Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Şubat 2016) |
Geçici dönen radyo dalgaları (RRAT’ler), ilk olarak 2006’da keşfedilen kısa ve kısmen parlak radyo nabızlarıdır. RRAT’lerin pulsar oldukları düşünülmektedir, örneğin: bilinen pulsarların büyüklüklerine kıyasla düzensiz bir şekilde/veya yüksek nabızdan nabıza yayılımda değişiklik gösterebilen ve dönen manyetize olmuş nötron yıldızları. RRAT’nin geçerli olan tanımı: RRAT, Fourier domain araştırmaları içindekine karşın, tek parlak nabız aramalarında çok daha rahat keşfedilebilen bir pulsardır ve bu sayede ‘RRAT’ bir etiketten başka bir şey değildir ve pulsarlardan olan soyu tükenmiş bir sınıfı temsil etmez.
Genel karakteristikleri
RRAT’lerden gelen nabızlar, mesafe bakımına çok kısadırlar ve birkaç milisaniye sürer. Bu nabızlar, gözlenmiş olan 1.4 GHx’deki az sayıdaki Jansky akı yoğunluğuna sahip pulsarlardan alınmış en parlak nabızlarla kıyaslanabilir. Bir radyo astronomu olan Andrew Lyne, RRAT’lerin keşfinde rol almıştır “ gökyüzünde sadece bir düzine daha parlak radyo kaynakları olduğu yönünde tahminleri vardır”. Saptanan fışkırmaların arasındaki zaman aralıkları bir saniyeden ( bir nabız periyodu) bir saate kadar uzanır. Bu sebepten dolayı RRAT’lerden yayılan radyo dalgaları tipik olarak bir günde ancak bir saniyeden az bir sürede saptanabilir.
RRAT’lardan kaynaklanan aralıklı salınıbimların anlamı, Fourier tekniklerini kullanan standart periyodik araştırmalarla saptanamamalarıdır. Yine de RRAT’lerin altında yatan periyodik olma olayı, nabızlar arasındaki zaman aralıklarının en büyük ortak paydaları sayesinde saptanabilir. Bu maksimum periyodu ortaya çıkarur fakat birçok nabız varış süresi nabızları daha kısa olan periyotlar saptandığı zaman ( tam sayı faktörü sayesinde ) statik olarak benzemeyen olarak zannedilebilir. Bu sebeple RRAT’lerde saptanan periyotlar bir saniye veya daha uzun sürelidir ve bu da nabızların büyük ihtimalle dönen nötron yıldızlarından geldikleri anlamına gelir, bu da “ Geçici Dönen Radyo Dalgaları” isminin verilmesine sebep olmuştur. Bazı RRAT’lerde görülen periyotlar, birçok radyo pulsarlarından daha uzundurlar, birşekilde tek olan nabız aramaları sırasında keşfedilen ve umulan kaynaklardır (tanımsal olarak). Geçmiş birkaç sene boyunca RRAT’lerin gözlemlenmeleri, bu dalgaların yavaşladıklarını ortaya çıkarmıştır. Bazı bilinen RRAT’ler için bu yavaşlama oranı yavaşken, bazı tipik pulsarlar ve magnetarların çizgileri içindeki gibi olanlar için daha hızlıdır.
RRAT’lerin nötron yıldızı doğaları, Chandra X-ray teleskobu kullanılarak yapılan RRAT J1819-1458 X-ray gözlemlerinden sonra doğrulanmıştır. Soğuyan nötron yıldızlarının 1 milyon kelvin katlarında sıcaklıkları vardır ve bu sebeple termal olarak X-ışını dalgaboylarını yayarlar. Bir x ışını spektrumu ölçümleri, nöton yıldızının yüzeyinden kaynaklanan termal salınım olduğu kabulüyle, sıcaklığın saptanmasına olanak sağlar. RRAT J1819-1458’in sıcaklığı manyetarların yüzeylerinde bulunandan çok daha serindir ve RRAT’lerin manyetarların bazı ortak özellikleri olmasına rağmen başka nötron yıldızı popülasyonlarına ait oldukları fikrini ortaya atar. RRAT olarak tanımlanan hiçbir pulsar X-ışını gözlemlerind saptanmamıştır.
Keşfi
1967’de pulsarların keşfinden sonra, daha fazla pulsarın araştırması, pulsar nabızlarını karasal radyo sinyallerinden kaynaklı seslerden ayırmak için iki ana yönteme dayanmaktadır. Periyodiklik aramalarını verilere uygulandığı zaman, basit bir şekilde tek başına olan nabız araştırmalarından ziyade “pulsarlar çok daha yüksek sinyalden sese oranlarında saptanmışlardır”. Pulsar sinyallerinin ikinci tanımsal özelliği, iyonize olmuş bir medyumda gezen elektromanyetik bir dalganın faz hızından kaynaklı tek bir nabız frekansındaki saçılımlarıdır. Yıldızlararası medyum iyonize bir bileşen içerdiğinden, bir pulsardan Dünya’ya doğru yolculuk eden dalgalar saçılmış durumdadırlar ve bu sebeple pulsar araştırmaları aynı zamanda saçılmış dalgaların araştırmaları üzerine de yoğunlaşmıştır. Bu iki karakteristiğin kombinasyonundaki önem, şu ana kadarki en büyük pulsar araştırması olan Parkes Multibeam Pulsar Survey’den alınan ilk data, “ tek saçılmış nabızlara hassas hiçbir arama dahil değildir”.
Araştırmanın kendisi bittiği zaman, tek dağılmış nabızlar için aramalar başladır. Pulsarların yaklaşık olarak dörtte biri zaten tek saçılmış nabızlar için olan aramalarda keşfedilmişti, fakat pulsarla alakası olmayan 17 tane tek saçılmış nabız kaynağı vardı. Takip eden gözlemler sırasında, bunların kaçmış sadece birkaçının periyodiklik sırasında gözden pulsarlar olduğunu fakat 11 kaynağın tek saçılmış nabızlarla ve dakikalardan saatlere kadar süren nabızlar arası düzensiz dakikalarla karakterize edilmiştir.
Olası nabız mekanizmaları
RRTA’ların düzensizliklerini açıklamak için, RRAT’ler olarak nitelendirilen birçok pulsarın tamamen altta bulunan düzenli salınımlar ile uyumlu olduklarını not ederiz. Fakat gerçekten “kapalı” durumda olan pulsarlardan nabız saptamadığımızı düşündüğümüz zaman, bazı yazarlar saçılımsal yayılımların açıklanabildiği mekanizmalar önerdiler. Örneğin, pulsarlar gitgide enerji kaybettikçe, “ölüm vadisi” denilen ve pulsar salınım mekanizmasının işe yaramadığı fakat pulsarlar bu alana yaklaştıkça dağılıma uğrayan, pulsar pulsar peiyodu türev uzayı denien teorik bir alana yaklaşırlar. Fakat bu RRAT’lerin bazı özellikleriyle uyumlu olsa da, periyotları bilinen RRTA’lar ve periyot türevleri meşru ölüm alanlarında bulunmaz. Başka bir tahmin ise asteroidlerin nötron yıldızlarını oluşturan süpernovaenkazlarında oluştukları ve bu enkazların iç kısımlarının RRAT’lerin ışık konisine düştükleri ve farklı çeşit bazı pulsarların bu çeşit düzensiz davranışa sebep olabileceği gözlemlendi. Bunu onaylamak için nötron yıldızının etradindaki bu enkazı, şu anda mümkün değil, fakat ileride Kare Kilometre Sıralanışı ile mümkün olabilir. Yine de, daha çok sayıda RRAT, Arecibo, Bank Teleskopu ve Parkes Gözlemevi araştırmaları ile saptandıkça, RRAT’lerin bazı özellikleri daha açık hale gelebilir.
Kaynakça
İngilizce Vikipedi: (https://en.wikipedia.org/wiki/Rotating_radio_transients13 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Subat 2016 Gecici donen radyo dalgalari RRAT ler ilk olarak 2006 da kesfedilen kisa ve kismen parlak radyo nabizlaridir RRAT lerin pulsar olduklari dusunulmektedir ornegin bilinen pulsarlarin buyukluklerine kiyasla duzensiz bir sekilde veya yuksek nabizdan nabiza yayilimda degisiklik gosterebilen ve donen manyetize olmus notron yildizlari RRAT nin gecerli olan tanimi RRAT Fourier domain arastirmalari icindekine karsin tek parlak nabiz aramalarinda cok daha rahat kesfedilebilen bir pulsardir ve bu sayede RRAT bir etiketten baska bir sey degildir ve pulsarlardan olan soyu tukenmis bir sinifi temsil etmez Genel karakteristikleriRRAT lerden gelen nabizlar mesafe bakimina cok kisadirlar ve birkac milisaniye surer Bu nabizlar gozlenmis olan 1 4 GHx deki az sayidaki Jansky aki yogunluguna sahip pulsarlardan alinmis en parlak nabizlarla kiyaslanabilir Bir radyo astronomu olan Andrew Lyne RRAT lerin kesfinde rol almistir gokyuzunde sadece bir duzine daha parlak radyo kaynaklari oldugu yonunde tahminleri vardir Saptanan fiskirmalarin arasindaki zaman araliklari bir saniyeden bir nabiz periyodu bir saate kadar uzanir Bu sebepten dolayi RRAT lerden yayilan radyo dalgalari tipik olarak bir gunde ancak bir saniyeden az bir surede saptanabilir RRAT lardan kaynaklanan aralikli salinibimlarin anlami Fourier tekniklerini kullanan standart periyodik arastirmalarla saptanamamalaridir Yine de RRAT lerin altinda yatan periyodik olma olayi nabizlar arasindaki zaman araliklarinin en buyuk ortak paydalari sayesinde saptanabilir Bu maksimum periyodu ortaya cikarur fakat bircok nabiz varis suresi nabizlari daha kisa olan periyotlar saptandigi zaman tam sayi faktoru sayesinde statik olarak benzemeyen olarak zannedilebilir Bu sebeple RRAT lerde saptanan periyotlar bir saniye veya daha uzun surelidir ve bu da nabizlarin buyuk ihtimalle donen notron yildizlarindan geldikleri anlamina gelir bu da Gecici Donen Radyo Dalgalari isminin verilmesine sebep olmustur Bazi RRAT lerde gorulen periyotlar bircok radyo pulsarlarindan daha uzundurlar birsekilde tek olan nabiz aramalari sirasinda kesfedilen ve umulan kaynaklardir tanimsal olarak Gecmis birkac sene boyunca RRAT lerin gozlemlenmeleri bu dalgalarin yavasladiklarini ortaya cikarmistir Bazi bilinen RRAT ler icin bu yavaslama orani yavasken bazi tipik pulsarlar ve magnetarlarin cizgileri icindeki gibi olanlar icin daha hizlidir RRAT lerin notron yildizi dogalari Chandra X ray teleskobu kullanilarak yapilan RRAT J1819 1458 X ray gozlemlerinden sonra dogrulanmistir Soguyan notron yildizlarinin 1 milyon kelvin katlarinda sicakliklari vardir ve bu sebeple termal olarak X isini dalgaboylarini yayarlar Bir x isini spektrumu olcumleri noton yildizinin yuzeyinden kaynaklanan termal salinim oldugu kabuluyle sicakligin saptanmasina olanak saglar RRAT J1819 1458 in sicakligi manyetarlarin yuzeylerinde bulunandan cok daha serindir ve RRAT lerin manyetarlarin bazi ortak ozellikleri olmasina ragmen baska notron yildizi populasyonlarina ait olduklari fikrini ortaya atar RRAT olarak tanimlanan hicbir pulsar X isini gozlemlerind saptanmamistir Kesfi1967 de pulsarlarin kesfinden sonra daha fazla pulsarin arastirmasi pulsar nabizlarini karasal radyo sinyallerinden kaynakli seslerden ayirmak icin iki ana yonteme dayanmaktadir Periyodiklik aramalarini verilere uygulandigi zaman basit bir sekilde tek basina olan nabiz arastirmalarindan ziyade pulsarlar cok daha yuksek sinyalden sese oranlarinda saptanmislardir Pulsar sinyallerinin ikinci tanimsal ozelligi iyonize olmus bir medyumda gezen elektromanyetik bir dalganin faz hizindan kaynakli tek bir nabiz frekansindaki sacilimlaridir Yildizlararasi medyum iyonize bir bilesen icerdiginden bir pulsardan Dunya ya dogru yolculuk eden dalgalar sacilmis durumdadirlar ve bu sebeple pulsar arastirmalari ayni zamanda sacilmis dalgalarin arastirmalari uzerine de yogunlasmistir Bu iki karakteristigin kombinasyonundaki onem su ana kadarki en buyuk pulsar arastirmasi olan Parkes Multibeam Pulsar Survey den alinan ilk data tek sacilmis nabizlara hassas hicbir arama dahil degildir Arastirmanin kendisi bittigi zaman tek dagilmis nabizlar icin aramalar basladir Pulsarlarin yaklasik olarak dortte biri zaten tek sacilmis nabizlar icin olan aramalarda kesfedilmisti fakat pulsarla alakasi olmayan 17 tane tek sacilmis nabiz kaynagi vardi Takip eden gozlemler sirasinda bunlarin kacmis sadece birkacinin periyodiklik sirasinda gozden pulsarlar oldugunu fakat 11 kaynagin tek sacilmis nabizlarla ve dakikalardan saatlere kadar suren nabizlar arasi duzensiz dakikalarla karakterize edilmistir Olasi nabiz mekanizmalariRRTA larin duzensizliklerini aciklamak icin RRAT ler olarak nitelendirilen bircok pulsarin tamamen altta bulunan duzenli salinimlar ile uyumlu olduklarini not ederiz Fakat gercekten kapali durumda olan pulsarlardan nabiz saptamadigimizi dusundugumuz zaman bazi yazarlar sacilimsal yayilimlarin aciklanabildigi mekanizmalar onerdiler Ornegin pulsarlar gitgide enerji kaybettikce olum vadisi denilen ve pulsar salinim mekanizmasinin ise yaramadigi fakat pulsarlar bu alana yaklastikca dagilima ugrayan pulsar pulsar peiyodu turev uzayi denien teorik bir alana yaklasirlar Fakat bu RRAT lerin bazi ozellikleriyle uyumlu olsa da periyotlari bilinen RRTA lar ve periyot turevleri mesru olum alanlarinda bulunmaz Baska bir tahmin ise asteroidlerin notron yildizlarini olusturan supernovaenkazlarinda olustuklari ve bu enkazlarin ic kisimlarinin RRAT lerin isik konisine dustukleri ve farkli cesit bazi pulsarlarin bu cesit duzensiz davranisa sebep olabilecegi gozlemlendi Bunu onaylamak icin notron yildizinin etradindaki bu enkazi su anda mumkun degil fakat ileride Kare Kilometre Siralanisi ile mumkun olabilir Yine de daha cok sayida RRAT Arecibo Bank Teleskopu ve Parkes Gozlemevi arastirmalari ile saptandikca RRAT lerin bazi ozellikleri daha acik hale gelebilir KaynakcaIngilizce Vikipedi https en wikipedia org wiki Rotating radio transients13 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi