Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ekim 2017) |
Güneş zamanı, Güneş’in gökyüzündeki konumunu temel alan zamanın yolunun bir hesaplamasıdır. Güneş zamanının temel birimi gündür. Görünen güneş zamanı (güneş saati zamanı) ve ortalama güneş zamanı (zaman saati) güneş zamanının iki tipidir.
Giriş
Zemine dik bir bir şekilde uzun bir kutbu sabitle, herhangi bir güneşli gündeki bazı anlarda tam olarak kuzeye ya da güneye gölge belirecek. (Güneş tam tepede ise kaybolacak). O an yerel saatle öğle vaktidir yani saat 12:00’dır. Aşağı yukarı 24 saat sonra gölge tekrar kuzeye ya da güneye belirecek ve Güneş Dünya’nın çevresinde 360 derecelik bir yay kaplayacak. Güneş tam olarak 15 derece kapattığı zaman (bir çemberin 1/24’ü, Dünya’nın eksenine dik bir düzlemde ölçülen açıların ikisi için de) mahalli zahiri zaman tam olarak 13:00’dır ve 15 derece daha fazla kapattıktan sonra zaman tam olarak 14:00 olacaktır. (1 derece 4 dakikaya tekabül eder ki bu da küresel konumlandırma sistemi GPS üzerinde yerküre için 1 meridyene denk gelir.)
Eylül ayında Güneş aralık ayına göre belli bir devir yapmak için daha az zaman alır (kesin bir saat tarafından ölçüldüğü zaman). Çünkü Güneş zamanı saat zamanınınkinden 21 saniye daha az ya da 29 saniye daha fazla olabilir. Zaman denkleminde açıklandığı gibi Dünya’nın yörüngesinin dış merkezliliğinden dolayıdır (Dünya’nın yörüngesi harika bir şekilde dairesel değildir, Dünya-Güneş mesafesi yıl boyunca değişir) ve Dünya’nın ekseninin onun yörünge düzlemine tam dik değildir (buna ekliptiğin eğimi denilir).
Bunun etkisi bir saatin sabit bir oranda akmasıdır. Yani, her saatte salınımın aynı sayısını tamamlamasıdır (gerçek Güneş’i takip edemez aksine yıllar üstünde Güneş’in ortalama oranına denk olan sabit bir oranda gökyüzüyle ilgili ekvator boyunca hareket eden hayali bir ortalama Güneş’i takip eder). Buna, çoğu amaç için oldukça yeterli ama bir yüzyıldan bir sonrakine mükemmel bir şekilde sabit olmayan ortalama güneş zamanı denir. Bugünlerde, ortalama bir güneş günü aşağı yukarı 86,400.002 saniyedir.
Güneş zamanının iki türü (görünen güneş zamanı ve ortalama güneş zamanı) 1950’lilere kadar gök bilimciler tarafından çalıştırılan zaman tahmininin üç türü arasındadır. (geleneksel zaman tahmininin üçüncü türü Güneş’den ziyade diğer yıldızların hareketini temel alan yıldız zamanıdır). 1950’lere kadar Dünya’nın dönme oranının sabit olmadığı kesin olarak bilinirdi. Bu yüzden gök bilimciler onların yörüngesindeki güneş sistemi cisimlerinin konumlarını temel alan bir zaman skalası olan gök günlüğü zamanını geliştirdi.
Görünen güneş zamanı
Görünen güneş Dünya üzerindeki gözlemciler tarafından görüldüğü kadarıyla doğrudur. Görünen güneş zamanı ya da doğru güneş zamanı asıl Güneş’in görünen hareketini temel alır. O, yerel meridyene doğru Güneş’in iki başarılı dönüşü arasındaki aralık olan görünen güneş gününü temel alır. Güneş zamanı bir güneş saati tarafından kabaca ölçülebilir. Diğer gezegenler üzerindeki eşitlik yerel doğru güneş zamanıyla ifade edilir.
Bir güneş gününün uzunluğu yıllara göre değişir, çeşitlenir ve hesaplanan etki ortalamadan 16 dakikaya mevsimsel dalgalanmalar üretir. Bu etki iki ana nedene sahiptir. İlk neden, Dünya’nın yörüngesinin bir çember değil bir elips olması ve bu yüzden Dünya Güneş’e yakın olduğu zaman (perihelion) daha hızlı uzak olduğu zaman (aphelion) daha yavaş hareket eder (gezegensel hareketin kepler yasası). İkinci olarak, Dünya’nın eksen eğikliğinden dolayı (ekliptiğin eğikliği olarak bilinir) Güneş’in günlük hareketi, Dünya’nın gök ekvatoruna eğilen harika bir çember boyuncadır. Güneş ekinoksların ikisini de ekvatorda kestiği zaman Güneş’in günlük hareketi ekvator açısına göre değişir (yıldızlara göre). Bu yüzden, bu yolun ekvator üzerindeki değişimi yıl boyunca onun ortalamasından daha azdır. Güneş gündönümlerinin ikisinde de ekvator en uzakta olduğu zaman Güneş’in gün de güne konumundaki değişim ekvatora paraleldir. Bu yüzden bu değişimin ekvator üzerindeki yolu yıl içerisindeki ortalamadan daha geniştir (tropikal yıl). Haziran ve Aralık’ta Güneş ekiliptik boyunca verilen bir değişim gök ekvatorundan en uzak olduğu zaman ekvatordaki geniş bir değişimine işaret eder. Bundan dolayı, görünen güneş günleri, Haziran ve Aralık’a göre Mart ve Eylül’de daha kısadır.
| Tarih | Vasati zaman süresi |
|---|---|
| 11 Şubat | 24 saat |
| 26 Mart | 24 saat − 18.1 saniye |
| Mayıs 14 | 24 saat |
| 19 Haziran | 24 saat 13.1 saniye + |
| 25/26 Temmuz | 24 saat |
| 16 Eylül | 24 saat − 21, 3 saniye |
| 2/3 Kasım | 24 saat |
| 22 Aralık | 24 saat 29 saniye + |
Bu uzunlukların birkaç yılda az bir şekilde ve binlerce yılda çarpıcı bir şekilde değişmesi bekleniyor.
Güneş zamanı
Ortalama güneş zamanı 12 saatlik ortalama Güneş’in saat açısıdır. Günümüzde, diğer gözlemler ve diğer galaksilerde konumlanan ışın kaynaklarının günlük hareketinin çok uzun temel alan interferometresinden matematiksel olarak oluşturulan zaman skalasıyla farkına varılır. Gün ışığı süresi yıl içerisinde çeşitlenir ama ortalama bir güneş gününün uzunluğu, görünen bir güneş gününün aksine yaklaşık olarak sabittir. Görünen bir güneş günü ortalama bir güneş gününden 20 saniye daha kısa ya da 30 saniye daha uzundur. Kısa ya da uzun günler ardı ardına meydana gelir. Bu yüzden farklılık 3 Kasım yakınında yaklaşık 16 dakika kadar görünen zamanın arkasında ve 6 Şubat’ın yakınında aşağı yukarı 14 dakika kadar görünen zamanın önünde oluşur. Zaman denklemi, yıldan yıla hesaplanmayan ve devirsel olan farklılıktır.
Ortalama süre ortalama güneşi takip eder. Jean Meeus aşağıdaki gibi ortalama güneşi tanıtır:
Apogee ve perigee’de doğru güneş ile kesişen ve sabit bir hızla ekliptik boyunca seyahat eden ilk imgesel Güneş’e dikkat et. (Dünya sırasıyla perihelion ve aphelion’da olduğu zaman). O zaman, ekinokstaki ilk imgesel güneş ile kesişen ve sabit bir hızda gök ekvator boyunca seyahat eden ikinci bir imgesel Güneş’e dikkat et.
Ortalama güneş gününün uzunluğu, Ay tarafından Dünya’nın dönüşünün yavaşlamasına karşılık gelen ve Dünya tarafından Ay’ın gelgitsel ivmelenmesinden dolayı yavaşça artar.
Tarihi
Ortalama güneş zamanını simüle etmek için birçok yöntem kullanılmıştır. En erken dönemleri M.Ö. 2. milenyumun ortasından M.S. 2. milenyumun başına kadar neredeyse dört bin yıl boyunca kullanılan su saatleri idi. M.Ö. 1. milenyumun ortasından önce, su saatleri sadece görünen güneş gününe uygun olacak şekilde ayarlanıyordu, bu nedenle geceleri kullanılabilmeleri dışında dikey bir direğin gölgesinden artı bir yönleri yoktu.
Ancak halihazırda Güneş'in ekliptik boyunca sabit yıldızlara göre doğuya doğru hareket ettiği uzun zamandır bilinmektedir. M.Ö. ilk milenyumun ortasından bu yana, sabit yıldızların günlük dönüşü, hata oranlarını belirlemek için karşılaştırılan saatlere karşın ortalama güneş süresini belirlemek için kullanılmıştır. Babilli gök bilimciler zaman denklemini iyi biliyorlardı ve su saatlerinden çok daha doğru bir ortalama güneş zamanı elde etmek için yıldızların farklı dönüş hızının yanı sıra yıldızların zamanını düzeltiyorlardı. Bu ideal ortalama güneş zamanı, o zamandan beri gezegenlerin, Ay'ın ve Güneş'in hareketlerini tanımlamak için kullanılmıştır.
Mekanik saatler 20. yüzyılın başlarına kadar Dünya'nın yıldız saatinin doğruluğunu elde edemedi. Bugünün atom saatleri Dünya'dan çok daha sabit bir orana sahip, ancak onun yıldız saati hala ortalama güneş zamanını belirlemek için kullanılıyor. 20. yüzyılın sonlarından beri, Dünya'nın dönüşü, ekstra galaktik radyo kaynakları topluluğuna göre tanımlanmış ve daha sonra benimsenen bir oranla ortalama güneş zamanına dönüştürülmüştür. Bu hesaplanan ortalama güneş zamanı ve UTC arasındaki fark, artık saniye gerekip gerekmediğini belirler. (UTC zaman ölçeği şimdi SI saniyelerinde çalışır ve kabul edildiğinde SI saniyesi, ortalama güneş zamanı saniyesinin ikinci değerinden biraz daha kısadır.)
Ayrıca bakınız
- Meridian Daire
- Dünya dönme
- Yıldız zamanı
- Synodic gün
Kaynakça
- ^ Leap Seconds. 11 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1999).
- ^ Allison, Michael; Schmunk, Robert (30 Haziran 2015). . . National Aeronautics and Space Administration. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- ^ Allison, Michael; McEwen, Megan (2000). . Planetary and Space Science. 48 (2–3). s. 215. Bibcode:2000P&SS...48..215A. doi:10.1016/S0032-0633(99)00092-6. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ Jean Meeus (1997), Mathematical astronomy morsels (Richmond, VA: Willmann-Bell) 346.
- ^ Meeus, J. (1998).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ekim 2017 Gunes zamani Gunes in gokyuzundeki konumunu temel alan zamanin yolunun bir hesaplamasidir Gunes zamaninin temel birimi gundur Gorunen gunes zamani gunes saati zamani ve ortalama gunes zamani zaman saati gunes zamaninin iki tipidir Bir prograde gezegen gibi Dunya yildiz gunu ise daha kisa daha gunes gunu Zaman 1 Gunes ve belirli bir uzak yildiz var hem ustten Zaman 2 gezegen dondurulmus 360 ve uzak yildiz havai yine 1 belirleyin 2 bir yildiz gunu Ama o kadar bir sure sonra zaman 3 Gunes yuku yine 1 belirleyin 3 bir gunes gunu Daha basit 1 2 tam bir donme Dunya ama cunku devrim Gunes cevresinde etkiler acisi olan Gunes gormus Toprak 1 3 ne kadar uzun surer oglen donmek GirisZemine dik bir bir sekilde uzun bir kutbu sabitle herhangi bir gunesli gundeki bazi anlarda tam olarak kuzeye ya da guneye golge belirecek Gunes tam tepede ise kaybolacak O an yerel saatle ogle vaktidir yani saat 12 00 dir Asagi yukari 24 saat sonra golge tekrar kuzeye ya da guneye belirecek ve Gunes Dunya nin cevresinde 360 derecelik bir yay kaplayacak Gunes tam olarak 15 derece kapattigi zaman bir cemberin 1 24 u Dunya nin eksenine dik bir duzlemde olculen acilarin ikisi icin de mahalli zahiri zaman tam olarak 13 00 dir ve 15 derece daha fazla kapattiktan sonra zaman tam olarak 14 00 olacaktir 1 derece 4 dakikaya tekabul eder ki bu da kuresel konumlandirma sistemi GPS uzerinde yerkure icin 1 meridyene denk gelir Eylul ayinda Gunes aralik ayina gore belli bir devir yapmak icin daha az zaman alir kesin bir saat tarafindan olculdugu zaman Cunku Gunes zamani saat zamanininkinden 21 saniye daha az ya da 29 saniye daha fazla olabilir Zaman denkleminde aciklandigi gibi Dunya nin yorungesinin dis merkezliliginden dolayidir Dunya nin yorungesi harika bir sekilde dairesel degildir Dunya Gunes mesafesi yil boyunca degisir ve Dunya nin ekseninin onun yorunge duzlemine tam dik degildir buna ekliptigin egimi denilir Bunun etkisi bir saatin sabit bir oranda akmasidir Yani her saatte salinimin ayni sayisini tamamlamasidir gercek Gunes i takip edemez aksine yillar ustunde Gunes in ortalama oranina denk olan sabit bir oranda gokyuzuyle ilgili ekvator boyunca hareket eden hayali bir ortalama Gunes i takip eder Buna cogu amac icin oldukca yeterli ama bir yuzyildan bir sonrakine mukemmel bir sekilde sabit olmayan ortalama gunes zamani denir Bugunlerde ortalama bir gunes gunu asagi yukari 86 400 002 saniyedir Gunes zamaninin iki turu gorunen gunes zamani ve ortalama gunes zamani 1950 lilere kadar gok bilimciler tarafindan calistirilan zaman tahmininin uc turu arasindadir geleneksel zaman tahmininin ucuncu turu Gunes den ziyade diger yildizlarin hareketini temel alan yildiz zamanidir 1950 lere kadar Dunya nin donme oraninin sabit olmadigi kesin olarak bilinirdi Bu yuzden gok bilimciler onlarin yorungesindeki gunes sistemi cisimlerinin konumlarini temel alan bir zaman skalasi olan gok gunlugu zamanini gelistirdi Gorunen gunes zamaniGorunen gunes Dunya uzerindeki gozlemciler tarafindan goruldugu kadariyla dogrudur Gorunen gunes zamani ya da dogru gunes zamani asil Gunes in gorunen hareketini temel alir O yerel meridyene dogru Gunes in iki basarili donusu arasindaki aralik olan gorunen gunes gununu temel alir Gunes zamani bir gunes saati tarafindan kabaca olculebilir Diger gezegenler uzerindeki esitlik yerel dogru gunes zamaniyla ifade edilir Bir gunes gununun uzunlugu yillara gore degisir cesitlenir ve hesaplanan etki ortalamadan 16 dakikaya mevsimsel dalgalanmalar uretir Bu etki iki ana nedene sahiptir Ilk neden Dunya nin yorungesinin bir cember degil bir elips olmasi ve bu yuzden Dunya Gunes e yakin oldugu zaman perihelion daha hizli uzak oldugu zaman aphelion daha yavas hareket eder gezegensel hareketin kepler yasasi Ikinci olarak Dunya nin eksen egikliginden dolayi ekliptigin egikligi olarak bilinir Gunes in gunluk hareketi Dunya nin gok ekvatoruna egilen harika bir cember boyuncadir Gunes ekinokslarin ikisini de ekvatorda kestigi zaman Gunes in gunluk hareketi ekvator acisina gore degisir yildizlara gore Bu yuzden bu yolun ekvator uzerindeki degisimi yil boyunca onun ortalamasindan daha azdir Gunes gundonumlerinin ikisinde de ekvator en uzakta oldugu zaman Gunes in gun de gune konumundaki degisim ekvatora paraleldir Bu yuzden bu degisimin ekvator uzerindeki yolu yil icerisindeki ortalamadan daha genistir tropikal yil Haziran ve Aralik ta Gunes ekiliptik boyunca verilen bir degisim gok ekvatorundan en uzak oldugu zaman ekvatordaki genis bir degisimine isaret eder Bundan dolayi gorunen gunes gunleri Haziran ve Aralik a gore Mart ve Eylul de daha kisadir Gorunen gunes gununun uzunlugu 1998 Tarih Vasati zaman suresi11 Subat 24 saat26 Mart 24 saat 18 1 saniyeMayis 14 24 saat19 Haziran 24 saat 13 1 saniye 25 26 Temmuz 24 saat16 Eylul 24 saat 21 3 saniye2 3 Kasim 24 saat22 Aralik 24 saat 29 saniye Bu uzunluklarin birkac yilda az bir sekilde ve binlerce yilda carpici bir sekilde degismesi bekleniyor Gunes zamaniZaman denklemi eksenin uzerinde yerel zamani gosteren bir saate gore bir gunes saati hizli sekilde gorunecek ve eksenin altinda bir gunes saati yavas gorunecektir Ortalama gunes zamani 12 saatlik ortalama Gunes in saat acisidir Gunumuzde diger gozlemler ve diger galaksilerde konumlanan isin kaynaklarinin gunluk hareketinin cok uzun temel alan interferometresinden matematiksel olarak olusturulan UT1 zaman skalasiyla farkina varilir Gun isigi suresi yil icerisinde cesitlenir ama ortalama bir gunes gununun uzunlugu gorunen bir gunes gununun aksine yaklasik olarak sabittir Gorunen bir gunes gunu ortalama bir gunes gununden 20 saniye daha kisa ya da 30 saniye daha uzundur Kisa ya da uzun gunler ardi ardina meydana gelir Bu yuzden farklilik 3 Kasim yakininda yaklasik 16 dakika kadar gorunen zamanin arkasinda ve 6 Subat in yakininda asagi yukari 14 dakika kadar gorunen zamanin onunde olusur Zaman denklemi yildan yila hesaplanmayan ve devirsel olan farkliliktir Ortalama sure ortalama gunesi takip eder Jean Meeus asagidaki gibi ortalama gunesi tanitir Apogee ve perigee de dogru gunes ile kesisen ve sabit bir hizla ekliptik boyunca seyahat eden ilk imgesel Gunes e dikkat et Dunya sirasiyla perihelion ve aphelion da oldugu zaman O zaman ekinokstaki ilk imgesel gunes ile kesisen ve sabit bir hizda gok ekvator boyunca seyahat eden ikinci bir imgesel Gunes e dikkat et Ortalama gunes gununun uzunlugu Ay tarafindan Dunya nin donusunun yavaslamasina karsilik gelen ve Dunya tarafindan Ay in gelgitsel ivmelenmesinden dolayi yavasca artar TarihiGunes ve Ay Nuremberg Chronicle 1493 Ortalama gunes zamanini simule etmek icin bircok yontem kullanilmistir En erken donemleri M O 2 milenyumun ortasindan M S 2 milenyumun basina kadar neredeyse dort bin yil boyunca kullanilan su saatleri idi M O 1 milenyumun ortasindan once su saatleri sadece gorunen gunes gunune uygun olacak sekilde ayarlaniyordu bu nedenle geceleri kullanilabilmeleri disinda dikey bir diregin golgesinden arti bir yonleri yoktu Ancak halihazirda Gunes in ekliptik boyunca sabit yildizlara gore doguya dogru hareket ettigi uzun zamandir bilinmektedir M O ilk milenyumun ortasindan bu yana sabit yildizlarin gunluk donusu hata oranlarini belirlemek icin karsilastirilan saatlere karsin ortalama gunes suresini belirlemek icin kullanilmistir Babilli gok bilimciler zaman denklemini iyi biliyorlardi ve su saatlerinden cok daha dogru bir ortalama gunes zamani elde etmek icin yildizlarin farkli donus hizinin yani sira yildizlarin zamanini duzeltiyorlardi Bu ideal ortalama gunes zamani o zamandan beri gezegenlerin Ay in ve Gunes in hareketlerini tanimlamak icin kullanilmistir Mekanik saatler 20 yuzyilin baslarina kadar Dunya nin yildiz saatinin dogrulugunu elde edemedi Bugunun atom saatleri Dunya dan cok daha sabit bir orana sahip ancak onun yildiz saati hala ortalama gunes zamanini belirlemek icin kullaniliyor 20 yuzyilin sonlarindan beri Dunya nin donusu ekstra galaktik radyo kaynaklari topluluguna gore tanimlanmis ve daha sonra benimsenen bir oranla ortalama gunes zamanina donusturulmustur Bu hesaplanan ortalama gunes zamani ve UTC arasindaki fark artik saniye gerekip gerekmedigini belirler UTC zaman olcegi simdi SI saniyelerinde calisir ve kabul edildiginde SI saniyesi ortalama gunes zamani saniyesinin ikinci degerinden biraz daha kisadir Ayrica bakinizMeridian Daire Dunya donme Yildiz zamani Synodic gunKaynakca Leap Seconds 11 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1999 Allison Michael Schmunk Robert 30 Haziran 2015 National Aeronautics and Space Administration 25 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2015 Allison Michael McEwen Megan 2000 Planetary and Space Science 48 2 3 s 215 Bibcode 2000P amp SS 48 215A doi 10 1016 S0032 0633 99 00092 6 30 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2016 Jean Meeus 1997 Mathematical astronomy morsels Richmond VA Willmann Bell 346 Meeus J 1998