana Beyit e girmesine izin vermek istemezler Tartisma surerken Nobetci subay gelir Nobetci subay Kirgiz kokenli bir delikanlidir Kendi halkindan bir muhatapla karsilasan Yedigey sorunu cozecegi inanciyla konuyu aciklamaya baslar Nobetci subayin cevabi cok kisa ve carpicidir Yoldas Rusca konus Yedigey afallayarak nicin Kirgizca konusmadigini sorar Kirgiz subay gorevde oldugunu gorevde iken Kirgizca konusamayacagi cevabini verir Konvoy caresizlik icinde kutsal topraklardan uzaklasir Yedigey baska bir yerde cenazeyi yaparak gomer ancak Kirgiz geleneklerini tam olarak bilmeden ve uygulayamadan gommek onu cok rahatsiz etmistir Aytmatov baskici bir rejimin yerel ve ulusal degerleri silmeye calistigi bir zamanda alegrofik imgelerle ulusal kimligini orten perdeyi aralamayi bilmis toplumsal sorunlari ve bu sorunlarin derin yapilarini zamanin gundemine tasima olanagini yaratmis ve romanlariyla insanligin hizmetine sunmustur Romanda gecen Orman Goguslu gezegeni aslen Aytmatov un zihninde yaratmak istedigi cografya ve bu cografyada yaratmak istedigi insanlarin izdusumudur Yillarca Rus mahkumiyeti altinda yasayan Kirgizlar in aslinda layik oldugu cografya Orman Goguslu gezegeni tadinda bir cografyadir Elbette bu cografya herhangi birisi tarafindan Kirgizlara sunulacak degildir Bu gezegen tadinda bir cografya icin cabalamak gayret sarfetmek gereklidir bazen kazanmak icin kaybetmek gerekir Kaynakca Wiipedia 4 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi