Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Georges Cuvier (Jean Léopold Nicolas Frédéric Cuvier) (23 Ağustos 1769 - 13 Mayıs 1832) Fransız bilim insanı ve devlet yöneticisi. Cuvier, neredeyse hiç kimseden yardım almadan, tek başına, bir bilim dalı olan omurgalı paleontolojisini kurmuş ve organizma biyolojisindeki en güçlü araçlardan biri olan karşılaştırmalı yöntemleri geliştirmiştir. Bu nedenle bazı bilim tarihçileri tarafından omurgalı paleontolojisi, karşılaştırmalı anatomi ve jeolojik tarihlendirme bilimlerinin temellerini atmasından ötürü onu "üç bilim dalının kurucusu" olarak nitelendirilmektedir.
| Jean Léopold Nicolas Frédéric Cuvier | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 23 Ağustos 1769 Montbéliard, Fransa |
| Ölüm | 13 Mayıs 1832 (62 yaşında) Paris, Fransa |
| Uyruk | Fransız |
| Ebeveyni | Anne Clémence Chatel (1736-1792) Jean George Cuvier (1715-1795) |
| Alanı | Anatomi, paleontoloji, fizyoloji, çevrebilim, biyokimya |
İlk yılları
Aydınlanma çağı'nda doğa bilimlerine büyük oranda katkı sağlamış bu ünlü zoolog 1769'da o dönemler 'na bağlı olan Montbéliart kasabasında doğmuştur. Fakir bir ailede büyüyen Cuvier, bebek yaşta ölen abisi nedeniyle ailesi tarafından Georges olarak çağrılmıştır. Doğa bilimlerine olan yatkınlığı sonucu burslu olarak Stuttgart'taki Karlsschule'ye kaydedildi ve bu okulda hocası Carl Friedrich Kielmeyer sayesinde biyolojiye bir hayli merak salmıştır. Karşılıklı anatomi ve kadavra işlemleri üzerine uzmanlaşıp mezun olan Cuvier, eğitmen olarak görev aldığı 1788-95 yılları arasında omurgasız deniz canlıları üzerine yazılar yazmıştır. Yaptığı araştırmalar üzerine, Paris Doğa Tarihi Müzesi profesörlerinden Etienne Geoffroy Saint-Hilaire, Cuvier'e yanında çalışması adına baskı yapmıştır. 1795'te müzenin kadrosuna katılan Cuvier, Geoffroy ile bir süre birlikte çalıştı ve memelilerin sınıflandırılması üzerine bir projeye başladılar; ancak kısa zamanda görüşleri ayrılmıştır.
Olgunluk çağı
Cuvier uzun yıllar Paris Doğa Tarihi Müzesi hizmetinde çalıştı, üstelik 1798-1801 yılları arasında Napolyon'un Mısır Seferine bilim insanı olarak davet edilmesine rağmen katılmamıştır. Karşılaştırmalı anatomi üzerine daha da derinleşen Cuvier ilk eserini 1797 yılında Tableau élémentaire de L'histoire Naturelle des Animaux adıyla yayımladı. Bunun üzerine müzedeki çalışmalarının notlarını derleyerek oluşturduğu bir diğer eseri de Leçons d'anatomie comparée adlı eseriydi ve eserin teması hayvanların sahip olduğu organların işlevlerinin temel esas olduğu ve hayvanın anatomik formuna yön verdiği ve çevreyle etkileşimin organ işlevini belirlediği yönündedir. Bu noktada eski iş arkadaşı Geoffroy ile ayrılmaktadır, zira Geoffroy tersine fonksiyonun formu değil, çevre etkisiyle anatomik formun bir yaşam biçimini zorladığı yönünde bir düşüncesi vardı. Cuvier üzerinde çalıştığı anatomik özelliklerle ilgili olarak onların canlılık tarihi boyunca sabit kaldığı yönünde bir açıklama getiriyordu. Evrim teorisine karşıydı, çünkü uyumlu ve işlevsel organ bütünlükleri en ufak bir değişimle bozulurdu şeklinde düşünmektedir. Bu yönüyle çağdaşı Jean-Baptiste Lamarck'a şiddetle karşı çıkmaktaydı. Cuvier salt akademik değil, aynı zamanda bürokraside de görevler aldı ve çabuk yükseldi. Özellikle eğitim alanında reformlar hazırladı ve okul kurma atılımlarını yönetti. Birçok üniversitenin temeli atan kişiler arasındaydı. Bu bürokratik hizmetleri sonucunda 1811 yılında Napolyon döneminde Chevalier (şövalye) ilan edildi. Eğitim üzerine yaptığı inceleme raporlarını kitaplaştırdı ve 1810 yılında Rapport historique sur les progres des sciences naturelles depuis 1789, et sur leur état actuel adlı eserinde yayımlamıştır.
Bilimsel görüşleri
Aydınlanma çağı'nda bilime katkılar yapan Cuvier'in en sıra dışı ve kilit katkısı canlılar dünyası üzerinde bir yokoluş kavramını dile getirmesidir. O döneme dek Rönesans dönemindeki bilginlerin de kullandığı fosil açıklaması tercih ediliyordu, zira fosiller mevcut yaşayan canlılara ait kalıntılar olarak adlandırılıyorken; Kont Buffon gibi doğa bilimcilerin görüşlerine göre fosiller jeolojik tarihin birer temsilcileri olarak artık yaşamayan canlılara aitti. Cuvier de bu konuda önemli çalışmalar yapmıştır. Özellikle filler üzerindeki araştırmaları kilit noktadadır, zira Avrupa ve daha çok Sibirya'da bulunan mamut kalıntıları ile modern filler akraba sayılıyor hatta Afrika ve Asya fillerinin bile ayrı tür oldukları bilinmiyordu. Buffon'un teorisine göre Dünya'yı oluşturan Güneş'ten kopan kor küre önce kutuplardan soğumaya başlamıştı, bunun üzerine hayat Ekvatora toplanmaya meyillilerdi. Mamutlar da aslında güneye göç eden Asya filleriydi. Cuvier Paris Müzesi dahilinde yürüttüğü projede Asya ve Afrika fillerinin anatomileri üzerinde incelemeler yaparak bu canlıların farklı türler olduğunu keşfetti ve mamutların da karşılaştırmalı anatomi yöntemiyle fil olmadıklarını bulmuştu. Bunların yanında Cuvier'nin fosil-katman eşleşmesine dayanan stratigrafik korelasyon düşüncesi de jeoloji ve dolayısıyla Dünya'nın jeolojik tarihi konusunda devrim niteliğinde bir adımdır. Jeoloji bilimine katkıları büyük olan Cuvier yokoluş kavramını bularak katastrofizmi (afet kuramı) tekrar gündeme getirmiştir ve bu doğal felaketleri de deniz seviyesi yükselmesi, karaların ani yükselmesi gibi jeolojik nedenlere bağlamıştır. Cuvier 1825 yılında Discours sur les révolutions de la surface du globe adlı eserinde bu konuyu incelemiştir.
Son yılları
Olgunluk yıllarında siyasi görevlerde de bulunmuş olan Cuvier bilimsel çalışmalarına hiç ara vermemiştir. 1814'te Napolyon'un mağlubiyeti ve devrilmesi sonucu içişleri bakanı muavinliğine getirildi. 1817'de devam ettiği zooloji çalışmalarını le regne animal distribue d'apres son organisation adlı eserinde topladı. Carl von Linné tarafından önerilmiş sınıflandırma prensiplerine ciddi bir katkı olarak ortaya konan bu çalışma canlıların gelişim çizgisinin tek düz bir çizgi olmadığını vurgulamıştır. Dönemin canlı sınıflandırması en basitten en gelişmişe düz bir çizgi şeklindedir, Cuvier bu gelişim çizgisini kabul etmeyip hayvanları dört grupta toplayarak (omurgalılar, yumuşakçalar, radyallar, artikulatlar) biyolojide dallara ayrılan sınıflandırma biçimini kurmuştur.
Kaynakça
- ^ "University of California at Berkeley. Georges Cuvier". 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2024.
- ^ a b Şengör, Celal. . www.haberturk.com. HaberTürk. 19 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ a b c d The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Georges Cuvier". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
- ^ The editors of Berkeley.edu, The editors of Berkeley.edu. . ucmp.berkeley.edu/. University of Berkeley. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Georges Cuvier Jean Leopold Nicolas Frederic Cuvier 23 Agustos 1769 13 Mayis 1832 Fransiz bilim insani ve devlet yoneticisi Cuvier neredeyse hic kimseden yardim almadan tek basina bir bilim dali olan omurgali paleontolojisini kurmus ve organizma biyolojisindeki en guclu araclardan biri olan karsilastirmali yontemleri gelistirmistir Bu nedenle bazi bilim tarihcileri tarafindan omurgali paleontolojisi karsilastirmali anatomi ve jeolojik tarihlendirme bilimlerinin temellerini atmasindan oturu onu uc bilim dalinin kurucusu olarak nitelendirilmektedir Jean Leopold Nicolas Frederic CuvierGenel bilgilerDogum23 Agustos 1769 1769 08 23 Montbeliard FransaOlum13 Mayis 1832 62 yasinda Paris FransaUyrukFransizEbeveyniAnne Clemence Chatel 1736 1792 Jean George Cuvier 1715 1795 AlaniAnatomi paleontoloji fizyoloji cevrebilim biyokimyaIlk yillariAydinlanma cagi nda doga bilimlerine buyuk oranda katki saglamis bu unlu zoolog 1769 da o donemler na bagli olan Montbeliart kasabasinda dogmustur Fakir bir ailede buyuyen Cuvier bebek yasta olen abisi nedeniyle ailesi tarafindan Georges olarak cagrilmistir Doga bilimlerine olan yatkinligi sonucu burslu olarak Stuttgart taki Karlsschule ye kaydedildi ve bu okulda hocasi Carl Friedrich Kielmeyer sayesinde biyolojiye bir hayli merak salmistir Karsilikli anatomi ve kadavra islemleri uzerine uzmanlasip mezun olan Cuvier egitmen olarak gorev aldigi 1788 95 yillari arasinda omurgasiz deniz canlilari uzerine yazilar yazmistir Yaptigi arastirmalar uzerine Paris Doga Tarihi Muzesi profesorlerinden Etienne Geoffroy Saint Hilaire Cuvier e yaninda calismasi adina baski yapmistir 1795 te muzenin kadrosuna katilan Cuvier Geoffroy ile bir sure birlikte calisti ve memelilerin siniflandirilmasi uzerine bir projeye basladilar ancak kisa zamanda gorusleri ayrilmistir Olgunluk cagiCuvier uzun yillar Paris Doga Tarihi Muzesi hizmetinde calisti ustelik 1798 1801 yillari arasinda Napolyon un Misir Seferine bilim insani olarak davet edilmesine ragmen katilmamistir Karsilastirmali anatomi uzerine daha da derinlesen Cuvier ilk eserini 1797 yilinda Tableau elementaire de L histoire Naturelle des Animaux adiyla yayimladi Bunun uzerine muzedeki calismalarinin notlarini derleyerek olusturdugu bir diger eseri de Lecons d anatomie comparee adli eseriydi ve eserin temasi hayvanlarin sahip oldugu organlarin islevlerinin temel esas oldugu ve hayvanin anatomik formuna yon verdigi ve cevreyle etkilesimin organ islevini belirledigi yonundedir Bu noktada eski is arkadasi Geoffroy ile ayrilmaktadir zira Geoffroy tersine fonksiyonun formu degil cevre etkisiyle anatomik formun bir yasam bicimini zorladigi yonunde bir dusuncesi vardi Cuvier uzerinde calistigi anatomik ozelliklerle ilgili olarak onlarin canlilik tarihi boyunca sabit kaldigi yonunde bir aciklama getiriyordu Evrim teorisine karsiydi cunku uyumlu ve islevsel organ butunlukleri en ufak bir degisimle bozulurdu seklinde dusunmektedir Bu yonuyle cagdasi Jean Baptiste Lamarck a siddetle karsi cikmaktaydi Cuvier salt akademik degil ayni zamanda burokraside de gorevler aldi ve cabuk yukseldi Ozellikle egitim alaninda reformlar hazirladi ve okul kurma atilimlarini yonetti Bircok universitenin temeli atan kisiler arasindaydi Bu burokratik hizmetleri sonucunda 1811 yilinda Napolyon doneminde Chevalier sovalye ilan edildi Egitim uzerine yaptigi inceleme raporlarini kitaplastirdi ve 1810 yilinda Rapport historique sur les progres des sciences naturelles depuis 1789 et sur leur etat actuel adli eserinde yayimlamistir Bilimsel gorusleriAydinlanma cagi nda bilime katkilar yapan Cuvier in en sira disi ve kilit katkisi canlilar dunyasi uzerinde bir yokolus kavramini dile getirmesidir O doneme dek Ronesans donemindeki bilginlerin de kullandigi fosil aciklamasi tercih ediliyordu zira fosiller mevcut yasayan canlilara ait kalintilar olarak adlandiriliyorken Kont Buffon gibi doga bilimcilerin goruslerine gore fosiller jeolojik tarihin birer temsilcileri olarak artik yasamayan canlilara aitti Cuvier de bu konuda onemli calismalar yapmistir Ozellikle filler uzerindeki arastirmalari kilit noktadadir zira Avrupa ve daha cok Sibirya da bulunan mamut kalintilari ile modern filler akraba sayiliyor hatta Afrika ve Asya fillerinin bile ayri tur olduklari bilinmiyordu Buffon un teorisine gore Dunya yi olusturan Gunes ten kopan kor kure once kutuplardan sogumaya baslamisti bunun uzerine hayat Ekvatora toplanmaya meyillilerdi Mamutlar da aslinda guneye goc eden Asya filleriydi Cuvier Paris Muzesi dahilinde yuruttugu projede Asya ve Afrika fillerinin anatomileri uzerinde incelemeler yaparak bu canlilarin farkli turler oldugunu kesfetti ve mamutlarin da karsilastirmali anatomi yontemiyle fil olmadiklarini bulmustu Bunlarin yaninda Cuvier nin fosil katman eslesmesine dayanan stratigrafik korelasyon dusuncesi de jeoloji ve dolayisiyla Dunya nin jeolojik tarihi konusunda devrim niteliginde bir adimdir Jeoloji bilimine katkilari buyuk olan Cuvier yokolus kavramini bularak katastrofizmi afet kurami tekrar gundeme getirmistir ve bu dogal felaketleri de deniz seviyesi yukselmesi karalarin ani yukselmesi gibi jeolojik nedenlere baglamistir Cuvier 1825 yilinda Discours sur les revolutions de la surface du globe adli eserinde bu konuyu incelemistir Son yillariOlgunluk yillarinda siyasi gorevlerde de bulunmus olan Cuvier bilimsel calismalarina hic ara vermemistir 1814 te Napolyon un maglubiyeti ve devrilmesi sonucu icisleri bakani muavinligine getirildi 1817 de devam ettigi zooloji calismalarini le regne animal distribue d apres son organisation adli eserinde topladi Carl von Linne tarafindan onerilmis siniflandirma prensiplerine ciddi bir katki olarak ortaya konan bu calisma canlilarin gelisim cizgisinin tek duz bir cizgi olmadigini vurgulamistir Donemin canli siniflandirmasi en basitten en gelismise duz bir cizgi seklindedir Cuvier bu gelisim cizgisini kabul etmeyip hayvanlari dort grupta toplayarak omurgalilar yumusakcalar radyallar artikulatlar biyolojide dallara ayrilan siniflandirma bicimini kurmustur Kaynakca University of California at Berkeley Georges Cuvier 7 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2024 a b Sengor Celal www haberturk com HaberTurk 19 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 a b c d The Editors of Encyclopaedia Britannica The Editors of Encyclopaedia Britannica Georges Cuvier Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica inc 20 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2020 The editors of Berkeley edu The editors of Berkeley edu ucmp berkeley edu University of Berkeley 7 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2020