Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gezer Han (Moğolca: Гэсэр Хаан, Tibetçe: གེ་སར་རྒྱལ་པོ "Gesar Gyalpo", Azerice: Gezər Xan, Farsça: گسار خان, Macarca: Geszer Kán, Rusça: Гесар-хан veya Кесар, Göktürkçe: 𐰏𐰔𐰼:𐰴𐰣) - Türk, Altay, Moğol ve Tibet efsanelerinde adı geçen söylencesel hakan. “Abay Geser” veya Geser (Keser, Kezer) Han olarak da anılır. Türk, Moğol ve Tibet, Tunguz efsane kahramanıdır. Moğol ve Tibet yönü ağır basar. Sezar, Kayzer isimleriyle benzerliği dikkat çekmiştir. Gerçekleştirdiği akınlar ve yaptığı kahramanlıklar uzun destanlarda işlenmiştir. Tarihsel bir kişilik olduğu iddia edilmiş fakat ispatlanamamıştır. Mucizevi bir doğumu olmuş, babasız dünyaya gelmiştir. Türk destanlarındaki gibi yeraltına iner. Geri dönmeyi başarır. Büke Beligte asıl adıdır. Gökyüzünden Tanrılar tarafından yeryüzüne gönderildiğine inanılır.
Gezer Destanı
Tibet, Buryat, Bhutan, Moğol versiyonlarının hepsinde ortak motif olarak Geser, olağanüstü bir doğumla dünyaya gelir. Hor görülen ve ihmal edilen çocukluk yıllarından sonra hükümdar olur. Bir dizi muhteşem kahramanlık yaptıktan sonra ilk eşini elde eder. Sonraki bölümlerde kavmini, insan ve insanüstü kaynaklı çeşitli dış tehlikelere karşı savunur. Halkını kurtarmak için gizli bir aleme yolculuk yapar ve daha sonra bu maceradan da başarılı olarak geri döner. Bu durum destanda ölüp dirilme şeklinde görünür.
Chadwick ve Zhirmunsky, Geser efsanesinin, Türk kaylarıyla (destanlarıyla) benzer yönlerini tespit etmeye çalışmışlardır. Moğol, Tibet ve Ladakh halkları arasında bilinen bu kahramanlık destanın Türki desenlere pek çok açıdan uygun düştüğünü düşünürler. Bu benzerliklerin ortaya çıktığı noktalar aynı zamanda hikâyenin de anahatlarını oluşturur.
- (a) Kırgız kahramanı Bolot gibi Geser de çocukken yeraltına iner.
- (b) Yeraltı geçidine, kayalık bir dağdaki bir delik veya oyuktan girer. (Bkz. Taşkapı)
- (c) Tıpkı Türk şamanı Karaçak (Karaşah) gibi dişi bir ruh aracılığıyla yönlendirilir.
- (d) Bu koruyucu ruh, yeraltındaki korkunç düşmanlara karşı ona yardımcı olur.
- (e) Bolot gibi, o da ölümsüzlük yiyeceği ve yaşam suyu taşıyarak dünyaya geri döner,
- (f) Altay şamanları gibi Geser de kavmini iyileştireceği otu elde etmek için cennete giden bir kuşun sırtına biner.
Etimoloji
(Ges/Gez/Kes/Kez) kökünden türemiştir. Gezmek fiilinden türemiştir. Atıcılıkta nişan işareti Gez olarak anılır. Moğolcada Gezeg, saç düğümü demektir.
Dipnotlar
- ^ Science and Civilization in China, Joseph Needham, Cambridge University Press, 1954 (İngilizce)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Geoffrey Samuel, Civilized Shamans: Buddhism in Tibetan Societies, Smithsonian Institution Press, 1993 6 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Epics of Central Asia, Nora Kershaw Chadwick; Viktor Zhirmunsky, Cambridge University Press, 1968
Dış bağlantılar
- Epic of King Gesar – Sarangerel Odigon29 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Abai Geser[](İngilizce)
- (Rusça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gezer Han Mogolca Geser Haan Tibetce ག སར ར ལ པ Gesar Gyalpo Azerice Gezer Xan Farsca گسار خان Macarca Geszer Kan Rusca Gesar han veya Kesar Gokturkce 𐰏𐰔𐰼 𐰴𐰣 Turk Altay Mogol ve Tibet efsanelerinde adi gecen soylencesel hakan Abay Geser veya Geser Keser Kezer Han olarak da anilir Turk Mogol ve Tibet Tunguz efsane kahramanidir Mogol ve Tibet yonu agir basar Sezar Kayzer isimleriyle benzerligi dikkat cekmistir Gerceklestirdigi akinlar ve yaptigi kahramanliklar uzun destanlarda islenmistir Tarihsel bir kisilik oldugu iddia edilmis fakat ispatlanamamistir Mucizevi bir dogumu olmus babasiz dunyaya gelmistir Turk destanlarindaki gibi yeraltina iner Geri donmeyi basarir Buke Beligte asil adidir Gokyuzunden Tanrilar tarafindan yeryuzune gonderildigine inanilir Gezer Han i tasvir eden duvar resmiGezer DestaniTibet Buryat Bhutan Mogol versiyonlarinin hepsinde ortak motif olarak Geser olaganustu bir dogumla dunyaya gelir Hor gorulen ve ihmal edilen cocukluk yillarindan sonra hukumdar olur Bir dizi muhtesem kahramanlik yaptiktan sonra ilk esini elde eder Sonraki bolumlerde kavmini insan ve insanustu kaynakli cesitli dis tehlikelere karsi savunur Halkini kurtarmak icin gizli bir aleme yolculuk yapar ve daha sonra bu maceradan da basarili olarak geri doner Bu durum destanda olup dirilme seklinde gorunur Chadwick ve Zhirmunsky Geser efsanesinin Turk kaylariyla destanlariyla benzer yonlerini tespit etmeye calismislardir Mogol Tibet ve Ladakh halklari arasinda bilinen bu kahramanlik destanin Turki desenlere pek cok acidan uygun dustugunu dusunurler Bu benzerliklerin ortaya ciktigi noktalar ayni zamanda hikayenin de anahatlarini olusturur a Kirgiz kahramani Bolot gibi Geser de cocukken yeraltina iner b Yeralti gecidine kayalik bir dagdaki bir delik veya oyuktan girer Bkz Taskapi c Tipki Turk samani Karacak Karasah gibi disi bir ruh araciligiyla yonlendirilir d Bu koruyucu ruh yeraltindaki korkunc dusmanlara karsi ona yardimci olur e Bolot gibi o da olumsuzluk yiyecegi ve yasam suyu tasiyarak dunyaya geri doner f Altay samanlari gibi Geser de kavmini iyilestirecegi otu elde etmek icin cennete giden bir kusun sirtina biner Etimoloji Ges Gez Kes Kez kokunden turemistir Gezmek fiilinden turemistir Aticilikta nisan isareti Gez olarak anilir Mogolcada Gezeg sac dugumu demektir Dipnotlar Science and Civilization in China Joseph Needham Cambridge University Press 1954 Ingilizce Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Geoffrey Samuel Civilized Shamans Buddhism in Tibetan Societies Smithsonian Institution Press 1993 6 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 1 560 98620 1 Epics of Central Asia Nora Kershaw Chadwick Viktor Zhirmunsky Cambridge University Press 1968 ISBN 978 0 521 14828 3Dis baglantilarEpic of King Gesar Sarangerel Odigon29 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Abai Geser olu kirik baglanti Ingilizce Rusca