özgün adıyla Genographic Project ya da Türkçeleştirilmiş adıyla Genografik Projesi National Geographic Society v

Özgün adıyla Genographic Project ya da Türkçeleştirilmiş adıyla Genografik Projesi,National Geographic Society ve IBM tarafından 13 Nisan 2005'te başlatılan, dünya çapında yüz binlerce insandan alınan DNA örneklerini toplayıp analiz ederek tarihsel insan haritalamayı amaçlayan çok yıllı bir genetik antropoloji çalışması.

Genel bakış

tarafından 2005 ve 2015 yılları arasında düzenlenen ve yönetilen proje kapsamında, dünyadaki 11 bölgesel merkezdeki saha araştırmacıları, yerli halklardan DNA örnekleri toplamıştır. Projede ayrıca, projenin web sitesinden test kitleri halka satılmıştır. Proje, National Geographic Topluluğu, IBM ve Waitt Vakfı arasında özel olarak finanse edilen, kâr amacı gütmeyen bir iş birliğidir.

2012 Sonbaharında The Genographic Project Genetik Antropolojiye adanmış, GenoChip adında yeni bir genotiplendirme dizisinin tamamlandığını açıkladı. GenoChip antropolojik testler için özel olarak tasarlanmıştır ve otozomal DNA, X-kromozom DNA, Y-kromozom DNA ve mitokondrial DNA'dan (mtDNA) SNP'ler içerir. Yeni çip tasarımı, National Geographic'in Spencer Wells, Johns Hopkins'ten Dr. Eran Elhaik, Family Tree DNA ve Illumina'nın ortak çalışmasıydı.

Geno 2.0 testi

Wells ve Elhaik tarafından geliştirilen Karma Testi, dokuz atasal bölgedeki genomik soylarının oranlarını değerlendirerek kişileri Kuzeydoğu Asya, Akdeniz, Güney Afrika, Güneybatı Asya, Okyanusya, Güneydoğu Asya, Kuzey Avrupa, Sahra Afri Afrika ve Yerli Amerikalı şeklinde sınıflandırmıştır.

Nüfus	Akdeniz	Kuzey Avrupa	Güneybatı Asya	Sahra altı Afrikası	Güney Afrika	Kuzeydoğu Asya	Güneydoğu Asya	Amerika Yerlisi	Okyanusya	Toplam
Afroamerikan	6	10	4	73	4			2		99
Altaylar	2	17	22			53		4		98
Kızılderililer	4	5	3			4		83		99
	15	20	7	48	3		7	4		100
Britanyalılar	33	50	17							100
Bulgarlar	47	31	20			2				100
						72	28			100
Danimarkalılar	30	53	16							99
	29	11	1	47	1	1	1	4		95
	2	2	43				50		2	99
Mısırlılar	65		18	14						97
Finler	17	57	17			7				98
Gürcüler	61	7	31							99
Almanlar	36	46	17							99
Yunanlar	54	28	17							99
İspanyollar	48	37	13							98
İranlılar	42	8	42			5				97
Japonlar						75	25			100
				47	52					99
						57	43			100
	57	4	27	8		2				98
Lübnanlılar	66	5	26	2						99
	2			89	8					99
	2			57	4	15	20			98
Meksikalılar	28	20	8	4			2	36		98
Moğollar		6	12			67	9	4		98
Kafkasya halkları	46	16	33			4				99
	6	5	34			26	27			98
							12		88	100
						5	4		91	100
Dağlık Perulular	2	2						95		99
Perulular	15	10	3	2				68		98
Porto Rikolular	31	21	9	25	2			11		99
Rumenler	43	36	19			2				100
Ruslar	25	51	18			4				98
	67	24	8							99
	4	2	58				35			99
Tacikler	22	22	44			10				98
Tatarlar	21	40	21			16				98
	62	6	10	19			2			99
Toskana	54	28	17							99
						4	15		78	97
	9	6	58				26			99
Yorubalar				97	3					100

Halkın katılımı

Çalışmada 2005 yılından bu yana Genographic gönüllüleri (saha çalışması ve DNA örneklerinin sağlanması) ve projeleri kullanıldı. Araştırmaya halkın katılımı için yapılan bu yardım, bilimsel araştırmalardan yararlanmayı amaçlayan (ISOGG) gibi kuruluşlar tarafından teşvik edilmiştir. Bu teşviklerin amacı, kişisel desteklenmesi, organizasyonu ve yaygınlaştırılmasını içermektedir.

Uluslararası Genetik Şecerat Topluluğu (ISOGG) halkın genetik araştırmaya katılımını desteklemektedir ve bu gönüllülerin bilim camiasına değerli bilgi ve araştırma sağladığına inanmaktadır.

Genografik Projenin Direktörü Spencer Wells, Southern California Genealogical Society için 2013 yılında yaptığı konuşmada:

2005 yılından bu yana, Genografik Projede insanlık öyküsü hakkındaki bilgimizi genişletmek için en son genetik teknoloji kullanılmış ve kamuoyunu araştırma çabasına dahil ederek bu araştırmanın DNA testinin öncülüğünü kullanan yeni bir "vatandaş bilim insanı" yaratmasına yardımcı olmuştur."dedi. Geno 2.0 projesi de aynı şekilde, insan nüfusu tarihinin yeni ayrıntılarını keşfetmek için topluluğun gücünden yararlanarak vatandaş bilimi için kapsamı daha fazla genişletme çabasındadır.

İnsan hakları eleştirisi

Projenin Nisan 2005'te ilan edilmesinden kısa bir süre sonra, Nevada'da bulunan Bio Sömürgecilik Konusunda Yerli Halk Konseyi (IPCB), projeyi eleştiren bir bildiri yayınladı. Sözcüler, bu özel projenin tersine, hükûmete genel bakışa sahip olan İnsan Genom Çeşitlilik Projesi tarafından gündeme getirilen tartışmalı konulardaki bağlantılarını belirttiler. IPCB, yerli halka katılmayı önerdi. Ayrıca yerli halkların Genografik Projede işbirliği yapan IBM, Gateway Computers ve National Geographic'i boykot etmelerini önerdi.

Mayıs 2006'da, bazı yerli temsilciler Birleşmiş Milletler Yerli Sorunlar Daimi Forumu'na (UNPFII) genetik test katılımına itiraz ettiler. Bir sözcü;

"Genografik Projeler, yerli halkları, yerli halka hiçbir fayda sağlamayan, ancak onları önemli risklere tabi tutan araştırmalarda bilimsel merak konusu olarak kullanacakları için sömürücü ve ahlak dışıdır. Araştırmacılar, kendi spekülatif insanlık teorilerini ilerletmek için kan veya diğer vücut dokusu örneklerini alacaklardır".

UNPFII, Genografik Projenin amaçları ile ilgili soruşturma başlatmış ve projenin "yerli halklar için, konuyla ilgili istişarelerde bulunulmadan veya bunlarla ilgili risk almayacağını düşünülerek başlatılmış olduğundan, sorumlu Genetik Konseyi Yerli halkların temsilcilerinin düşüncelerinin doğru olduğunu ve projenin derhal askıya alınması gerektiği sonucuna varmıştır".

Mayıs 2006'da UNPFII, National Geographic ve diğer sponsorların projeyi askıya almasını önerdi. Araştırmadan elde edilen bilgilerin, yerli halkların uzun zamandır devam eden inançlarıyla çatışabileceği ve kültürlerini tehdit edebileceği endişeleri vardı. Ayrıca toprak haklarına ve diğer kaynaklara yönelik yerel iddiaların halkı tehdit edilebileceğine dair endişeler vardı.

Aralık 2006 itibarıyla, federal olarak tanınan bazı kabileler Amerika Birleşik Devletleri'nde çalışmaya katılmayı reddetti.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ . Sabah. 25 Nisan 2013. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. Uluslararası araştırma ekibinin yanı sıra Almanya'da bulunan Mainz Üniversitesi ve National Geographic Toplumu Genografik Projesi'nin dahil edildiği araştırmanın zaman içinde gerçekleşen ilk yüksek çözünürlüklü genetik kayıt olduğu belirtildi.
^ "Hakkında" (İngilizce). National Geographic Society resmî web sitesi. 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ "Your Regional Ancestry: Regions" (İngilizce). National Geographic Society resmî web sitesi. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ Bonney, R. and LaBranche, M. (2004). "Citizen Science: Involving the Public in Research," ASTC Dimensions, Mayıs/Temmuz 2004, s. 13.
^ Baretto, C., Fastovsky, D. and Sheehan, P. (2003). "A Model for Integrating the Public into Scientific Research," Journal of Geoscience Education, 50 (1). s. 71–75.
^ McCaffrey, R.E. (2005). "Using Citizen Science in Urban Bird Studies," Urban Habitats, 3 (1). s. 70–86.
^ King, Turi E.; Jobling, Mark A. (2009). "What's in a name? Y chromosomes, surnames and the genetic genealogy revolution". Trends in Genetics. 25 (8). ss. 351-60. doi:10.1016/j.tig.2009.06.003. (PMID) 19665817. Uluslararası Genetik Şecere Derneği (www.isogg.org), soy araştırmasında bir araç olarak genetiğin kullanılmasını savunmakta ve genetik soykütükçüler için bir destek ağı sunmaktadır. Düzenli güncellenme özelliğine sahip olan ISOGG Y-haplogroup ağacını barındırır.
^ Mendex, etc. al., Fernando (28 Şubat 2013). . The American Society of Human Genetics. ss. 454-459. 16 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.
^ Wells, Spencer (2013). . Southern California Genealogical Society (SCGS). 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.
^ Harry, Debra and Le'a Malia Kanehe. "Genetic Research: Collecting Blood to Preserve Culture?" 25 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Cultural Survival, 29.4 (Kış 2005). Erişim tarihi: 4 Şubat 2014.
^ ^a ^b Harmon, Amy (10 Aralık 2006). "DNA Gatherers Hit Snag: Tribes Don't Trust Them". The New York Times. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
^ . ipcb. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.

Dış bağlantılar

Resmî siteler

Genographic Project 1 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., National Geographic'in resmî sitesi
IBM Genographic Project 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., IBM'in resmî sitesi

Destekleyici katılımcılar

Waitt Family Foundation 23 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Arizona Research Laboratories (ARL) 24 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Konu ile ilgili haberler

"Finding the roots of modern humans". CNN. 14 Nisan 2005. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
"'Genographic Project' aims to tell us where we came from". USA Today. 17 Nisan 2005. 12 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
"Indigenous Peoples Oppose National Geographic" 4 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Biyo Sömürgecilik Konusunda Yerli Halklar Konseyi, 13 Nisan 2005.
"Tracking the Truth" 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., DB2 Magazine (IBM), IBM'in projedeki rolü hakkında bilgi. Aralık 2006.
Genographic Success Stories 4 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
"Crusaders left genetic legacy". BBC News. 27 Mart 2008. 3 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.
"Human Line 'Nearly split In Two'". BBC News. 24 Nisan 2008. 4 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.

Videolar

TED YouTube'da Spencer Wells: Building a family tree for all humanity, 29 Ağustos 2008.

[1] . Sabah. 25 Nisan 2013. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016. Uluslararası araştırma ekibinin yanı sıra Almanya'da bulunan Mainz Üniversitesi ve National Geographic Toplumu Genografik Projesi'nin dahil edildiği araştırmanın zaman içinde gerçekleşen ilk yüksek çözünürlüklü genetik kayıt olduğu belirtildi.

[2] "Hakkında" (İngilizce). National Geographic Society resmî web sitesi. 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.

[3] "Your Regional Ancestry: Regions" (İngilizce). National Geographic Society resmî web sitesi. 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.

[4] Bonney, R. and LaBranche, M. (2004). "Citizen Science: Involving the Public in Research," ASTC Dimensions, Mayıs/Temmuz 2004, s. 13.

[5] Baretto, C., Fastovsky, D. and Sheehan, P. (2003). "A Model for Integrating the Public into Scientific Research," Journal of Geoscience Education, 50 (1). s. 71–75.

[6] McCaffrey, R.E. (2005). "Using Citizen Science in Urban Bird Studies," Urban Habitats, 3 (1). s. 70–86.

[KingJobling-7] King, Turi E.; Jobling, Mark A. (2009). "What's in a name? Y chromosomes, surnames and the genetic genealogy revolution". Trends in Genetics. 25 (8). ss. 351-60. doi:10.1016/j.tig.2009.06.003. (PMID) 19665817. Uluslararası Genetik Şecere Derneği (www.isogg.org), soy araştırmasında bir araç olarak genetiğin kullanılmasını savunmakta ve genetik soykütükçüler için bir destek ağı sunmaktadır. Düzenli güncellenme özelliğine sahip olan ISOGG Y-haplogroup ağacını barındırır.

[AJHG-8] Mendex, etc. al., Fernando (28 Şubat 2013). . The American Society of Human Genetics. ss. 454-459. 16 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.

[Wells-9] Wells, Spencer (2013). . Southern California Genealogical Society (SCGS). 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.

[harry-10] Harry, Debra and Le'a Malia Kanehe. "Genetic Research: Collecting Blood to Preserve Culture?" 25 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Cultural Survival, 29.4 (Kış 2005). Erişim tarihi: 4 Şubat 2014.

[DNA_Gatherers_Hit_Snag-11] Harmon, Amy (10 Aralık 2006). "DNA Gatherers Hit Snag: Tribes Don't Trust Them". The New York Times. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.

[12] . ipcb. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2016.